K O K A I N A 1.

Transkrypt

1 1

2 na okładce: Radek Kaim i Agnieszka Krajewska Paweł Bitka Zapendowski - Kłuj czarny cierniu / Wypędzenie - collage, 2004 ilustracje w tekście pochodzą z projekcji na premierze w Galerii Austriackiego Konsulatu Generalnego w Krakowie Copyright by Paweł Bitka Zapendowski ISBN Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo Kontakt: wydawnictwo@e-bookowo.pl Wszelkie prawa zastrzeżone Kopiowanie, rozpowszechnianie części lub całości bez zgody wydawcy zabronione Wydanie I 2010

3 Paweł Bitka Zapendowski KOKAINA (dzień 1 i 2) opera o Georgu Traklu tekst sztuki i libretto muzyka i tekst: Paweł Bitka Zapendowski adaptacja poezji Georga Trakla (w tłum. Andrzeja Lama i Krzysztofa Lipińskiego), Księgi Koheleta i in.

4 4 osoby: Georg - poeta (tenor lub aktor) Greta - jego siostra, pianistka (aktorka) Agnes - młoda śpiewaczka (mezzosopran - ta sama wokalistka w roli Anioła) Anioł (mezzosopran) Aptekarz (baryton) Oczy kamienicy - mieszkańcy domu (chór 2 os.): - Głos męski z kamienicy - Głos żeński z kamienicy Człowiek z kapturem - tancerz Elis - tancerz miejsce: Salzburg - Apteka pod Białym Aniołem; ogród przy kamienicy, w której mieszka Georg; kaplica; na ulicy koło pompy

5 5 spis numerów muzycznych: część II, scena 1 Agnes II/1.1 Wstęp 0'25 sł. Paweł Bitka Zapendowski Agnes II/1.2 Puk puk puk 0'50 sł. Paweł Bitka Zapendowski Agnes II/1.3 Młoda dziewczyna I 0'50 sł. Georg Trakl Agnes II/1.5 Trzy anioły 0'25 sł. Paweł Bitka Zapendowski Agnes II/1.7 Młoda dziewczyna II 0'30 sł. Georg Trakl Aptekarz, Agnes II/1.8 Dzwony odleciały do Rzymu I 0'20 sł. Paweł Bitka Zapendowski Aptekarz, Agnes II/1.9 Dzwony odleciały do Rzymu II 0'20 sł. Paweł Bitka Zapendowski Aptekarz II/1.10 Zgiętemu pod ciężarem 1'00 sł. Paweł Bitka Zapendowski Aptekarz II/1.12 Dzwony odleciały do Rzymu III 0'20 sł. Paweł Bitka Zapendowski Aptekarz II/1.13 Wspomnienie 2'00 sł. Georg Trakl scena 2 Oczy kamienicy W ogrodzie oliwnym sł. pieśni średniowiecznej scena 3 Aptekarz II/3.2 Wspomnienie IIa - początek 1'20 sł. Georg Trakl Aptekarz II/3.3 Chciej najpierw mało 4'00 sł. Paweł Bitka Zapendowski Aptekarz II/3.4 Wspomnienie IIb - dokończenie 0'50 sł. Georg Trakl scena 4 Oczy kamienicy W ogrodzie oliwnym sł. pieśni średniowiecznej Anioł II/4.5 U łoża pocałunków 2'30 sł. Georg Trakl scena 5 Agnes II/5.3 Stabat Mater dolorosa 4'00

6 6 Aptekarz II/5.5 Tam gdzie idę wieczorem I 2'00 sł. Georg Trakl Aptekarz II/5.6 Tam gdzie idę wieczorem II 1'40 sł. Georg Trakl scena 6 Anioł, Georg II/6.2 Kogo szukasz? 2'40 sł. Paweł Bitka Zapendowski Anioł II/6.4 Elis 2'30 sł. Paweł Bitka Zapendowski Anioł, Georg II/6.5 Zanim się przerwie srebrny sznur 3'40 sł. Kohelet część III, scena 1 Greta III/1.2 Ty zawsze byłeś magiem sł. Paweł Bitka Zapendowski numery muzyczne - czas trwania: 34'10 (ok.40 min.) w tekście zastosowano skróty: Andrzej Lam - AL; Krzysztof Lipiński - KL

7 7 CZĘŚĆ II CZĘŚĆ II / SCENA 1 osoby: Agnes Georg Aptekarz II/1.1 Wstęp Apteka pod Białym Aniołem w Salzburgu. Wielki Czwartek, rano. Wchodzi Agnes. Agnes (śpiewa) Czy w Aptece pod Białym Aniołem ktoś jest? Czy w Aptece pod Białym Aniołem ktoś jest? Czy w Aptece pod Białym Aniołem ktoś jest? Zauważa rzeźbę białego anioła wiszącą pod sufitem. Agnes (mówi) Dzień dobry, Aniele!

8 8 II/1.2 Puk puk puk Staje przy kontuarze i puka, dzwoni dzwonkiem. Agnes (śpiewa) Puk, puk, puk! Stuk, stuk, stuk! Dzioń, dzioń, dzioń! Dzwoń dzwoneczku dzwoń. Puk, puk, puk! Stuk, stuk, stuk! Dzioń, dzioń, dzioń! Dzwoń dzwoneczku dzwoń. Anioł kryształowym palcem puka... Anioł kryształowym palcem stuka... (mówi) Ale lustro wielkie.

9 9 II/1.3 Młoda dziewczyna I Staje przed lustrem i jakby uczyła się roli, rozśpiewuje się. Agnes (śpiewa) 1/W krzakach kawki już trzepocą, Ona zda się niby cień. Żółte włosy jej trzepocą, Na podwórku szczur się drze. 2/Sennie śpiewa chłop w półmroku, Ona zaś się wije w bólach. Czerwień kapie gdzieś w półmroku, Wiatr z południa u bram hula. 3/Smukła leży w swej pościeli, Słodko budzi się strwożona. Widzi brud na swej pościeli, Złotym światłem ozdobionej. 4/I rezedy, tam gdzie okno, Nieba błękit rozjaśniony, Czasem przygna wiatr pod okno Ciche uderzenia dzwonów. 5/Cień się ślizga na poduszkach, Czas południa dźwięczy w krąg.

10 10 Ciężko dyszy na poduszkach, Usta jej jak rana lśnią. (Młoda dziewczyna / Georg Trakl / KL) II/1.4 Agnes i Georg Z zaplecza wychodzi Georg. Georg (mówi) Od rana klekoczą kołatki na ulicach - terkoczą, klekoczą. Niczego nie słyszałem. Przepraszam, całą noc przebawiłem w gronie przyjaciół. Agnes (mówi) Jaki piękny anioł! Georg Anioł śmierci?

11 11 II/1.5 Trzy anioły" Agnes (śpiewa) W południowy czas beztroski Na kamieniu tam siedziałem I przede mną trzy Anioły Nagiusieńkie przeleciały. Ptak przecudną śpiewał pieśń I nie mogłem go zrozumieć: Nim raz spełnisz swoją chęć Musisz umrzeć, musisz umrzeć! II/1.6 Agnes i Georg - kontynuacja Agnes (mówi) Przepraszam, to nie o panu... (śmieje się) Taka piosenka przypomniała mi się. Ze starego sztambucha. Georg (mówi) Każdy kiedyś musi umrzeć. Czy widzi pani strzałki? O, strzałka, strzałka! I tu i tam. Na co one wskazują, gdzie prowadzą? Od rana widzę strzałki, znaki, drogowskazy,

12 12 listy, liściki, sekretne donosy. Rysa na blacie układa się w wyraźną strzałkę. Skrzyżowanie skrzydeł anioła - wyraźny znak. Strzałki, strzały w ciele świętego Sebastiana. Ktoś był tutaj i pozostawił znaki. Tędy do celu, uwaga, skręt, pułapka. One wiodą do drzwi! Agnes Sebastian? Sebastina? Już wiem! To proste. Bastien i Bastienne (KV 50). Opera Mozarta! Bastienne to niewinna pasterka. Sopran, rola w sam raz dla mnie. A ten Bastien, mój ukochany, chce mnie porzucić. Łotr. Połączy nas na końcu Colas, czarodziej z lasu. Ale... Ja mam receptę. Na lek do zrealizowania. Jak pan myśli? Czy mogłaby to być recepta na szczęście? Georg ogląda receptę. Agnes Tu w naszym małym Salzburgu, w cieniu katedry, między lasem Kapuzinerbergu i rzeką, zostałabym tylko czyjąś dobrą żoną, która potrafi śpiewać. Dlatego muszę wyjechać tam, do wielkiego świata. Wiedeń i Opera wiedeńska! Salony, teatry, pałace, nowoczesność, łazienka z bieżącą wodą, szyk i wystawność, europejska kultura! Wytworni panowie i ich nabożny szacunek dla niebanalnego talentu młodej śpiewaczki i tego co ona sobą reprezentuje.

13 13 Georg To prosty medykament. Bedzie do odbioru dziś jeszcze pod wieczór. Agnes Aż tak późno? Georg (śpiewa) Gdy nad stołem zabłyśnie lampa i bliscy zgromadzą się na wieczerzy. Agnes (mówi) Czy wie pan o tym, że zaraz po Świętach mam wyznaczony termin przesłuchania? Teatr w Wiedniu na przedmieściu, nic wielkiego. Ale to dopiero początek. Georg (mówi) Gratuluję. Agnes Będzie pan w aptece, aby wydać lekarstwo dla mojej cioci z Wiednia? Jadę jutro do niej na Święta i muszę zawieść lekarstwo i jej nie zawieść? Georg Z pewnością nie będę. Agnes: Nie będzie pana? Ach, wielka szkoda. Pan tu tak zawsze sam trwa na posterunku?

14 14 Georg Pan Aptekarz wyjechał do Linzu. Ma przywieźć towar. I tu jest strzałka. I tam. Zabawne są te znaki. Jakby ktoś je zrobił od rana i czekał na to co uczynię. Któż to jest i co mnie dzisiaj czeka? Agnes Pan wciąż to samo. Strzałki i strzałki. Nie podobam sie panu? Nie rozumiem, po co szukać szczęścia w burdelu, jeśli jest tak prosta i niezawodna instytucja jak małżeństwo. Nie mówię, że byle jak i byle z kim. Ani też już, że za rok czy za dwa. Dwoje ludzi musi najpierw się poznać. Kobieta chce się przekonać, czy podpora jest z trwałego budulca. A narzeczeństwo to najpiękniejszy okres w życiu, jak mówi moja ciocia. Jej narzeczeństwo trwało aż piętnaście lat. Niestety kochanek umarł. I wie pan, co jeszcze mówi moja ciocia? Georg Nie. Agnes Że to jest dobre, co jest albo niemoralne, albo z czego się tyje. Zaśpiewam panu jeszcze arietkę wybraną na mój casting. Nie słyszał jej pan od początku, bo pan spał. Prawda, że słowa są głupie? Nie jestem pewna, czy aby nie chcą mnie tam wyśmiać?

15 15 II/1.7 Młoda dziewczyna II Agnes (śpiewa) 5/Cień się ślizga na poduszkach, Czas południa dźwięczy w krąg, Ciężko dyszy na poduszkach Usta jej jak rana lśnią. 6/Ona, biała leży w mroku, Pod okapem wietrzyk dmucha. Jak padlinę, w krzakach, w mroku Usta jej otoczą muchy. 7/Sennie brzmi w brunatnej wsi Jeszcze echo tańca, skrzypiec, Płonie lico jej wśród wsi, Włos w gałęziach wieje łysych. (Młoda dziewczyna / Georg Trakl / KL)

16 16 II/1.8 Dzwony odleciały do Rzymu I Do apteki wchodzi Aptekarz. Niesie torby z zakupami. Aptekarz (śpiewa) Dzwony odleciały do Rzymu. Agnes(śpiewa) I wrócą stamtąd na Wielkanoc." Aptekarz (mówi) Najwyższy czas zadbać o wielkanocny stół. Chleb wielkanocny, słodki, biały, w kształcie rogala. Do niego szynka, salami, pachnąca kiełbasa. Jaja, pisanki, sól i chrzan. Praca ostatnich miesięcy, trud i wyrzeczenia, żmudne dni wielkiego postu, jakie wlokły się niby maruder za armią nie wierząc w zwycięstwo, po to tylko -

17 17 II/1.9 Dzwony odleciały do Rzymu II" Aptekarz (śpiewa) Aby stół był bogato zastawiony... Agnes (śpiewa)...i aby wszystkim smakowało... Aptekarz, Agnes (śpiewają)... i zostało zjedzone." (oboje śmieją się wesoło) Agnes (mówi) Smakołyki i słodkości, piękne dekoracje i rodzinne prezenty. Na stół trafi wspaniały słodki naleśnik z masą serową, doprawioną cukrem i wanilią. Warzywa, sałatka z wędliny i ciasteczka anyżkowe i słodkie bułeczki. A na deser słodka legumina z kremem czekoladowym albo truskawkowym. Ta najlepiej wychodzi mojej cioci. Aptekarz (mówi) Najpierw zakupy i porządki. Żeby być gotowym na podniosłą chwilę i móc towarzyszyć całym swoim jestestwem w jego ostatniej drodze.

18 18 II/1.10 Zgiętemu pod ciężarem" Aptekarz (śpiewa) Zgiętemu pod ciężarem pośród płaczu, nawoływań upadając tyle razy na wierzchołek wzgórza Golgota Gdzie zawisł nasz Zbawiciel by niebo nam otworzyć. Agnes (śpiewa) Amen. Aptekarz (mówi) Aaa - serdecznie witamy panią w naszych jasnych progach! Czy mój receptariusz przyjął Panią należycie? Agnes (mówi) Zostawiłam receptę dla mojej cioci. Aptekarz (ogląda receptę) Otóż to. Balsam na gardło. Czyni głos aksamitnym i koi nadwyrężenia. Stosować doustnie przed udaniem się do łóżka? Agnes kieruje się do wyjścia.

19 19 Agnes Muszę już iść. Obiecałam kupić kulki Mozarta i inne śmieszne pamiątki dla mojej rodziny w Wiedniu. Do widzenia Panu. I Panu. Aptekarz odprowadza Agnes do drzwi. Aptekarz Moje uszanowanie Pani. Agnes wychodzi. II/1.11 Aptekarz i Georg Aptekarz Czemu tak uciekła? Georg Proszę pana, chciałbym iść do domu. Matka chce, bym jej pomógł. Aptekarz Zgrabna trzpiotka. Coś jej naopowiadał chłopcze? Georg Że będzie gotowe na wieczór. Aptekarz Dobrze. Idź więc. I do jutra!

20 20 II/1.12 Dzwony odleciały do Rzymu III" Aptekarz (śpiewa) I aby wszystkim smakowało i zostało zjedzone!" Georg ubiera płaszcz i wychodzi z Apteki. II/1.13 Wspomnienie I" Aptekarz (śpiewa) Na zawsze zostanie z dawnych lat młodzieńczych Ciche wspomnienie o dzwoniących dzwonach, Ołtarzach złotych ciemniejących w zmierzchu I o kopułach Salzburga kościołów. Muzyce organów wieczornej melodii I placów ogromnych w mroku uciszenia, O szmerze studni cichym i łagodnym, Słodkim jak dziecka bezradne kwilenie. Widzę jak splatam w marzeniach me dłonie, Szepcząc modlitwy zapomniane słowa, Wtem błyska spomiędzy postaci wyśnionych Obraz kobiety w otoku posępnym I wlewa we mnie kielich zdrożnych dreszczy. (Wspomnienie / Georg Trakl / AL)

21 21 CZĘŚĆ II / SCENA 2 osoby: Georg Greta Oczy kamienicy II/2.1 Spotkanie Salzburg. Wielki Czwartek, południe. Ogród na dużym podwórku rodzinnego domu. Wokół stoją stare kamienice. Do ogrodu wchodzi Georg. Georg (mówi) Strzałka. I tu strzałka. Czy to jest strzałka? Te dwie gałązki jak strzałki. Z tyłu do Georga podkrada się siostra Greta. Wyciąga ręce i zakrywa mu oczy. Greta Ręce pianistki. Jakiej pianistki? Georg Dyplomowanej. Twoje te strzałki? Greta Łuk i cięciwa. Cel, pal!