DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE POWIATU PŁOCKIEGO (2016 rok)

Transkrypt

1 DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE NA TERENIE POWIATU PŁOCKIEGO (2016 rok) Diagnozę rozmiaru zjawiska przemocy w rodzinie przeprowadzono w oparciu o dane uzyskane z gminnych ośrodków pomocy społecznej, posterunków policji za pośrednictwem Komendy Miejskiej Policji w Płocku, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku, Powiatowej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Płocku, szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu oraz Domu Samotnej Matki Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Starej Białej. Tabela 1 zawiera zestawienia ilości Niebieskich Kart w rozbiciu na poszczególne gminy i instytucje inicjujące jej założenie. Ilość prowadzonych procedur wskazuje na skuteczność służb i świadczy o współpracy ośrodków pomocy społecznej i policji w danej gminie. Dane świadczą o wciąż za małej aktywności placówek ochrony zdrowia i oświaty w tym zakresie. W 2016 roku obserwujemy wzrost liczby Niebieskich Kart w stosunku do roku 2015 o 22, a w stosunku do roku 2014 o 45. Procedura Niebieskiej Karty wszczynana była głównie przez Policję i ośrodki pomocy społecznej. Osobami doznającymi przemocy są w głównej mierze kobiety. Obserwuje się także znaczny wzrost zjawiska w stosunku do dzieci. W porównaniu z rokiem 2015 w 2016 zanotowano więcej aż o 25 przypadków przemocy w stosunku do dzieci. Przemoc w rodzinie w stosunku do kobiet utrzymuje się na zbliżonym poziomie - w 2016 roku mamy o 3 przypadki więcej niż w roku Zauważamy wzrost zjawiska przemocy w stosunku do mężczyzn o 11 przypadków w porównaniu z rokiem Obserwujemy spadek zjawiska przemocy w stosunku do osób niepełnoprawnych z 13 przypadków w 2015 roku do 7 w 2016 oraz w stosunku do osób powyżej 65 r. ż. z 23 przypadków w 2015 roku do 17 w 2016 roku. (Tabela 2) W 2016 roku obserwujemy spadek liczby osób doznających przemocy fizycznej o 64 przypadki w porównaniu z rokiem 2015 oraz spadek liczby osób doznających przemocy psychicznej o 57 przypadków w stosunku do roku Odnotowano również mniej przypadków przemocy ekonomicznej o 14 oraz zaniedbania o 8 przypadków w stosunku do roku Przemoc seksualna również zmalała z 4 przypadków w 2015 roku do 2 w 2016 roku. (Tabela 3) W latach obserwuje się wśród osób stosujących przemoc wzrost liczby mężczyzn, nie ujawniono zaś przypadków stosowania przemocy w rodzinie przez nieletnich i nieletnich

2 uzależnionych od alkoholu/narkotyków. W 2016 roku obserwujemy wśród osób stosujących przemoc w rodzinie wzrost liczby kobiet o 6 przypadków w porównaniu z rokiem W przypadku mężczyzn stosujących przemoc w rodzinie w 2016 roku mamy o 2 przypadki mniej niż w roku Zauważamy również znaczny spadek liczby mężczyzn uzależnionych od alkoholu stosujących przemoc w rodzinie. W 2016 roku ujawniono o 30 przypadków mniej niż w roku (Tabela 4) W 2016 roku nastąpił wzrost liczby interwencji domowych związanych z przemocą o 98 przypadków w stosunku do roku Zmalała zaś liczba założonych w związku z interwencjami domowymi Niebieskich Kart o 26 w porównaniu z rokiem Sprawców umieszczonych w Izbie Wytrzeźwień również było mniej o 48 przypadków w porównaniu z rokiem (Tabela 5) Przemoc w rodzinie jest wg art. 207 Kodeksu Karnego z dnia 6 czerwca 1997r. określona jako znęcanie się nad rodziną. Sąd Najwyższy wielokrotnie w swoich orzeczeniach precyzował sposób rozumienia pojęcia znęcania się. Istotą przestępstwa znęcania się nad rodziną jest inne jakościowo zachowanie się sprawcy wobec pokrzywdzonego, odmienne od przypadków znieważania, naruszenia nietykalności cielesnej itp. ponieważ zakłada zaistnienie przewagi po stronie sprawcy nad ofiarą. Zachowanie osoby stosującej przemoc w rodzinie może nie wyczerpywać znamion przestępstwa art KK, ale może wyczerpywać jednostkowo znamiona przestępstw określonych w innych artykułach KK, np. ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, groźbę karalną, zmuszanie, przestępstwo zgwałcenia, obcowanie płciowe z małoletnim, uchylanie się od płacenia alimentów, naruszenie nietykalności. Liczbę postępowań przygotowawczych w sprawach związanych z przemocą w rodzinie obrazuje Tabela 6. W 2016 roku najwięcej aktów powstało za przestępstwa znęcania się nad rodziną i uchylania się od płacenia alimentów. Dość często akty dotyczyły gróźb karalnych i naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia. Odnotowano jedno postępowanie zakończone sporządzeniem aktu dotyczące gwałtu i dwa postępowania dotyczące obcowania płciowego z małoletnim. Pomoc dla ofiar przemocy w rodzinie nie ogranicza się do interwencji policji i założenia Niebieskiej Karty przez służby. Istotnym elementem systemu wsparcia jest dostępność pomocy psychologicznej, pedagogicznej i prawnej. Dane umieszczone w Tabeli 7 pokazują wzrost liczby osób korzystających szczególnie z pomocy psychologa. W 2016 roku nadal obserwujemy wzrost liczby osób korzystających z pomocy psychologicznej, pedagogicznej i prawnej. W 2016 roku z pomocy psychologa skorzystało o 25 osób więcej niż w roku

3 2015; z pomocy pedagoga/ terapeuty rodzinnego 18 osób więcej niż w roku ubiegłym, z pomocy prawnika 12 osób więcej niż w roku W 2016 roku obserwujemy wzrost liczby porad udzielonych przez specjalistów z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku o 105 w porównaniu z 2015 rokiem oraz wzrost podjętych interwencji w środowisku. (Tabela 8, Tabela 9) Zjawisko przemocy zostało także zdiagnozowane w szkołach ponadgimnazjalnych naszego powiatu. W 2016 roku w jednej ze szkół prowadzonych przez powiat płocki zanotowano 11 przypadków przemocy w rodzinie. Pedagog tej Szkoły udzielił w sumie 31 porad uczniom i rodzicom w związku z przemocą w rodzinie. W wielu przypadkach terapię/warsztaty prowadzili specjaliści z Powiatowej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Płocku. W 2016 roku prowadzili głównie terapie i warsztaty dla uczniów i nauczycieli. (Tabela 10) Pomoc rodzinie, w której jest przemoc obliguje także do prowadzenia działań wobec sprawców. Ta część wsparcia dla rodziny przemocowej jest najtrudniejsza do zrealizowania, gdyż przyznanie się do stosowania przemocy jest bardzo trudne. Od kwietnia do sierpnia 2015 r. jako zadanie zlecone przez Wojewodę Mazowieckiego został zrealizowany Program Korekcyjno-Edukacyjny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie. Jego adresatami były osoby pełnoletnie skazane za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie, odbywające karę pozbawienia wolności w zakładach karnych, osoby wobec których sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary zobowiązując je do uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno edukacyjnych, osoby uczestniczące w terapii uzależnienia od alkoholu lub narkotyków oraz zgłaszające się do uczestnictwa w ww. Programie w wyniku innych okoliczności. Ostatecznie zakwalifikowanych zostało 9 osób sprawców przemocy. Program ukończyło 7 osób. Zadanie zostało zrealizowane w siedzibie Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gąbinie. Wydział Edukacji, Kultury i Spraw Społecznych opracował we współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku Program oddziaływań korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie, który będzie realizowany w II półroczu 2017 roku w ramach środków pozyskanych z Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Oddziaływania korekcyjno-edukacyjne wobec osób stosujących przemoc w rodzinie mają na celu zmianę zachowań typu przemocowego na rzecz partnerstwa i poszanowania wobec domowników.

4 ADRESACI PROGRAMU Adresatami są osoby pełnoletnie mieszkające na terenie powiatu płockiego stosujące przemoc w rodzinie w szczególności: 1) osoby skazane za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie, odbywające karę pozbawienia wolności w zakładach karnych albo wobec których sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary, zobowiązując je do uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych; 2) osoby stosujących przemoc w rodzinie, które uczestniczą w terapii leczenia uzależnienia od alkoholu lub narkotyków lub innych środków zastępczych, dla których oddziaływania korekcyjno-edukacyjne mogą stanowić uzupełnienie podstawowej terapii; 3) osoby, które w wyniku innych okoliczności zgłoszą się do uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym (np. kierowani przez Policję, Prokuraturę, Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Pomocy Społecznej, Poradnię Leczenia Odwykowego, zmotywowani przez kuratorów). Uczestnikami Programu będą także sprawcy przemocy zgłaszający gotowość poddania się oddziaływaniom korekcyjno edukacyjnym z własnej inicjatywy niezależnie od działań aktywizujących prowadzonych przez instytucje pomocowe z terenu powiatu płockiego. Przemoc w rodzinie jest szczególnie ważnym problemem społecznym, trudnym do zdiagnozowania. Z przeprowadzonej analizy wynika, że na terenie Powiatu Płockiego występuje zjawisko przemocy w rodzinie. Jej ofiarami są głównie kobiety i dzieci. W większości gmin problem przemocy w rodzinie ulega nasileniu. Osoby dotknięte przemocą niestety dość rzadko decydują się na podjęcie radyklanych kroków w celu zmiany swojej sytuacji. Przedstawione dane wskazują przede wszystkim na konieczność wprowadzenia działań o charakterze informacyjnym, edukacyjnym oraz profilaktycznym. Działania te powinny zmierzać do podnoszenia świadomości społecznej mieszkańców powiatu, dotyczącej przede wszystkim możliwości wsparcia. Inicjatywy należy skierować także do dzieci i młodzieży. Publiczne mówienie o przemocy w rodzinie jest dużym problemem i wyzwaniem. Społeczeństwo polskie nie potrafi rozmawiać na tematy związane z życiem prywatnym. Należy podkreślić, że bez interwencji z zewnątrz, to znaczy bez ujawnienia problemu, nie ma szansy, by zmienić tą trudną sytuację. Przemoc w rodzinie nie jest prywatną sprawą, jest przestępstwem i o tym należy mówić.

5 Rodzina jest najmniejszą a zarazem najważniejszą grupą społeczną kształtującą osobowość, system wartości, poglądy i styl życia jej członków. W prawidłowo funkcjonującej rodzinie ważną rolę odgrywają wzajemne relacje oparte na szacunku i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych jej członków stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Należy ją zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Dlatego ważne są kampanie społeczne oraz mówienie o przemocy i jej skutkach w mediach, pokazywanie gdzie szukać pomocy a przede wszystkim reagowanie w przypadku podejrzenia, że komuś dzieje się krzywda. Ofiary przemocy przeżywają bowiem dotkliwie poczucie poniżenia i upokorzenie, lęk, rozpacz i smutek. Czują się osamotnione, bezsilne i bezradne. Wstydzą się tego, co je spotkało, i czują się winne, że nie potrafią sobie poradzić. Równocześnie towarzyszy im złość, żal, często wręcz nienawiść do sprawców, a także do świadków, którzy nie reagują i nie pomagają im.

6 Tabela 1. Liczba Niebieskich Kart w poszczególnych gminach powiatu płockiego (z rozbiciem na instytucje inicjujące procedurę) Liczba NK Policja Liczba NK OPS Liczba NK GKRPA Liczba NK Oświata Liczba NK Służba zdrowia Liczba NK OGÓŁEM GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

7 Tabela 2. Liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie na terenie powiatu płockiego Liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie Kobiety Dzieci Mężczyźni Osoby Niepełnosprawne Osoby powyżej 65r.ż. GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

8 Tabela 3. Liczba osób doświadczających przemocy w rodzinie w rozbiciu na poszczególne rodzaje przemocy Przemoc fizyczna Przemoc psychiczna Przemoc seksualna Przemoc ekonomiczna Zaniedbanie GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

9 Tabela 4. Liczba osób stosujących przemoc w rodzinie na terenie powiatu płockiego Liczba osób stosujących przemoc w rodzinie Kobiety Kobiety uzależnione od alkoholu Mężczyźni Mężczyźni uzależnieni od alkoholu Nieletni Nieletni uzależnieni od alkoholu/narkotyków GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

10 Tabela 5. Liczba przeprowadzonych interwencji domowych związanych z przemocą na terenie gmin powiatu płockiego Liczba przeprowadzonych interwencji domowych związanych z przemocą W tym zakończonych założeniem NK Umieszczenie sprawcy w Izbie Wytrzeźwień Tymczasowym zatrzymaniem Inne GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

11 2015r6 Tabela 6. Liczba postępowań przygotowawczych dot. przemocy w rodzinie (dane przekazane przez KMP w Płocku w oparciu o informacje nadesłane z Posterunków Policji). Znęcanie się nad rodziną Ciężki uszczerbek na zdrowiu Naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia Groźba karalna Zmuszanie sporządzeni em aktu sporządzeni em aktu sporządzeni em aktu sporządzeniem aktu sporządzeniem aktu GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

12 20156r. Gwałt Obcowanie płciowe z małoletnim Uchylanie się od płacenia alimentów Naruszenie nietykalności sporządzeni em aktu sporządzeni em aktu sporządzeniem aktu sporządzeniem aktu GMINA BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

13 Tabela 7. Poradnictwo i interwencja w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w poszczególnych gminach powiatu płockiego Pedagog/terapeuta rodzinny Psycholog Prawnik GMINA l. osób l. porad l. osób l. porad l. osób l. porad l. osób l. porad l. osób l. porad l. osób l. porad 13 BIELSK BODZANÓW BRUDZEŃ DUŻY BULKOWO DROBIN 2 GĄBIN ŁĄCK MAŁA WIEŚ NOWY DUNINÓW RADZANOWO SŁUBICE 4 SŁUPNO STARA BIAŁA STAROŹREBY WYSZOGRÓD OGÓŁEM :

14 Tabela 8. Poradnictwo specjalistyczne udzielane w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku Liczba porad udzielonych przez specjalistów (przypadki przemocy w rodzinie): PSYCHOLOG PRAWNIK TERAPEUTA RODZINY INTERWENCJA KRYZYSOWA OGÓŁEM :

15 Tabela 9. Porady udzielane przez specjalistów Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku , telefon, interwencja w środowisku Liczba porad udzielonych e mail Liczba porad udzielonych telefonicznie Liczba podjętych interwencji w środowisku

16 Tabela 10. Informacja o pomocy psychologicznej udzielonej przez pracowników Powiatowej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Płocku uczniom, rodzicom i nauczycielom w latach Terapia/Warsztaty Konsultacje Poradnictwo Interwencje Uczniowie Rodzice Nauczyciele OGÓŁEM Tabela 10. Informacja o pomocy psychologicznej udzielonej przez pracowników Powiatowej Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Płocku uczniom, rodzicom i nauczycielom w 2016 roku Terapia/Warsztaty Konsultacje Poradnictwo Interwencje Uczniowie Rodzice Nauczyciele OGÓŁEM