LOGISTYCZNE ASPEKTY KONCEPCJI SYSTEMU SZKOLNO-TRENINGOWEGO W AUTORYZOWANYM OŚRODKU PRODUCENTA UZBROJENIA

Transkrypt

1 Krzysztof Bielawski 1, Dariusz Szagała 2 Tomasz Grochowski 3, Mirosław Chmieliński 4 LOGISTYCZNE ASPEKTY KONCEPCJI SYSTEMU SZKOLNO-TRENINGOWEGO W AUTORYZOWANYM OŚRODKU PRODUCENTA UZBROJENIA 460 Wstęp W Ministerstwie Obrony Narodowej prowadzone są prace związane z doskonaleniem systemu (w szczególności procedur) pozyskiwania uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Jednym z kierunków zmian ma być stosowanie w postępowaniach przetargowych zasady, aby oprócz czynników jakościowych związanych z posiadaniem przez sprzęt wymaganych parametrów taktyczno-technicznych oraz kosztów zakupu o wyborze decydowały także koszty całego cyklu życia wyrobu. Obejmują one m.in. koszty związane z zabezpieczeniem eksploatacji (obsługi, remonty, modernizacje), utylizacji, szkoleniem zarówno załóg, jak i wojskowego personelu technicznego. Przykładem stosowania zintegrowanych procedur szkolno-treningowych było zakończone w dniu 26 października 2012 roku na poligonie pod Stalową Wolą szkolenie ponad 100 żołnierzy z dywizjonu artylerii samobieżnej 11. Mazurskiego Pułku Artylerii im. Józefa Bema z Węgorzewa przed przejęciem sprzętu 155 mm dywizjonowego modułu ogniowego Regina. Szkolenie żołnierzy z Węgorzewa rozpoczęło się w Stalowej Woli już na przełomie sierpnia i września 2012 roku. W pierwszej kolejności polegało ono na poznaniu budowy wszystkich wozów bojowych i pojazdów zabezpieczenia działań wchodzących w skład modułu. Następnie rozpoczęły się intensywne szkolenia prowadzone w terenie, na poligonie stalowowolskiego Ośrodka Badań Dynamicznych Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia i Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Nowej Dębie. 1 Zakład Automatyki i Urzadzeń Pomiarowych AREX Sp.z o.o. Gdynia 2 Zakład Automatyki i Urzadzeń Pomiarowych AREX Sp.z o.o. Gdynia 3 6 Rejonowe Przedstawicielstwo Wojskowe w Stalowej Woli 4 Akademia Marynarki Wojennej Gdynia Logistyka 6/2014 Żołnierze zapoznali się techniką i praktyką obsługi pojazdów w ruchu, odbyli ćwiczenia z kierowania ogniem, a także odbyli szereg ćwiczeń z wykorzystaniem amunicji. Naszą filozofią realizacji dostaw dla Wojska Polskiego jest prowadzenie dostaw nie tylko środka ogniowego, ale całego modułu, który jest przebadany przez producenta, zsynchronizowany i wyposażony w odpowiednie środki informatyczne, które budują z niego jednolitą komórkę organizacyjną do szczebla dywizjonu włącznie. Np. w skład wspomnianego modułu dywizjonowego Regina wchodzą środki ogniowe Krab oraz 6 innych pojazdów. Dlatego też wraz ze specjalistami z Huty Stalowa Wola S.A., w zespole instruktorów ośrodka szkolnotreningowego będą m.in. przedstawiciele WB Electronics S.A. (twórcy zautomatyzowanego systemu kierowania ogniem do systemu Regina/Krab) oraz WITU. Zestaw systemu szkolno-treningowego dla Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) Regina 155 mm samobieżnych haubic Krab Moduły systemu szkolno-treningowego dla Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) REGI- NA 155 mm samobieżnych haubic KRAB pod względem rozmieszczenia, wyposażenia i ergonomii obsługi powinny odzwierciedlać cały system DMO REGINA (rys.1.). W skład systemu szkolnotreningowego dla Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) REGINA 155 mm samobieżnych haubic KRAB powinny wchodzić następujące moduły szkolno-treningowe: - szkolno-treningowy moduł ogniowym 155 mm samobieżnej haubicy KRAB ; - szkolno-treningowy moduł zautomatyzowanego systemu dowodzenia i kierowania ogniem TOPAZ a w tym: szkolno-treningowy wóz dowódczo-sztabowy (WDSz) dowódcy dywizjonu; wóz dowódczo-sztabowy (WDSz) szefa sztabu dywizjonu;

2 wóz dowódczo-sztabowy (WDSz) szefa logistyki; wóz dowodzenia (WD) dowódcy baterii; wóz dowodzenia (WD) dowódcy plutonu ogniowego. - szkolno-treningowy moduł zaopatrywania dywizjonu w amunicje i remontu uzbrojenia i elektroniki oraz ewakuacji a w tym: szkolno-treningowy wóz zaopatrywania dywizjonu w amunicje (WA); szkolno-treningowy warsztat remontu uzbrojenia i elektroniki (WRUE); szkolno-treningowy wóz ewakuacyjny WE (opcja). szkolno-treningowy moduł stacji radiolokacyjnej rozpoznania artyleryjskiego "LIWIEC". szkolno-treningowy moduł pluton rozpoznania topograficznego i przygotowania rozpoznania meteo (opcja); szkolno-treningowy moduł pluton rozpoznania (opcja); Rys. 1. Dywizjonowy Moduł Ogniowy REGINA 155 mm samobieżnych haubic. Źródło: Katalog HSW S.A., Stalowa Wola 2013 Przeznaczenie szkolno-treningowego modułu ogniowego 155 mm samobieżnej haubicy KRAB Szkolno-treningowy moduł ogniowy 155 mm samobieżnej haubicy KRAB umożliwiać powinien w warunkach laboratoryjnych - indywidualne i zespołowe szkolenie załogi na poziomie umożliwiającym nabywanie przez nich wiadomości i umiejętności praktycznych w zakresie: - zasad bezpieczeństwa podczas eksploatacji (szkolenia, bojowego użycia i obsługi technicznej) 155 mm samobieżnej haubicy KRAB ; - przeznaczenia i budowy 155 mm samobieżnej haubicy KRAB ; - zasad eksploatacji 155 mm samobieżnej haubicy KRAB, w ramach wykonywanych prac na poszczególnych stanowiskach pracy a w tym: - przygotowania wstępnego do wykonywania zadań ogniowych (osiągania gotowości bojowej), w tym min. procedur: zajmowania i opuszczania stanowiska ogniowego, przestawiania z położenia marszowego w bojowe i odwrotnie, sprawdzenia funkcjonowania poszczególnych zespołów (napędów wieży i lufy), włączania i wyłączania napędów elektrycznych wieży, włączania i wyłączania systemu ładowania z wykorzystaniem amunicji treningowej; - przygotowania bezpośredniego do wykonywania zadań ogniowych (strzelania) w tym: min. naprowadzania wieży i lufy z wykorzystaniem napędów ręcznych i napędów elektrycznych przy pomocy manipulatora, naprowadzania wieży i lufy z wykorzystaniem systemu kierowania ogniem, ładowania nabojów w trybie półautomatycznym, kierowania ogniem, celowania z wykorzystaniem sytemu celowania na wprost i strzelanie z haubicy z wykorzystaniem systemu SKO na symulowanym polu walki; - oceny skuteczności wykonania zadań ogniowych i poprawianie strzelania; - obsługi technicznej 155 mm samobieżnej haubicy KRAB a w tym usuwanie typowych uszkodzeń symulowanych przez szkolno-treningowy moduł ogniowy. Szkolenie załogi przy wykorzystaniu szkolnotreningowego modułu ogniowego pozwoli na opanowanie wiadomości i umiejętności praktycznych związanych z budową, przeznaczeniem 155 mm samobieżnej haubicy KRAB, naukę i doskonalenie obsługi i użytkowania poszczególnych urządzeń będących na jego wyposażeniu jak również opanowanie praktycznych zachowań zgodnych z zasadami bezpiecznego użytkowania sprzętu uzbrojenia. Szkolenie przy wykorzystaniu szkolnotreningowego modułu ogniowego umożliwiać będzie obsłudze 155 mm samobieżnej haubicy KRAB nabycie umiejętności i nawyków działania na symulowanym polu walki, trening i utrzymanie wysokiego stopnia wyszkolenia oraz przygotuje ją do wykonywania zadań ogniowych przy wykorzystaniu amunicji bojowej na poligonie. Szkolno-treningowy moduł ogniowy 155 mm samobieżnej haubicy KRAB powinien posiadać budowę otwartą z możliwością współpracy z elementami systemu szkolno-treningowego Dywizjonowego Modułu Ogniowego REGINA takimi jak: - szkolno-treningowym modułem dowodzenia szczebla baterii; Logistyka 6/

3 - szkolno-treningowym modułem dowodzenia szczebla plutonu ogniowego. Szkolno-treningowy moduł ogniowy 155 mm samobieżnej haubicy KRAB powinien zapewnić w zakresie: wspomagania informatycznego procesów informacyjno-decyzyjnych w systemie dowodzenia i kierowania ogniem, a w tym zautomatyzowane: zobrazowanie i dokumentowanie informacji o stanie i położeniu haubicy i jego obsługi; kierowanie ogniem; ocenę ćwiczących (indywidualne i zespołowe). przygotowania haubicy do strzelania oraz strzelania: wykonanie wszystkich obowiązujących sprawdzeń funkcjonowania przez obsługę i służby techniczne; określenie poprawek technicznych; określanie miejsca położenia; wycelowanie haubicy w donośności i kierunku; przygotowanie amunicji, ładowanie w różnych trybach i jej wystrzelenie; poprawianie strzelania; prowadzenie obsług technicznych. Czas pełnego przygotowania wstępnego do wykonywania zadań ogniowych na szkolnotreningowym module ogniowym 155 mm samobieżnej haubicy KRAB nie powinien być dłuższy jak bojowej samobieżnej haubicy z zapewnieniem współpracy z wozem dowodzenia (WD) dowódcy baterii i plutonu ogniowego. Obsługę 155 mm samobieżnej haubicy KRAB (fot. 1.) stanowi pięć osób (dowódca, działonowy, dwóch ładowniczych i kierowca), z tego czterech zajmuje miejsca w wieży natomiast kierowca w podwoziu samobieżnej haubicy. Fot mm samobieżna haubica KRAB. Źródło: Katalog HSW S.A., Stalowa Wola 2013 Przeznaczenie systemu szkolno-treningowego dla Kompanijnego Modułu Ogniowego (KMO) 120 mm moździerzy samobieżnych RAK Moduły systemu szkolno-treningowego dla Kompanijnego Modułu Ogniowego (KMO) 120 mm moździerzy samobieżnych RAK pod względem rozmieszczenia, wyposażenia i ergonomii obsługi powinny odzwierciedlać cały system KMO (rys.2). Szkolno-treningowy moduł ogniowy umożliwi w warunkach laboratoryjnych indywidualne i zespołowe szkolenie obsługi na poziomie umożliwiającym nabycie przez nich wiadomości i umiejętności praktycznych w zakresie: - zasad bezpieczeństwa podczas eksploatacji (szkolenia, bojowego użycia i obsługiwań technicznych) systemu wieżowego 120 mm moździerza samobieżnego kryptonim,,rak (w wersji gąsienicowej i kołowej); - przeznaczenia i budowy systemu wieżowego 120 mm moździerza samobieżnego kryptonim,,rak ; - zasad użytkowania wyposażenia120 mm moździerza samobieżnego,,rak, w ramach wykonywanych prac na poszczególnych stanowiskach pracy a w tym: - przygotowania wstępnego do wykonywania zadań ogniowych (osiągania gotowości bojowej), w tym min. procedur: zajmowania i opuszczania stanowiska ogniowego, przestawiania z położenia marszowego w bojowe i odwrotnie, sprawdzenia funkcjonowania poszczególnych zespołów (napędów wieży i lufy, napędu dosyłania), włączania i wyłączania napędów elektrycznych wieży, włączania i wyłączania napędu dosyłania, ładowania magazynu amunicyjnego z wykorzystaniem napędu ręcznego i elektrycznego z wykorzystaniem amunicji treningowej; - przygotowania bezpośredniego do wykonywania zadań ogniowych (strzelania) w tym: min. naprowadzania wieży i lufy z wykorzystaniem napędów ręcznych i napędów elektrycznych przy pomocy manipulatora, naprowadzania wieży i lufy z wykorzystaniem systemu kierowania ogniem, dosyłania pocisku w trybie automatycznym i z systemem kierowania ogniem, celowania z wykorzystaniem sytemu celowania na wprost i strzelanie z moździerza z wykorzystaniem systemu SKO i celownika w symulowanym polu walki; - oceny skuteczności wykonania zadań ogniowych i poprawianie strzelania; - obsługi technicznej systemu wieżowego 120 mm moździerza samobieżnego kryptonim,,rak a w tym 462 Logistyka 6/2014

4 usuwanie typowych uszkodzeń symulowanych przez urządzenie szkolno-treningowe. Szkolenie załogi przy wykorzystaniu szkolnotreningowego modułu ogniowego pozwoli na opanowanie wiadomości i umiejętności praktycznych związanych z budową, przeznaczeniem 120 mm samobieżnego moździerza, naukę i doskonalenie obsługi i użytkowania poszczególnych urządzeń będących na jego wyposażeniu jak również opanowanie praktycznych zachowań zgodnych z zasadami bezpiecznego użytkowania sprzętu uzbrojenia. Szkolenie przy wykorzystaniu urządzenia szkolno-treningowego umożliwiać powinno załodze 120 mm moździerza samobieżnego nabycie umiejętności i nawyków działania na symulowanym polu walki, trening i utrzymanie wysokiego stopnia wyszkolenia oraz przygotuje ją do wykonywania zadań ogniowych przy wykorzystaniu amunicji bojowej na poligonie. Szkolno-treningowy moduł ogniowy 120 mm moździerza samobieżnego RAK powinien też posiadać budowę otwartą z możliwością współpracy z elementami systemu szkolno-treningowego modułu dowodzenia i kierowania ogniem oraz szkolno treningowym modułem rozpoznania artyleryjskiego. Szkolno-treningowy moduł ogniowy 120 mm moździerza samobieżnego RAK powinien być tak zbudowany (np. ażurowa konstrukcja), aby z zewnątrz można było obserwować czynności poszczególnych funkcyjnych moździerza samobieżnego znajdujących się w wieży. szkolno-treningowy moduł dowodzenia i kierowania ogniem, a w tym: szkolno-treningowy wóz dowódczy (WD) dowódcy kompanii; szkolno-treningowy wóz dowódczy (WD) zastępcy dowódcy kompanii; szkolno-treningowy wóz dowódczy (WD) dowódcy plutonu ogniowego; szkolno-treningowy moduł zaopatrywania kompanii w amunicje i remontu uzbrojenia i elektroniki, a w tym: szkolno-treningowy wóz zaopatrywania kompanii w amunicje (WA); szkolno-treningowy warsztat remontu uzbrojenia i elektroniki (WRUE). szkolno-treningowy moduł pluton rozpoznania artyleryjskiego, a w tym: szkolno-treningowy artyleryjski wóz rozpoznawczy (AWR). Obsługę 120 mm moździerza samobieżnego RAK (fot.2.) stanowią trzy osoby (dowódca, ładowniczy i kierowca), z tego dwóch zajmuje miejsca w wieży natomiast kierowca w podwoziu moździerza samobieżnego. Rys mm możdzierze samobieżne RAK. Źródło: Katalog HSW S.A., Stalowa Wola 2013 Rys. 2. Kompanijny Moduł ogniowy (KMO) 120 mm modzieży samobieżnych RAK. Źródło: Katalog HSW S.A., Stalowa Wola 2013 W skład systemu szkolno-treningowego dla Kompanijnego Modułu Ogniowego (KMO) 120 mm moździerzy samobieżnych RAK powinny wchodzić następujące moduły szkolno-treningowe: szkolno-treningowy moduł ogniowy 120 mm moździerz samobieżnego RAK ; Stanowisko kierowania szkoleniem (stanowisko instruktora - rys. 4) powinno być umieszczone poza modułem ogniowym 120 mm moździerza samobieżnego RAK. Szkolno-treningowy moduł ogniowy 120 mm moździerza samobieżnego RAK powinien zapewnić szkolenie funkcyjnych w zakresie: wspomagania informatycznego procesów informacyjno-decyzyjnych w systemie dowodzenia i kierowania ogniem, a w tym zautomatyzowane: zobrazowanie i dokumentowanie informacji o stanie i położeniu moździerza i jego obsługi; kierowanie ogniem; ocenę ćwiczących (indywidualne i zespołowe). Logistyka 6/

5 przygotowania moździerza do strzelania oraz przeprowadzenie strzelania: wykonanie wszystkich obowiązujących sprawdzeń funkcjonowania przez obsługę i służby techniczne; określenie poprawek technicznych; określanie miejsca położenia; wycelowanie moździerza w donośności i kierunku; przygotowanie amunicji, ładowanie w różnych trybach i jej wystrzelenie; poprawianie strzelania; prowadzenie obsługiwań technicznych. Czas pełnego przygotowania wstępnego do wykonywania zadań ogniowych na szkolno-treningowym module ogniowym 120 mm moździerza samobieżnego RAK nie powinien być dłuższy jak bojowego moździerza samobieżnego z zapewnieniem współpracy z wozem dowódczym (WD) dowódcy kompanii, zastępcy dowódcy kompanii i dowódcy plutonu ogniowego. Szkolno-treningowy moduł ogniowy 120 mm moździerza samobieżnego RAK oraz moduł ogniowy 155 mm samobieżnej haubicy KRAB powinien być tak zbudowany (np. ażurowa konstrukcja), aby z zewnątrz można było obserwować czynności poszczególnych funkcyjnych moździerza samobieżnego znajdujących się w wieży. Stanowisko kierowania szkoleniem (stanowisko instruktora) oprogramowania symulowanej sytuacji bojowej, a w tym: symulacja przemieszczania się w terenie, symulacja celów ruchomych i nieruchomych różnych typów; oprogramowania symulacji przyrządów obserwacyjnych dowódcy i kierowcy; oprogramowania symulacji zmiany położenia moździerza lub samobieżnej haubicy (szkolnotreningowego modułu ogniowego) w odniesieniu do kształtu terenu i wykonywanego manewru; oprogramowania symulacji zautomatyzowanego systemu kierowania ogniem; oprogramowania do obiektywnej oceny wykonywania praktycznych czynności dowódcy, celowniczego, ładowniczych i kierowcy w zakresie bojowego wykorzystania 120 mm moździerza samobieżnego RAK lub 155 mm samobieżnej haubicy KRAB ; systemu bezpośredniej łączności ze szkolonymi (wykorzystanie łączności wewnętrznej FONET); bazy danych (stałych, zmiennych, meldunków, o celach, poprzednich ćwiczeniach itp.) systemu rejestracji danych (twarde dyski, dyski optyczne), drukarki itp.; wyposażenia pomocniczego np. instrukcje, plansze poglądowe, prezentacje multimedialne, filmy szkoleniowe. Stanowisko kierowania szkoleniem (stanowisko instruktora) powinno być umieszczone poza modułem ogniowym 120 mm moździerza samobieżnego RAK, jak i poza modułem 155 mm samobieżnej haubicy KRAB. Stanowisko kierownika szkolenia (instruktora) szkolno-treningowego modułu ogniowego 120 mm moździerza samobieżnego RAK albo 155 mm samobieżnej haubicy KRAB (rys.4.) składać się powinno z: pulpitu i siedzenia kierownika szkolenia (instruktora); systemu komputerowego do generowania obrazu sytuacji bojowej i kontroli przebiegu ćwiczenia; trzech monitorów do wizualizacji przebiegu ćwiczenia: monitor symulowanej sytuacji bojowej; monitor wizualizacji stanu przycisków i przełączników na pulpitach dowódcy i celowniczego; monitor wizualizacji obrazu kamer z wnętrza wieży (obraz z kilku kamer wyświetlany z oknach z możliwością powiększenia wybranego okna); Rys. 4. Przykład konsoli instruktora. Źródło: Dokumentacja projektowa AREX Gdynia 2014 Stanowisko pracy kierowania szkoleniem (stanowisko instruktora) 120 mm moździerza samobieżnego RAK lub 155 mm samobieżnej haubicy KRAB powinno umożliwiać: 464 Logistyka 6/2014

6 sterowanie i nadzór nad pracą szkolnotreningowego modułu ogniowego; kontrolę i ocenę przebiegu ćwiczenia; rejestrację wybranych parametrów ćwiczenia na twardym dysku i wydruk oceny bieżącej indywidualnej i zbiorowej załogi oraz za wybrany okres szkolenia; bezpośrednią łączność ze szkolonymi; podgląd trzech kanałów wizualizacji (symulacji pola walki, położenia przełączników i przycisków na pulpitach oraz kamer z wnętrza wieży); przygotowanie scenariuszy ćwiczeń; wybór scenariuszy ćwiczeń z bazy danych; awaryjne wyłączenie szkolno-treningowego modułu ogniowego w przypadku niebezpieczeństwa lub rażącego nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa w trakcie szkolenia. Baza danych szkolno-treningowego modułu ogniowego 120 mm moździerza samobieżnego RAK jak i 155 mm samobieżnej haubicy KRAB posiadać powinna stałe dane o moździerzu lub haubicy i zmienne uaktualniane na bieżąco cyklicznie lub okresowo. Informacje zawarte w bazie danych wykorzystywane będą głównie do obliczania nastaw. Oprogramowanie użytkowe instruktora szkolno-treningowego modułu ogniowego 120 mm moździerza samobieżnego RAK, jak i 155 mm samobieżnej haubicy KRAB powinno być zgodne funkcjonalnie z oprogramowaniem pulpitu dowódcy moździerza lub haubicy. Generowany komputerowo symulacyjny system wizualizacyjny powinien wyświetlać w przyrządach obserwacyjnych dowódcy i kierowcy wysokiej rozdzielczości realistyczne zobrazowanie terenu w pełnych barwach, uwzględniające ukształtowanie terenu oraz różnorodne warunki atmosferyczne (mgła, stopień oświetlenia terenu, pora roku). Obszar mapy na której instruktor przygotowuje ćwiczenia (misje) powinien być nie mniejszy jak 40km 40km z możliwością dalszej rozbudowy i dopasowania do wymagań użytkownika. Utworzone ćwiczenia (misje) powinny być przechowywane na stanowisku instruktora w bazie ćwiczeń. Instruktor musi mieć możliwość wczytania z bazy i uruchomienia wcześniej utworzonego ćwiczenia (misji), dowolną ilość razy. W szkolno-treningowym module ogniowym zarówno 120 mm moździerza samobieżnego RAK jak i 155 mm samobieżnej haubicy KRAB standardowo powinno być zaprogramowanych około 10 ćwiczeń (misji) obejmujących szeroki wachlarz sytuacji taktycznych z możliwością rozbudowy przez użytkownika. System wizualny powinien generować 3-wymiarowe, ruchome i nieruchome sylwetki celów m. in. pojazdy, transportery, czołgi, urządzenia fortyfikacyjne itp. Symulacyjny system wizualny pola walki powinien zawierać: zobrazowanie trójwymiarowe różnego rodzaju terenu; zobrazowanie trójwymiarowe różnego rodzaju celów ruchomych i nieruchomych; przeszkody terenowe naturalne i sztuczne; różnorodne działanie przeciwnika na polu walki; oddziaływanie ogniowe przeciwnika; stanowisko ogniowe 120 mm moździerza samobieżnego (plutonu, kompanii); symulację wystrzału; symulację lotu pocisku; symulację wybuchów pocisków; różne warunki pogodowe; porę dnia (dzień, noc). Wszystkie przyrządy obserwacyjne służące do prezentacji obrazu z zewnątrz pojazdu tj. peryskopy, celownik, system obserwacji dookólnej) muszą mieć wbudowane monitory. Na monitorach powinien być prezentowany obraz generowany przez program symulacyjne pola walki. Wyświetlany obraz musi być zgodny z położeniem moździerza samobieżnego oraz kierunkiem patrzenia poszczególnych przyrządów. Ruch wieży i zmiany położenia 120 mm moździerza samobieżnego RAK lub 155 mm samobieżnej haubicy KRAB powinno powodować zmianę w wyświetlanym obrazie. Symulacji działań wizualnych towarzyszą efekty dźwiękowe odpowiadające odgłosom pracy mechanizmów rzeczywistej 120 mm moździerza samobieżnego RAK lub 155 mm samobieżnej haubicy KRAB i pola walki. Symulacja wizualna i dźwiękowa powinna być zsynchronizowana i odzwierciedlać odgłosy wystrzału samobieżnego moździerza, oddziaływania ogniowego przeciwnika, ruchu transportera itp. Po uruchomieniu ćwiczenia (misji) instruktor powinien mieć możliwość obserwowania czynności wykonywanych przez osoby funkcyjne na wszystkich stanowiskach (system wizualizacji położenia przycisków i przełączników). Czynności te powinny być automatycznie rejestrowane w bazie, w sposób umożliwiający późniejsze ich odtworzenie. Program symulacyjny powinien być wyposażony w narzędzia umożliwiające automatyczną ocenę Logistyka 6/

7 osób funkcyjnych po zakończeniu ćwiczenia (misji). Wyniki oceny powinny być prezentowane w postaci wykresów, tabel lub liczb oraz obrazu zarejestrowanego podczas realizacji ćwiczenia. Wnioski Badania wykazały, że ponad 75% wiedzy potrzebnej uczestnikowi kursu można przekazać w ramach nauki praktycznej treningu. We współczesnej zaawansowanej technicznie epoce symulatory korzystające z wirtualnej rzeczywistości doskonale sprawdzają się w tego typu zadaniach. Przy ich użyciu można stworzyć niemal perfekcyjną symulację wszelkich, nawet najbardziej zaawansowanych, systemów uzbrojenia, jednocześnie zapewniając szkolącemu całkowitą kontrolę nad przebiegiem zdarzeń w ćwiczonym scenariuszu. Zaletą jest też możliwość postawienia żołnierzy w sytuacji, której w rzeczywistości warunków pokojowych nie dałoby się przetrenować z powodu zagrożenia dla życia i zdrowia szkolonych oraz z uwagi na możliwość uszkodzenia sprzętu. Pododdziałom Wojska Polskiego uzbrojonym we współczesne systemy, takie jak 120 mm moździerz samobieżny RAK czy też 155 mm samobieżnej haubicy KRAB, można zapewnić dodatkowe, bardziej intensywne, lecz tańsze szkolenie zarówno w indywidualnych specjalnościach członków załogi, jak i zespołach. Służyć do tego powinny odpowiednie trenażery proceduralne, takie jak np.: stacjonarny trenażer kierowcy, stacjonarny trenażer taktyczny, czy trenażer wieży, w którym szkolą się członkowie załogi na raz (dowódca, celowniczy i ładowniczy). Każdy członek załogi przechodzić powinien fazę szkolenia symulatorowego według programu indywidualnie stworzonego dla swojej specjalności. Po zakończeniu fazy indywidualnej, o ile warunki na to pozwolą, odbywać się powinna faza zespołowa, w której szkolić się będzie jednocześnie całą załogę. Pozwala na to możliwość sieciowego połączenia symulatora kierowcy z symulatorem wieżowym. Głównymi umiejętnościami kształtowanymi w takim sieciowym symulatorze są komunikacja i współdziałanie między członkami załogi. Dalsza rozbudowa opisanego powyżej systemu szkolno-treningowego może polegać też na integracji w sieci i połączeniu z symulatorami bojowymi podobnego typu, jak również symulatorami innych systemów uzbrojenia (bojowych wozów piechoty, artylerii), pojazdów wsparcia inżynieryjnego (maszyn inżynieryjnodrogowych, układaczy mostów itd.), pojazdów wsparcia logistycznego (naczep do transportu czołgów, 466 Logistyka 6/2014 transporterów amunicji, autocystern z urządzeniami do uzupełniania paliwa itp.), umożliwia przejście na kolejny poziom szkolenia ćwiczenie operacji połączonych, pozwalające na przeprowadzanie ćwiczeń taktycznych na poziomie kompanii, a nawet wyższym. Dziś, by przeprowadzić takie ćwiczenia w warunkach poligonowych, wszystkie uczestniczące w nich jednostki muszą być wyposażone w laserowe systemy symulacji prowadzenia ognia. Dalszym etapem szkolenia symulatorowego jest sieciowe połączenie symulatorów wieżowych, pozwalające na współdziałanie w warunkach ćwiczeń taktycznych na szczeblu plutonu. Technologia Computer- Generated Forces (CGF, wojsk generowanych w komputerze), pozwala dziś na realistyczne odwzorowanie wysoce skomplikowanych scenariuszy, w których przeciwnik i własne wojska mogą być w każdej chwili wygenerowane w dowolnej liczbie. Po osiągnięciu założonych wyników szkolenia symulatorowego (a według ostatnich ocen, zaawansowanie techniczne dostępnych symulatorów już dziś pozwala osiągnąć 95% celów szkolenia), następuje przejście na poziom realnego ćwiczenia przy użyciu prawdziwych systemów broni, z ostrym strzelaniem włącznie. Nawet jednak w tej fazie bardzo przydatne mogą być współczesne narzędzia szkoleniowe, takie jak Live Firing Monitoring Equipment (LFME, system nadzorowania strzelań bojowych). Przy ich pomocy instruktor, bez fizycznej obecności w haubicy, może na bieżąco kontrolować czynności całej załogi, a nawet w razie potrzeby natychmiast interweniować lub korygować błędy. Projekt koncepcyjny nowoczesnego systemu szkolno-treningowego dla potrzeb Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) REGINA 155 mm samobieżnych haubic KRAB, jak również kompleksowego szkolenia osób funkcyjnych Kompanijnego Modułu Ogniowego (KMO) 120 mm moździerzy samobieżnych RAK, spełnia założenia dot. poszukiwania i wdrażania najskuteczniejszych form i metod szkolenia oraz poszerzania bazy szkoleniowej w wojsku. Zaletami zaproponowanego systemu szkolnotreningowego są przede wszystkim: pełny zakres szkolenia obsad i personelu technicznego, możliwość generowania dowolnych scenariuszy, możliwość interakcji wielu obsad, możliwość wirtualnego zintegrowanego szkolenia z wykorzystaniem różnego rodzaju sprzętu. Zaproponowane szkolenie ma już w dniu dzisiejszym swoje miejsce w podsystemach wykonawczych. Istota szkolenia wojsk polega na planowej i systema-

8 tycznej realizacji przedsięwzięć szkoleniowych ukierunkowanych na zdobywanie i doskonalenie indywidualnych umiejętności żołnierza. Szkolenia, które mogłyby być realizowane przez autoryzowany ośrodek szkoleniowy producenta uzbrojenia (dostarczanych urządzeń, wyposażenia specjalistycznego) spełniałyby wymagania stawiane przez wojsko dot. m.in.: a. Podczas szkolenia należy wymagać od szkolonych właściwego i dokładnego wykonywania poszczególnych elementów ćwiczenia stosując zasadę indywidualnego nauczania i stopniowania trudności dot. szkolenia w zakresie obsługi uzbrojenia i wykonywania zadań ogniowych. b. Materiały szkoleniowe autoryzowane, dostarczane najpóźniej pierwszego dnia szkolenia dla wszystkich uczestników. c. Certyfikat dla każdego uczestnika na zakończenie szkolenia. d. Terminy szkoleń uzgadnia Zamawiający z Wykonawcą i to on decyduje o ostatecznym terminie szkolenia. e. Voucher imienny dla każdego uczestnika szkolenia. f. Każdy uczestnik szkolenia stanowisko z komputerem. Ministerstwo Obrony Narodowej jest zainteresowane dobrą kondycją podmiotów polskiego przemysłu obronnego nie tylko ze względu na interes Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ale również ze względu na utrzymanie stabilnej sytuacji w systemie obronnym państwa. Proces transformacji polskiego wojska ukierunkowany jest na osiąganie coraz wyższego poziomu sprawności i zdolności do wypełniania przewidywanych zadań. Streszczenie Logistyczne aspekty koncepcji wyposażenia autoryzowanych ośrodków producenta uzbrojenia mają umożliwić opracowanie nowoczesnego systemu szkolno-treningowego dla potrzeb Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) REGINA 155 mm samobieżnych haubic KRAB, jak również systemu kompleksowego szkolenia osób funkcyjnych Kompanijnego Modułu Ogniowego (KMO) 120 mm moździerzy samobieżnych RAK, polegającego na określeniu ukompletowania, wyposażenia technicznego oraz wyjściowych parametrów taktyczno-technicznych. enable development of a modern training system for the Artillery Battalion REGINA of 155 mm Self Propelled Howitzers KRAB (CRAB), as well as comprehensive training system for the Artillery Company Unit of 120 mm Self Proppeled Mortars RAK (CAN- CER), by specifying the technical equipment, tactical and technical parameters. Literatura 1. Banacki A., Bielawski K., Chmieliński M., Tamberg S.: Nowe rozwiązania technologiczne dla Sił Zbrojnych RP, Zeszyty Naukowe AMW 172B. Publikacje z zakresu Kierowania ogniem systemów obrony powietrznej (przeciwlotniczej), Gdynia Bielawski K., Chmieliński M., Kobierski J., Milewski S.: Celowość stosowania rozwiązań modernizacyjnych uzbrojenia dla Sił Zbrojnych RP (technologie dualne), Materiały III Międzynarodowa Konferencja Naukowo- Techniczna Technika i Uzbrojenie Morskie, NATCon 2009, Gdynia Bielawski K., Chmieliński M., Kobierski J., Milewski S., Szagała D.: Integracja tradycyjnych i nowoczesnych metod nauczania na przykładzie demonstratora technologii - trenażera morskiego zestawu rakietowo-artyleryjskiego ZU-23-2MR. III Konferencja Naukowa LOGMARE 11 Logistyka morska. Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni. Jastarnia Bielawski K., Chmieliński M., Kobierski J., Milewski S., Stopniak M.: Kierunki zwiększenia innowacyjności platformy treningowej uzbrojenia morskiego, VII Konferencja Naukowa nt.: Kierowanie ogniem systemów obrony powietrznej (przeciwlotniczej) Ustka Bielawski K., Chmieliński M., Kobierski J., Szagała D.: Nowoczesne rozwiązania urządzenia szkolno-treningowego 23mm morskiego zestawu rakietowo-artyleryjskiego. VIII Konferencja Naukowa nt.: Kierowanie ogniem systemów obrony powietrznej (przeciwlotniczej), wyd. AMW, Ustka, Abstract Logistical aspects of the equipment concept in authorized weapon manufacturer s centers should Logistyka 6/