Raport Krajowego Mechanizmu Prewencji z wizytacji Policyjnej Izby Dziecka w Gorzowie Wielkopolskim

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 11 lipca 2011 r. RPO VII /11/PK Raport Krajowego Mechanizmu Prewencji z wizytacji Policyjnej Izby Dziecka w Gorzowie Wielkopolskim 1. Wprowadzenie Na podstawie Artykułu 19 Protokołu fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 18 grudnia 2002 r. (Dz. U r. Nr 30, poz. 192) oraz działając z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich, w dniu 28 czerwca 2011 r., do Policyjnej Izby Dziecka przy Komendzie Miejskiej Policji w Gorzowie Wielkopolskim (dalej: PID lub Izbą), udali się pracownicy Zespołu Krajowy Mechanizm Prewencji oraz pracownik Biura Pełnomocnika Terenowego Rzecznika Praw Obywatelskich we Wrocławiu (prawnicy). Celem wizytacji zapobiegawczej Krajowego Mechanizmu Prewencji, było sprawdzenie na miejscu sposobu traktowania zatrzymywanych w Izbie nieletnich oraz dokonanie oceny ich ochrony przed torturami oraz innym okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem albo karaniem. Przeprowadzone czynności polegały na: wysłuchaniu informacji na temat funkcjonowania Policyjnej Izby Dziecka przedstawionej przez kierownika PID; oglądzie wszystkich pomieszczeń Izby, w tym sprawdzeniu stanu wyposażenia pokoi dla nieletnich; zapoznaniu się następującą dokumentacją: Regulaminem Policyjnej Izby Dziecka w Gorzowie Wlkp., Regulaminem pobytu nieletnich w Policyjnej Izbie Dziecka w Gorzowie Wlkp., Regulaminem odwiedzin w Policyjnej Izbie Dziecka w Gorzowie Wlkp., Porządkiem dnia w Policyjnej Izbie Dziecka w Gorzowie Wlkp., Sprawozdaniem z działalności Izby Dziecka

2 Komedy Miejskiej Policji w Gorzowie Wlkp. w 2010 r. oraz ze Sposobami postępowania funkcjonariuszy w nieszczęśliwych wypadkach. Przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji poinformowali Komendanta Miejskiego Policji w Gorzowie Wielkopolskim oraz kierownika Izby, o ustaleniach dokonanych w ramach powyższych czynności, a także wysłuchali ich uwag i wyjaśnień. 2. Legalność pobytu Izba przeznaczona jest dla 7 osób. W 2010 r. przebywało w niej 141 nieletnich, w tym 120 chłopców i 21 dziewcząt. Najczęstszym powodem umieszczenia w PID było podejrzenie popełnienia czynu karalnego 126 przypadki; 15 nieletnich zostało zatrzymanych i umieszczonych w Izbie na podstawie art ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz dalej zwanej upn.). Z kolei w I półroczu 2011 r. w Izbie przebywało 99 nieletnich (w tym 91 chłopców i 8 dziewcząt). Podobnie jak w 2010 r. większość wychowanków (91) została umieszczona z powodu podejrzenia popełnienia przestępstwa. Pozostali byli uciekinierami ze schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. W 2010 r. 10 zatrzymanych nieletnich przebywało w placówce powyżej 5 dni. Najdłuższy pobyt trwał 7 dni zgodnie z postanowieniem sędziego rodzinnego był to czas, w którym nieletni do czasu umieszczenia w schronisku dla nieletnich winien przebywać w policyjnej izbie dziecka. W 2011 r. (do dnia wizytacji) takich pobytów ponad czas określony przepisami prawa odnotowano 6. Podobnie jak w roku ubiegłym, maksymalny pobyt nieletniego w PID nie przekroczył 7 dni. Mając na uwadze zalecenia Komitetu do Spraw Zapobiegania Torturom (CPT) zaznaczyć należy, że policyjne izby dziecka nie są placówkami dostosowanymi do dłuższych pobytów nieletnich. W związku z tym, Krajowy Mechanizm Prewencji każdorazowo podkreśla, że należy podejmować wszelkie możliwe działania, aby pobyt nieletnich w tego typu placówce był możliwie najkrótszy, chociażby ze względu na to, że nie realizują w niej obowiązku szkolnego. 2

3 3. Personel W PID w Gorzowie Wlkp. zatrudnionych jest łącznie 9 funkcjonariuszy, wśród nich kierownik Izby. Służba pełniona jest w 12 godzinnym systemie zmianowym. W przypadku umieszczenia w Izbie nieletniej, czynności związane z jej osadzeniem wykonuje funkcjonariuszka Policji pełniąca dyżur w placówce lub Komendzie Miejskiej Policji w Gorzowie Wlkp. Warto przy okazji podkreślić, iż Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom (CPT) zaznacza, że mieszany skład personelu pod względem płci jest ważnym środkiem zabezpieczenia przeciwko złemu traktowaniu w miejscach pozbawienia wolności. Obecność przedstawicieli płci męskiej i żeńskiej wśród personelu może mieć dobroczynny skutek zarówno pod względem etosu dozorowania jak i w związku ze wspieraniem stopnia normalności w miejscach pozbawienia wolności ( 23 Dziesiątego Raportu generalnego CPT, [CPT/Inf (2000)13]). Większość kadry (7 osób) bezpośrednio pracującej z młodzieżą legitymuje się wykształceniem pedagogicznym. Wszystkie osoby posiadają przeszkolenie pedagogiczne oraz szkolenie z zakresu pełnienia służby w policyjnej izbie dziecka. Z wyjaśnień kierownika wynika, że policjanci pełniący służbę w Izbie biorą również udział w szkoleniach z zakresu udzielania pomocy ofiarom przemocy w rodzinie, handlu ludźmi, narkomanii czy z przemocy w Internecie (cyberprzemoc). Odnośnie szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej wskazać należy, iż funkcjonariusze pełniący służbę w wizytowanej Izbie, przebyli je wraz z przyjmowaniem do służby. Należy przy tym podkreślić, iż zgodnie z zaleceniami Komitetu do Spraw Zapobiegania Torturom (CPT) Cały personel, łącznie z osobami wykonującymi wyłącznie obowiązki w zakresie dozoru, powinien przechodzić profesjonalne szkolenie, zarówno w czasie przyjęcia do pracy, jaki i w jej trakcie, a także otrzymywać odpowiednie wsparcie z zewnątrz oraz nadzór w wykonywaniu ich obowiązków. Ponadto zarządzanie takimi ośrodkami powinno być powierzone osobom z zaawansowanymi umiejętnościami przywódczymi, które mają zdolność skutecznego reagowania na złożone i rywalizujące ze sobą potrzeby, zarówno ze strony osób nieletnich, jak i personelu ( 33 Dziewiątego 3

4 Sprawozdania Ogólnego [CPT/Inf (99) 12]. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie także w regułach międzynarodowych, zgodnie z którymi personelowi pracującemu z nieletnimi pozbawionymi wolności, umożliwia się systematyczne szkolenia z zakresu wiedzy i umiejętności zawodowych, w szczególności z psychologii dziecka, pracy socjalnej i wychowawczej z dzieckiem, a także międzynarodowych standardów i norm dotyczących praw człowieka i praw dziecka [pkt 85 Reguł Narodów Zjednoczonych Dotyczących Ochrony Nieletnich Pozbawionych Wolności (Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 45/113)]. Również Krajowy Mechanizm Prewencji uznaje za niezwykle cenną w pracy z nieletnimi, możliwość poszerzania doświadczenia zawodowego personelu miejsca zatrzymania poprzez uczestnictwo w organizowanych systematycznie interdyscyplinarnych kursach oraz szkoleniach. 4. Warunki bytowe Wizytowana Izba funkcjonuje od 2003 r. Pomieszczenia, z których korzystają nieletni są czyste i zadbane. Potrzebą przekazaną pracownikom Krajowego Mechanizmu Prewencji przez kierownictwo Izby, jest jej wyposażenie w monitoring umożliwiający szybką reakcję w razie dostrzeżonego przez pracownika Izby zagrożenia dla bezpieczeństwa własnego nieletnich lub innych osób. Wizytowana placówka, ze względów architektonicznych, pozbawiona jest placu spacerowego. Do dyspozycji wychowanków przeznaczono 4 pokoje (trzy 2-osobowe i jeden 1-osobowy). Pokoje nieletnich wyposażono w łóżka przymocowane do podłogi i pozbawione ostrych krawędzi. W porze nocnej kontrolę zachowania nieletnich czynioną przez wizjer znajdujący się w drzwiach, umożliwia dodatkowe oświetlenie nocne zamontowane w sypialniach. Jego natężenie nie zakłóca nocnego wypoczynku. Mimo tak minimalnego wyposażenia, w ocenie Krajowego Mechanizmu Prewencji, sypialnie spełniają swoje podstawowe zadanie, które stanowi umożliwienie odpoczynku w porze nocnej. Pokój jednoosobowy pełni rolę izolatki przeznaczonej do umieszczania w niej nieletnich, którzy swoim zachowaniem zagrażają życiu lub zdrowiu 4

5 własnemu, albo osób trzecich. Jak wynika z informacji przekazanych w tym zakresie przez kierownika Izby, w czasie przejściowej izolacji nieletniego, razem z nim w izolatce pozostaje pracownik Izby dbający o jego bezpieczeństwo. W ostatnich latach nie stosowano umieszczania nieletniego w pomieszczeniu izolacyjnym. Każda z sypialni wyposażona jest w sprawną instalację przyzywową. Czynności związane z przyjęciem i zwalnianiem nieletnich odbywają się w dyżurce. W tym miejscu odbierane są od nich przedmioty, które przekazywane są następnie do depozytu. Ten zaś, umieszczony w osobnych kopertach, przechowywany jest w szafce zamykanej na klucz znajdującej się w dyżurce. W czasie pobytu w Izbie nieletni korzystają z ubrań zastępczych dostosowanych do pory dnia (dresy w ciągu dnia, pidżama w porze nocnej). Odzież zastępcza przechowywana jest w wyznaczonym do tego magazynie. Nieletnim wydaje się ponadto obuwie zastępcze trampki lub klapki, w zależności od zgłoszonych w tym zakresie preferencji. Sanitariat dla nieletnich wyposażony został w 3 umywalki, 2 sedesy oraz kabinę prysznicową. Ściany pomieszczenia wyłożone zostały glazurą, podłogi zaś gresem. Z informacji przekazanych przez kierownika Izby wynika, że nieletni na czas pobytu w Izbie otrzymują komplet przyborów toaletowych w skład którego wchodzą: szczoteczka do mycia zębów, pasta do zębów, mydło oraz ręcznik. W dniu wizytacji w sanitariacie panowała czystość. Jego stan techniczny nie budził zastrzeżeń wizytujących. Izba dysponuje świetlicą dla nieletnich, w której wychowankowie spędzają większość dnia. Świetlica usytuowana jest w przestronnym pomieszczeniu, wyposażonym w telewizor, stół oraz krzesła. Do dyspozycji nieletnich w czasie zajęć świetlicowych pozostaje także gra stołowa Piłkarzyki oraz przyrząd do ćwiczeń fizycznych. Świetlica pełni ponadto rolę miejsca zajęć dydaktycznowychowawaczych oraz spożywania posiłków przez nieletnich. Pomieszczenie kuchenne w PID, z uwagi na przygotowywanie posiłków dla nieletnich przez firmę zewnętrzną, pełni jedynie rolę punktu dystrybucji dostarczanego wyżywienia. Kuchnię wyposażano w zlew dwukomorowy, 5

6 lodówkę, kuchenkę mikrofalową, wypażarkę oraz w czajnik. Stan czystości pomieszczenia w dniu wizytacji nie budził zastrzeżeń. W PID w Gorzowie Wlkp. wyodrębniono dwa magazyny. W jednym, spełniającym rolę magazynu podręcznego, przechowywana jest czysta pościel, odzież zastępcza, środki utrzymania higieny wydawane nieletnim oraz środki służące do utrzymania czystości w placówce. Izba dysponuje także środkami higieny intymnej dla dziewcząt. W dniu wizytacji, w magazynie podręcznym znajdowała się brudna odzież nieletnich leżąca obok czystej pościeli. Wizytujący zwrócili uwagę kierownictwu Izby na dostrzeżoną nieprawidłowość. Drugi z magazynów przeznaczony jest do przechowywania materacy i reszty wyposażenia Izby. Poza wskazanymi wyżej pomieszczeniami, w Izbie wyodrębniony został pokój socjalny oraz pokój kierownika Izby. Wyposażenie pokoi jest podobne. W obu znajdują się biurka oraz fotele. W pokoju socjalnym dodatkowy element wyposażenia stanowi kanapa. 5. Traktowanie W czasie wizytacji, w Izbie nie przebywała żadna osoba nieletnia. Z informacji przekazanych przez kierownika Izby wynika, że ani w roku bieżącym jak i w 2010, nie stosowano wobec umieszczonych w Izbie dzieci środków przymusu bezpośredniego. 6. Dyscyplinowanie Regulamin pobytu nieletnich w Policyjnej Izbie Dziecka w Gorzowie Wlkp., zawiera obowiązki oraz prawa nieletniego przebywającego w Izbie. Zauważalny jest jednakże brak kar i nagród, które mogą stanowić konsekwencje zachowania umieszczonych w Izbie dzieci. W ocenie Krajowego Mechanizmu Prewencji należy zmienić treść omawianego dokumentu poprzez jej uzupełnienie, zgodnie z 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 stycznia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad pobytu nieletnich w policyjnych izbach dziecka (Dz. U. z 2002 r. Nr 10 poz. 104 z późn. zm. [dalej zwane 6

7 rozporządzeniem]), o nagrody oraz kary możliwe do zastosowania w PID, tj. ustną pochwałę lub upomnienie. 7. Prawo do informacji Prawa i obowiązki nieletniego opisane zostały w Regulaminie pobytu nieletnich w Policyjnej Izby Dziecka w Gorzowie Wlkp. Ponadto, funkcjonariusz Izby przyjmujący nieletniego przeprowadza z nim rozmowę, podczas której zapoznaje go z prawami, obowiązkami, zasadami pobytu w PID. Jedyne zalecenie Krajowego Mechanizmu Prewencji w tym zakresie dotyczy zamieszczenia w ogólnodostępnym miejscu informacji z adresami instytucji, do których wychowankowie mogą zwrócić się w sytuacji naruszenia ich praw, w tym do: Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, sędziów rodzinnych. Krajowy Mechanizm Prewencji uważa, że każdemu nieletniemu pozbawionemu wolności należy umożliwić stały dostęp do adresów instytucji, do których mogą się zwrócić w sytuacji, gdy ich prawa nie są przestrzegane. Adresy instytucji powinny znajdować się w ogólnodostępnym i widocznym dla nieletnich miejscu, tak by wgląd do nich nie był uzależniony od decyzji personelu lub innych czynników. 8. Prawo do kontaktu ze światem zewnętrznym Zasady kontaktu nieletnich z rodzicami i najbliższą rodziną określone zostały w Regulaminie odwiedzin w Izbie Dziecka KMP w Gorzowie Wlkp. (dalej zwanym Regulaminem). Odwiedziny mogą odbywać się codziennie w godzinach lub Z informacji przekazanych wizytującym przez kierownika Izby wynika, że widzenia realizowane są w świetlicy i przebiegają pod nadzorem pracownika PID. Funkcjonariusz ten nie przebywa jednakże w świetlicy, lecz pozostaje na korytarzu Izby, obserwując przebieg widzenia przez okno. W ocenie Krajowego Mechanizmu Prewencji przyjęta w Izbie praktyka zasługuje na uznanie. Zdaniem Mechanizmu obecność funkcjonariuszy podczas odwiedzin rodziców lub opiekunów nieletniego powinna być stosowana tylko w uzasadnionych, wyjątkowych sytuacjach, które mogą godzić w bezpieczeństwo 7

8 placówki, nieletniego lub osób odwiedzających, lub w sytuacji, gdy sąd wyda pisemne polecenie udzielenia widzenia w obecności personelu Izby. W przeciwnym razie jest to naruszeniem prawa nieletniego do ochrony tajemnicy komunikowania się. Nieletni umieszczeni w PID, mają możliwość wykonywania rozmów telefonicznych jeśli wyrazi na to zgodę sąd. Warunkiem ubiegania się przez nieletniego o taką zgodę, jest zamknięcie czynności dochodzeniowo-śledczych prowadzonych w jego sprawie. Taki kontakt odbywa się wówczas w obecności funkcjonariusza pełniącego służbę w Izbie. Do czasu wydania przez sąd wspomnianej zgody, kontakt telefoniczny z bliskimi wskazanymi przez nieletniego realizowany jest przez funkcjonariusza, który pełni wówczas rolę pośrednika w rozmowie. Warto zauważyć, że Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom (CPT), w sprawozdaniu dla polskiego rządu z wizyty w Polsce w 2004 r. [(Rada Europy, Strasburg, r.); CPT (2005)3] zaleca, aby władze polskie podjęły następujące kroki w policyjnych izbach dziecka: stworzenie większych możliwości podtrzymywania kontaktów z rodzinami, szczególnie należy pozwolić na regularne wizyty rodzin, poza wyjątkowymi przypadkami, które są umotywowane okolicznościami. Nadto, dzieci powinny mieć pozwolenie na korzystanie z telefonu ( 44). Biorąc pod uwagę, że pobyt nieletniego w placówce jest dla niego trudnym doświadczeniem, to świadomość posiadania bliskich i utrzymywania z nimi kontaktu jest niezwykle potrzebna i może wpłynąć korzystnie na jego dalsze funkcjonowanie. W związku z tym Krajowy Mechanizm Prewencji jest zdania, iż należy dążyć, aby kontakt telefoniczny odbywał się w warunkach zapewniających prywatność oraz swobodną wymianę zdań. 9. Prawo do ochrony zdrowia Krajowe przepisy w zakresie funkcjonowania policyjnych izb dziecka nie określają obowiązku przeprowadzania badań lekarskich wobec każdego nowoprzybyłego nieletniego. Nie są praktykowane również regularne wizyty lekarskie lub pielęgniarskie. Prawo do opieki lekarskiej realizowane jest poprzez 8

9 wezwanie pogotowia ratunkowego w sytuacji, gdy stan zdrowia nieletniego budzi wątpliwości. Badanie odbywa się wówczas w sypialni nieletniego, lub w świetlicy. Prawo dostępu do opieki lekarskiej, świadczonej w zakresie określonym na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym ( 5 pkt 2 ust. 6 rozporządzenia), realizowane jest zgodnie z przepisami krajowymi. Jednakże Krajowy Mechanizm Prewencji uważa, iż każdego nowoprzyjętego nieletniego należy w miarę możliwości poddawać badaniu. Podobne zdanie wyraził Komitet ds. Zapobiegania Torturom i Nieludzkiemu oraz Poniżającemu Traktowaniu lub Karaniu (CPT), w sprawozdaniu dla polskiego rządu z wizyty w Polsce w 2004 r. [(Rada Europy, Strasburg, r.); CPT (2005)3]. Świadczenia lekarskie winny odbywać się w pomieszczeniu przystosowanym do tego celu oraz powinny być odpowiednio dokumentowane. Ponadto, z uwagi na silny stres towarzyszący nieletniemu bezpośrednio po zatrzymaniu oraz podczas pobytu w warunkach izolacji, wskazane jest zapewnienie mu właściwej opieki psychologicznej. Z informacji przekazanych przez kierownika Izby wizytującym placówkę przedstawicielom Krajowego Mechanizmu Prewencji wynika, że badanie nieletniego przebywającego w PID, zawsze odbywa się w obecności pracownika Izby. Krajowy Mechanizm Prewencji stoi na stanowisku, iż obecność funkcjonariusza niewykonującego zawodu medycznego w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych zatrzymanym w każdym przypadku powinna mieć charakter wyjątkowy i znajdować zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy wymaga tego bezpieczeństwo osoby wykonującej świadczenie zdrowotne. W związku z tym Mechanizm zaleca, aby udzielanie świadczeń odbywało się poza zasięgiem słuchu i wzroku personelu Izby. W przeciwnym razie naruszane jest prawo do intymności i poszanowania godności zatrzymanych oraz prawo do tajemnicy medycznej. 9

10 11. Oddziaływania wychowawcze, profilaktyczne oraz kulturalno oświatowe Analiza treści Porządku dnia wskazuje, iż zajęcia organizowane dla nieletnich odbywają się jedynie w świetlicy Izby. Fakt ten, jak wspomniano wyżej, podyktowany jest brakiem warunków architektonicznych umożliwiających stworzenie placu spacerowego. Świetlica stanowi zatem z konieczności miejsce edukacji oraz rozrywki. Poza zajęciami stricte dydaktycznymi prowadzonymi w niej przez funkcjonariuszy Policji, odbywają się tam ponadto gry i zabawy, projekcje filmów, słuchanie muzyki czy czytanie książek. W celu umożliwienia zajęć ruchowych nieletnim przebywającym w Izbie, na stanie jej wyposażenia znajduje się urządzenie do ćwiczeń siłowych oraz gra stołowa Piłkarzyki. W ocenie Krajowego Mechanizmu Prewencji ze względu na brak pola spacerowego, nieletnim umieszczanym w Izbie należy zapewnić szersze aniżeli obecnie, możliwości zajęć sportowo-rekreacyjnych. Izba prowadzi ponadto działalność profilaktyczną ukierunkowaną na potrzeby społeczne (punkt konsultacyjny, telefon zaufania, spotkania z młodzieżą w szkołach i w Izbie). W punkcie konsultacyjnym udzielane są porady prawnowychowawcze dla opiekunów prawnych nieletnich zagrożonych wejściem w konflikt z prawem oraz tych, którzy przebywali uprzednio w PID w Gorzowie Wlkp. Młodzież szkolna ma możliwość uczestniczenia w spotkaniach poświęconych profilaktyce, organizowanych nie tylko na terenie szkół, do których uczęszcza, lecz także w Izbie. Oddziaływania edukacyjne opisane w punkcie II Sprawozdania z działalności Izby KMP w Gorzowie Wlkp. w 2010 r. prowadzone w stosunku do nieletnich uwzględniają ich poziom intelektualny. Personel Izby organizuje ponadto zajęcia uświadamiające zatrzymanych w kwestii obowiązujących przepisów prawa i konsekwencji ich łamania. Poza tym, część oddziaływań wychowawczych prowadzona jest w formie pogadanek na różne tematy dotyczące m.in. szkodliwości używania tytoniu, narkotyków oraz zjawiska cyberprzemocy. Wątpliwości Krajowego Mechanizmu Prewencji budzi jednakże zaliczanie do omawianych oddziaływań działalności wykrywczej i rozpoznawczej 10

11 prowadzonej z nieletnimi na potrzeby procesowe. Z wyjaśnień przekazanych wizytującym przez kierownika Izby wynika, że personel Izby nie wykonuje czynności zarezerwowanych dla odpowiednich wydziałów KMP w Gorzowie Wlkp. związanych z prowadzeniem śledztwa czy dochodzenia tj. przesłuchania. Jego zadaniem jest otoczenie opieką i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa nieletniemu, który bierze udział w takich czynnościach na terenie Komendy. Niemniej jednak, w ocenie Krajowego Mechanizmu Prewencji, obecne brzmienie analizowanego punktu Sprawozdania oraz jego umiejscowienie, budzi dwie podstawowe wątpliwości: po pierwsze czy działania wykrywczo-rozpoznawcze prowadzone są przez personel Izby (tak wynika z treści zapisu) i po drugie czy zasadnym jest zaliczenie takowych działań do oddziaływań wychowawczych, profilaktycznych i edukacyjnych. Zdaniem Krajowego Mechanizmu Prewencji analizowane działania, nie mieszczą się we wspomnianych oddziaływaniach i powinny zostać z nich usunięte. Należy także podkreślić z całą stanowczością, iż prowadzenie pracy wykrywczej znacznie utrudnia pełnienie przez Policyjne Izby Dziecka naczelnej funkcji opiekuńczo-wychowawczej zarezerwowanej placówek tego typu. Zatrzymani nieletni często szukają oparcia i zrozumienia wśród wychowawców. Wytworzenie więzi emocjonalnej między zatrzymanym, a pracownikiem Izby jest bardzo pomocne w dalszych oddziaływaniach wychowawczych, natomiast działania mające na celu uzyskanie od nieletniego informacji potrzebnych do pracy operacyjno-rozpoznawczej mogą przyczynić się do postrzegania wychowawców pracujących w tych placówkach w sposób pejoratywny. To zaś nie sprzyja tworzeniu właściwych warunków wychowawczych i pozytywnej atmosfery. Jeśli zatem personel wizytowanej Izby prowadzi z nieletnimi działania wykrywczo-rozpoznawcze, Krajowy Mechanizm Prewencji rekomenduje ich zaprzestanie. 12. Rekomendacje Niewątpliwie nieletni przebywający w PID w Gorzowie Wlkp. mają zapewnione dobre warunki bytowe. Na podstawie art. 19 Protokołu Fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego 11

12 okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, Krajowy Mechanizm Prewencji rekomenduje: 1. podejmowanie wszelkich możliwych działań, aby pobyt nieletnich w placówce był możliwie najkrótszy i nie przekraczał ram czasowych określonych w art. 40 upn; 2. przeprowadzenie szkolenia dla personelu Izby z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej; 3. zwiększenie gamy oddziaływań sportowo-rekreacyjnych w celu zminimalizowania braku placu spacerowego; 4. wyeliminowanie z treści przyszłego sprawozdania z działalności Izby działań wykrywczych zgodnie z treścią punktu 11 niniejszego Raportu; 5. uzupełnienie treści Regulaminu o punkt dotyczący nagradzania i karania; 6. poddawanie każdego nowoprzyjętego nieletniego w miarę możliwości badaniu lekarskiemu; 7. udzielanie nieletnim świadczeń zdrowotnych poza zasięgiem słuchu i wzroku personelu Izby; 8. rozważenie możliwości wyposażenia Izby w monitoring; 9. zamieszczenie w ogólnodostępnym miejscu informacji z adresami instytucji, do których nieletni mogą zwrócić się w sytuacji naruszenia ich praw; 10. przestrzeganie w praktyce konieczności oddzielenia pościeli i odzieży brudnej od rzeczy czystych. W odpowiedzi z dnia 4 sierpnia 2008 r. Komendant Miejski Policji w Bydgoszczy poinformował Rzecznika Praw Obywatelskich o podjęciu działań zmierzających do realizacji rekomendacji nr. 2, 3, 5, 7, 8, 9 oraz 10. Odnośnie przedłużających się pobytów nieletnich w Izbie dodał, iż takie sytuacje są niezależne od funkcjonariuszy pełniących służbę w Izbie i powodowane są postanowieniami sądów, w których zawarta jest dyspozycja pobytu nieletniego w PID, aż do czasu umieszczenia go w konkretnej placówce wychowawczej. W kwestii poddawania badaniom lekarskimi każdego nowoprzyjmowanego do 12

13 Izby nieletniego Komendant zauważył, iż zagadnienie to regulowane jest przez obowiązujące przepisy prawa, które dopuszczają takie badanie o ile stan zdrowia nieletniego budzi wątpliwości. Jeśli zatem zachodzi konieczność poddania nieletniego badaniom lekarskim, takie badania są przeprowadzane. Komendant poinformował także KMP, że z uwagi na fakt, iż każdy funkcjonariusz Policji zobowiązany jest do wykrywania przestępstw, działalność operacyjno-wykrywcza będzie prowadzona w dalszym ciągu w podległej mu Izbie. W związku z ujawnionymi w kilku policyjnych izbach dziecka przypadkami prowadzenia pracy wykrywczej, Rzecznik Praw Obywatelskich skierował wystąpienie do Komendanta Głównego Policji. 13