Rozwój kogeneracji w Polsce perspektywy, szanse, bariery

Transkrypt

1 ITC Rozwój kogeneracji w Polsce perspektywy, szanse, bariery Janusz Lewandowski Sulechów, listopad 2011

2 Ogólne uwarunkowania 1. Kogeneracja jest uznawana w Polsce za jedną z najefektywniejszych technologii z punktu widzenia ograniczenia oddziaływania energetyki na środowisko. 2. W Polityce energetycznej Polski założono dwukrotny wzrost wytwarzania w kogeneracji do 2020 roku. 3. Opracowano ekspercki Program rozwoju kogeneracji w Polsce.

3 Stan kogeneracji w Polsce [TWh] 10,00% 11,00% 12,00% 13,00% 14,00% 15,00% 16,00% 17,00% 18,00% 19,00% 20,00% PJ lata Produkcja ciepła 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

4 Podstawy prawne tworzenia programu wsparcia kogeneracji 1. Podstawowym aktem prawnym, który jest postawą stosowanych w Unii Europejskiej systemów wsparcia skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła jest Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii [4]. 2. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku W celu poprawy efektywności energetycznej zapowiedziana została realizacja celu szczegółowego związanego z kogeneracją tj.: Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w porównaniu do produkcji w 2006 r.

5 Bariery rozwoju kogeneracji. Bariery ekonomiczne 0,6 0,5 0,4 zł/zł 0,3 0,2 0,1 0 C EC EL Zależność różnicy przychodów i kosztów paliwowych odniesionych do kosztów inwestycyjnych; C ciepłownia, EC elektrociepłownia, El - elektrownia

6 Cel ilościowy programu rozwoju kogeneracji 35,00 30,00 Udział [%] Produkcja [TWh] 60,0 50,0 25,00 40,0 20,00 15,00 10,00 5,00 0, Tytuł osi udział produkcja 200 rok 30,0 20,0 10,0 0,

7 System wsparcia kogeneracji Z punktu widzenia gospodarki kraju mechanizmy wsparcia kogeneracji muszą: zapewnić utrzymanie istniejącego rynku wytwarzania skojarzonego, zapewnić rozwój (budowa nowych mocy) rynku skojarzonego, zminimalizować koszty wsparcia poniesione przez państwo. Z punktu widzenia inwestorów (eksploatatorów): zapewnić wsparcie w wysokości zachęcającej do eksploatacji układów skojarzonych, zapewnić wsparcie w wysokości zachęcającej do budowy nowych instalacji skojarzonych, zapewnić wsparcie w wysokości dającej konkurencyjną pozycje na rynku energii elektrycznej w dostatecznie długim horyzoncie czasu. Mechanizmy wsparcia można podzielić na dwie podstawowe kategorie: mechanizmy administracyjno prawne (poza finansowe) mechanizmy finansowe zwiększające ekonomiczną atrakcyjność kogeneracji.

8 System wsparcia kogeneracji Działania te możemy podzielić następująco: wsparcie działalności operacyjnej instalacji istniejących, wsparcie działań inwestycyjnych związanych z budową nowych źródeł skojarzonych, wsparcie rozwoju rynku ciepła sieciowego stanowiącego podstawę rozwoju kogeneracji. Dwa pierwsze działania powinny zostać objęte głównie mechanizmami finansowymi. Ostatnie zadanie powinno być bardzo silnie wspierane poprzez mechanizmy administracyjno-prawne.

9 System wsparcia. Mechanizmy administracyjno prawne 1. Na obszarach znajdujących się w zasięgu sieci ciepłowniczej preferowane powinno być wykorzystywanie do ogrzewania budynku ciepła z systemu zasilanego z kogeneracji, o ile inwestor nie wykaże, że inny sposób ogrzewania jest ekonomicznie uzasadniony. 2. Na obszarze będącym w zasięgu sieci wprowadzić zakaz dofinansowywania na technologii konkurencyjnych do kogeneracji (np. kolektory słoneczne). 3. W perspektywie kilku lat konieczne będzie wprowadzenie opłat emisyjnych dla małych i indywidualnych źródeł Rozwojowi kogeneracji nie sprzyja także aktualna organizacja rynku energii elektrycznej i ciepła. Niedoskonałości tego rynku są od wielu lat zauważane i w przyjętym dokumencie Polityka energetyczna Polski do roku 2030 zapowiedziane są w tym zakresie właściwe zmiany.

10 System wsparcia. Mechanizmy finansowe Wsparcie wysokosprawnej kogeneracji Wsparcie działalności operacyjnej Wsparcie działalności inwestycyjnej Celem wsparcia jest zapewnienie rentowności działalności tylko operacyjnej. Wysokość wsparcia winna zapewnić rentowność operacyjną dla instalacji istniejących. Celem wsparcia jest zapewnienie rentowności działalności inwestycyjnej mającej na celu rozbudowę mocy wytwórczych Rentowność musi być na poziomie zapewniającym rentowność budowy nowych mocy, tj. między innymi bez darmowych uprawnień do emisji CO 2

11 System wsparcia. Mechanizmy finansowe. Działalność operacyjna wariant I M ( ROS) OPLATA = + C EnEl 3,6 + C W Ciep 3,6 + ( E W ciep x + E eel OPLATA y) C + C EnEl 1 1+ W Ciep ( C + E C ) k ( 1 CIT ) em _ CO2 pal ref em _ CO ηref 3,6 + C W 3,6 2 ppal M ustalona wartość marży operacyjnej ROS( return on sale) OPLATA poszukiwana wartość opłaty zastępczej w okresie n C EnEl średnia cena energii elektrycznej wytworzonej w kogeneracji w okresie n-1 [zł/mw], W referencyjna (lub średnia w okresie n-1?) wartość wskaźnika skojarzenia, C Ciep średnia cena ciepła wytworzonego w kogeneracji w okresie n-1 [zł/gj], η ref referencyjna (lub średnia w okresie n-1?) sprawność wytwarzania w kogeneracji, C pal średnia cena paliwa w okresie n-1 [zł/gj], E ref referencyjna emisyjność paliwa Mg/GJ, C em_co2 średnia cena uprawnień do emisji CO 2 w roku n-1 [zł/mg], E ciep średnia emisyjność wytwarzania ciepła będąca podstawą do przydziału darmowych uprawnień, x udział darmowych uprawnień na produkcję ciepła w roku n, y udział darmowych uprawnień na produkcje energii elektrycznej w roku n E EnEl średnia emisyjność wytwarzania energii elektrycznej będąca podstawa do przydziału darmowych uprawnień k ppal względne koszty pozapaliwowe odniesione do wielkości produkcji energii elektrycznej (wraz z amortyzacją) [zł/mwh] średnie w roku n-1 CIT - stopa podatku CIT 11

12 System wsparcia. Mechanizmy finansowe. Działalność operacyjna wariant I I Proponuje się aby Prezes URE publikował informacje nie tylko o wysokości opłaty, ale też o wartościach średnich cen i kosztów dla jakich wyznaczył wartość opłaty. Powinny to być: - wielkości uśrednionego zysku z działalności operacyjnej dla jakiego wyznaczona została wysokość opłaty, - cena uprawnień do emisji, - cena paliwa, - cena energii elektrycznej, - cena ciepła - wskaźnik skojarzenia, - koszty poza paliwowe odniesione do jednostki wyprodukowanej energii elektrycznej Zachowany byłby dotychczasowy podział świadectw pochodzenia kogeneracji na cztery rynki (gaz i węgiel, metan z kopalni oraz biogaz)). 12

13 System wsparcia. Mechanizmy finansowe Działalność operacyjna zł/mwh ROS=5,0% ROS=7,5% ROS=10,0% Wartość wsparcia operacyjnego (wysokość opłaty zastępczej) w poszczególnych latach dla średniej aktualnej struktury kosztów i cen oraz wzrostu cen ciepła i energii elektrycznej o koszty zakupu uprawnień do emisji dwutlenku węgla technologia węglowa 13

14 System wsparcia. Mechanizmy finansowe Działalność operacyjna Wartość wsparcia operacyjnego (wysokość opłaty zastępczej) w poszczególnych latach dla średniej aktualnej struktury kosztów i cen oraz wzrostu cen ciepła i energii elektrycznej o koszty zakupu uprawnień do emisji dwutlenku węgla technologia węglowa, dla wartości ROS=7,5% przy cenach bazowych oraz cenach za ciepło i energię elektryczną o 5% i 10% niższych. 14

15 System wsparcia. Mechanizmy finansowe Działalność operacyjna zł/mwh ROS=5,0% ROS=7,5% ROS=10,0% Wartość wsparcia operacyjnego (wysokość opłaty zastępczej) w poszczególnych latach dla średniej aktualnej struktury kosztów i cen oraz wzrostu cen ciepła i energii elektrycznej o koszty zakupu uprawnień do emisji dwutlenku węgla technologia gazowa 15

16 System wsparcia. Mechanizmy finansowe System grantów dla nowych inwestycji Do rozdzielania wsparcia inwestycyjnego proponuje się zorganizowanie systemu konkursów prowadzonych przez NFOS. Prezes NFOS byłby ustawowo zobowiązany do organizacji okresowych konkursów na inwestycje w kogenerację. W budżecie NFOS zostanie utworzony specjalny fundusz ze środków uzyskanych z aukcji uprawnień do emisji CO2. Na konkurs składane byłyby wnioski zawierające; zobowiązanie do wytworzenia w nowej instalacji kogeneracyjnej określonej rocznej minimalnej ilości energii elektrycznej, lub (i) zobowiązanie do powiększenie rynku ciepła poprzez inwestycje w rozwój sieci w wyniku czego zostanie wytworzona dodatkowa energia elektryczna w kogeneracji, oczekiwaną wielkość wsparcia (zł/mwh rocznie) odniesioną do jednostki zadeklarowanej dodatkowo wyprodukowanej w kogeneracji energii elektrycznej. 16

17 System wsparcia. Mechanizmy finansowe System grantów dla nowych inwestycji Wsparcie inwestycji w zł/mwhe Moc elektryczna instalacji MW Węgiel Gaz Zależność wielkości wsparcia inwestycyjnego wyrażonego w /MW moc zainstalowanej elektrycznej w zależności od mocy instalacji (w tym technologii) i rodzaju paliwa

18 Plan finansowy programu mln. zł/rok mln. zł/rok

19 Plan finansowy programu mln. zł/rok Wsparcie jednorazowe Wsparcie w ratach