PROGRAM ZAJĘĆ WYKŁADY I ĆWICZENIA

Transkrypt

1 PROGRAM ZAJĘĆ WYKŁADY I ĆWICZENIA II ROK WYDZIAŁ FIZJOTERAPII STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA W TRYBIE DZIENNYM Łódź 2006 r.

2 REDAKCJA: prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski dr hab. n. med. Jolanta Kujawa mgr inż. Barbara Zbrzezna mgr Anna Stobiecka Opracowanie programów: prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski dr hab. n. med. Józef Kozak dr hab. n. med. Jolanta Kujawa prof. dr hab. n. med. Krystian Żołyński dr n. human. Piotr Winczewski dr hab. n. med. prof. nadzw. Andrzej Bogucki dr hab. n. med. prof. nadzw. Elżbieta Poziomska-Piątkowska prof. dr hab. n. med. Andrzej Radek prof. dr hab. n. med. Julitta Chojnowska-Jezierska dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki mgr Kinga Studzińska-Pasieka dr hab. n. med. prof. nadzw. Czesław Jeśman 1

3 Przedmioty str. Fizjoterapia w otolaryngologii Kliniczne podstawy fizjoterapii w chirurgii Fizjoterapia kliniczna w chirurgii Kliniczne podstawy fizjoterapii w ortopedii i traumatologii Pedagogika Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii Metodyka nauczania ruchu Kliniczne podstawy fizjoterapii w neurochirurgii Kliniczne podstawy fizjoterapii w reumatologii Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w reumatologii Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w ortopedii i traumatologii Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w neurologii i neurochirurgii Kwalifikowana pierwsza pomoc medyczna Język obcy (2) Fizykoterapia Socjologia

4 FIZJOTERAPIA W OTOLARYNGOLOGII Rozliczenie godzinowe: Rok Liczba godzin Forma Semestr studiów łącznie wykłady ćwiczenia seminaria zaliczenia II III Egzamin Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student: stosuje wiadomości o różnych jednostkach chorobowych w otolaryngologii do programowania procesu rehabilitacji, określenia, uwarunkowania jego skuteczności oraz wskazań i przeciwwskazań do stosowania zabiegów fizjoterapeutycznych. Przedstawi podstawowe wiadomości o poszczególnych chorobach z uwzględnieniem mechanizmu i dynamiki zmian, ich odwracalności, mechanizmów kompensacyjnych i powiązań przyczynowo-skutkowych pomiędzy poszczególnymi objawami. Poprowadzi dokumentację kliniczną w stopniu niezbędnym w praktyce fizjoterapeutycznej. Treści programowe: Wykłady: (po 2 godz.) Tematy: 1. Urazy w otorynolaryngologii Złamania kości nosa przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie. Krwawienia pourazowe z nosa (złamanie kości nosa i zatok przynosowych, zabiegi w obrębie nosa i zatok przynosowych, stłuczenie nosa, samouszkodzenia, ciała obce). Urazy gardła - mechaniczne ciało obce w gardle, oparzenia termiczne i chemiczne gardła. Urazy krtani- przyczyny, objawy, postępowanie- metody udrażniające krtań, leczenie farmakologiczne, konikotomia, tracheotomia, intubacja. Uszkodzenia nerwu twarzowego (porażenia wrodzone (zespół Moebiusa, wrodzoną aplasię mięśni), porażenia zapalne o etiologii bakteryjnej (zapalenia ucha środkowego, zarówno ostre jak i przewlekłe, zapalenia ucha zewnętrznego, zapalenie opon mózgowo rdzeniowych), przyczyny wirusowe (półpasiec uszny, mononukleoza zakaźna, poliomyelitis, zespół Guillian-Barre), w przebiegu nowotworów (guzy nerwu twarzowego i ślinianki przyusznej, okolicy kąta mostowo-móżdżkowego i mostu, ucha środkowego, guzy śródpiersia), urazy nerwu twarzowego (jatrogenne np. w przebiegu operacji usznych i ślinianki przyusznej, złamania kości skroniowej, urazy szyi), przyczyny neurologiczne (stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, tętniaki tylnej jamy czaszki, neuropatie metaboliczne). Objawy, diagnostyka ( topodiagnostyka uszkodzeń n. twarzowego) postępowanie. Urazy ucha (małżowiny usznej-krwiak małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego, jamy bębenkowej, złamania kości skroniowej, uraz akustyczny). 3

5 2. Metody badania narządu głosu. Choroby zawodowe. Profilaktyka, rehabilitacja Stroboskopia, wideostroboskopia, elektromiografia, laryngomikrostroboskopia, telemikrostroboskopia, laryngofiberoskopia.przewlekłe przerostowe zapalenie krtani: hipertrofia, hiperplazja, metaplazja, dyskeratoza, parakeratoza, akantoza, zgrubienie kontaktowe, guzki głosowe, polipowaty przerost fałdu głosowego, torbiele, przerost kontaktowy, ziarnina krtaniowa, przewlekłe zapalenie krtani z odczynem hiperplastycznym nabłonka, leukoplakia, modzelowatość krtani, brodawczaki krtań, zaburzenia czynnościowe krtani. Rehabilitacja chorych po laryngektomii: wytworzenie głosu i mowy zastępczej; głos przełykowy, głos i mowa gardłowa, szeroko pojęta rehabilitacja chirurgiczna, zastosowanie urządzeń elektronicznych, pseudoszept ustno-gardłowy, rehabilitacja społeczna rozpatrywana na kilku płaszczyznach. Uwagi dotyczące wyboru zawodu nauczyciela, prawidłowo rozwinięty narząd głosu, brak przewlekłych zmian chorobowych w obrębie narządu głosu i mowy, skala głosu mieszcząca się w granicach normy dla głosu nieszkolonego, mowy, prawidłowa koordynacja oddechowo-fonacyjna, prawidłowy czas fonacji, prawidłowy słuch. 3. Przyczyny i diagnostyka zaburzeń słuchu Metody badania narządu słuchu cel: ilościowe i jakościowe określenie ubytków słuchu. Lokalizacja miejsca uszkodzenia narządu słuchu (topodiagnostyka) ustalenie przyczyny zaburzenia słuchu (etiologia), Subiektywne psychofizyczne metody badania narządu słuchu: akumetria / badanie słuchu przy pomocy szeptu- normy słyszenia szeptu, mowy/, stroików, audiometria tonalna progowa- audiogram, rodzaje, interpretacja, audiometria nadprożowa, audiometria słowna krzywe słowne, przebieg, interpretacja, audiometria okołoprogowa Bekesego, Obiektywne metody badania narządu słuchu : audiometria odruchowa, audiometria odpowiedzi elektrycznych, pomiary emisji otoakustycznych, audiometria impedancyjna, Zaburzenia słuchu -dziedziczne, nabyte, głuchota wrodzona, choroby matki w okresie ciąży, różyczka toksoplazmoza, kiławrodzona, ciężkie schorzenia, m.in. cukrzyca i schorzenia nerek, czynniki toksyczne (związki ototoksyczne) i zaburzenia hormonalne. Nagła głuchota-przyczyny, diagnostyka, leczenie.rodzaje niedosłuchów: upośledzenie słuchu typu przewodzeniowego /uszkodzenie aparatu przewodzącego dźwięki, tzn. przewodu słuchowego zewnętrznego, błony bębenkowej i/lub kosteczek słuchowych, najczęściej w wyniku stanów zapalnych, urazów oraz wad wrodzonych/, cechy niedosłuchu przewodzeniowego, odbiorcze uszkodzenie słuchu: uszkodzeniem ucha wewnętrznego (ślimaka) i / lub nerwu słuchowego, cechy odbiorczego upośledzenia słuchu, niedosłuch mieszany: odbiorczy współistnieje z niedosłuchem przewodzeniowym, centralny; występuje w przypadku uszkodzeń dalszej części drogi słuchowej w mózgu. 4. Rehabilitacja słuchu Postępowanie w niedosłuchach przewodzeniowych - leczenie zachowawcze /dzieci i dorośli różnice/, ocena drożności trąbki słuchowej, przedmuchiwanie trąbek słuchowych. Protezowanie słuchu w niedosłuchach przewodzeniowych - wskazania, rodzaje aparatów słuchowych, dopasowywanie, indywidualna wkładka uszna-rodzaje. Protezowanie słuchu w niedosłuchach odbiorczych-wskazania, rodzaje aparatów słuchowych-programowanie, aparat słuchowy a objaw wyrównania głośności. Profilaktyka uszkodzeń słuchu. Szumy uszne przyczyny diagnostyka, postępowanie/ leczenie zachowawcze, maskery, teoria Jastreboffa-TRT. 4

6 Schorzenia kręgosłupa a szumy uszne /diagnostyka, leczenie-zabiegi fizykoterapeutyczne/. Implanty ślimakowe i pniowe rodzaje wskazania. 5. Przyczyny i diagnostyka zawrotów głowy Anatomia narządu przedsionkowego. Fizjologia narządu równowagi. Podstawowe pojęcia dotyczące zawrotów głowy: zawrót głowy, oczopląs, układ równowagi, narząd równowagi, część przedsionkowa, część obwodowa, Podstawowe zespoły i jednostki kliniczne. Schemat badania otoneurologicznego: wywiad, badanie przedmiotowe, badania dodatkowe i specjalistyczne, konsultacje specjalistyczne. Różnicowanie zawrotów głowy w zespołach obwodowych i ośrodkowych: na podstawie wywiadu, na podstawie oczopląsu. 6. Rehabilitacja zawrotów głowy Diagnostyka zawrotów głowy: badanie podmiotowe, przedmiotowe otolaryngologiczne, akumetria, próby stroikowe, audiometria progową tonalna i słowna, badania dodatkowe: morfologię krwi, OB., cholesterol, cukier, mocznik, elektrolity, kał na jaja pasożytów, rtg wyrostków sutkowatych i odcinka szyjnego kręgosłupa (tomografia komputerowa i magnetyczny rezonans jądrowy), konsultacja okulistyczna i neurologiczna, badanie otoneurologiczne próby; móżdżkowe (diadochokineza, palec-nos), przedsionkowo-rdzeniowe (zbaczania, mijania), statyczne (Romberga, Manna), dynamiczne ( Unterbergera, Romberga-Foya, marszu po prostej). badanie elektronystagmograficzne ( kalibracja, spokój, ruch wahadłowy gałek ocznych, oczopląs położeniowy, oczopląs indukowany kinetycznie w teście fotela wahadłowego, oczopląsu wywołanego bodźcem kalorycznym sposobem Fitzgeralda- Hallpike'a. Leczenie zawrotów głowy i zaburzeń równowagi:leczenie farmakologiczne - neuroleptyki (Fenaktil), leki przeciwhistaminowe (Diphergan), anksjolityki (Relanium) leki rozszerzające naczynia mózgowe, poprawiające ukrwienie mózg (Cavinton, Nootropil, Aviomarin, Betaserc itp.), kinezyterapia (ćwiczenia czynne zwiększające ruchomość kręgosłupa, ćwiczenia izometryczne mięśni karku wytwarzające "kołnierz mięśniowy"., fizykoterapia (ciepłolecznictwo, światłolecznictwo, elektrolecznictwo, ultradźwięki, masaż), leczenie mikrochirurgiczne zewnątrzczaszkowe: transpozycja, wycięcie błony wewnętrznej tętnicy kręgowej (endarterektomia), dekompresja tętnicy kręgowej, połączenie dystalnego odcinka tętnicy kręgowej z tętnicą potyliczną, wewnątrzczaszkowe: zespolenie tętnicy potylicznej z tętnicą móżdżku dolną tylną, zespolenie tętnicy skroniowej powierzchownej z tętnicą móżdżku górną. Ćwiczenia (po 4 godz) Tematy: 1. Jama ustna i gardło Cześć I teoretyczna: anatomia i fizjologia jamy ustnej i gardła / podział na części, unaczynienie, unerwienie, pierścień Waldeyera, rola układu chłonnego, budowa i czynność wydzielnicza 5

7 ślinianek, zmysł smaku, skrzyżowanie drogi pokarmowej i oddechowej, ujście gardłowe trąbek słuchowych/. Część II praktyczna demonstracja techniki badania jamy ustnej, ślinianek, migdałków podniebiennych, części ustnej, krtaniowej i nosowej gardła, uzębienia i węzłów chłonnych szyi, wzajemne badanie. Cześć III- podstawowe jednostki chorobowe z zakresu jamy ustnej i gardła-rozpoznanie, różnicowanie. Część IV- fizykoterapia w chorobach jamy ustnej i gardła: inhalacje, laseroterapia, elektrostymulacje, hydroterapia, miejscowo stosowane zabiegi fizykoterapeutyczne. 2. Nos i zatoki przynosowe Część I- teoretyczna: anatomia i fizjologia nosa i zatok przynosowych / rusztowanie nosa, budowa przegrody nosa i małżowin nosowych, zatok przynosowych, podział. tor oddychania, czynność nosa, zmysł węchu, rola fizjologiczna zatok przynosowych. Część II- praktyczna: pokaz badania nosa i zatok / rynoskopia przednia i tylna, endoskopia, interpretacja radiogramów zatok przynosowych/. Część III - praktyczna: wzajemne badanie nosa i zatok przynosowych, najczęstsze schorzenia nosa i zatok przynosowych. Cześć III - podstawowe jednostki chorobowe z zakresu nosa i zatok przynosowychrozpoznanie, różnicowanie. Część IV - fizykoterapia w chorobach nosa i zatok przynosowych: inhalacje, laseroterapia, elektrostymulacje, hydroterapia, miejscowo stosowane zabiegi fizykoterapeutyczne, leczenie światłem, diatermia krótkofalowa. 3. Krtań Część I- teoretyczna: anatomia i fizjologia krtani / rusztowanie chrzęstne i kostne krtani, unaczynienie i unerwienie krtani, otoczenie krtani / gruczoł tarczowy/ układ limfatyczny/, czynność oddechowa, fonacyjna, odruchowa i podporowa krtani/. Część II- praktyczna: pokaz badania krtani, laryngoskopia pośrednia i bezpośrednia. Część III- praktyczna- wzajemne badanie krtani, najczęstsze schorzenia krtani, trening laryngoskopii bezpośredniej na fantomie. Cześć III- podstawowe jednostki chorobowe z zakresu krtani - rozpoznanie, różnicowanie, leczenie - fonochirurgia. Część IV- fizykoterapia w chorobach krtani: inhalacje, laseroterapia, elektrostymulacje, miejscowo stosowane zabiegi fizykoterapeutyczne, 6

8 rehabilitacja foniatryczna. 4. Narząd słuchu Część I teoretyczna: anatomia i fizjologia ucha / budowa małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego, błony bębenkowej, jamy bębenkowej/ kosteczki słuchowe, mięśnie wewnątrzuszne/, trąbki słuchowej -różnice u dorosłych i u dzieci, struna bębenkowa, nerw twarzowy, ucho wewnętrzne / ślimak i przedsionek/, fizjologia słyszenia. Część II - praktyczna: pokaz techniki badania ucha- otoskopia, wziernik pneumatyczny, otoskopia w powiększeniu mikroskopowym, ocena drożności trąbki słuchowej, badanie słuchuakumetria, próby stroikowe, audiometria tonalna progowa, audiometria impedancyjna, elektrofizjologiczne metody badań narządu słuchu. Część III - praktyczna- wzajemne badanie ucha, ocena drożności trąbki słuchowej, próby statyczne i dynamiczne- najczęstsze schorzenia uszu. podstawowe jednostki chorobowe z zakresu ucha - rozpoznanie, różnicowanie. Część IV - fizykoterapia w chorobach ucha: rehabilitacja w zawrotach głowy, rehabilitacja w niedosłuchach i szumach usznych, laseroterapia, elektrostymulacje, miejscowo stosowane zabiegi fizykoterapeutyczne. 5. Układ równowagi Część I - teoretyczna: anatomia i fizjologia układu równowagi, anatomia kości skroniowej, kanały półkoliste, woreczek, łagiewka. Cześć II - metodyka badania układu równowagi próby statyczno dynamiczne, badania dodatkowe, konsultacje. Badanie elektronystagmograficzne / próba wahadła, oczopląs optokinetyczny, położeniowy, test fotela wahadłowego, próby kaloryczne/. Część III praktyczna: pokaz badań układu równowagi, choroby układu równowagi rozpoznanie, różnicowanie. Część IV fizykoterapia w chorobach układu równowagi. 6. Rehabilitacja osób po usunięciu krtani (laryngektomowanych) Część I teoretyczna 1) Wytworzenie głosu i mowy zastępczej: a) głos przełykowy, b) głos i mowa gardłowa, c) rehabilitacja chirurgiczna z zastosowaniem urządzeń elektronicznych. 2) Rehabilitacja społeczna: a) rodzinna, b) zawodowa, c) środowiskowa. Część II praktyczna: Pielęgnacja tracheostomy u chorego po laryngektomii. Ćwiczenia narządu powonienia. Ćwiczenia oddechowe. Ćwiczenia wprowadzające do nauki głosu i mowy zastępczej. Wskazówki do ćwiczeń mowy przełykowej. Część III pokaz filmu wideo rehabilitacja chorych po laryngektomii. 7. Rehabilitacja słuchu Część I - protezowanie narządu słuchu / kwalifikacja chorych, rodzaje i typy aparatów słuchowych/, implanty ślimakowe, trening słuchowy 7

9 Część II - rehabilitacja szumów usznych / rodzaje szumów usznych, przyczyny, diagnostyka, leczenie farmakologiczne, maskery szumów usznych, Tinnitus Retrainig Therapy, laseroterapia, elektrostymulacje, jonoforeza, miejscowo stosowane zabiegi fizykoterapeutyczne. 8. Rehabilitacja zawrotów głowy Część I - teoretyczna wskazania i przeciwwskazania do rehabilitacji zawrotów głowy, podstawowe jednostki chorobowe przypomnienie. Część II- praktyczna ćwiczenia habituacyjne, ćwiczenia koordynujące postawę, przedsionkowy trening habituacyjny - przykłady ćwiczeń stosowanych w prowokowanych zawrotach głowy, ćwiczenia rehabilitacyjne stosowane w łagodnych położeniowych zawrotach głowy, rehabilitacja stosowana przy bólach i zawrotach głowy pochodzenia szyjnego, ćwiczenia rehabilitacyjne w zaburzeniach równowagi wieku podeszłego. Część III Pokaz filmu video Rehabilitacja zawrotów głowy 9. Choroby alergiczne w otolaryngologii Część I teoretyczna: diagnostyka alergologiczna, wybrane jednostki chorobowe, fizjoterapia i rehabilitacja oddechowa. Część II praktyczna: rehabilitacja oddechowa w alergicznych chorobach nosa, gardła i krtani, przykłady ćwiczeń oddechowych, postępowanie w zagrażającym napadzie astmy lub podczas napadu duszności, przykłady fizjoterapii w wybranych niealergicznych chorobach układu oddechowego 10. Krioterapia w otolaryngologii Część I teoretyczna: efekty lecznicze kriogenii całego ciała, wskazania i przeciwwskazania do krioterapii ogólnoustrojowej. Część II praktyczna: kriorehabilitacja jako metoda leczenia chorych z szumami usznymi i zmianami zwyrodnieniowymi w odcinku szyjnym kręgosłupa, obserwacja zabiegów w kriokomorze (NZOZ ATOS, ul Widzewska 14), prowadzenie ćwiczeń na Sali do kinezyterapii. 11. Leczenie uzdrowiskowo - klimatyczne 8

10 Część I Historia lecznictwa uzdrowiskowego. Część II Preparaty stosowane do inhalacji: wody chlorkowo-sodowo-jodkowe, szczawy w postaci wód alkalicznych, wody o dużej zawartości jodu, wody zawierające siarkę, płynne preparaty tłuszczowe i olejki aromatyczne, aerozole z antybiotyków, oczyszczone preparaty trypsyny, wody radonowe, aerosolopropolisoterapia, elektroaerozoloterapia, mechanizm działania wziewnego Część III Balneoklimatyczne leczenie chorób otorynolaryngologicznych: Choroby nosa; przewlekle zapalenia błony śluzowej nosa, przewlekły przerostowy nieżyt błony śluzowej nosa, przewlekły zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa /ozena/, zapalenie alergiczne błony śluzowej nosa, pyłkowina. Choroby zatok przynosowych; przewlekłe zapalenie zatok szczękowych, choroby gardła, choroby krtani, nieżyty tchawicy i oskrzeli, choroby alergiczne dróg oddechowych, choroby uszu. Szczegółowe wskazania i przeciwwskazania do leczenia sanatoryjnego chorób laryngologicznych / jednostki chorobowe/. 12. Zaliczenie ćwiczeń część praktyczna. część teoretyczna. Literatura: 1. Alkiewicz I., Pic S..: Podstawy aerozoloterapii lekami roślinnymi. Herba Polonica, 1985, 31, Gradoń L.: Czas przebywania inhalowanych substancji w organizmie człowieka. Postępy Aerozoloterapii, 1993, 1, Iwankiewicz S.: Otolaryngologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. PZWL, Warszawa Iwanowska Jeske D.: Uzdrowisko Ciechocinek. Sport i Turystyka, Warszawa Latkowski B.: Otorynolaryngologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. PZWL, Warszawa Mika T.: Fizykoterpia. PZWL Warszawa Olszewski J.: Fizjoterapia w otolaryngologii dla studentów fizjoterapii (skrypt). Uniwersytet Medyczny, Łódź Olszewski J.: Fizjoterapia w otolaryngologii dla studentów fizjoterapii (podręcznik). α - medica press, Bielsko-Biała Straburzyński G.: Fizjoterapia, PZWL Warszawa Zalesska-Kręcicka M., Kręcicki T.: Zarys Otorynolaryngologii. PZWL, Warszawa

11 KLINICZNE PODSTAWY FIZJOTERAPII W CHIRURGII Rozliczenie godzinowe: Rok studiów Semestr Liczba godzin łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II III Forma zaliczenia Zaliczenie z oceną Cele dydaktyczne: Zapoznanie z najczęściej spotykanymi chorobami chirurgicznymi. Zapoznanie z podstawowymi zaburzeniami patofizjologicznymi w okresie okołooperacyjnym. Zaznajomienie ze standardami postępowania okołooperacyjnego. Demonstracja przypadków leczonych w klinice. Nauczenie postępowania fizjoterapeutycznego u chorych chirurgicznych w okresie przed, około- i pooperacyjnym. Demonstracja sprzętu stosowanego do fizjoterapii chorych chirurgicznych. Przedstawienie środków farmakologicznych stosowanych w procesie fizjoterapii chorych chirurgicznych. Zapoznanie z niefarmakologicznymi metodami walki z bólem pooperacyjnym. Przeprowadzenie wywiadów i badania fizjoterapeutycznego, oraz posiadanie dokumentacji w stopniu niezbędnym w praktyce fizjoterapeuty. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Chirurgia klatki piersiowej Anatomia chirurgiczna klatki piersiowej budowa ściany klatki piersiowej oraz narządy wewnątrzpiersiowe. Metody diagnostyczne inwazyjne i nieinwazyjne-biopsja węzłów, ściany i miąższu płuca, mediastinoskopia i wideotorakoskopia, punkcja opłucnej, torakotomia diagnostyczna. Ocena ryzyka chorych planowanych do zabiegów torakochirurgicznych. Dostępy operacyjne w torakochirurgii torakotomia tylno boczna, przednio boczna, pachowa, przednia, sternotomia pośrodkowa, torakotomia poprzeczna obustronna. Omówienie obrażeń klatki piersiowej ze szczególny uwzględnieniem odmy, stłuczenia narządów miąższowych oraz uszkodzeń płuc i przepony. ARDS. Podstawy drenażu opłucnej. Postępowanie przeciwbólowe i leczenie usprawniające ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń oddechowych, prawidłowej techniki inhalacji, skutecznego kaszlu oraz niefarmakologicznych sposobów zmniejszania bólu i ochrony miejsca operowanego. Chirurgia opłucnej, tchawicy, śródpiersia i wad rozwojowych ściany klatki piersiowej Przyczyny gromadzenia się płynu w jamie opłucnej, krwiak opłucnej, chylothorax, ropniak opłucnej. Etiologia i patogeneza. Patofizjologia, objawy, rozpoznanie diagnostyka. Leczenie drenażowe i operacyjne. Przepukliny przeponowe- podział, objawy kliniczne i rozpoznanie. Leczenie operacyjne i rehabilitacja pooperacyjna. Odma i zapalenie 10

12 śródpiersia przyczyny, objawy i leczenie. Sternotomia i niestabilność mostka pooperacyjna postępowanie rehabilitacyjne w procesie sanacji chorych. Guzy śródpiersia ze szczególnym uwzględnieniem miastenii leczenie farmakologiczne i rehabilitacja chorych po tymektomii. Wskazania do tracheostomii, powikłania zabiegu. Odcinkowa resekcja tchawicy ułożenie chorych po zabiegu, rehabilitacja oddechowa i zapobieganie nawrotom zwężenia. Wrodzone deformacje ściany klatki piersiowej. Zasady techniki operacyjnej. Prezentacja filmu plastyki szewskiej klatki piersiowej. Omówienie rehabilitacji w celu utrzymania efektów plastyki ściany klatki piersiowej. 2. Choroby naczyń chłonnych Podstawowe wiadomości o układzie chłonnym, elementy układu chłonnego, naczynia chłonne, płyn tkankowy oraz chłonka skóry i tkanki łącznej, ciśnienie płynu tkankowego i chłonki w warunkach prawidłowych i zastoinowym obrzęku kończyn, patofizjologia obrzęku chłonnego, zmiany morfologiczne w tkankach, klasyfikacja obrzęku chłonnego, stopnie zaawansowania obrzęku chłonnego, diagnostyka obrzęku chłonnego-pomiary obwodów i objętości kończyn, badanie radiologiczne, limfoscyntygrafia, limfangiografia, CT, MRI. Leczenie chirurgiczne oraz leczenie zachowawcze: higiena skóry, ćwiczenia mięśni, kompresoterapia, masaż ręczny i mechaniczny, hipotermia. Szczególne postępowanie w obrzęku chłonnym po mastektomii- przyczyny, przebieg kliniczny, leczenie: zapobieganie śródoperacyjne i pooperacyjne. Chylothorax - rozpoznanie i leczenie: zasady odżywiania, podwiązanie drogi chłonnej, żywienie pozajelitowe. Chirurgia sutka Współczesne wyzwania w chirurgii sutka. Anatomia chirurgiczna sutka i pachy. Drenaż chłonny w aspekcie zmian kończynowych po usunięciu sutka. Podstawy badania klinicznego samoocena, badanie przedmiotowe, badania obrazowe (USG, mammografia, RTG. Zmiany łagodne i rak piersi: epidemiologia, aspekty patomorfologiczne, badania przesiewowe i metody diagnostyczne, objawy kliniczne i naturalny przebieg choroby, klasyfikacja TNM i system zaawansowania klinicznego, czynniki prognostyczne, leczenie chirurgiczne, metody leczenia uzupełniającego, rokowanie, rehabilitacja w okresie pooperacyjnym chorych po usunięciu sutka: obrzęk limfatyczny kończyny górnej i metody jego leczenia. Operacje odtwórcze sutka i rehabilitacja chorych. 3. Chirurgia przełyku Budowa anatomiczna i stosunki topograficzne przełyku podstawy. Regulacja neurohormonalna motoryki przełyku skutki patofizjologiczne. Diagnostyka chorób przełyku badania radiologiczne, endoskopowe, manometria, ph-metria. Objawy chorobowe. Choroba refleksowa. Kwalifikacja do leczenia operacyjnego poprzez torakotomię, laparotomię lub laparoskopię. Rak przełyku. Dane epidemiologiczne, patogeneza raka przełyku, stany przednowotworowe, rozpoznawanie i określenie stopnia zaawansowania, objawy, klasyfikacja TNM, omówienie głównych metod leczenia, rokowanie, rehabilitacja pooperacyjna chorych po długotrwałej dysfagii. Chirurgia żołądka i dwunastnicy Budowa i czynność żołądka i dwunastnicy, anatomia. Farmakologia wydzielania żołądkowego, cytoprotekcja i czynniki uszkadzające błonę śluzową. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy epidemiologia, etiologia. Strategia postępowania w przypadku choroby wrzodowej. Metody leczenia chirurgicznego endoskopia zabiegowa, zabiegi resekcyjne z powodu powikłań chorobowych. Nowotwory żołądka: Epidemiologia, typy histopatologiczne guzów żołądka, metody diagnostyczne, obraz kliniczny, określenie stopnia zaawansowania klinicznego, leczenie chirurgiczne oraz metody leczenia uzupełniającego, wskazania i metody rehabilitacji 11

13 4. Chirurgia jelita grubego Anatomia jelita grubego, elementy fizjologii i motoryki jelita grubego i zwieraczy. Diagnostyka jelita grubego: badanie kliniczne, badanie endoskopowe (rektoskopia, fiberosigmoidoscopia, kolonoskopia. Badania radiologiczne: rtg przeglądowe, rtg z kontrastem, CT, USG brzucha i endorectalne, MRI, PET. Badania czynnościowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Nieswoiste zapalne choroby jelit-podstawy. Rak jelita grubego i odbytnicy: Patogeneza i epidemiologia nowotworów jelita grubego, stany przednowotworowe, metody diagnostyki, omówienie objawów klinicznych guzów lewej i prawej połowy jelita grubego, podział histopatologiczny guzów jelita grubego, zapoznanie z klasyfikacją TNM i stopniami zaawansowania klinicznego, sposoby leczenia chirurgicznego, leczenie uzupełniające w raku jelita grubego, rokowanie, rehabilitacja pooperacyjna chorego bez i ze stomią. Przepukliny brzuszne Anatomia przepuklin brzusznych: pachwinowe, udowe, pępkowe, kresy białej, pooperacyjne. Przepukliny brzuszne olbrzymie. Przepukliny wokół Stomil. Metody leczenia operacyjnego materiałem szewnym, własną tkanką oraz protezami siatkowymi. Problem rehabilitacji oddechowej chorych po operacjach plastyki przepuklin brzusznych. Leczenie zachowawcze zaopatrzenie w pasy przepuklinowe. Metody wzmacniające obręcz mięśni brzusznych u chorych po leczeniu operacyjnym. 5. Chirurgia tarczycy Podstawy anatomii. Fizjologia funkcjonowania gruczołu. Wole obojętne. Nadczynność i niedoczynność tarczycy. Leczenie farmakologiczne, jodem radioaktywnym i operacyjne. Badania przedoperacyjne. Rak tarczycy: Epidemiologia, czynniki karcinogenne, typy histopatologiczne raka tarczycy, metody diagnostyczne, objawy i przebieg choroby, metody leczenia chirurgicznego i uzupełniającego, powikłania po zabiegach operacyjnych, rehabilitacja oddechowa i głosowa chorych bez i z uszkodzeniem pooperacyjnym nerwów krtaniowych wstecznych. Chirurgia naczyń obwodowych Patofizjologia chorób tętnic wpływ czynników ryzyka na obraz kliniczny. Badania nie inwazyjne i inwazyjne układu tętniczego. Chory z tętniakiem aorty jako problem chirurgiczny. Przewlekłe niedokrwienie kk. Dolnych, objawy, diagnostyka i leczenie chirurgiczne i leczenie wewnątrznaczyniowe. Postępowanie rehabilitacyjne po udrożnieniu tętnic. Ostre niedokrwienie tętnic. Standardy postępowania chirurgicznego. Uruchomienie chorego po leczeniu operacyjnym. Anatomia układu żylnego kk. dolnych. Przewlekła niewydolność żylna. Postępowanie profilaktyczne przedoperacyjne u chorych ze zmianami żylakowymi. Zapalenie żył głębokich kk. dolnych. Zespół pozakrzepowy. Kompresoterapia. Leczenie owrzodzeń podudzi. SEPS jako nowoczesna metoda endoskopowego zamknięcia żył przeszywających. Choroba zakrzepowa kończyn dolnych jako powikłanie po dużych zabiegach operacyjnych. Rehabilitacja chorych jako metoda zapobiegania zatorowości płucnej i kończyn dolnych. Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: Ćwiczenie 1 Temat: Drenaż opłucnowy. Część teoretyczna Rodzaje drenaży opłucnej. Zasady fizjologii opłucnej. Jednostki chorobowe wymagające drenażu opłucnowego. Rehabilitacja chorego z drenami opłucnowymi. Główne problemy oddechowe u chorych z drenażem. Czy chorego z drenażem należy uaktywnia fizycznie? 12

14 Część praktyczna - demonstracja chorych z założonym drenażem biernym. Demonstracja chorych z założonym drenażem czynnym. Omówienie zasady rozprężania miąższu płuca. Część praktyczna cd: zasady rozłączania i podłączania drenażu opłucnowego, miejsca wprowadzania drenażu do jamy opłucnowej. Chory z przeciekiem płucnym-zasady postępowania. Zasady i wskazania do usunięcia drenażu opłucnowego. Część praktyczna Badanie chorych z założonym drenażem opłucnowym. Ćwiczenia z połączeniem drenażu wewnętrznego drzewa oskrzelowego. Mechaniczne metody drenażu drzewa oskrzelowego. Użycie metod ultradźwiękowych w rehabilitacji chorych ze zmianami oskrzelowymi. Temat: Chorzy po zabiegach torakochirurgicznych Część teoretyczna Przygotowanie chorych do zbiegu torakochirurgicznego. Ocena chorych wg skali WHO Zubroda, wg skali Karnofskiego. Przedoperacyjny stan układu oddechowego i krążenia. Podstawy spirometrii. Dostęp chirurgiczny do jam opłucnowych. Sternotomia. Profilaktyka antybiotykowa oraz przeciwzakrzepowa. Leczenie przeciwbólowe pooperacyjne. Wczesne uruchamianie chorych. Część praktyczna Przedstawienie chorych planownych do leczenia operacyjnego. Zapoznanie studentów z problemami zaawansowania chorobowego. Badanie wydolności chorych przedoperacyjne. Ocena stanu fizycznego i odżywienia na podstawie prostych prób fizycznych i antropometrycznych. Część praktyczna cd. Badanie chorych w wczesnym okresie pooperacyjnym. Zasady drenażu złożeniowego. Podstawy bronchoaspiracji. Ocena miąższu płucnego na podstawie badania osłuchowego i oceny radiologicznej. Zasady usuwania drenażu opłucnowego. Część praktyczna cd: Ćwiczenia bierne i czynne z chorymi. Praktyczne zastosowanie inhalacji z drenażem złożeniowym. Zastosowanie poduszki ultradźwiękowej u chorych z zaleganiem wydzieliny w drzewie oskrzelowym. Omówienie ćwiczeń praktycznych i pytania. Temat: Wrodzone wady ściany klatki piersiowej Część teoretyczna Klatka szewska patofizjologia, objawy, zapobieganie i leczenie operacyjne. Pooperacyjna rehabilitacja: ćwiczenia obręczy barkowej, przepony i mięśni ściany klatki piersiowej. Klatka kurza patofizjologia schorzenia, objawy kliniczne, leczenie operacyjne. Rehabilitacja pooperacyjna dzieci i młodzieży omówienie teoretyczne. Część praktyczna Prezentacja filmu video zabiegu operacyjnego klatki szewskiej. Dyskusja po prezentacji celem ustalenia najlepszych ćwiczeń pooperacyjnych. Prezentacja ćwiczeń na studentach wzmacniających mięśnie ściany klatki piersiowej. Przedstawienie roli rodziny i fizjoterapeutów w efekcie uzyskania najlepszego rezultatu pooperacyjnego. Ćwiczenie 2 Temat: Chorzy po zabiegach resekcyjnych narządów jamy brzusznej. Część teoretyczna Największe zabiegi operacyjne jamy brzusznej. Chory po gastrektomii, chory po resekcji wątroby, chory po usunięciu śledziony, chory po wycięciu jelita cienkiego, grubego i odbytnicy. Problem chorego niedożywionego. Zasady żywienia pozajelitowego i dojelitowego w zabiegach resekcyjnych przewodu pokarmowego. Część praktyczna Wywiad i badanie chorych kwalifikowanych do powyższych zabiegów. Ocena badań diagnostycznych i radiologicznych. Podstawowe zasady leczenia chorych w pierwszych 13

15 dobach pooperacyjnych. Technika i użytkowanie wkłucia centralnego do dużych naczyń. Ocena procesów gojenia ran po laparotomii. Przedstawienie szwów antywytrzewieniowych. Część praktyczna. cd: Badanie chorych po gastrektomii, rozległej resekcji jelita cienkiego, hemikolectomii, usunięciu odbytnicy ze stomią lub bez stomii. Część praktyczna; ćwiczenia z chorymi po dużych zabiegach brzusznych w grupach. Omówienie problemów i pytania po ćwiczeniach. Temat: Ostre zapalenie trzustki Część teoretyczna Postacie zapalenia trzustki. Zmiany morfologiczne w trzustce. Objawy podmiotowe i przedmiotowe. Badania laboratoryjne; skala prognostyczna Ransona, Belameya, Apacze. Badania obrazowe i kwalifikacja do różnych metod leczenia. Zapalenie trzustki a dieta. Schematy leczenia chorych z ostrym zapaleniem: leczenie zachowawcze, leczenie operacyjne-drenaż przestrzeni zaotrzewnowej, kolejne laparotomie w postaciach martwiczych ostrego zapalenia trzustki. Metody odżywiania chorych po/lub bez leczenia operacyjnego. Ćwiczenia profilaktyczne przeciw chorobie zakrzepowej, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia wzmacniające siłę mięśniową chorych z zanikami mięśniowymi. Część praktyczna Prezentacja chorych po leczeniu operacyjnym zapalenia trzustki lub prezentacja medialna leczenia operacyjnego. Badanie jamy brzusznej chorych po laparotomii z eksploracją przestrzeni zaotrzewnowej. Ocena stanu odżywienia na podstawie prostych metod antropometrycznych. Zalecenia leczenia rehabilitacyjnego na podstawie stanu miejscowego. Czy chory z drenażem przepływowym może być usprawniany? Część praktyczna Podział na grupy i praktyczne ćwiczenia usprawniające chorych po leczeniu OZT. Omówienie ćwiczeń. Pytania. Temat: Ostre chirurgiczne choroby jamy brzusznej Część teoretyczna Definicja ostrej choroby chirurgicznej jamy brzusznej. Najczęściej występujące ostre choroby chirurgiczne jamy brzusznej. Rodzaje bólu brzucha i prezentacja w zależności od patologii narządowej. Zapalenie otrzewnej, rodzaje zapaleń. Najczęstsze przyczyny zapalenia otrzewnej: ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, przedziurawienie owrzodzenia trawiennego, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie trzustki, martwica i przedziurawienie jelita, zapalenie uchyłka Meckela. Niedrożność przewodu pokarmowego: niedrożność porażenna w ostrym zapaleniu otrzewnej, niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego-niedrożność jelita cienkiego i grubego-zmiany metaboliczne. Leczenie chirurgiczne i powikłania pooperacyjne u chorych po zapaleniu otrzewnej. Krwawienie z przewodu pokarmowego, patogeneza, kryteria nasilenia krwotoku, sposoby zachowawcze leczenia. Leczenie endoskopowe. Wskazania do leczenia operacyjnego. Część praktyczna Prezentacja chorych po leczeniu ostrych chorób chirurgicznych. Wywiad z chorymi i ocena przebiegu narastania objawów chorobowych. Badanie chorych pooperacyjnych. Rehabilitacja układu żylnego oraz aktywności ruchowej. Problemy oddechowe u chorych po rozległych zabiegach wykonywanych na ostro. Ćwiczenia oddechowe i inhalacje. Omówienie i pytania. 14

16 Ćwiczenie 3 Temat: Przewlekła niewydolność żylna jako problem pooperacyjnych powikłań zakrzepowo-zatorowych. Część teoretyczna. Budowa anatomiczna układu żylnego. Pompa łydkowa-drugie serce? Podstawy patofizjologii powstawania zmian żylakowych. Postępowanie przedoperacyjne - kompresoterapia oraz heparyny niskocząsteczkowe. Badania radioizotopowe znakowanej albuminy. Zespół pozakrzepowy jako powikłanie zakrzepicy pooperacyjnej żył głębokich. Część praktyczna Badanie chorych ze zmianami żylakowymi. Próba Trendelnburga, Pertesa i Pratta. Praktyczne uwagi zakładania pończoch przeciwżylakowych. Technika podawania heparyn niskocząsteczkowych. Ćwiczenia uaktywniające pompę łydkową. Część praktyczna cd: Ocena zmian żylakowych po leczeniu operacyjnym. Ćwiczenia zapobiegające powstawaniu zmian zakrzepowych kończyn dolnych. Omówienie chorych i odpowiedzi na pytania. Temat: Chorzy do amputacji kończyn dolnych Część teoretyczna Ostre niedokrwienie kończyn dolnych, przyczyny, objawy, wczesne postępowanie oraz postępowanie operacyjne. Chory ze zmianami angiopathii cukrzycowej stopa cukrzycowa. Zasady zabiegów amputacyjnych. Zabiegi mioplastyczne. Problem chorych operowanych amputacyjnie poniżej i powyżej kolana. Zasady kształtowania kikuta poamputacjnego. Środki zaopatrzenia pooperacyjnego: rodzaje skarpet i protez. Ćwiczenia praktyczne: Chory po amputacji. Badanie siły mięśniowej przed protezowaniem. Nauka chodzenia w protezie podkolanowej. Nauka chodzenia w protezie nadkolanowej w miarę możliwości chorego. Temat: Chirurgia tętnic kończyn dolnych Część teoretyczna Patofizjologia chorób tętnic- wpływ czynników ryzyka na obraz kliniczny i rozwój chorób tętnic: palenie tytoniu, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, przewlekły proces zapalny, zakażenie, czynniki genetyczne. Lokalizacja zmian miażdżycowych. Diagnostyka układu tętniczego: techniki ultradźwiękowe, techniki angiograficzne. Podstawowe techniki leczenia tętniaków aorty i naczyń obwodowych. Ostre niedokrwienie kończyn. Czynniki wpływające na przebieg niedokrwienia. Objawy ostrego niedokrwienia. Leczenie chirurgiczne: operacyjne i małoinwazyjne. Postępowanie z chorym po rewaskularyzacji. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych: czynniki zwiększające ryzyko przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. Objawy: ziębnięcie, chromanie przestankowe, ból spoczynkowy, zmiany troficzne. Obraz kliniczny zależny od umiejscowienia zmian. Klasyfikacja Fontaine a. Leczenie zachowawcze: eliminacja czynników ryzyka, leczenie chorób współistniejących, zapobieganie i leczenie zmian martwiczych, stosowanie ćwiczeń fizycznych, leczenie farmakologiczne. Przezskórne zabiegi wewnątrznaczyniowe, leczenie operacyjne. Część praktyczna Prezentacja chorych planowanych do leczenia operacyjnego z chorobami tętnic. Ocena stanu miejscowego w zakresie kończyn dolnych z uwzględnieniem wywiadu i prostych testów. Ćwiczenia przedoperacyjne zwiększające ukrwienie tkankowe. Część praktyczna Zajęcia indywidualne z chorymi po protezowaniu tętnic kończyn dolnych i zabiegach sympatektomii lędźwiowej. Ocena obiektywna i subiektywna efektu leczenia 15

17 operacyjnego. Ćwiczenia ruchowe usprawniające aktywność chorych. Omówienie ćwiczeń. Pytania. Ćwiczenie 4 Temat: Chorzy po leczeniu operacyjnym chorób tarczycy Część teoretyczna Podstawy budowy anatomicznej tarczycy. Fizjologia gruczołu tarczowego. Stany czynnościowe gruczołu tarczowego. Metabolizm a funkcja tarczycy. Metody diagnostyczne w chorobach tarczycy. Omówienie głównych jednostek chorobowych: nadczynność, niedoczynność, stany zapalne, wole guzowate, nowotwory. Metody leczenia. Postępowanie w okresie pooperacyjnym wczesnym i odległym. Rehabilitacja w chorobach tarczycy. Część praktyczna: prezentacja medialna operacji resekcji tarczycy. Omówieni głównych etapów operacji. Szczególne uwzględnienie najczęstszych powikłań śródoperacyjnych i pooperacyjnych. Prezentacja przypadków poleczeniu chorób tarczycy. Część praktyczna: Rehabilitacja chorych po leczeniu tarczycy. Ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia wzmacniające siłę mięśni szyi, inhalacja chorych, ćwiczenia głosowe. Omówienie szczególnych przypadków i powikłań pooperacyjnych. Pytania. Temat: Choroby sutka Część teoretyczna Guzy sutka: nienowotworowe, nowotworowe-łagodne i złośliwe. Czynniki predysponujące do rozwoju raka sutka. Drogi szerzenia się nowotworów sutka-zarys klasyfikacji TNM. Diagnostyka chorób sutka: badanie własne, masowe badania przesiewowe, badanie kliniczne, USG, mammografia, BAC, RTG, scyntygrafia kości i limfoscyntygrafia. Leczenie chirurgiczne: tmorektomia, amputacja częściowa + limfadenectomia, amputacja simplex, radykalna modo Patey, Halsted, radioterapia, chemioterapia, hormonoterapia. Szczególne postacie raka sutka. Obrzęk limfatyczny kończyny górnej po mammectomii lub radioterapii, chore z zaawansowaną chorobą z przerzutami do układu kostnego. Część praktyczna. Prezentacja filmu video: samokontrola, leczenie operacyjne. Badanie chorych planowanych do zabiegów operacyjnych sutka. Prezentacja przypadków klinicznych: gojenie rany pooperacyjnej, punkcja i ewakuacja chłonki z rany pooperacyjnej. Ocena siły mięśniowej u chorych po odjęciu piersi, ćwiczenia przeciwobrzękowe, zalecenia co do protezowania pooperacyjnego. Chory po amputacji a problem psychologiczny. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie obręczy barkowej. Zajęcia przy łóżku chorego. Praktyczne zastosowanie ćwiczeń rehabilitujących chore po zabiegu operacyjnym. Omówienie ćwiczeń. Pytania. Temat: Chirurgia małoinwazyjna Część teoretyczna Zabiegi laparoskopowe w jamie brzusznej; Przedstawienie nowoczesnych metod leczenia chorób jamy brzusznej, klatki piersiowej i naczyń metodami skopowymi. Zabiegi laparoskopowe w jamie brzusznej: cholecystectomia laparoskopowa, fundoplikacja laparoskopowa, adrenalektomia laparoskopowa, appendectomia laparoskopowa, resekcja guza jelita grubego. Zabiegi w klatce piersiowej: resekcja miąższu płuca, badanie cytologiczne płynu opłucnowego, pobranie węzłów chłonnych z śródpiersia, pobranie opłucnej płucnej. Podpowięziowe podwiązanie naczyń przeszywających. Postępowanie pooperacyjne. Elementy rehabilitacji chorych geriatrycznych po małoinwazyjnych zabiegach. 16

18 Część praktyczna Prezentacja video zabiegów operacyjnych technikami skopowymi: cholecystektomia, torakoskopia, SEPS. Omówienie praktyczne szczegółów techniki zabiegów. Omówienie zalet i wad zabiegów małoinwazyjnych. Część praktyczna Prezentacja chorych po zabiegach laparoskopowych. Ćwiczenia z chorymi w starszym wieku po zabiegach małoinwazyjnych na sali pooperacyjnej. Wnioski z ćwiczeń ruchowych oraz dyskusja na temat zalet metod małoinwazyjnych w ocenie aktywności chorych w podeszłym wieku. Ćwiczenie 5 Temat: Żywienie chorych w chirurgii-podstawy Część teoretyczna Rodzaje niedożywienia, identyfikacja chorych niedożywionych. Ocena stanu odżywienia; wywiad żywieniowy, badanie kliniczne, badania antropometryczne, całkowita liczba limfocytów, bilans azotowy. Zapotrzebowanie na podstawowe składniki odżywcze: zapotrzebowanie na energię, na białko, glukozę, tłuszcze, wodę i elektrolity. Mikroskładniki odżywcze, witaminy. Metody leczenia żywieniowego: żywienie pozajelitowe do żył centralnych, obwodowych. Żywienie dojelitowe-doustne, poprzez zgłębniki i przetoki odżywcze. Podstawowe preparaty stosowane w leczeniu żywieniowym. Wskazania do leczenia żywieniowego. Część praktyczna Ocena odżywienia chorych planowanych do dużych zwab. Chirurgicznych na podstawie podstawowych parametrów i wyników laboratoryjnych. Ocena wydolności ruchowej powyższych chorych. Prezentacja chorych żywionych pozajelitowo. Rehabilitacja i usprawnienie funkcji mięśniowej chorych po zabiegach chirurgicznych i leczonych żywieniem pozajelitowym. Wnioski na temat połączenia leczenia żywieniowego z aktywnością i możliwościami do zabiegów rehabilitacyjnych. Omówienie ćwiczeń. Pytania i sugestie studentów. Temat: Gojenie ran Część teoretyczna Morfologia i funkcje komórek skóry; naskórka, skóry właściwej. Fazy gojenia się rany: faza zapalna, wytwarzanie tkanki łącznej, obkurczanie rany, przebudowa rany. Ogólnoustrojowa reakcja na ranę. Miejscowe czynniki hamujące proces gojenia ran, ogólnoustrojowe czynniki hamujące proces gojenia ran. Stany chorobowe przebiegające z utratą białek i energii, wpływające na gojenie ran. Powikłania w gojeniu się ran związane z utratą beztłuszczowej masy ciała. Rodzaje ran i indywidualne postępowanie w stymulacji procesu gojenia. Zakażenia ran: najczęstsze patogeny, źródła zakażeń. Rany trudno gojące się. Kliniczna ocena ran trudno gojących się. Metody wspomagające gojenie ran. Gojenie ran a cukrzyca. Rozległe rany a rehabilitacja chorych z uwzględnieniem chorych z ranami oparzeniowymi i po przeszczepach. Część praktyczna. Prezentacja chorych po dużych zabiegach operacyjnych z rozległą raną pooperacyjną. Ćwiczenia usprawniające i mobilizujące chorych. Ocena procesu gojenia ran gojonych przez ziarninowanie. Prezentacja filmu z ranami oparzeniowymi. Omówienie zakresu ćwiczeń rozciągających rany pooparzeniowe i zapobieganie przykurczom. Temat: Chirurgiczne leczenie odleżyn Część teoretyczna Powstawanie odleżyn: czynniki predysponujące do powstania niedokrwienia skóry, tkanki podskórnej i martwicy niedokrwiennej-wewnętrzne i zewnętrzne. Etapy rozwoju odleżyn: 17

19 zapobieganie poszczególnym fazom rozwoju zmian odleżynowych. Stopnie zaawansowania odleżyn w skali IV stopniowej. Leczenie odleżyn: zachowawcze w I i II stopniu zaawansowania. Leczenie operacyjne w wyższych stopniach zaawansowania. Metody plastyki skóry i różnych rodzajów przeszczepów. Zalecenia rehabilitacyjne celem zapobiegania powstawaniu odleżyn oraz leczenia usprawniającego chorych przewlekle chorych ze zmianami martwiczymi. Część praktyczna. Prezentacja filmu z zabiegów usunięcia tkanek martwiczych. Podstawowe zalecenia rehabilitacyjne. Praca przy łóżku chorego. Omówienie i pytania. Literatura: 1. Fibak J.: Chirurgia dla Studentów Medycyny-podręcznik, PZWL, Warszawa Franek A i wsp.: Zachowawcze Leczenie Owrzodzeń Żylnych Podudzi, Śląska 3. AM, Katowice Kozak J.: Drenaż Jamy Opłucnej ADI, Łódź Kwolek A.: Rehabilitacja medyczna. Urban & Partner, Wrocław Milanowska K.: Kinezyterapia, PZWL, Warszawa Noszczyk W.: Chirurgia, PZWL, Warszawa Oczeński W.: Podstawy Wentylacji Mechanicznej, Alfa-Medica Press, Bielsko-Biała Rosławski A. i wsp.: Technika Wykonywania Ćwiczeń Leczniczych,PZWL, Warszawa Szmidt J. i wsp. : Podstawy Chirurgii, Med. Prakt., Kraków Szulc R.: Usprawnianie Lecznicze Krytycznie Chorych, Urban & Partner, Wrocław Zborowski A.: Drenaż Limfatyczny, AZ, Kraków

20 FIZJOTERAPIA W CHIRURGII Rozliczenie godzinowe Rok studiów Semestr Liczba godzin łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II IV Forma zaliczenia Zaliczenie z oceną Cele dydaktyczne: W wyniku realizacji programu nauczania student będzie potrafił programować proces fizjoterapii, zgodnie z zaleceniami i uzgodnieniami lekarza specjalisty. Potrafi wykonać zabiegi fizjoterapeutyczne i ocenić skuteczność podejmowanych działań oraz uwzględnić stan kliniczny i funkcjonowanie chorego. Uwzględnia przeciwwskazania do stosowania zabiegów fizykalnych. Treści programowe: Wykłady (2 godz.) Tematy: 1. Fizjoterapia w rehabilitacji chorych po operacjach klatki piersiowej (zabiegi torakochirurgiczne, kardiochirurgiczne, naczyniowe, onkologiczne). 2. Fizjoterapia chorych po operacyjnym leczeniu jamy brzusznej (zabiegi urologiczne, ginekologiczne, naczyniowe, onkologiczne). 3. Diagnostyka, profilaktyka i leczenie fizjoterapeutyczne choroby zatorowo-zakrzepowej. Diagnostyka profilaktyka i leczenie fizjoterapeutyczne odleżyn. 4. Rola fizjoterapii w postępowaniu przed- i pooperacyjnym w zabiegach gastrologicznych. 5. Profilaktyka i leczenie przykurczy stawowych, etapy i typy gojenia rany pooperacyjnej. Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: Ćwiczenie 1: Część teoretyczna: Fizjologia i zaburzenia procesu gojenia się rany pooperacyjnej. Zapobieganie powstawaniu bliznowców, Część praktyczna: Rehabilitacja przyłóżkowa, profilaktyka farmakologiczna i fizjoterapeutyczna powikłań zabiegów chirurgicznych 19