2. Organiczne zaburzenia psychiczne... 43

Transkrypt

1 Przedmowa XI Autorzy rozdzia³ów XII 1. Klasyfikacje zaburzeñ psychicznych Jacek Wciórka Cele klasyfikowania zaburzeñ psychicznych 1 Powstawanie klasyfikacji: od fenomenu do systemu 2 Wspó³czesne systemy klasyfikacyjne 8 2. Organiczne zaburzenia psychiczne Choroby uk³adu nerwowego przebiegaj¹ce z otêpieniem Adam Bilikiewicz, Tadeusz Parnowski, Pawe³ P. Liberski, Jolanta Bratosiewicz Definicja i charakterystyka grupy zaburzeñ 43 Przyczyny otêpienia 44 Podzia³ otêpieñ 45 Epidemiologia 46 Rozpoznanie 47 Przebieg i rokowanie 47 Klinika zespo³ów otêpiennych Organiczny zespó³ amnestyczny (zespó³ lub psychoza Korsakowa) Adam Bilikiewicz Definicja 100 Terminologia 100 Epidemiologia 101 Etiologia i patogeneza 101 Obraz kliniczny i kryteria diagnostyczne 103 Przebieg i rokowanie 104 Leczenie Zespo³y psychotyczne z zaburzeniami œwiadomoœci nie wywo³ane alkoholemolem i substancjami psychoaktywnymi Adam Bilikiewicz Uwagi terminologiczne 106 Zespó³ objawów zaburzeñ jakoœciowych œwiadomoœci 107 Charakterystyka zespo³ów psychotycznych i kryteria diagnostyczne 108 Epidemiologia 112 Etiologia i patogeneza 112 Przebieg i rokowanie 113 Leczenie Zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcj¹ mózgu Jan Jaracz Rys historyczny 116 Problemy diagnostyki organicznego pod³o a zaburzeñ psychicznych 116 Organiczne zaburzenia nastroju (afektywne) 119 Halucynoza organiczna 124 Organiczne zaburzenia katatoniczne 126 Organiczne zaburzenia urojeniowe (podobne do schizofrenii) 127 Zespo³y maniakalne w przebiegu schorzeñ neurologicznych 131 Organiczne zaburzenia lêkowe 131 Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne w chorobach o.u.n. 132 Organiczne zaburzenia dysocjacyjne 133 Organiczna chwiejnoœæ afektywna 133 agodne zaburzenia procesów poznawczych Zaburzenia psychiczne spowodowane schorzeniami somatycznymi Jolanta Rajewska Charakterystyka grupy zaburzeñ 135 Rys historyczny 136 Zaburzenia depre-

2 VI syjne na pod³o u somatycznym (F 06.32) 137 Zaburzenia lêkowe na pod³o u somatycznym (F 06.4) 145 Zaburzenia urojeniowe (podobne do schizofrenii) na pod³o u somatycznym (F 06.2) 147 Zaburzenia maniakalne na pod³o u somatycznym (F 06.3) 151 Zespó³ omamowy halucynoza (F 06.0) 152 Zaburzenia katatoniczne na pod³o u somatycznym (F 06.1) 153 Zaburzenia dysocjacyjne na pod³o u organicznym (F 06.5) 153 Inne zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych (F 06.8) 154 Organiczna chwiejnoœæ afektywna (F 06.6) 155 Zaburzenia procesów poznawczych zwi¹zane z chorob¹ somatyczn¹ (F 06.71) Zaburzenia osobowoœci i zachowania spowodowane chorob¹, uszkodzeniem lub dysfunkcj¹ mózgu Adam Bilikiewicz Charakterystyka grupy zaburzeñ 157 Definicja 157 Rys historyczny 158 Rozwój pogl¹dów i uwagi terminologiczne 158 Epidemiologia 159 Etiologia i patogeneza 159 Obraz kliniczny i kryteria diagnostyczne 160 Ró nicowanie zaburzeñ osobowoœci 164 Przebieg i rokowanie 165 Implikacje spo³eczne 165 Leczenie Zaburzenia spowodowane substancjami psychoaktywnymi Bogus³aw Habrat, Karina Steinbarth-Chmielewska, Helena Baran-Furga Trendy epidemiologiczne i reakcje spo³eczeñstw 169 Ryzykowne u ywanie substancji 170 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych wed³ug ICD Schizofrenia, zaburzenia schizotypowe i schizoafektywne Schizofrenia Jacek Wciórka Definicja i ogólna charakterystyka 213 Rys historyczny pojêcia 214 Epidemiologia 225 Pozycja nozologiczna 230 Etiologia i patogeneza 236 Kryteria diagnostyczne 250 Obraz psychopatologiczny 256 Przebieg i rokowanie 273 Leczenie Zaburzenia schizotypowe Jacek Wciórka Definicja i ogólna charakterystyka 299 Rys historyczny pojêcia 299 Epidemiologia 301 Pozycja nozologiczna 302 Etiologia i patogeneza 302 Kryteria diagnostyczne 303 Obraz kliniczny 303 Przebieg i rokowanie 305 Leczenie Zaburzenia schizoafektywne Jacek Wciórka Definicja i ogólna charakterystyka 307 Rys historyczny 307 Epidemiologia 309 Pozycja nozologiczna 310 Etiologia i patogeneza 311 Kryteria diagnostyczne 311 Obraz kliniczny 313 Przebieg i rokowanie 314 Leczenie Schizofrenia u dzieci i m³odzie y Jolanta Rabe-Jab³oñska Zaburzenia urojeniowe Anna Grzywa Rys historyczny pojêcia 325 Symptomatologia 326 Klasyfikacje 329 Pogl¹dy na patogenezê 334 Przebieg 338 Rozpoznawanie 339 Leczenie 340 Rokowanie 340

3 VII 6. Choroby afektywne nawracaj¹ce Stanis³aw Pu yñski Choroby afektywne rozwój koncepcji w ujêciu historycznym 343 Zaburzenia afektywne nawracaj¹ce (choroby afektywne) wspó³czesna klasyfikacja 348 Etiologia, patogeneza 351 Symptomatologia nawracaj¹cych zaburzeñ afektywnych (zespo³y depresyjne i maniakalne) 359 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe 383 Zaburzenia depresyjne nawracaj¹ce 386 Dystymiczne zaburzenia nastroju (dystymia) 389 Cyklotymia 391 Krótkotrwa³e nawracaj¹ce zaburzenia depresyjne 393 Zaburzenia afektywne sezonowe (depresja sezonowa, depresja zimowa) 395 Zaburzenia afektywne i samobójstwa 396 Zaburzenia afektywne problemem klinicznym i spo³ecznym 399 Ogólne zasady terapii zaburzeñ afektywnych Zaburzenia afektywne u dzieci i m³odzie y Jolanta Rabe-Jab³oñska Du a depresja pojedynczy epizod, nawracaj¹ca du a depresja. Dystymia 417 Choroba afektywna dwubiegunowa. Mania. Cyklotymia Zaburzenia nerwicowe zwi¹zane ze stresem i pod postaci¹ somatyczn¹ Zaburzenia lêkowe w postaci fobii Janusz Rybakowski Charakterystyka grupy zaburzeñ i ich historia 425 Agorafobia 427 Fobie swoiste 427 Fobia spo³eczna (zespó³ lêku spo³ecznego) Zaburzenia lêkowe uogólnione i napadowe Maria Siwiak-Kobayashi Klasyfikacja zaburzeñ lêkowych 433 Historia pogl¹dów na zaburzenia lêkowe 434 Psychologiczne teorie lêku 438 Biologiczne aspekty zaburzeñ lêkowych 440 Epidemiologia zaburzeñ lêkowych 442 Genetyka zaburzeñ lêkowych 443 Lêk jako stan i lêk jako cecha a zaburzenia lêkowe napadowe i uogólnione 444 Zaburzenie lêkowe z napadami lêku (lêk paniczny) 445 Zaburzenia lêkowe uogólnione Zespó³ natrêctw Ewa Pilaczyñska, Janusz Rybakowski Dane historyczne ewolucja pogl¹dów na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 454 Definicja zespo³u natrêctw obsesje, kompulsje, osobowoœæ anankastyczna, spektrum zaburzeñ obsesyjno-kompulsyjnych 455 Epidemiologia 456 Etiopatogeneza 458 Obraz kliniczny i przebieg zaburzeñ 462 Postêpowanie terapeutyczne Reakcja na ciê ki stres i zaburzenia adaptacyjne Janusz Heitzman Pocz¹tki nozologicznego ujêcia reakcji na uraz 466 Poszukiwanie nowej jednostki diagnostycznej 467 Definicja zespo³u stresu pourazowego 468 Kryteria diagnostyczne PTSD 468 Ostra reakcja na stres 471 Trwa³a zmiana osobowoœci po prze yciu sytuacji ekstremalnej 473 Zaburzenia adaptacyjne jako reakcja na stresor 473 Epidemiologia zespo³ów pourazowych 474 Etiopatogeneza PTSD i ASD 475 Neurobiologia ASD i PTSD 477 Rokowanie 479 Leczenie 480 Orzecznictwo w PTSD Zaburzenia dysocjacyjne Aleksander Araszkiewicz Rys historyczny 485 Definicja zaburzeñ dysocjacyjnych 488 Klasyfikacja za-

4 VIII burzeñ dysocjacyjnych (konwersyjnych) 489 Epidemiologia 492 Etiologia i patogeneza 493 Choroby wspó³istniej¹ce 495 Obraz kliniczny i rozpoznawanie zaburzenia dysocjacyjnego 496 Leczenie zaburzeñ dysocjacyjnych Zaburzenia wystêpuj¹ce pod postaci¹ somatyczn¹ (somatoformiczne) Maria Siwiak-Kobayashi Historia pogl¹dów na zaburzenia pod postaci¹ objawów somatycznych i ich konsekwencje klasyfikacyjne 503 Pozycja zaburzeñ psychicznych wystêpuj¹cych pod postaci¹ somatyczn¹ wœród innych zaburzeñ emocjonalnych spotykanych w praktyce medycznej 505 Obrazy kliniczne zaburzeñ wystêpuj¹cych pod postaci¹ somatyczn¹ 506 Rozpoznanie ró nicowe 507 Postêpowanie lecznicze 508 Rokowanie Zaburzenia nerwicowe zwi¹zanne ze stresem i pod postaci¹ somatyczn¹: neurastenia i zespó³ depersonalizacji (derealizacji) Halina Marmurowska-Micha³owska Neurastenia 510 Zespó³ depersonalizacji-derealizacji Zespo³y behawioralne zwi¹zane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi Jad³owstrêt psychiczny Andrzej Rajewski Definicja zaburzenia 517 Rys historyczny 517 Epidemiologia 518 Etiologia i patogeneza jad³owstrêtu psychicznego 519 Kryteria diagnostyczne 521 Obraz kliniczny i przebieg 522 Choroby wspó³istniej¹ce 523 Rozpoznanie ró nicowe 524 Leczenie Bulimia nervosa Irena Namys³owska Definicja zaburzenia 528 Rys historyczny 528 Epidemiologia 529 Etiologia i patogeneza bulimii 529 Kryteria diagnostyczne 531 Obraz kliniczny 532 Ró nicowanie bulimii 533 Powik³ania medyczne bulimii 533 Leczenie bulimii 534 Rokowanie Zaburzenia snu Waldemar Szelenberger, Micha³ Skalski Bezsennoœæ 541 Hipersomnia 545 Narkolepsja 545 Zaburzenia rytmów oko- ³odobowych 547 Zaburzenia snu wynikaj¹ce ze schorzeñ psychicznych 551 Zaburzenia snu wynikaj¹ce ze schorzeñ somatycznych 552 Zaburzenia snu spowodowane dzia³aniem substancji psychoaktywnych Zaburzenia seksualne i zaburzenia identyfikacji p³ciowej Jolanta Rabe-Jab³oñska Rozwój seksualny cz³owieka 555 Pogl¹dy na seksualnoœæ cz³owieka 556 Prawid³owe reakcje seksualne 556 Zespo³y behawioralne zwi¹zane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi 558 Zaburzenia osobowoœci i zachowania doros³ych 567 Zaburzenia to samoœci p³ciowej 574 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania zwi¹zane z rozwojem i orientacj¹ seksualn¹ 577

5 IX 9. Zaburzenia osobowoœci Andrzej Jakubik Podstawowe pojêcia 583 Rozwój pogl¹dów 584 Epidemiologia i patogeneza 606 Obraz kliniczny i kryteria diagnostyczne 608 Leczenie Upoœledzenie umyslowe Jadwiga Komender Rys historyczny 617 Epidemiologia 618 Podzia³ upoœledzenia umys³owego 619 Etiologia Ca³oœciowe zaburzenia rozwoju Andrzej Rajewski Definicja zaburzeñ 645 Autyzm dzieciêcy 645 Autyzm atypowy 649 Zespó³ Retta 650 Inne dzieciêce zaburzenia dezintegracyjne 650 Zespó³ Aspergera 651 Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzysz¹cym upoœledzeniem umys³owym i ruchami stereotypowymi Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynaj¹ce siê zwykle w dzieciñstwie i w wieku m³odzieñczym Jacek Bomba, Irena Namys³owska, Maria Orwid Charakterystyka grupy zaburzeñ 655 Rys historyczny pogl¹dów 656 Zaburzenia hiperkinetyczne (zespo³y nadpobudliwoœci ruchowej F 90) 660 Zaburzenia zachowania (F 91) 666 Mieszane zaburzenia zachowania i emocji (F 92) 671 Zaburzenia emocjonalne rozpoczynaj¹ce siê zwykle w dzieciñstwie (F 93) 672 Zaburzenia funkcjonowania spo³ecznego rozpoczynaj¹ce siê zwykle w dzieciñstwie i w wieku m³odzieñczym (F 94) 677 Tiki (F 95) 681 Inne zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynaj¹ce siê zwykle w dzieciñstwie i wieku m³odzieñczym (F 98) Zaburzenia psychiczne, problemy psychologiczne i spo³eczne zwi¹zane ze starzeniam siê (psychogeriatria) Adam Bilikiewicz, Tadeusz Parnowski Historia 698 Teorie starzenia siê i zmiany w starzej¹cym siê organizmie 699 Funkcjonowanie psychospo³eczne cz³owieka starego 708 Dane demograficzne dotycz¹ce wystêpowania zaburzeñ psychicznych w wieku podesz³ym 710 Zaburzenia osobowoœci w wieku podesz³ym (F 60) 716 Psychozy wieku podesz³ego: schizofrenia o póÿnym pocz¹tku, parafrenia, zespo³y urojeniowe 719 Zaburzenia œwiadomoœci 728 Zespó³ Charles a Bonneta 732 Skorowidz