ŚRODOWISKO PRACY NA PLACU BUDOWY

Transkrypt

1 Branchearbejdsmiljørådet for Bygge & Anlæg (Rada ds. Środowiska Pracy w Sektorze Budowlanym) ŚRODOWISKO PRACY NA PLACU BUDOWY Wymogi duńskiej ustawy dotyczącej środowiska pracy nie obejmują jedynie warunków w samym zakładzie macierzystym. Duński Urząd Inspekcji Pracy ma także za zadanie przeprowadzanie kontroli środowiska pracy i współpracy na placach budowy. Tutaj dowiesz się, co to oznacza. PLAN BEZPIECZEŃSTWA I ZDROWIA (PSS - PLAN FOR SIKKERHED OG SUNDHED) Plan bezpieczeństwa i zdrowia, PSS, to opis, w jaki sposób należy zorganizować i wyposażyć plac budowy, oraz w jaki sposób należy wykonywać prace na placu. Celem tego planu jest zapewnienie wszystkim odpowiedniego środowiska pracy. Może on jednocześnie posłużyć jako dobre narzędzie kierownicze. Inwestor ma obowiązek opracowania pisemnego planu PSS, jeżeli na placu budowy przebywa więcej niż jeden pracodawca, oraz jeżeli prace wykonywane są przez więcej niż 10 osób jednocześnie. Zaleca się opracowanie planu PSS również w przypadkach, gdy plac robót należy ze względu na jego rozmiar zgłosić w Urzędzie Inspekcji Pracy. Dużą część informacji zawartych w planie PSS należy dodatkowo przedstawić w materiałach oferty. Treść planu Istnieją szczegółowe zasady dla opracowania planu PPS oraz jego zawartości. Plan PSS musi składać się m.in. z planu organizacyjnego, szkicu placu budowy, informacji o miejscach na placu, w których zadania wykonywane będą przez większą ilość pracodawców oraz opisu koniecznych środków bezpieczeństwa. Plan ma również zawierać informacje o osobach odpowiedzialnych za kontrolę przestrzegania zawartych w nim warunków oraz jego aktualizacji podczas trwania budowy. Szczególne zasady dla innych typów placów budowy 4 Mniejsze place budowy: W przypadku placów budowy z kilkoma pracodawcami, lecz maksymalnie 10 pracownikami nie obowiązuje wymóg o pisemnym planie PSS. W zamian poszczególni pracodawcy mają obowiązek zawarcia umowy dotyczącej warunków gwarantujących bezpieczeństwo i prawidłowość wykonywania prac na placu budowy.

2 2 4 Prace o podwyższonym ryzyku: Jeżeli na placu budowy wykonywane są niebezpieczne prace, pracodawca ma obowiązek sporządzenia pisemnej oceny środowiska pracy niezależnie od rozmiarów miejsca pracy. Niebezpieczne prace to np. prace wykopowe na głębokości ponad 5 metrów, prace w kontakcie z zanieczyszczoną glebą oraz prace wymagające użycia materiałów wybuchowych. 4 Tylko jeden pracodawca: Dla większych placów budowy z jednym pracodawcą nie ma obowiązku opracowania pisemnego planu PSS. Niezależnie od tego, czy należy opracować plan PPS, inwestor zawsze musi przed rozpoczęciem prac zgłosić plac budowy w Duńskim Urzędzie Inspekcji Pracy (Arbejdstilsynet), jeżeli: 1. Przewidywany czas pracy przekracza okres 30 dni roboczych, oraz zatrudnionych jest jednocześnie przynajmniej 20 osób, lub 2. Przewidywany zakres pracy przekracza 500 osobodni. Faza rozpoczęcia budowy W przypadku większych zleceń zaleca się odbywanie spotkań wstępnych z przedsiębiorstwami budowlanymi i rzemieślnikami zaangażowanymi w proces budowy. Na spotkaniach wstępnych należy omówić dokumentację projektu, plan PSS i inne istotne informacje, takie jak np.: 4 drogi dostępu i transportowe 4 składowanie materiałów 4 udogodnienia pracownicze i pomieszczenia użytkowe 4 postępowanie w przypadku ewentualnych szczególnych niebezpieczeństw ODPOWIEDZIALNOŚĆ I ZADANIA Inwestor Inwestor nie może przekazać swojej odpowiedzialności osobom trzecim. Praktyczne prace związane z wykonaniem obowiązków należących do inwestora mogą być w całości lub częściowo wykonywane przez firmę inwestora lub przez doradców, firmy lub osoby wybrane przez inwestora. Mimo angażu osób trzecich przez inwestora do wykonania prac, w odpowiedzialności inwestora leży zagwarantowanie, że organizacja i koordynacja obszarów wspólnych, pisemny plan działania oraz zgłoszenie placu budowy odbywa się zgodnie z przepisami rozporządzenia. Organizacja obszarów wspólnych Przed rozpoczęciem prac, inwestor ma obowiązek zawarcia umów z poszczególnymi pracodawcami dotyczących ustawiania, konserwacji oraz usuwania środków ostrożności na obszarach wspólnych. Kwestia organizacji związanej ze środkami ostrożności powinna być uwzględniona już w dokumentacji przetargu, aby wydatki na wspólne środki ostrożności mogły zostać uwzględnione w poszczególnych ofertach. Umowy zawarte przez inwestora dotyczące organizacji powinny zawierać dokładne dane o zakresie wykonywanego zlecenia oraz ramach czasowych dla środków bezpieczeństwa obowiązujących poszczególnych pracodawców. Umowy muszą również określać, w jaki sposób wymogi bezpieczeństwa przekazywane są podwykonawcy. Jeżeli podczas wykonywania prac występują trudne do uprzedniego przewidzenia sytuacje, zmiany organizacyjne muszą zostać omawiane na naradach BHP.

3 Koordynacja obszarów wspólnych Inwestor ma obowiązek wyznaczyć osobę zajmującą się koordynacją zadań związanych z bezpieczeństwem podczas prac. Koordynacja poszczególnych środków ostrożności ma odbywać się na naradach BHP oraz w bezpośrednim kontakcie pracowników placu budowy. Udział w zapewnieniu prawidłowych warunków pracy Inwestor ma ponadto obowiązek zapewnienia pracodawcy możliwość wykonywania prac budowlanych zgodnie z przepisami BHP. Inwestor zastępczy/doradcy Inwestor zastępczy podczas wykonywania wszelkich projektów budowlanych ma obowiązek zadbania o spełnienie następujących warunków: 4 Zarówno przygotowanie, jak i wykonanie oraz konserwacja projektu mają odbywać się z uwzględnieniem przepisów BHP. 4 Podczas budowy oraz późniejszej konserwacji należy używać jak najmniej szkodliwych materiałów. 4 Projekt (dokumentacja przetargu) ma zawierać informacje konieczne do określenia technicznych środków pomocniczych do przenoszenia ciężarów. 4 Inwestor zostaje poinformowany o swoich obowiązkach zgodnie z duńską ustawą o środowisku pracy w związku z charakterem i zakresem projektu. Inwestor zastępczy ma ponadto określić: 4 W jaki sposób najlepiej skoordynować poszczególne prace lub etapy budowy w celu zapewnienia prawidłowych warunków BHP. 4 Szczególne dla projektu niebezpieczeństwa, jak również niebezpieczeństwa związane z jego fizycznym otoczeniem. 4 Szczególne niebezpieczeństwa związane z terenem budowy lub budynku, takie jak: instalacje w podłożu, wkopane przewody wysokiego napięcia lub gazowe, złoża substancji trujących, zanieczyszczona gleba, azbest w istniejących już budynkach itp. Jeżeli istnieją szczególne niebezpieczeństwa należy opisać planowane czynności związane z zapewnieniem bezpieczeństwa - np. szczególne techniczne środki pomocnicze, środki ochrony osobistej, udogodnienia itp. 4 Inwestor zastępczy ma obowiązek określenia warunków mających znaczenie dla środowiska pracy w związku z przyszłą konserwacją lub naprawą budynku lub instalacji. 3

4 Dostawca Dostawca lub importer materiałów budowlanych ma obowiązek opracowania karty bezpieczeństwa, która powinna zawierać: 4 Wagę materiałów budowlanych i miejsce mocowania w związku z podniesieniem i przeniesieniem ich ze środka transportu do miejsca dostawy 4 Wymagane szczególne uchwyty, narzędzia, metody mocowania oraz transportu. Dostawcy i importerzy mają również obowiązek opracowania i dostarczenia karty bezpieczeństwa maszyn, technicznych środków pomocniczych i substancji chemicznych. WYPOSAŻENIE PLACU BUDOWY Plac budowy musi być odpowiednio rozplanowany i wyposażony, aby prace mogły przebiegać zgodnie z przepisami BHP. Oznacza to m.in., że na placu budowy należy zapewnić wystarczającą ilość miejsca, dobre drogi dostępu oraz porządek. Plan rozmieszczenia dróg dostępu Przy wjeździe na plac powinien zostać umieszczony plan placu z zaznaczonymi m.in. drogami dostępu, placami składowymi, jednokierunkowymi drogami, kontenerami pracowniczymi oraz obszarami, na których obowiązuje noszenie kasku itp. Zapewnić należy bezpieczne drogi dostępu i ewakuacyjne oraz utrzymywać plac w porządku. Materiały należy przechowywać w odpowiedni i prawidłowy sposób, a odpady natychmiast usuwać. Pomieszczenia składowe, przebieralnie i toalety Pracownicy na placu budowy powinni zawsze mieć dostęp do toalet, odpowiedniego miejsca do spożywania posiłków oraz umywalki. Jeżeli pracownicy wykonują pracę przez okres dłuższy niż 3 dni, należy rozstawić kontenery pracownicze lub przyczepy. Wymogi dotyczące kontenerów pracowniczych i udogodnień zależą od m.in. ilości pracy oraz okresu budowy. Przygotowanie budowy do prowadzenia robót w okresie zimowym W okresie zimowym należy spełnić szczególne wymogi dotyczące wyposażenia placu budowy. Na placu powinny znajdować się narzędzia do usuwania śniegu, a pracownicy muszą być chronieni przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi, np. przy pomocy osłon i zabezpieczeń rozmieszczonych na budynkach w stanie surowym i rusztowaniach. Dłuższe prace przy np. stołach warsztatowych lub lub urządzeniu do wytłaczania gwintów powinny być wykonywane w kontenerze lub namiocie. Prace na wysokości Szereg zadań i funkcji na placu budowy stawia szczególne wymagania w związku z zapobieganiem upadkom z wysokości. W Podręczniku dla grupy bezpieczeństwa sektor budowlany Rada ds. Środowiska Pracy w Sektorze Budowlanym opisała przepisy stanowiące podstawę dla wykonywania prac na wysokości. 4

5 Prace dachowe Podczas pracy wykonywanych na płaskich dachach o kącie pochylenia mniejszym niż 15 stopni, gdzie krawędź dachu znajduje się na wysokości ponad 3,5 metra nad ziemią, należy zazwyczaj wzdłuż krawędzi dachu rozstawić poręcze. Podczas pracy na dachach pochyłych należy rozmieścić osłonę, która będzie w stanie zatrzymać osobę zsuwającą się z dachu. Poręcze i osłony Jeżeli platformy, podłogi rusztowań, mosty łączące itp. znajdują się na wysokości większej niż 2 metry nad podłożem, należy odpowiednio ustawić poręcze lub inne osłony. W przypadku szczególnie niebezpiecznego podłoża należy ustawić poręcze również w przypadku wysokości nieprzekraczającej 2 metrów. Otwarte fasady i otwory w platformach zawsze należy zakrywać. PRACE O PODWYŻSZONYM RYZYKU Strychy, studnie i niskie piwnice Prace w niskich piwnicach, pomieszczeniach strychowych, przy skosach poddasza itp. często wykonywane są w niewygodnych pozycjach, ponadto pracownicy mogą być narażeni na kurz, nieświeże powietrze oraz klaustrofobię. Dlatego też prace w tych pomieszczeniach powinny być wykonywane z przerwami oraz należy zapewnić wentylację lub środki ochrony dróg oddechowych. Podczas prac wykonywanych w studniach należy zawsze wyznaczyć osobę nadzorującą zadanie oraz używać kasku i lin bezpieczeństwa. Jedynie osoby, które odbyły specjalne szkolenia w tym zakresie, mogą wykonywać prace w rurach kanalizacyjnych. Ogień przy pracach elektrycznych i spawaniu Prace na gorąco takie jak spawanie, lutowanie, osuszanie itp. związane są z niebezpieczeństwem pożaru w przypadku nieprawidłowego użycia narzędzi lub braku osłony materiałów łatwopalnych. Przed rozpoczęciem prac na gorąco należy wypełnić formularz umowy, który zamieszczony jest do pobrania na stronie internetowej Spawanie i cięcie Dym powstający w wyniku spawania, lutowania oraz cięcia, zawiera szkodliwe gazy i metale ciężkie, dlatego też należy go usuwać przy pomocy wyciągu wentylacyjnego. Używaj zawsze kasku spawalniczego, osłony ręcznej lub okularów spawalniczych z odpowiednim szkłem filtrującym. Chroń butle z tlenem i gazem przed kurzem, uderzeniami i wysoką temperaturą. Elektryka i oświetlenie Instalacje elektryczne na placu budowy muszą spełniać wszystkie wymogi ustawy o instalacjach wysokoprądowych. Kable oraz przewody przedłużające należy chronić tak, aby nie można było po nich przejechać. Oświetlenie na placu budowy musi zapewniać bezpieczne i prawidłowe wykonywanie prac. Podczas wykonywania prac wykopowych należy zawsze zabezpieczać się przed uszkodzeniem wkopanych przewodów elektrycznych. Podczas prac wykonywanych w pobliżu przewodów powietrznych należy zachowywać wymagany odstęp bezpieczeństwa. 5

6 Prace wykopowe Prace wykopowe muszą zawsze być kierowane i nadzorowane przez doświadczoną osobę. Zadania należy dokładnie rozplanować w taki sposób, aby jeszcze przed rozpoczęciem prac, poinformować wszystkie osoby, czy np. w ziemi znajdują się przewody i rury, czy należy użyć osłon wzmacniających lub szalunku oraz w jaki sposób utworzyć drogi dostępu. Przewody gazowe i woda Wszystkie osoby wykonujące prace związane z przewodami gazowymi muszą wcześniej przejść gruntowne przeszkolenie w zakresie przepisów BHP oraz udzielania pierwszej pomocy w razie wypadków związanych z gazem. Stężenie gazu w powietrzu należy na bieżąco kontrolować. Prace instalacyjne w portach, na tamach oraz przy ciekach wodnych wymagają szczególnych środków bezpieczeństwa. Podczas prac na morzu należy uwzględnić złe warunki pogodowe, ponadto wszystkie osoby mają obowiązek noszenia kamizelki ratunkowej. Prace drogowe Jeżeli jest to możliwe, należy całkowicie odgrodzić obszar pracy od ruchu drogowego. Należy również zadbać o widoczne oznakowanie zgodne z planem oznakowania. Należy zawsze używać odzieży roboczej oraz obuwia ochronnego. Środki ochrony osobistej Używaj odpowiednich środków ochrony osobistej. Zawsze zwracaj szczególną uwagę na użycie właściwych środków bezpieczeństwa i ochrony osobistej. Obowiązuje to szczególnie podczas wykonywania niebezpiecznych prac. Jeżeli wykonywane prace wymagają użycia wielu środków ochrony osobistej, należy rozważyć, czy prace nie mogą zostać wykonane w inny, mniej obciążający sposób. Środki ochrony osobistej, takie jak ochrona słuchu, maska itp. stanowią rozwiązania awaryjne. Prace muszą być w ramach możliwości organizowane w taki sposób, aby uniknąć użycia środków ochrony osobistej. Np. ochrony przed upadkiem z wysokości (uprzęży i liny ochronnych), należy używać jedynie w przypadku, gdy nie jest możliwe rozstawienie rusztowania. Dla poszczególnych typów środków ochronnych istnieją konkretne przepisy określające ich formę, sposób i zakres ich zastosowania itp. Do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie koniecznego wyposażenia ochronnego w miejscu pracy. Wszystkie środki ochronne muszą posiadać certyfikat CE. Bezpieczne wykonywanie prac 4 Zadbaj o to, aby prace na placu budowy zostały dokładnie zaplanowane oraz aby wszystkie osoby otrzymały szczegółowy instruktaż. Zmniejsza to ryzyko wypadków i szkód przy pracy. 4 Do wszystkich maszyn, urządzeń, narzędzi oraz technicznych środków pomocniczych muszą zostać dołączone instrukcje, których należy przestrzegać. 4 Plac budowy należy sprzątać i utrzymywać w czystości, tak aby można było dostać się do wszystkich maszyn i wyposażenia, oraz aby nikt nie potykał się o pozostawione materiały i odpady. 6

7 ORGANIZACJA BEZPIECZEŃSTWA Z reguły przedsiębiorstwa zatrudniające 10 lub więcej pracowników mają obowiązek utworzenia jednostki organizacyjnej ds. bezpieczeństwa, składającej się przynajmniej z grupy bezpieczeństwa. Podczas wykonywania prac budowlanych do pracowników zaliczamy wszystkie osoby z wyjątkiem poniżej wymienionych grup: 4 Kierownicy oraz przełożeni 4 Pracownicy zatrudnieni na określony czas, zaangażowani do wykonania konkretnych zadań w miejscu pracy położonym poza siedzibą zakładu macierzystego Wymogi dotyczące komisji ds. bezpieczeństwa Przedsiębiorstwa, zatrudniające 20 lub więcej pracowników mają obowiązek utworzenia komisji ds. bezpieczeństwa, której zadaniem jest planowanie i koordynacja zadań związanych z BHP. Grupa bezpieczeństwa na placu budowy Jeżeli w jednym miejscu pracu znajdującym się poza siedzibą zakładu zatrudnionych jest 5 lub więcej pracowników, należy w tym miejscu pracy stworzyć grupę bezpieczeństwa. Reguła ta obowiązuje jedynie w przypadku prac trwających przynajmniej 14 dni. Komisja ds. bezpieczeństwa na placu budowy Jeżeli w jednym miejscu pracy znajdującym się poza siedzibą zakładu zatrudnionych jest 20 lub więcej pracowników, należy w tym miejscu pracy utworzyć komisję ds. bezpieczeństwa. Reguła ta obowiązuje jedynie w przypadku prac trwających przynajmniej 14 dni. Narady BHP Podczas prac budowlanych, przy których dwóch lub więcej pracodawców jednocześnie zatrudnia więcej niż 10 osób, inwestor ma obowiązek koordynacji bezpieczeństwa pracy między poszczególnymi pracodawcami. Odbywa się to na naradach budowlanych, w których biorą udział inwestor/koordynator, pracodawcy oraz grupy bezpieczeństwa danego miejsca pracy. Zwykłe narady BHP należy odbywać przynajmniej co 14 dni. Rada ds. bezpieczeństwa Na dużych placach budowy zatrudniających ponad 100 pracowników zwykłe narady BHP mogą zostać zastąpione radą ds. bezpieczeństwa, w skład której wchodzi jedynie inwestor/koordynator oraz dwóch przedstawicieli ds. bezpieczeństwa w danym miejscu pracy oraz dwóch przedstawicieli kierownictwa. Zastąpienie narady BHP radą ds. bezpieczeństwa wymaga zgody Duńskiego Urzędu Inspekcji Pracy. W celu uzyskania wszystkich szczegółowych informacji na ten temat zapoznaj się z treścią Podręcznika dla grupy bezpieczeństwa - sektor budowlany - rozdział dot. organizacji bezpieczeństwa. 7

8 PRZEPISY: Środowisko pracy na placach budowy określone zostało w duńskiej ustawie dotyczącej środowiska pracy. Tutaj zebrano najważniejsze rozporządzenia i zalecenia wydane przez Duński Urząd Inspekcji Pracy oraz duńskie ministerstwo ds. zatrudnienia, które w całości można znaleźć na stronie internetowej ROZPORZĄDZENIA Wyposażenie placu budowy i podobnych miejsc pracy czerwca 2001 r. Wyposażenie zmieniających się miejsc pracy maja 1993 r. Obowiązki inwestora czerwca 2001 r. Obowiązki inwestora zastępczego oraz doradców zgodnie z duńską ustawą o środowisku pracy czerwca 2001 r. Zadania przedsiębiorstw w zakresie BHP czerwca 2001 r. Techniczne środki pomocnicze czerwca 1994 r. Urządzenia dźwigowe grudnia 1992 r. Praca ręczna grudnia 1992 r. Użycie osobistych środków ochronnych sierpnia 1992 r. Azbest grudnia 2004 r. Ochrona przed wibracjami w związku z wykonywaną pracą czerwca 2005 r. Wyposażenie kontenerów pracowniczych września 1992 r. ZALECENIA DUŃSKIEGO URZĘDU INSPEKCJI PRACY Wyposażenie miejsca pracy - zbiór zaleceń - A.0.2 Zakres odpowiedzialności i obowiązków inwestora - zbiór zaleceń - F.1.2 Szkolenia w zakresie BHP dla osób koordynujących zadania związane z BHP na placach budowy - zbiór zaleceń - F.2.3 Zadania BHP w tymczasowych i zmiennych miejscach pracy, w tym prace budowlane - zbiór zaleceń - F.2.7 Zmniejszanie ryzyka wypadku poprzez utrzymywanie porządku - zbiór zaleceń - F.0.6 Podnoszenie osób przy pomocy wózka widłowego ze zdejmowanym koszem - zbiór zaleceń - B Wymogi w związku z przenośnymi drabinami - zbiór zaleceń - B Użycie urządzeń dźwigowych, podnośnikowych i transportowych - obwieszczenie Mocowanie - wskazówki Użycie jedno- i wielowspornikowych podnośników osobowych z platformą - obwieszczenie Niebezpieczeństwo upadku z wysokości na placach budowy itp. - zbiór zaleceń - A.2.1 Wymiary i oświetlenie dróg dostępu, transportowych oraz komunikacyjnych - zbiór zaleceń - A.2.2 Prace wykopowe - zbiór zaleceń - D.2.13 Udogodnienia w przypadku zmiennych miejsc pracy - obwieszczenie Branchearbejdsmiljørådet for Bygge & Anlæg (Rada ds. Środowiska Pracy w Sektorze Budowlanym) wydała szereg branżowych zaleceń umieszczonych do pobrania na stronie internetowej ISBN kod produktu marzec 2008 r.