Zastosowanie ozonoterapii aparat OzonyTron w wybranych przypadkach chorobowych

Transkrypt

1 Anna Dojs*, Krystyna Opalko** Zastosowanie ozonoterapii aparat OzonyTron w wybranych przypadkach chorobowych wieku dziecięcego Application of the ozone therapy - OzonyTron device in chosen pediatric cases * Prywatna Praktyka Stomatologiczna w Gorzowie Wlkp. Kierownik: dr n. med. Anna Dojs ** Zakład Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej al.powstańców Wlkp. 72, Szczecin Kierownik: prof. dr hab. n. med. Krystyna Opalko Hasła: ozonoterapia, OzonyTron, dzieci Key words: ozone therapy, OzonyTron, pediatric patients 1

2 Streszczenie Wstęp: Celem pracy była ocena skuteczności leczenia wybranych przypadków chorobowych wieku dziecięcego, z zastosowaniem ozonoterapii aparatem OzonyTron. Materiał i metody: Ozonoterapię wykonano u dziesięciorga dzieci od roku do 10 lat w opryszczkowym zapaleniu jamy ustnej oraz w stanach pourazowych jamy ustnej. Oceniano stan kliniczny dziecka przed i po zabiegu ozonoterapii. Kryterium oceny był nastrój dziecka, sen i zdolność przyjmowania napojów i pokarmów. Wyniki: Stwierdzono dobry efekt terapeutyczny u każdego dziecka. Zastosowanie jednej aplikacji przynosiło ustępowanie dolegliwości bólowych, spokojny sen, poprawę nastroju dziecka, powrót możliwości przyjmowania pokarmów płynnych i stałych, spadek temperatury ciała. U żadnego dziecka nie wystąpiły powikłania chorobowe. Summary Introduction: The aim of the work was the evaluation of the effectiveness of Ozone therapy treatment with the use of OzonyTron device in chosen pediatric cases. Material and methods: Ten children at age one to ten had ozone therapy performed. They suffered from stomatitis and post-traumatic oral states. The clinical state of the child was evaluated before and after the ozone therapy. The child s mood, sleep and the ability to eat and drink were evaluated. Results: The good therapeutic result was determined in the case of each child. The use of only one application caused pain relenting, calm sleep, and improvement of child s mood, the ability to eat and drink and decrease of body temperature. No complications appeared. 2

3 Wstęp W medycynie na świecie od dawna wykorzystuje się ozonoterapię, jako znakomite uzupełnienie farmakologicznych standardów leczenia. Z historii medycyny dowiadujemy się o skutecznych zabiegach ozonoterapeutycznych przeprowadzanych przez A. Wolffa w 1916 roku przy ciężkich ropnych zakażeniach ran, ropowicach, oparzeniach czy też skomplikowanych złamaniach. Pierwsze doniesienia o zastosowaniu ozonu w stomatologii pochodzą z 1934 roku, gdzie Fisch zastosował go m.in. w leczeniu zgorzeli miazgi zęba [10]. Z badań prof. Hansa Georga Schneidera z Berlina dowiadujemy się, że oprócz wysokiej skuteczności w niszczeniu, bądź uszkodzeniu bakterii, ozon okazuje się również bardzo skuteczny w działaniu przeciwwirusowym i przeciwgrzybicznym. Ponadto nie powstają oporne na ozon szczepy mikroorganizmów i nie zaobserwowano żadnych reakcji alergicznych [11]. Mechanizm działania ozonu opiera się na dużym powinowactwie tego gazu do podwójnego wiązania węglowego związków organicznych, powodując ich degradację zwaną ozonolizą. W miejscu aplikacji wytwarzany jest wysoce reaktywny tlen atomowy w "stanie powstawania" ("in status nescendi"), który niszczy natychmiast gatunki prokariotyczne tzn. bez jądra komórkowego, nie niszcząc zawierających jądro komórek eukariotycznych, chronionych przez zawarty w strukturze ich ścian cholesterol. Generowane na skutek działania cząsteczek O3 nadtlenki ozonu neutralizują i wypierają wolne rodniki tlenowe, powstające w przebiegu procesu chorobowego. O3 działając na wielonienasycone kwasy tłuszczowe otoczki wirusów doprowadza do ich niszczenia, co pozwoliło na skuteczne stosowanie ozonoterapii w chorobach wirusowych [2,4]. Utlenienie N-acetyloglikozaminy na powierzchni wirusa, uniemożliwia dalsze reakcje chemiczne z kwasem N-acetyloneuraminowym na powierzchni komórki, co nie pozwala wirusom na wnikanie do wnętrza komórki i replikacje [1,6]. 3

4 Badania wykazały brak toksyczności ozonu przy zastosowaniu dawki 0,05 ppm przez okres 8 godzin. W czasie ozonoterapii maksymalne stężenie ozonu w jamie ustnej wynosi 0,01 ppm, co jest całkowicie bezpieczne [9]. W stomatologii terapia ozonowa znajduje zastosowanie między innymi w leczeniu próchnicy, dezynfekcji kanałów korzeniowych oraz leczeniu chorób błony śluzowej jamy ustnej. W gabinecie stomatologicznym, trudno wyobrazić sobie leczenie dziecka bez uzupełniającego leczenia fizykalnego [8]. Dziecko, to szczególny pacjent, bo niedojrzały emocjonalnie. Negatywne doświadczenia z pierwszego w życiu kontaktu ze stomatologiem mogą przerodzić się w trwały lęk i unikanie wizyt. Polityka pracy z dzieckiem polega po pierwsze na wdrażaniu metod redukujących stres związany z wizytą stomatologiczną, po drugie na uzyskaniu zaufania dziecka poprzez możliwie najszybsze i bezbolesne profesjonalne wykonanie zabiegu. Najtrudniej pracuje się z maluchami do trzeciego roku życia, gdzie nie możemy liczyć na współpracę w trakcie zabiegu. Strach przed obcymi osobami, nowym otoczeniem i jeszcze do tego nieznane czynności, wyzwalają emocje w formie płaczu, krzyku, zasłaniania twarzy i wyrywaniu się. Te negatywne reakcje często potęgują rodzice, podenerwowani chorobą dziecka [7]. Opierając się na doświadczeniach europejskich i amerykańskich naukowców, zaczęto w gabinetach stomatologicznych w Polsce wprowadzać i rozpowszechniać metody fizykalne, w tym terapię ozonową [12,13]. W celu skrócenia procesu leczenia i uchronienia dziecka od ewentualnych powikłań postanowiono zastosować ozonoterapię. Wybrano przypadki bolesnych i uciążliwych przypadłości wieku dziecięcego, tj. w opryszczkowe zapalenia jamy ustnej oraz urazy związane z wypadkami czy też zabiegami chirurgicznymi. Pierwotne opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej (gingivostomatitis herpetica primaria) jest często spotykanym zakażeniem wirusowymi u dzieci, wywołanym wirusem 4

5 Herpes należącym do grupy DNA. Najczęściej chorują dzieci między pierwszym, a szóstym rokiem życia w przebiegu lub po przebyciu anginy, zapalenia płuc i innych. Do zakażenia dochodzi drogą bezpośredniego kontaktu lub drogą kropelkową. Choroba może przebiegać łagodnie lub burzliwie. Gdy zaczyna się nagle podwyższoną temperaturą ciała, brakiem łaknienia, pobudzeniem, może wystąpić powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, złe samopoczucie, ból jamy ustnej i gardła, utrudnione połykanie. Spostrzega się zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, a także zmiany rumieniowe na języku, wargach, podniebieniu. Po dwóch, trzech dniach, na tym podłożu pojawiają się pęcherzyki, wypełnione płynem surowiczym, które szybko pękają i pozostawiają płytkie, bardzo bolesne nadżerki o różnej liczbie i wielkości. Pokryte są one szarym nalotem i otoczone wyraźnym rumieniowym rąbkiem. Język jest obłożony. Okres gojenia trwa około dwóch tygodni do 20 dni bez pozostawienia blizn [5]. Materiał i metoda Ozonoterapię zastosowano u dziesięciorga dzieci w wieku od 1,5 roku do 10 lat w stanach zapalnych jamy ustnej oraz w stanach pourazowych. W grupie były dwie dziewczynki z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej w wieku rok i osiem miesięcy oraz rok i dziewięć miesięcy oraz trzy dziewczynki po urazie mechanicznym oraz pięciu chłopców po urazie mechanicznym i chirurgicznym. Ozon był aplikowany miejscowo, za pomocą aplikatora GI aparatu OzonyTron na zmienioną chorobowo śluzówkę jamy ustnej lub skórę o intensywności od 1do 3 (ryc. 1). Czasy oraz intensywność zabiegu ustalał lekarz indywidualnie, w procesie leczenia dla każdego dziecka w oparciu o tabelę indykacyjną, opracowaną przez producenta. Ozon aplikowano od 30 do 60 sekund na zmianę chorobową stosując niską=0-1 lub średnią=1-2 koncentrację ozonu. W przypadku wirusowego zapalenia jamy ustnej ozonoterapia została włączona jako metoda lecznicza, po nieskutecznej farmakoterapii. Dzieci nie jadły i nie piły, 5

6 co groziło odwodnieniem organizmu i leczeniem szpitalnym. Efekt leczenia ozonoterapią dokumentowano fotograficznie oraz pomiarem temperatury ciała dziecka, a także wywiadem z rodzicami. Codzienne pytania dotyczyły zachowania się dziecka (spokojne czy płaczliwe), snu (sen ciągły czy przerywany) oraz przyjmowania pokarmów (czy pije i je, czy nie pije, nie je). Za dobry efekt uznawano stan, kiedy dziecko zdolne było do spożywania napojów i pokarmów, gdy obniżała się podwyższona temperatura ciała oraz gdy dziecko spało spokojnie, snem nieprzerwanym. W przypadku urazów mechanicznych nie występował objaw podwyższenia temperatury ciała, oceniano zachowanie dzieci, sen oraz przyjmowanie pokarmów. Ocena bólu w skali VAS była niemożliwa. Przedstawiamy 3 wybrane przypadki, w naszej ocenie najtrudniejsze, przed jak i po zastosowanym leczeniu. Przypadek 1. Dziecko G. D. w wieku rok i 9 miesięcy, zostało przyniesione do gabinetu stomatologicznego w złym stanie ogólnym. Od tygodnia gorączkowało, nie jadło, nie chciało nawet przyjmować napojów. Leczenie stosowane przez lekarza rodzinnego to antybiotykoterapia - nie przynosiło poprawy, więc zostało skierowane do gabinetu periodontologicznego. Na podstawie objawów klinicznych postawiono rozpoznanie gingivostomatitis herpetica. W dniu zgłoszenia temperatura ciała dziecka wynosiła 39,5 C, choroba w pełni rozwinięta, tzw. "dziecko wzięte. Miejscowo można było stwierdzić stan zapalny i obrzęk dziąseł, które były krwawiące. W innych okolicach jamy ustnej na zapalnie zmienionym podłożu stwierdzono nadżerki. Szczególnie duża nadżerka znajdowała się na języku, pokryta włóknikowym nalotem. Język obłożony grubym, białoszarym nalotem. Zmiany chorobowe występowały w miejscach zwiększonego rogowacenia, tj. na podniebieniu, dziąsłach, wyrostkach zębodołowych oraz na języku. Dziecko było pobudzone i płaczliwe, cierpiące. 6

7 Po podaniu hydroxyzyny w syropie przystąpiono do ozonoterapii. Po zabiegu dziecko zasnęło i spało dwie godziny. Po śnie temperatura spadła do 37, 5 C, a dziecko zaczęło przyjmować pokarmy płynne. Następnego dnia dziewczynka zaczęła przyjmować pokarmy papkowate, a temperatura ciała obniżyła się do 36,4 C. Przeprowadzono 4 ozonoterapie 1x dziennie, o intensywności między 1, a 2, które trwały 60 s. Po drugiej ozonoterapii zaobserwowano dalszą poprawę stanu ogólnego i miejscowego. Zmiany nadżerkowe w jamie ustnej zmniejszały się, podłoże zapalne znikło, a dziąsła mniej krwawiły i zmniejszał się ich obrzęk. Nie było więc potrzeby stosowania leków przeciwgorączkowych. Miejscowo stosowano ziołowe mieszanki przeciwzapalne oraz pędzlowania z kwasem bornym, anestezyną i gliceryną. Dziecko pojono rumiankiem, melisą i świeżymi sokami owocowo-warzywnymi. Zaobserwowano, że dziecko zaczęło więcej spać - snem spokojnym, nieprzerwanym. Matka uspokoiła się, widząc bardo szybkie zdrowienie dziecka. Zmiany zagoiły się w ciągu tygodnia bez pozostawienia blizn. Najdłużej ustępowały zmiany dziąseł. Przypadek 2. Dziecko A. M., w wieku rok i 8 miesięcy zostało przyniesione do gabinetu stomatologicznego z objawami opryszczkowego zapalenia jamy ustnej. Dziąsła były obrzęknięte i łatwo krwawiące. Na zapalnie zmienionym podłożu występowały nadżerki, pokryte szarym nalotem (ryc.2). Temperatura ciała wynosiła 37,5 C. Dziecko nie chciało nic jeść, było cierpiące. Wykonano zabieg ozonoterapii za pomocą aparatu Ozony Tron, przy użyciu końcówki aplikacyjnej GI. Po zabiegu nastąpiła poprawa, zmniejszająca dolegliwości bólowe - dziecko zaczęło przyjmować posiłki papkowate. Następnego dnia temperatura ciała spadła poniżej 37 C. Wykonano wówczas kolejną ozonoterapię kontaktową. Po kolejnych dwóch dniach stwierdzono u dziecka następne pojedyncze wysiewy na błonie śluzowej jamy ustnej. Dziąsła dziewczynki były już mniej obrzęknięte i mniej krwawiły (ryc.3). 7

8 Temperatura ciała była w normie. Zastosowano wówczas jeszcze raz ozonoterapię uzyskując całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych i szybkie zdrowienie dziecka. Dla uspokojenia mamy zastosowano u dziecka czwartą ozonoterapię (ryc.4). Kolejne zabiegi fizykoterapeutyczne nie były już konieczne. W trakcie terapii, stosowano postępowanie farmakologiczne podobne jak w przypadku 1. Stan jamy ustnej po trzech dniach od zakończenia ozonoterapii przedstawiają ryciny (ryc.5). Przypadek 3. F.K. lat 10. Dziecko przebiegając przez ulicę, potknęło się o wysoki krawężnik i upadło na powierzchnię betonową chodnika, uderzając w niego z dużą siłą. W wyniku urazu doszło do złamania ręki, częściowego zwichnięcia zębów 11 oraz 21 - II stopień, a także stłuczenia i otarcia naskórka tkanek twarzy, warg, brody i nosa (ryc.6). Stwierdzono także urazy wewnątrzustne (ryc.7). W gabinecie stomatologicznym założono szynę unieruchamiającą reebond na siekacze górne i przemyto rany, zastosowano ozonoterapię. Ozonowano rany skóry, jak również rany błony śluzowej warg, wyrostków zębodołowych oraz obnażoną miazgę zęba 21, którą natychmiast po zabiegu zabezpieczono opatrunkiem biologicznym. Ozonoterapię wsparto magnetostymulacją. Silny ból powodował, że pacjentka nie mogła zamknąć ust, ani spożywać żadnych pokarmów. Już pierwszy zabieg ozonoterapii przyniósł dziewczynce ulgę, tak, że po wizycie przespała całą noc. Kolejny zabieg ozonoterapii umożliwił pacjentce na przyjmowanie pokarmów. Zastosowano 4 krotnie ozonoterapię oraz 20 krotnie magnetostymulację, uzyskując szybkie gojenie ran, bez powikłań i bez antybiotykoterapii. Uszkodzone zęby zostały odbudowane, a na skórze twarzy i warg nie pozostały blizny (ryc.8,9). Pacjentka pozostaje nadal pod opieką stomatologiczną - okresowe kontrole żywotności miazgi zębów oraz pod opieką ortodontyczną. 8

9 Omówienie wyników Ozon jak i aktywny tlen, generowany z aparatu OzonyTron, przenika do trudno dostępnych tkanek i jako całkowicie bezbolesna i nieinwazyjna terapia, jest dobrze akceptowana przez małego pacjenta i jego rodziców. Według danych z literatury otoczka wirusów zostaje przedziurawiona już po 8 sekundach aplikacji ozonu (1). Często, ze względu na brak możliwości współpracy z małym dzieckiem, nie jesteśmy w stanie zastosować skutecznej dawki na każdą zmianę patologiczną widoczną na zmienionej chorobowo błonie śluzowej. Zaobserwowano jednak, że nie jest to konieczne, gdyż nawet niedokładne przeprowadzenie zabiegu ozonoterapii przynosi pożądany efekt przeciwbólowy oraz szybkie ustępowanie stanu zapalnego oraz gojenia nadżerek. Wydaje się nam prawdopodobne, że wystarczy zniszczyć krytyczną liczbę mikroorganizmów w jamie ustnej, a system obrony immunologicznej dziecka z pozostałą ilością poradzi sobie bardzo dobrze. Podsumowanie U każdego dziecka zastosowanie jednej aplikacji przynosiło widoczną poprawę, (w jednym przypadku kolejny wysiew pęcherzyków przedłużył leczenie). Obserwowano ustępowanie dolegliwości bólowych, spokojny sen, poprawę nastroju dziecka, powrót możliwości przyjmowania pokarmów płynnych i stałych, spadek temperatury ciała. Uzyskano szybkie ustąpienie objawów bólowych zarówno w opryszczkowym zapaleniu jamy ustnej, jak i w przypadku gojenia ran pourazowych, co pozwoliło na lepsze odżywianie chorych dzieci i powrót do zdrowia. Zaobserwowano szybki i trwały spadek temperatury ciała do wartości prawidłowych. U żadnego dziecka nie wystąpiły powikłania chorobowe. Bezbolesny i prosty sposób aplikacji ozonu uzyskał akceptację rodziców chorych dzieci. 9

10 Wnioski 1. Ozonoterapia jest metodą alternatywną do farmakoterapii, w opryszczkowym zapaleniu jamy ustnej u dzieci, a także w stanach pourazowych. 2. Ozonoterapia aparatem OzonyTron likwiduje ból już pierwszym zabiegiem. Ból szybko ustępuje i dziecko zaczyna pić oraz jeść, co jest bardzo ważne dla zdrowia małego człowieka. Materiał ilustracyjny Illustrations Ryc.1. Sonda GI aparatu OzonyTron Fig.1. GI Probe of OzonyTron device 10

11 Ryc.2. Pacjentka A.M.,21 miesięcy. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł - stan przed leczeniem Fig.2. Patient A. M. twenty-one months old with stomatitis and gingivitis before treatment Ryc.3. Pacjentka A.M.,21 miesięcy. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł. Stan dziąseł po czterech dniach leczenia. Fig.3. Patient A. M. twenty-one months old with stomatitis and gingivitis. State of gums after four days. 11

12 Ryc.4. Pacjentka A.M. po czterech ozonoterapiach Fig.4. Patient A. M. after four ozone therapy Ryc.5. Pacjentka A.M. trzy dni po zakończeniu ozonoterapii Fig.5. Patient A. M. after three days after ozono therapy. 12

13 Ryc.6. Pacjentka F.K. Pierwsza ozonoterapia Fig.6. Patient F.K. The ferst ozono therapy Ryc.7. F.K. Urazy zewnątrzustne Fig.7. F.K. Extraoral and intraoral injuries 13

14 Ryc.8. F.K. po zakończeniu fizykoterapii Fig.8. Patent F.K. after application ozone therapy Ryc.9. F.K. Na skórze twarzy i warg nie pozostały blizny Fig.9. Patient F.K. The scars didn t remain on the skin of the face and on the lips 14

15 Piśmiennictwo: 1.Bębenek M.: Zastosowanie ozonoterapii w zakażeniach chirurgicznych. Praca doktorska, M Wrocław 1991; 2. Filippi Andreas, The Influence of Ozonized Water on the Epithelial Wound Healing Process in the Oral Cavity. In: Proceedings of the 15th Ozone World Congress, 11th - 15th September 2001, Medical Therapy Conference (IOA 2001, Ed.), Speedprint Macmedia Ltd, Ealing, London, UK, Gadomska-Krasny J, Opalko K., Skomro P.: II Sympozjum nt.: Eksperyment Naukowy i Metody Poznawcze w Stomatologii, Ustroń, października 2005, Zastosowanie ozonoterapii system OzonyTron w chirurgii stomatologicznej wybrane przypadki. 4.Gadomska-Krasny J., Opalko K.: Zastosowanie ozonoterapii przed i po zabiegu ekstrakcji zęba. Doświadczenia własne. As Stomatologii. 2006,1,12-14; 5.Górska R. at all: Choroby błony śluzowej jamy ustnej. Med. Tour Press International, Janas A.,Grzesiak-Janas G.: Ozon w medycynie i stomatologii. Mag. Stomat., 2005,1,72-73; 7.Michlewicz M.at all: Zastosowanie technik adaptacyjnych w redukcji stresu u dzieci przed wizytą u stomatologa. Twój Przegląd Stomatologiczny, 2007, 5,12-16; 8.Opalko K.: Fizykodioagnostyka i fizykoterapia we współczesnym gabinecie stomatologicznym. As Stomatologii. 2005,5, Schneider H. G.: Die Dosis macht das Gift. Die Zahnarzt Woche, ,seite 1-4; 10.Schneider H.G.: Odkażające i toksyczne działanie na bakterie jest już od dawna znane. Twój Przegląd Stomatologiczny, 2004, 9-10, 10-12; 11.Schneider H. G.: Żadnych reakcji alergicznych, żadnych szczepów opornych. Twój Przegląd Stomatologiczny. 2004,11-12, 32-33; 12.Skomro P. et al.: Application of OzonyTron apparatus in everyday dental practice. Selected clinical cases preliminary communication, As Somatologii,2007,

16 13.Skomro P., J. Gadomska-Krasny, K. Opalko, Aparat OzonyTron terapia ozonem w stomatologii, 2005, 1, 129. Konferencja Saldent 2005 Poznań 16