Bioinformatyka. Ocena wiarygodności dopasowania sekwencji.
|
|
- Halina Eleonora Kania
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Bioinformatyka Ocena wiarygodności dopasowania sekwencji Załóżmy, że mamy dwie sekwencje, które chcemy dopasować i dodatkowo ocenić wiarygodność tego dopasowania. Interesujące nas pytanie brzmi: na ile jest prawdopodobne, by podobny wynik otrzymać dla dwóch losowych sekwencji o podobnej zawartości, tzn. takich, w których procentowa zawartość znaków jest taka sama. W tym celu wykorzystamy pakiet programów fasta. Ze strony pobierz plik fasta f.zip a następnie rozpakuj go
2 W pakiecie tym w katalogu bin znajdują się implementacje wielu algorytmów. Nas interesuje program ssearch36.exe, w którym zaimplementowano algorytm Smitha-Watermana. Jest to program bez interfejsu graficznego, musimy go zatem uruchomić z linii poleceń. W katalogu doc znaleźć można plik fasta_guide.pdf. 2
3 Program uruchamia się bezpośrednio z linii poleceń. Po jego nazwie następuje lista parametrów potrzebnych do wykonania zamierzonych obliczeń, przede wszystkim plik z sekwencją stanowiącą zapytanie (query.file), oraz plik z sekwencjami stanowiącymi naszą lokalną bazę danych sekwencji (libr ary.file). Dodatkowo, do programu przesłać można szereg parametrów, z których najważniejsze przedstawiono poniżej. 3
4 Z powyższego wynika, że programów z tego pakietu możemy używać jeśli mamy znaczną liczbę sekwencji lokalnie na naszym komputerze i chcemy ją przeszukać na podstawie interesującej nas sekwencji. Algorytm Smitha-Watermana nie jest najszybszym algorytmem, który możemy użyć w tym celu, jednak to właśnie on zostanie przez nas wykorzystany tym razem. Rozważymy trzy przypadki: 1. Jedna sekwencja stanowiąca zapytanie oraz plik z bazą sekwencji o znacznej liczbie (więcej niż 500) 2. Jedna sekwencja stanowiąca zapytanie oraz plik z bazą sekwencji o niewielkiej liczbie (mniej niż 500) 3. Dwie sekwencje, które chcemy ze sobą porównać i otrzymać dodatkowo oszacowanie statystyczne jakości tego dopasowania. Celem analizy jest wnioskowanie o homologii dopasowanych sekwencji. 4
5 1. Jedna sekwencja stanowiąca zapytanie oraz plik z bazą sekwencji o znacznej liczbie (więcej niż 500) Ze strony ftp://ftp.ebi.ac.uk/pub/databases/embl/release/std pobierz plik rel_est_mam_10_r123.dat.gz z fragmentem bazy EMBL (wybieramy go z powodu stosunkowo niewielkich rozmiarów). Rozpakuj pobrane archiwum. Jego zawartość to wiele rekordów w znanym nam formacie. Dla ułatwienia, wyszukiwać w tym pliku będziemy sekwencję pierwszego rekordu z tego pliku (numer dostępu AC JK123687), lekko zmodyfikowaną. 5
6 Po małych modyfikacjach, szukana sekwencja jest następująca: Gggagctgcgtctggagctcggctgttggctggagtgggcgcttatctggtgtggggaaggcggcgggactcaggcctagcattgtcctacataa tggtagaggatgaactggcactgttcgataaaagcataaatgaattttgattcaaaagtacggacacctcctgtcaaatggcgggaataagacta agagatacctacaaggactccatcaaagcatttgcagaaaagctgtctgtgaaattaaaggaagaagaacgaatggttgagatgtttctggaat atcaaaatcagatcaggaggcaaaataagctcattcaagaaaaaaaggataacttgttaaaattgattgctgaagtaaaaggcaaaaagcagg aattggaagtactgactgcaaatatccaggatcttaaggaagaatattctaggaagaaggaaactatttctactgctaataaagcgaatgcaga gaggttgaaaaggctgcagaaatctgcagacttgtataaagatcgacttggactagaaattcgaaaaatttatggtgagaaattgcagtttatatt cactaatattgaccctaagaatcctgagagcccatttatgttttccctgcatctaaatgaagcaagggactatgaagtgtcagatagtgcccctcat cttga Zapisz ją do pliku z rozszerzeniem fasta, np. sekwencja_1.fasta. Dla ułatwienia, załóżmy, że wszystkie potrzebne nam pliki są w katalogu C:\bioinf 6
7 Aby uruchomić linię poleceń, kliknij w menu główne (dolny lewy róg) a następnie wybierz uruchom. Wpisz cmd. Należy przejść do swojego katalogu roboczego za pomocą polecenia cd C:\bioinf. Możemy teraz wydać polecenie ssearch36.exe sekwencja_1.fasta rel_est_mam_10_r123.dat > output.txt 7
8 W katalogu bioinf pojawi się plik output.txt. Okazuje się jednak, że program nie znalazł żadnej sekwencji w naszym pliku z bazą. Dzieje się tak dlatego, że domyślnie program oczekuje plików w formacie fasta. Jeśli pliki są w innym formacie, należy wskazać za pomocą odpowiedniego parametru, jaki to format. 8
9 Z pliku fasta_guide.pdf: Zatem w naszym przypadku poprawne polecenie to: Tym razem proces przeszukiwania bazy może potrwać kilka minut. Po jego zakończeniu, w pliku output.txt znajdziemy raport. 9
10 Raport ten zawiera kilka części. Poniżej zaznaczono nagłówek, zawierający informację o programie i jego wersji. 10
11 Następnie zaznaczono podsumowanie sekwencji z zapytania oraz pliku z bazą sekwencji. Możemy odczytać, że nasza baza zawiera sekwencji. 11
12 Poniżej zaznaczono fragment z podsumowaniem parametrów (np. gap open / extend), czasem skanowania oraz oszacowanymi parametrami statystycznymi, które wynikają z przyjętego modelu probabilistycznego. 12
13 W dalszej części raportu zestawiono najlepsze wyniki przeszukiwania. Zwróć uwagę, że rzeczywiście rekord o numerze dostępu JK został odnaleziony jako najlepiej pasujący. Dostępne są wartości E-value, podobnie jak miało to miejsce podczas wyszukiwania na stronie internetowej EBI. Wartość nawiasie E(17490) oznacza, że parametry modelu oszacowane zostały na podstawie zawartości bazy, czyli sekwencji. Warto podkreślić, że wyniki zależą od sekwencji w bazie ale również od samej ich liczby. Jeśli rozmiar bazy się zmieni, zmienią się wartości w kolumnie E. Jeśli rozmiar bazy wzrośnie, wartości E wzrosną by odzwierciedlić fakt, że im więcej w bazie sekwencji, tym bardziej zwiększa się szansa na losowe uzyskanie dobrego dopasowania. W ostatniej części prześledzić możemy wyniki dopasowania najlepszych sekwencji. 13
14 Przeszukiwać możemy również bazę sekwencji aminokwasów. Można również doprecyzować wartości parametrów algorytmu takich jak kara za przerwy czy macierz punktacji. Przykładowo, pobierzmy fragment bazy sekwencji białkowych Uniprot. ftp://ftp.ebi.ac.uk/pub/databases/uniprot/current_release/knowledgebase/taxonomic_divisions/ Pobierz plik dotyczący wirusów. Wyszukiwać będziemy sekwencję: MAFSAEDVLKEYDRRRRMEALLLSLYYPNDRKLLDYKEWSPPRVQVECPKAPVEWNNPPS EKGLIVGHFSGIKYKGEKAQASEVDVNKMCCWVSKFKDAMRRYQGIQTCKIPGKVLSDLD AKIKAYNLTVEGVEGFVRYSRVTKQHVAAFLKELRHSKQYENVNLIHYILTDKRVDIQHL EKDLVKDFKALVESAHRMRQGHMINVKYILYQLLKKHGHGPDGPDILTVKTGSKGVLYDD SFRKIYTDLGWKFTPL Umieść ją w pliku sekwencja_2.fasta 14
15 W katalogu C:\bioinf powinny się teraz znajdować następujące pliki: Wykonajmy polecenie przeszukania pliku z bazą sekwencji, używając macierzy Blosum62, kary za przerwy gap open=-10 oraz gap extend=-1. Zawartość pliku z raportem: 15
16 Sekwencja z zapytania najlepiej pasuje do rekordu o ID 001R_FRG3G w pliku uniprot_sprot_viruses.dat. Jest to pierwszy w kolejności rekord w tym pliku. 16
17 2. Jedna sekwencja stanowiąca zapytanie oraz plik z bazą sekwencji o niewielkiej liczbie (mniej niż 500) Jeśli nasza baza zawiera mniej niż 500 sekwencji, oszacowanie parametrów modelu na podstawie zawartości bazy nie będzie wiarygodne. W takich przypadkach stasuje się metodę polegającą na generowaniu losowych sekwencji na podstawie istniejących w bazie. Takie losowo wygenerowane sekwencje są dopasowywane do sekwencji z zapytania w celu sprawdzenia na jaką jakość dopasowania możemy liczyć w wyniku losowych zdarzeń. 17
18 Wykorzystajmy plik CytBDNA.txt jako bazę. Wyszukiwać będziemy sekwencję Lungfish Protopterus dolloi. Skopiuj ją do osobnego pliku fasta o nazwie sekwencja_3.fasta. Zawartość katalogu roboczego: Wykonaj polecenie: W raporcie przedstawionym poniżej zwróć uwagę, że na podstawie 20 sekwencji z bazy wykonano 500 przetasowań w celu uzyskania 500 losowych sekwencji. 18
19 Losowego przetasowania sekwencji można wykonać na parę sposobów. Wyborem konkretnego podejście steruje parametr z. 19
20 Przykładowo: 20
21 3. Dwie sekwencje, które chcemy ze sobą porównać i otrzymać dodatkowo oszacowanie statystyczne jakości tego dopasowania. Z pliku CytBProt.txt wybierz dwie pierwsze sekwencje i zapisz każdą w osobnym pliku. sekwencja_4.fasta sekwencja_5.fasta Zawartość katalogu roboczego: Wykonaj polecenie: W raporcie zobaczymy, że otrzymaliśmy nie tylko dopasowanie, ale również wartość E oszacowaną na podstawie losowych przetasowań sekwencji. Wartość E jest bliska 0 co oznacza wiarygodne dopasowanie i umożliwia wnioskowanie o homologii. 21
22 Dla porównania, wygeneruj losową sekwencję: Umieść ją w pliku sekwencja_6.fasta. 22
23 Wykonaj polecenie: W raporcie możemy sprawdzić, że w tym przypadku wartość E zdecydowanie nie jest bliska 0. Dopasowanie zatem nie jest wiarygodne. 23
Bioinformatyka. Program UGENE
Bioinformatyka Program UGENE www.michalbereta.pl UGENE jest darmowym programem do zadań bioinformatycznych. Można go pobrać ze strony http://ugene.net/. 1 1. Wczytanie rekordu z bazy ENA do programu UGENE
Bardziej szczegółowoJak przeglądać publikacje w formacie DjVu?
Jak przeglądać publikacje w formacie DjVu? Najpopularniejsze przeglądarki używane do przeglądania zasobów ŚBC (Chrome, Firefox, Microsoft Edge) decyzją producentów od kilku miesięcy nie obsługują wtyczek
Bardziej szczegółowoPCSHEMATIC AUTOMATION Instalacja aktualizacji baz aparatury
PCSHEMATIC AUTOMATION Instalacja aktualizacji baz aparatury W jaki sposób zainstalować aktualizacje baz aparatury w programie PCSCHEMATIC Automation. 07-2017 Kopiowanie tego podręcznika bez zgody firmy
Bardziej szczegółowoArchiwum DG 2016 PL-SOFT
2 1 to kompleksowe narzędzie ochrony Twoich danych genealogicznych utworzonych w programie Drzewo genealogiczne. Aplikacja nie wymaga instalacji na komputerze i jest uruchamiana bezpośrednio z dysku USB.
Bardziej szczegółowoetrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel
etrader Pekao Podręcznik użytkownika Strumieniowanie Excel Spis treści 1. Opis okna... 3 2. Otwieranie okna... 3 3. Zawartość okna... 4 3.1. Definiowanie listy instrumentów... 4 3.2. Modyfikacja lub usunięcie
Bardziej szczegółowo5. Bazy danych Base Okno bazy danych
5. Bazy danych Base 5.1. Okno bazy danych Podobnie jak inne aplikacje środowiska OpenOffice, program do tworzenia baz danych uruchamia się po wybraniu polecenia Start/Programy/OpenOffice.org 2.4/OpenOffice.org
Bardziej szczegółowoOpenOfficePL. Zestaw szablonów magazynowych. Instrukcja obsługi
OpenOfficePL Zestaw szablonów magazynowych Instrukcja obsługi Spis treści : 1. Informacje ogólne 2. Instalacja zestawu a) konfiguracja połączenia z bazą danych b) import danych z poprzedniej wersji faktur
Bardziej szczegółowoPokaz slajdów na stronie internetowej
Pokaz slajdów na stronie internetowej... 1 Podpisy pod zdjęciami... 3 Publikacja pokazu slajdów w Internecie... 4 Generator strony Uczelni... 4 Funkcje dla zaawansowanych użytkowników... 5 Zmiana kolorów
Bardziej szczegółowoBioinformatyka Laboratorium, 30h. Michał Bereta
Bioinformatyka Laboratorium, 30h Michał Bereta mbereta@pk.edu.pl www.michalbereta.pl 1 Wyszukiwanie sekwencji Jak wyszukad z baz danych bioinformatycznych sekwencje podobne do sekwencji zadanej (ang. query
Bardziej szczegółowoPROJEKT CZĘŚCIOWO FINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ. Opis działania raportów w ClearQuest
PROJEKT CZĘŚCIOWO FINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ Opis działania raportów w ClearQuest Historia zmian Data Wersja Opis Autor 2008.08.26 1.0 Utworzenie dokumentu. Wersja bazowa dokumentu. 2009.12.11 1.1
Bardziej szczegółowoAsystent jakie to proste!
Asystent jakie to proste! Wybrane instrukcje korzystania z funkcji w Asystencie: Jak zalogować się do aplikacji Asystent?... 2 Jak odzyskać zapomniane hasło?... 3 Jak zmienić hasło dostępu?... 4 Jak nadać
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA UŻYTKOWANIA
INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA Arkusz kalkulacyjny Libre Office Calc przeznaczony dla agencji reklamowej / drukarni wspomagający przygotowanie oferty dla klienta xkalkulator AR druk cyfrowy i offsetowy wydruki
Bardziej szczegółowoinstrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI
instrukcja użytkownika terminala ARGOX PA-20 SYSTEMY AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI SPIS TREŚCI 04 Opis opcji terminala 05 SKANOWANIE 06 Skanowanie kod 07 Skanowanie kod ilość 08 Skanowanie kod ilość cena
Bardziej szczegółowoInstrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki
Instrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki http://aleph.dbp.wroc.pl:8991/f Informacje o zbiorach Biblioteki przechowywane są w systemie bibliotecznym Aleph. Interfejs www systemu podzielony
Bardziej szczegółowoInstrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki
Instrukcja wyszukiwania w katalogach i bazach Biblioteki www.dbp.wroc.pl/aleph Informacje o zbiorach Biblioteki przechowywane są w systemie bibliotecznym Aleph. Interfejs www systemu podzielony jest na
Bardziej szczegółowoPodręcznik Użytkownika 360 Księgowość Projekty i centra kosztów
Podręcznik Użytkownika Projekty i centra kosztów Projekty i centra kosztów mogą być wykorzystane do szczegółowych analiz dochodów i wydatków. Aby móc wprowadzić transakcje do projektów i centrów kosztów
Bardziej szczegółowowww.plansoft.org plansoft.org Zmiany w Plansoft.org Panel wyszukiwania PLANOWANIE ZAJĘĆ, REZERWOWANIE SAL I ZASOBÓW
Zmiany w Plansoft.org Panel wyszukiwania... 1 Uruchamianie panelu wyszukiwania... 2 Wyszukiwanie poleceń menu... 2 Wyszukiwanie rozkładów zajęć wykładowców... 3 Wyszukiwanie rozkładów zajęć grup i użycia
Bardziej szczegółowoplansoft.org www.plansoft.org Zmiany w Plansoft.org Błyskawiczny eksport danych PLANOWANIE ZAJĘĆ, REZERWOWANIE SAL I ZASOBÓW
Zmiany w Plansoft.org Błyskawiczny eksport danych... 1 Jak wyeksportować dane... 1 Eksportowanie planu studiów, zajęć, statystyk i danych słownikowych... 2 Dostosowywanie wyników eksportu... 4 Filtrowanie
Bardziej szczegółowoInstrukcja importu deklaracji pacjentów. do dreryka
Instrukcja importu deklaracji pacjentów do dreryka Jeżeli posiadasz plik sprawozdań do NFZ w formacie XML/PDX lub POZ, czytaj: Rozdział 1. - Import deklaracji z formatów XML/PDX oraz POZ Jeżeli używasz
Bardziej szczegółowoRozdział 5: Style tekstu
5. STYLE TEKSTU Posługując się edytorem MS Word trudno nie korzystać z możliwości jaką daje szybkie formatowanie z użyciem stylów. Stylem określa się zestaw parametrów formatowych, któremu nadano określoną
Bardziej szczegółowoPomoc dla systemu WordPress
Pomoc dla systemu WordPress Ten plik pomocy przeznaczony jest dla pluginu stat24 w wersji 0.2. W tym pluginie porzucono wsparcie dla starszych wersji WordPress (niższych niż 1.5) oraz zrezygnowano z opcji
Bardziej szczegółowofiniownia loginów. W zależności od ustawionej opcji użytkownik login:
SYSTEM INFORMATYCZNY KS-ASW 2016 z dnia 2016-01-19 Raport Nr 1/2016 MODUŁ ksasw.exe OPIS ZMIAN, MODYFIKACJI i AKTUALIZACJI 1. Wersja 2016 modułu aswplan.exe 1. Wersja 2016 programu aswzsby.dll 1. Wersja
Bardziej szczegółowoIBM SPSS Statistics - Essentials for R: Instrukcje instalacji dla System Mac OS
IBM SPSS Statistics - ssentials for R: Instrukcje instalacji dla System Mac OS Przegląd Przedstawione poniżej instrukcje dotyczą instalowania IBM SPSS Statistics - ssentials for R w systemach operacyjnych
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI KATALOGU NA CD KROK PO KROKU. v. 1.00. Copyright Gardinery Sp. z o.o.
INSTRUKCJA OBSŁUGI KATALOGU NA CD KROK PO KROKU v. 1.00 SCHEMAT REALIZACJI ZAMÓWIENIA KROK PO KROKU KROK 1 Uruchomienie katalogu KROK 2 Przeglądanie oferty KROK 3a Wyszukiwanie wg zawartości KROK 3b Wyszukiwanie
Bardziej szczegółowoSkrócona instrukcja obsługi programu EndymionKOL 2012-12-17
Skrócona instrukcja obsługi programu EndymionKOL 2012-12-17 1. Do czego służy ten program: Program został stworzony z myślą o ułatwieniu wyliczania danych na temat kolejek oczekujących sprawozdawanych
Bardziej szczegółowoSzybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2
Szybka instrukcja tworzenia testów dla E-SPRAWDZIAN-2 programem e_kreator_2 Spis treści: 1. Tworzenie nowego testu. str 2...5 2. Odczyt raportów z wynikami. str 6...7 3. Edycja i modyfikacja testów zapisanych
Bardziej szczegółowoInstrukcja Użytkownika (Nauczyciel Akademicki) Akademickiego Systemu Archiwizacji Prac
Instrukcja Użytkownika (Nauczyciel Akademicki) Akademickiego Systemu Archiwizacji Prac Akademicki System Archiwizacji Prac (ASAP) to nowoczesne, elektroniczne archiwum prac dyplomowych zintegrowane z systemem
Bardziej szczegółowoPoradnik użytkownika systemu BibbyNet. Część III Raporty, export plików, pozostałe
` Poradnik użytkownika systemu BibbyNet Część III Raporty, export plików, pozostałe Spis treści Raporty 1. Analiza otwartych pozycji... 1 2. Raporty na żądanie... 2 3. Podgląd raportów... 4 Wczytanie pliku
Bardziej szczegółowoJak przygotować pliki gotowe do publikacji w sieci za pomocą DigitLabu?
Jak przygotować pliki gotowe do publikacji w sieci za pomocą DigitLabu? Po zainstalowaniu DigitLabu na komputerze otrzymujemy pakiet programów niezbędnych do przygotowania cyfrowych wersji obiektów tekstowych.
Bardziej szczegółowoZa pomocą niniejszej instrukcji baza programu MAK zostanie przygotowania do eksportu na METALIB.
Za pomocą niniejszej instrukcji baza programu MAK zostanie przygotowania do eksportu na METALIB. Przed przystąpieniem do modyfikacji należy koniecznie wykonać kopię zapasową bazy, by w razie nieprzewidzianych
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BIOINFORMATYKI WYKŁAD 4 DOPASOWANIE SEKWENCJI
PODSTAWY BIOINFORMATYKI WYKŁAD 4 DOPASOWANIE SEKWENCJI DOPASOWANIE SEKWENCJI 1. Dopasowanie sekwencji - definicja 2. Wizualizacja dopasowania sekwencji 3. Miary podobieństwa sekwencji 4. Przykłady programów
Bardziej szczegółowoJak zamówić zdjęcia przez FotoSender?
Laboratorium Fotograficzne Kodak Express FOTOS ul. Hoża 9, 16-300 Augustów tel. 087 643 24 66 www.fotos.augustow.pl fotos@fotos.augustow.pl Godz. otwarcia pn-pt 9.00 17.00 sob 9.00 13.00 Jak zamówić zdjęcia
Bardziej szczegółowoOgólnopolskie Repozytorium Prac Dyplomowych
Ogólnopolskie Repozytorium Prac Dyplomowych System Informacji o Szkolnictwie Wyższym POL-on Podręcznik użytkownika Spis treści 1.Logowanie do systemu oraz role w ORPD... 3 1.1.Jak założyć konto w systemie
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie subskrypcji jest ustawione jako usługa systemowa i uruchamia się automatycznie w określonych odstępach czasowych.
Subskrypcje PESEL Przetwarzanie subskrypcji jest ustawione jako usługa systemowa i uruchamia się automatycznie w określonych odstępach czasowych. Główne funkcje Subskrypcji PESEL Wyróżniono następujące
Bardziej szczegółowoAutomatyka i Robotyka ROK III TEMAT: TWORZENIE I ZARZĄDZANIE INTERNETOWĄ BAZĄ DANYCH
Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Jakub Topolski Automatyka i Robotyka ROK III GR 22/I Ćwiczenie 4 SIECI KOMPUTEROWE I BAZY DANYCH TEMAT: TWORZENIE I ZARZĄDZANIE INTERNETOWĄ BAZĄ DANYCH 1. Cel
Bardziej szczegółowoOBSŁUGA PRACY DYPLOMOWEJ W APD PRZEZ STUDENTA
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Dział Rozwoju i Obsługi Dydaktyki Zespół Systemów Informatycznych Obsługi Dydaktyki OBSŁUGA PRACY DYPLOMOWEJ W APD PRZEZ STUDENTA Instrukcja przedstawia czynności
Bardziej szczegółowoInstalacja i obsługa aplikacji MAC Diagnoza EW
Instalacja i obsługa aplikacji MAC Diagnoza EW Uruchom plik setup.exe Pojawi się okno instalacji programu MAC Diagnoza EW. Wybierz przycisk AKCEPTUJĘ. Następnie zainstaluj program, wybierając przycisk
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA SYSTEMÓW TECHNICZNYCH - LAB. Wprowadzenie do zajęć
Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania Katedra Podstaw Systemów Technicznych EKSPLOATACJA SYSTEMÓW TECHNICZNYCH - LAB. Ćwiczenie 1 Wprowadzenie do zajęć Plan ćwiczenia 1. Zapoznanie się
Bardziej szczegółowodokumentacja Edytor Bazy Zmiennych Edytor Bazy Zmiennych Podręcznik użytkownika
asix 4 Edytor Bazy Zmiennych Podręcznik użytkownika asix 4 dokumentacja Edytor Bazy Zmiennych ASKOM i asix to zastrzeżone znaki firmy ASKOM Sp. z o. o., Gliwice. Inne występujące w tekście znaki firmowe
Bardziej szczegółowoInstrukcja odnawiania certyfikatów. przez stronę elektronicznypodpis.pl
Instrukcja odnawiania certyfikatów przez stronę elektronicznypodpis.pl Sierpień, 2017 Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Złożenie zamówienia na odnowienie... 4 3. Odnawianie certyfikatu kwalifikowanego...
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA OBSŁUGI ZGŁOSZEŃ W PROGRAMIE SPLASH ENTRY - EDYTOR.
INSTRUKCJA OBSŁUGI ZGŁOSZEŃ W PROGRAMIE SPLASH ENTRY - EDYTOR. INSTRUKCJA. 1.Ściągnięcie programu SPLASH EEDYTOR oraz instalacja. 1.1 Pobierz program ze strony: www.sikret-plywanie.pl --> przejdź do zakładki
Bardziej szczegółowoe-sprawdzian instrukcja programu do sprawdzania wiedzy ucznia przy pomocy komputera (WINDOWS & LINUX)
instrukcja programu do sprawdzania wiedzy ucznia przy pomocy komputera (WINDOWS & LINUX) Spis treści: 1. Wstęp. 2. Prawne aspekty używania programu. 3. Jak zdobyć e-sprawdzian. 4. Uruchomienie programu.
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY - udostępnianie materiałów dydaktycznych w sieci SGH
MATERIAŁY - udostępnianie materiałów dydaktycznych w sieci SGH SPIS TREŚCI i EKRANÓW WSTĘP Ekran1: Wstęp. Logowanie Ekran2: Strona początkowa UDOSTEPNIONE MATERIAŁY Ekran3: Dostępne materiały Ekran4: Zawartość
Bardziej szczegółowoProblemy techniczne. Jak uruchomić program Optivum dla wybranej licencji w przypadku, gdy jednostka posiada dwie licencje na używanie programu?
Problemy techniczne Jak uruchomić program Optivum dla wybranej licencji w przypadku, gdy jednostka posiada dwie licencje na używanie programu? Korzystanie z zainstalowanego na komputerze programu Optivum
Bardziej szczegółowoRaporty dodatkowe nr 1 Ewidencja Wyposażenia PL+
Raporty dodatkowe nr 1 Ewidencja Wyposażenia PL+ Instrukcja Obsługi Pakiet dodatkowych raportów stanowi rozszerzenie możliwości programu Ewidencja Wyposażenia PL+ o pięć raportów. Raporty te zawierają
Bardziej szczegółowoWyniki operacji w programie
R O Z D Z I A Ł 6 Wyniki operacji w programie Dowiesz się jak: Przeglądać wyniki przeprowadzonych operacji Zatwierdzać i wycofywać przeprowadzane operacje Przeglądać listy środków w centrach kosztów i
Bardziej szczegółowoDopasowania par sekwencji DNA
Dopasowania par sekwencji DNA Tworzenie uliniowień (dopasowań, tzw. alignmentów ) par sekwencji PSA Pairwise Sequence Alignment Dopasowania globalne i lokalne ACTACTAGATTACTTACGGATCAGGTACTTTAGAGGCTTGCAACCA
Bardziej szczegółowoWindows XP - lekcja 3 Praca z plikami i folderami Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą na tworzenie, usuwanie i zarządzanie plikami oraz folderami znajdującymi się na dysku twardym. Jedną z nowości
Bardziej szczegółowoKalipso wywiady środowiskowe
Instrukcja instalacji Kalipso wywiady środowiskowe I. Na systemie operacyjnym Ubuntu (TM) II. Na systemie operacyjnym Windows INFO-R Spółka Jawna - 2017 43-430 Pogórze, ul. Baziowa 29, tel. (33) 479 93
Bardziej szczegółowoMiejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej Pozwolenia wodnoprawne i zgłoszenia przydomowych oczyszczalni ścieków
Miejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej Pozwolenia wodnoprawne i zgłoszenia przydomowych oczyszczalni ścieków Instrukcja użytkownika Historia zmian Wersja Data Kto
Bardziej szczegółowoInstalacja programu Warsztat 3 w sieci
Instalacja programu Warsztat 3 w sieci (proszę uważnie przeczytać do końca) Spis treści 1 Przed instalacją...2 2 Przeprowadzanie po raz pierwszy instalacji sieciowej...3 2.1 Dane umieszczone na jednej
Bardziej szczegółowoMiejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej
Miejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej Sport, promocja i turystyka Instrukcja użytkownika Historia zmian Wersja Data Kto Opis zmian 1.0 2013-12-13 MGGP S.A. Utworzenie
Bardziej szczegółowoRozkłady zajęć- notatki
Rozkłady zajęć- notatki... 1 Wprowadzanie notatek... 1 Zapisanie notatki... 2 Notatka zawierające grafikę... 2 Słowa kluczowe... 3 Drukowanie notatek... 4 Rozkłady zajęć- notatki To rozszerzenie dostępne
Bardziej szczegółowoKATOWICE, LIPIEC 2018 WERSJA 1.0
Instrukcja Modułu Harmonogram Form Wsparcia w ramach Lokalnego Systemu Informatycznego 2014 dla Beneficjentów RPO WSL 2014-2020 w części dotyczącej współfinansowania z EFS KATOWICE, LIPIEC 2018 WERSJA
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika. Aplikacja dla Comarch ERP XL
Instrukcja użytkownika Aplikacja dla Comarch ERP XL Instrukcja użytkownika Aplikacja dla Comarch ERP XL Wersja 1.0 Warszawa, Listopad 2015 Strona 2 z 12 Instrukcja użytkownika Aplikacja dla Comarch ERP
Bardziej szczegółowoBudowa aplikacji ASP.NET współpracującej z bazą dany do obsługi przesyłania wiadomości
Budowa aplikacji ASP.NET współpracującej z bazą dany do obsługi przesyłania wiadomości Rozpoczniemy od zaprojektowania bazy danych w programie SYBASE/PowerDesigner umieszczamy dwie Encje (tabele) prawym
Bardziej szczegółowoAby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem.
FotoSender 1. Pobranie i instalacja programu Aby pobrać program FotoSender naleŝy na stronę www.fotokoda.pl lub www.kodakwgalerii.astral.pl i kliknąć na link Program do wysyłki zdjęć Internetem. Rozpocznie
Bardziej szczegółowoKalipso wywiady środowiskowe
Kalipso wywiady środowiskowe Instrukcja obsługi INFO-R Spółka Jawna - 2017 43-430 Pogórze, ul. Baziowa 29, tel. (33) 479 93 29, (33) 479 93 89 fax: (33) 853 04 06 e-mail: admin@ops.strefa.pl Spis treści:
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika NAUCZYCIELA AKADEMICKIEGO SYSTEMU ARCHIWIZACJI PRAC
Instrukcja użytkownika NAUCZYCIELA AKADEMICKIEGO SYSTEMU ARCHIWIZACJI PRAC 1. Logowanie do systemu ASAP Logowanie do systemu ASAP odbywa się na stronie www. asap.pwsz-ns.edu.pl W pola login i hasło znajdujące
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... XI. Wprowadzenie i biologiczne bazy danych. 1 Wprowadzenie... 3. 2 Wprowadzenie do biologicznych baz danych...
Przedmowa... XI Część pierwsza Wprowadzenie i biologiczne bazy danych 1 Wprowadzenie... 3 Czym jest bioinformatyka?... 5 Cele... 5 Zakres zainteresowań... 6 Zastosowania... 7 Ograniczenia... 8 Przyszłe
Bardziej szczegółowoW nowej wersji Aplikacji wprowadzono udoskonalenia w funkcjonowaniu legendy.
Spis treści Legenda- ulepszenia... 1 Raportowanie zajętości zasobów... 1 Wybór form prowadzenia zajęć i rezerwacji... 3 Wybór godzin, w których odbywają się zajęcia... 4 Uwzględnianie dni wolnych... 4
Bardziej szczegółowoWykład II. dr Artur Bartoszewski www.bartoszewski.pr.radom.pl. Wydział Nauczycielski, Kierunek Pedagogika Wprowadzenie do baz danych
Wydział Nauczycielski, Kierunek Pedagogika Wprowadzenie do baz danych dr Artur Bartoszewski www.bartoszewski.pr.radom.pl Wykład II W prezentacji wykorzystano fragmenty i przykłady z książki: Joe Habraken;
Bardziej szczegółowoWPROWADZANIE ZLECEŃ POPRZEZ STRONĘ WWW.KACZMARSKI.PL INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA
WPROWADZANIE ZLECEŃ POPRZEZ STRONĘ WWW.KACZMARSKI.PL INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA WSTĘP... 2 1 UWARUNKOWANIA TECHNICZNE... 2 2 UWARUNKOWANIA FORMALNE... 2 3 LOGOWANIE DO SERWISU... 2 4 WIDOK STRONY GŁÓWNEJ...
Bardziej szczegółowoUMOWY INSTRUKCJA STANOWISKOWA
UMOWY INSTRUKCJA STANOWISKOWA Klawisze skrótów: F7 wywołanie zapytania (% - zastępuje wiele znaków _ - zastępuje jeden znak F8 wyszukanie według podanych kryteriów (system rozróżnia małe i wielkie litery)
Bardziej szczegółowoOpis modułu pl.id w programie Komornik SQL-VAT
Opis modułu pl.id w programie Komornik SQL-VAT Nazwa: KSQLVAT.INS.PL.ID.002 Data: 02.01.2017 Wersja: 1.2.0 Cel: Opis działania funkcjonalności pl.id 2016 Currenda Sp. z o.o. Spis treści 1. Opis... 3 2.
Bardziej szczegółowoTworzenie własnych map dla UI-View
Tworzenie własnych map dla UI-View Na początek musimy wejść na stronę http://gm2tb.awokenmind.de/ Następnym krokiem jest ustalenie obszaru, który chcemy aby był dostępny w UI-View. Po widocznym oknie poruszamy
Bardziej szczegółowoZalogowanie generuje nowe menu: okno do wysyłania plików oraz dodatkowe menu Pomoc
Jak zamieszczać i edytować artykuły na szkolnej stronie internetowej autor poradnika - KS 1. Aby dodać artykuł należy się zalogować: System pokaże nazwę zalogowanego użytkownika (lewy dół strony) Zalogowanie
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA
POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRONIKI I TECHNIK INFORMACYJNYCH Repozytorium PW Instrukcja importowania danych Opracowanie: mgr inż. Wacław Struk Warszawa, lipiec 2013 Spis treści 1. Generowanie formatu
Bardziej szczegółowoZadania semestralne. Programowanie obiektowe sem. II, lato 2014/2015
Programowanie obiektowe sem. II, lato 2014/2015 Zadania semestralne Założenia wspólne dla wszystkich tematów W programie muszą być zastosowane następujące techniki i technologie obiektowe: 1. kapsułkowanie,
Bardziej szczegółowoLaboratorium - Użycie narzędzia Przywracanie systemu w Windows Vista
5.0 5.5.1.12 Laboratorium - Użycie narzędzia Przywracanie systemu w Windows Vista Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym ćwiczeniu utworzysz punkt przywracania a następnie przywrócisz
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi Multiconverter 2.0
Instrukcja obsługi Multiconverter 2.0 Opis: Niniejsza instrukcja opisuje wymogi użytkowania aplikacji oraz zawiera informacje na temat jej obsługi. DHL Multiconverter powstał w celu ułatwienia oraz usprawnienia
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika ARSoft-WZ3
02-699 Warszawa, ul. Kłobucka 8 pawilon 119 tel. 0-22 853-48-56, 853-49-30, 607-98-95 fax 0-22 607-99-50 email: info@apar.pl www.apar.pl Instrukcja użytkownika ARSoft-WZ3 wersja 1.5 1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ3
Bardziej szczegółowoSPIS ILUSTRACJI, BIBLIOGRAFIA
SPIS ILUSTRACJI, BIBLIOGRAFIA Ćwiczenie 1 Automatyczne tworzenie spisu ilustracji 1. Wstaw do tekstu roboczego kilka rysunków (WSTAWIANIE OBRAZ z pliku). 2. Ustaw kursor w wersie pod zdjęciem i kliknij
Bardziej szczegółowoLaboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark
Laboratorium - Przechwytywanie i badanie datagramów DNS w programie Wireshark Topologia Cele Część 1: Zapisanie informacji dotyczących konfiguracji IP komputerów Część 2: Użycie programu Wireshark do przechwycenia
Bardziej szczegółowoI. Program II. Opis głównych funkcji programu... 19
07-12-18 Spis treści I. Program... 1 1 Panel główny... 1 2 Edycja szablonu filtrów... 3 A) Zakładka Ogólne... 4 B) Zakładka Grupy filtrów... 5 C) Zakładka Kolumny... 17 D) Zakładka Sortowanie... 18 II.
Bardziej szczegółowoERGODESIGN - Podręcznik użytkownika. Wersja 1.0 Warszawa 2010
ERGODESIGN - Podręcznik użytkownika Wersja 1.0 Warszawa 2010 Spis treści Wstęp...3 Organizacja menu nawigacja...3 Górne menu nawigacyjne...3 Lewe menu robocze...4 Przestrzeń robocza...5 Stopka...5 Obsługa
Bardziej szczegółowoPrzewodnik po systemie Antyplagiat dla Użytkownika Indywidualnego
Przewodnik po systemie Antyplagiat dla Użytkownika Indywidualnego Podstawowe informacje o systemie System Antyplagiat jest narzędziem informatycznym służącym do weryfikacji oryginalności dokumentów tekstowych.
Bardziej szczegółowoInstrukcja użytkownika WYKŁADOWCY AKADEMICKIEGO SYSTEMU ARCHIWIZACJI PRAC
Instrukcja użytkownika WYKŁADOWCY AKADEMICKIEGO SYSTEMU ARCHIWIZACJI PRAC 1. Logowanie do systemu ASAP Logowanie do systemu ASAP odbywa się poprzez zalogowanie się do systemu dziekanatowego (ehms). Po
Bardziej szczegółowoKsięgowanie i eksport wynagrodzeń do systemu WF-FaKir
Księgowanie i eksport wynagrodzeń do systemu WF-FaKir (aktualizacja 9 września 2017) Abstrakt W poradniku opisano możliwości programu w zakresie przygotowania i eksportu danych księgowych do systemu finansowo-księgowego
Bardziej szczegółowo5.3. Tabele. Tworzenie tabeli. Tworzenie tabeli z widoku projektu. Rozdział III Tworzenie i modyfikacja tabel
5.3. Tabele Tabela jest podstawowym elementem bazy danych. To właśnie w tabelach gromadzone są w bazie rekordy danych. Projektując tabelę, definiujemy, jakie pola będzie zawierał pojedynczy rekord informacji.
Bardziej szczegółowoR-LINK Evolution Instrukcja instalacji oprogramowania
R-LINK Evolution Instrukcja instalacji oprogramowania Aktualizacja dotyczy wyłącznie samochodów Renault wyposażonych w R-LINK lub R-LINK Evolution, których numer VIN przeszedł weryfikację na stronie https://easyconnect.renault.pl/software-upgrade/r-link-evolution
Bardziej szczegółowoKorporacja Kurierska
Korporacja Kurierska (Moduł PrestaShop) v1.0.0 Strona 1 z 17 Spis treści Zgodny z PrestaShop... 3 Instalacja modułu - podstawowa konfiguracja.... 3 Konfiguracja cennika - metody dostawy.... 7 Tworzenie
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA GENERATORA WNIOSKÓW O DOFINANSOWANIE DLA WNIOSKODAWCÓW
INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA GENERATORA WNIOSKÓW O DOFINANSOWANIE DLA WNIOSKODAWCÓW Historia zmian dokumentu Nr wersji Data wersji Komentarz/Uwagi/Zakres zmian 1.0 2015-11-19 Utworzenie dokumentu 1 Spis treści
Bardziej szczegółowoMiejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej
Miejski System Zarządzania - Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej Planowanie Przestrzenne Instrukcja użytkownika Historia zmian Wersja Data Kto Opis zmian 1.0 2014-10-15 Sygnity S.A. Utworzenie
Bardziej szczegółowoKrzysztof Kluza proste ćwiczenia z baz danych
Bazy danych Baza danych to uporządkowany zbiór danych, dający się łatwo przeszukiwać. Każda pozycja bazy danych nazywana jest rekordem, z kolei rekordy składają się z pól. Przyjmując, że dysponujemy bazą
Bardziej szczegółowoNowe funkcjonalności w wersji 3.14. 1. Automatyczne uzupełnianie zakładek w dokumentach WORD przy podpisywaniu
Nowe funkcjonalności w wersji 3.14 1. Automatyczne uzupełnianie zakładek w dokumentach WORD przy podpisywaniu Istnieje możliwość zdefiniowania 3 pól, które w sposób automatyczny zostaną uzupełnione w trakcie
Bardziej szczegółowoCENTRALNA BIBLIOTEKA STATYSTYCZNA http://statlibr.stat.gov.pl/ PRZEWODNIK PO KATALOGU KOMPUTEROWYM SYSTEM ALEPH WERSJA 22
CENTRALNA BIBLIOTEKA STATYSTYCZNA http://statlibr.stat.gov.pl/ PRZEWODNIK PO KATALOGU KOMPUTEROWYM SYSTEM ALEPH WERSJA 22 Warszawa, GRUDZEŃ 2014 Spis treści 1.WSKAZÓWKI TECHNICZNE... 2 2.ZALOGUJ... 3 3.
Bardziej szczegółowo2. Dostosuj listę Szybkiego Dostępu
Windows 10 dla większości użytkowników może być na pierwszy rzut oka nieco chaotyczny. Łączy on bowiem stare rozwiązania, które od lat obecne są w Windowsie, z zupełnie nowymi, których dopiero należy się
Bardziej szczegółowoW oknie konfiguratora Importu/Exportu należy wprowadzić odpowiednie ustawienia poprzez zaznaczenie pól kursorem myszki przy poszczególnych opcjach.
Instrukcja korzystania z modułu Export/Import z poziomu programu Carwert Zawartość dokumentu: Dokument zawiera skróconą instrukcje obsługi modułu EXPORT/IMPORT w programie Carwert. Pierwsza część tego
Bardziej szczegółowoWybierz polecenie z menu: Narzędzia Listy i dokumenty
Listy seryjne - część pierwsza Przygotowanie korespondencji seryjnej zawsze składa się z trzech etapów. Przygotowanie treści dokumentu głównego. Stworzenie źródła danych (lub skorzystanie z gotowej bazy
Bardziej szczegółowoInstalacja i obsługa aplikacji MAC Diagnoza EP w celu wykonania Arkusza obserwacji
Instalacja i obsługa aplikacji MAC Diagnoza EP w celu wykonania Arkusza obserwacji Uruchom plik setup.exe Pojawi się okno instalacji programu MAC Diagnoza EP. Wybierz przycisk AKCEPTUJĘ. Następnie zainstaluj
Bardziej szczegółowoCMS - INFORMACJE. *** Mirosław Kuduk E mail: tel. kom DODATKOWE FUNKCJE - PANEL ADMINISTRATORA
CMS - INFORMACJE *** Mirosław Kuduk E mail: mkuduk@interia.pl tel. kom. 663-755-428 DODATKOWE FUNKCJE - PANEL ADMINISTRATORA Panel Dodatkowe funkcje Autoryzacja Publikacje Nowa publikacja, edycja Pokazy
Bardziej szczegółowoInstrukcja do modułu Kontroli Zarządczej (KZ)
Instrukcja do modułu Kontroli Zarządczej (KZ) www.budzet-zadaniowy.com 1 Spis treści I Kontrola Zarządcza... 3 II Ogólna budowa KZ... 4 III Tworzenie nowych dokumentów KZ opcja Nowy... 5 IV Otwieranie
Bardziej szczegółowoOPTIMA PC v2.2.1. Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 2011 ELFON. Instrukcja obsługi. Rev 1
OPTIMA PC v2.2.1 Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 Instrukcja obsługi Rev 1 2011 ELFON Wprowadzenie OPTIMA PC jest programem, który w wygodny sposób umożliwia konfigurację
Bardziej szczegółowoPraca z wynikami w ALOORA
AGROLAB GROUP 02-2018 1 / 15 Spis treści Rozdział 1: praca z dwoma widokami wyników... 3 Wyniki według zlecenia... 3 Wyniki według próbki... 3 Modyfikowanie widoków... 3 Wybieranie określonych zleceń lub
Bardziej szczegółowoGeneratory pomocy multimedialnych
Generatory pomocy multimedialnych Storna 1 Instalacja generatorów oraz praca z generatorem puzzli, memory oraz grupowania.* *Projekt jest całkowicie finansowany z programu Kapitał Ludzki, III Wysoka jakoś
Bardziej szczegółowoPrzykładowe B+ drzewo
Przykładowe B+ drzewo 3 8 1 3 7 8 12 Jak obliczyć rząd indeksu p Dane: rozmiar klucza V, rozmiar wskaźnika do bloku P, rozmiar bloku B, liczba rekordów w indeksowanym pliku danych r i liczba bloków pliku
Bardziej szczegółowo