F 91 Zaburzenia zachowania

Transkrypt

1 F 91 Zaburzenia zachowania F91.0 Zaburzenia zachowania ograniczone do środowiska rodzinnego F91.1 Zaburzenia zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji F91.2 Zaburzenia zachowania z prawidłowym procesem socjalizacji F91.3 Zaburzenia opozycyjno-buntownicze F91.8 Inne zaburzenia zachowania F91.9 Zaburzenia zachowania, nie określone

2 Zaburzenia zachowania (ICD-10 F91) Badawcze kryteria diagnostyczne G1 Powtarzający się i utrwalony wzorzec zachowania, cechujący się gwałceniem albo podstawowych praw innych ludzi, albo poważniejszych norm i reguł społecznych właściwych dla wieku, trwający co najmniej 6 m-cy, w czasie których występują niektóre z następujących przejawów: Uwaga: Do spełnienia kryterium wystarczy choćby jednorazowe wystąpienie objawów wymienionych w pkt 11, 13, 15, 16, 20, 21, wybuchy złości nadzwyczaj częste lub ciężkie w stosunku do poziomu rozwojowego, 2. częste kłótnie z dorosłymi, 3. częste aktywne odrzucanie wymagań dorosłych lub niespełnienie reguł, 4. częste jakby rozmyślne robienie rzeczy, które budzą gniew u innych ludzi, 5. częste oskarżenia innych za swoje własne pomyłki lub niewłaściwe zachowania, 6. częsta "drażliwość" i łatwość wprowadzania w złość przez innych,

3 Zaburzenia zachowania (ICD-10 F91) Badawcze kryteria diagnostyczne 1. Uwaga: Do spełnienia kryterium wystarczy choćby jednorazowe wystąpienie objawów wymienionych w pkt 11, 13, 15, 16, 20, 21, częste wpadanie w gniew lub w rozżalenie, 8. częsta złośliwość i mściwość, 9. częste kłamstwa lub zrywanie obietnic w celu uzyskania dóbr lub przywilejów, lub dla uniknięcia obowiązków, 10.częste inicjowanie starć fizycznych (nie obejmuje to starć z rodzeństwem), 11. używanie broni, która może powodować poważne uszkodzenia ciała(np. kij, cegła, kamienie, rozbita butelka, broń palna itp.), 12.pozostawanie poza domem po zapadnięciu zmroku, mimo zakazu rodziców (rozpoczynające się przed 13 rokiem życia),

4 Zaburzenia zachowania (ICD-10 F91) Badawcze kryteria diagnostyczne. 1. Uwaga: Do spełnienia kryterium wystarczy choćby jednorazowe wystąpienie objawów wymienionych w pkt 11, 13, 15, 16, 20, 21, 23. przejawianie fizycznego okrucieństwa wobec innych osób, 14.przejawianie fizycznego okrucieństwa wobec zwierząt, 15.rozmyślne niszczenie własności innych osób, 16.rozmyślne podkładanie ognia ze stwarzaniem ryzyka lub z zamiarem spowodowania poważnych zniszczeń, 17.kradzieże przedmiotów o niebanalnej wartości bez konfrontacji z ofiarą, zarówno w domu, jak i poza nim (np. kradzieże w sklepach, włamania, fałszerstwa), 18.częste wagary ze szkoły, rozpoczynające się przed 13 rokiem życia, 19.co najmniej dwukrotne ucieczki z domu rodzicielskiego lub zastępczego, albo ucieczka jednorazowa trwająca dłużej niż jedną noc (nie obejmuje opuszczania domu w celu uniknięcia molestowania fizycznego lub seksualnego),

5 Zaburzenia zachowania (ICD-10 F 91) Badawcze kryteria diagnostyczne. 20.popełnianie przestępstw wymagających konfrontacji z ofiarą (włączając kradzieże kieszonkowe, wymuszenia, napady), 21.zmuszanie innych osób do aktywności seksualnej, 22.częste terroryzowanie innych (np. rozmyślne zadawanie bólu lub ran połączone z uporczywym zastraszaniem, dręczeniem, molestowaniem), 23.włamania do cudzego domu, budynku, samochodu. G2 Zaburzenie nie spełnia kryteriów osobowości dyssocjalnej, schizofrenii, epizodu maniakalnego, epizodu depresyjnego, całościowego zaburzenia rozwojowego, ani zaburzenia hiperkinetycznego. Jeśli spełnione są kryteria zaburzenia emocjonalnego, należy rozpoznać mieszane zaburzenia zachowania i emocji.

6 Zaburzenia zachowania postać z początkiem w dzieciństwie: początek co najmniej jednego rodzaju trudności z zachowaniem przed 10 rż postać z początkiem w wieku młodzieńczym: bez trudności z zachowaniem przed 10 rż

7 Podział zaburzeń zachowania 1. nadmierna aktywność (brak uwagi, niepokój) 2. zaburzenia emocjonalne (lęk, depresja, natręctwa, hipochondria) 3. ciężkość zaburzeń zachowania A. łagodna: spełnienie niewielu kryteriów oraz trudności wywołują niewielkie szkody B. umiarkowana: pomiędzy a i c C. ciężka: występują bardzo liczne trudności albo problemy z zachowaniem powodują istotne szkody u innych, np.: ciężkie urazy fizyczne, akty wandalizmu, kradzieże.

8 F91.0 Zaburzenia zachowania ograniczone do środowiska rodzinnego Spełnione ogólne kryteria zaburzeń zachowania (F91) Występują trzy lub więcej z objawów wyliczonych w kryterium G1 dla F91, w tym co najmniej trzy spośród podpunktów (9)-(23) Co najmniej jeden z objawów spośród punktów (9)-(23) występuje przez co najmniej 6 miesięcy Zaburzenia zachowania ograniczają się do środowiska rodzinnego

9 F91.0 Zaburzenia zachowania ograniczone do środowiska rodzinnego Mogą ograniczać się tylko do jednego członka rodziny Mogą oznaczać kradzieży własności należącej do 1-2 os Nawet jeśli sytuacja rodzinna dziecka jest trudna można to rozpoznać

10 F91.1 Zaburzenia zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji Spełnione ogólne kryteria zaburzeń zachowania (F91) Występują trzy lub więcej z objawów wyliczonych w kryterium G1 dla F91, w tym co najmniej trzy spośród podpunktów (9)-(23) Co najmniej jeden z objawów spośród punktów (9)-(23) występuje przez co najmniej 6 miesięcy Wyraźne słabe związki osoby z grupą rówieśniczą, przejawiające się izolacją, odrzuceniem, niepopularnością i brakiem trwałych, bliskich, wzajemnych przyjaźni.

11 F91.1 Zaburzenia zachowania z nieprawidłowym procesem socjalizacji Jeśli dziecko nawiązuje prawidłowe związki z osobami dorosłymi ale nie z dziećmi to też możemy to rozpoznać

12 F91.1 Zaburzenia zachowania z prawidłowym procesem socjalizacji Spełnione ogólne kryteria zaburzeń zachowania (F91) Występują trzy lub więcej z objawów wyliczonych w kryterium G1 dla F91, w tym co najmniej trzy spośród podpunktów (9)-(23) Co najmniej jeden z objawów spośród punktów (9)-(23) występuje przez co najmniej 6 miesięcy Związki rówieśnicze pozostają w prawidłowych granicach.

13 F91.1 Zaburzenia zachowania z prawidłowym procesem socjalizacji Obecne są właściwe i trwałe przyjaźnie z rówieśnikami Rozpoznajemy nawet wówczas kiedy przyjaciele dziecka należą do przestępczej grupy rówieśniczej Zaburzenia emocjonalne są raczej nieobecne Zachowanie niepożądane mogą występować tylko w jednym środowisku, np. szkole. Jeśli jednak są tylko w domu to rozpoznajemy F91.0

14 F 91.3 Zaburzenia opozycyjnobuntownicze Spełnione ogólne kryteria zaburzeń zachowania (F91) Występują cztery lub więcej z objawów wyliczonych w kryterium G1 dla F91, w tym nie więcej niż dwa spośród punktów (9)-(23) Objawy kryterium B wiążą się z nieprzystosowaniem i są niezgodne z poziomem rozwojowym. Co najmniej cztery objawy występowały przez co najmniej 6 miesięcy.

15 F 91.3 Zaburzenia opozycyjnobuntownicze Cechą charakterystyczna jest występowanie u dzieci poniżej 9-10rż Występuje u nich wiele agresji czy nieposłuszeństwa ale nie mamy do czynienia z łamaniem prawa

16 F 91.3 Zaburzenia opozycyjnobuntownicze Wystąpienie ZOB jest predyktorem wystąpienia depresji w wieku dorosłym w przeciwieństwie do zachorowania na depresje w dzieciństwie (Keenan, 2012). Dane te nie są jednak tak oczywiste jeśli dotyczy dziewczynek (Hipwell, 2011). ZOB i ZZ, jako jedyne choroby wieku dziecięcego, korelowały z możliwością wystąpienia każdej choroby psychicznej okresu dorosłości (Kim-Cohen i in., 2003).

17 Zaburzenia zachowania Mogą zapowiadać osobowość dyssocjacyjną (F60.2) ZOB ---> ZZ (najczęściej w okresie dojrzewania i częściej u chłopców) ---> psychopatie ZZ dotyka 6-10% chłopców i 2-9% dziewczynek Stosunek chłopców do dziewczynek od 5:1 do 3,2:1 U dziewczynek zazwyczaj zaczyna się w okresie dojrzewania a jako konflikt z prawem dominuje prostytucja, kradzież oraz agresja werbalna

18 Patogeneza czynnik genetyczny deficyty poznawcze częściej w rodzinach o niskim statucie (Harvey, 2011) konflikt małżeński depresja matki wcześniejsze chorowanie na ADHD (Harvey, 2011)

19 Leczenie Nie wykazano efektywnego działania farmakoterapii (Bomba, 2005) Pozytywne efekty leczenia notujemy u 20-40% (Carr, 2006)

20 Wyniki dla dorosłych, którzy jako dzieci chorowali na ZZ (Burke i in, 2002) Przestępczość Zdrowie psychiczne Zdrowie Częściej prezentują zachowania przestępcze, częściej są aresztowani oraz zatrzymywani oraz prowadzą pod wpływem substancji psychoaktywnych Częściej są hospitalizowani na oddziałach psychiatrycznych, częściej mają inne objawy psychiatryczne, anty-społeczne zaburzenia osobowości oraz są uzależnieni Częściej są hospitalizowani i szybciej umierają Edukacja Częściej szybko kończą szkolę na niskim poziomie kształcenia Praca Małżeństwo Zachowania społeczne Częściej są bezrobotni, zajmują niskie stanowiska oraz częściej zmieniają prace Częściej się rozwodzą lub żyją w separacji oraz zawierają ponownie związki małżeńskie Rzadziej utrzymują związki z rodziną czy sąsiadami, mają przyjaciół Kolejne pokolenia Mają więcej dzieci z ZZ

21 Współzachorowalność (N=2662; McGee i in.,1990) ZZ ADD Depresja ADD 23,3% Depresja 16,9% 10,5% Zaburzenia lękowe 14,8% 11,8% 16,2%

22 F92 Mieszane zaburzenia zachowania i emocji F92.0 Depresyjne zaburzenia zachowania F92.8 Inne mieszane zaburzenia zachowania i emocji F92.9 Mieszane zaburzenia zachowania i emocji, nie określone Zaburzeniom zachowania towarzyszy lęk, depresja lub inne zaburzenia emocjonalne

23 F92.0 Depresyjne zaburzenia zachowania A. Spełnia ogólne kryteria zaburzeń zachowania (F91) B. Spełnia kryteria jednego z zaburzeń nastroju (afektywnych) (F30- F39) nadmierne poczucie nieszczęścia utrata zainteresowań utrata przyjemności z normalnych aktywności samooskarżanie brak nadziei

24 F92.8 Inne mieszane zaburzenia zachowania i emocji A. Spełnia ogólne kryteria zaburzeń zachowania (F91) B. Spełnia kryteria jednego z zaburzeń nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną (somatoform) (F40-F48) lub zaburzeń emocjonalnych wieku dziecięcego (F93.-) lęk nadmierne obawy obsesje lub kompulsje depersonalizacja lub derealizacja fobie tendencje hipochondryczne

25 Zachowania agresywne a padaczka mogą występować w okresie około napadowym mogę występować jako efekt uszkodzenia mózgu mogą być objawem współtowarzyszącym

26 Zachowania agresywne a parasomie Zaburzenia zachowania podczas snu REM Zanurzenie hamowania napięcia mięśni podczas snu REM/ zaburzenia atonii Występowanie złożonych ruchów całego ciała - odreagowanie marzenia sennego Często gwałtowne, agresywne zachowania Przy przebudzeniu możliwość przypomnienia sobie snu Występuje w drugiej połowie nocy, trwa kilkanaście sekund do kilkudziesięciu minut Raz na miesiąc - kilka razy w ciągu nocy

27 Zaburzenia zachowania podczas snu REM Typowy dla mężczyzn w wieku po 50 rż, często wyprzedza o około 10 lat wystąpienie choroby Parkinsona lub innej choroby neurodegeneracyjnej Przemijająco może mieć związek z odstawieniem środków psychoaktywnych, alkoholu oraz z przyjmowaniem leków przeciw depresyjnych Może mieć związek z wystąpieniem zaburzeń oddychania podczas snu