Zmiany w podatku VAT prawidłowe wdrożenie w scentralizowanym samorządzie

Transkrypt

1 Zmiany w podatku VAT prawidłowe wdrożenie w scentralizowanym samorządzie

2 Plan warsztatów Kiedy JST musi naliczyć, a kiedy może odliczyć VAT? Kiermasze, loterie, zbiórki, dotacje, bartery, darowizny, sponsoring. Rodzaje transakcji ujmowanych w nowych deklaracjach. Obroty jednostek. Preproporcja i bezpośrednie przyporządkowanie praktyka i orzeczenia. Odwrotne obciążenie. Kasy fiskalne i faktury. Planowane zmiany w VAT.

3 Naliczenie i odliczenie VAT w JST Art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

4 JST jako podatnik Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

5 JST jako podatnik Jednostki samorządu terytorialnego: nie działają w charakterze podatników VAT w zakresie, w jakim realizują nałożone odrębnymi przepisami zadania, dla realizacji których jednostki te zostały powołane; działają w charakterze podatników VAT w zakresie, w jakim na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych dokonują czynności (transakcji) mających charakter działalności gospodarczej.

6 JST jako podatnik JST nie będzie występowała w roli podatnika VAT również w sytuacji, gdy podlegające jej jednostki dokonają czynności mających na celu realizację zadań, do wykonania których ta jednostka (JST) została powołana i które zostały na nią nałożone odrębnymi przepisami (tzw. zadania statutowe). Analogicznie JST zyska status podatnika VAT w związku z czynnościami wykonywanymi przez podległe jej jednostki na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych oraz w związku z wykonaniem przez te jednostki czynności innych niż związane z wykonaniem zadań statutowych.

7 Usługi i dostawy Art. 7 ustawy o VAT Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Art. 8 ust. 1 ustawy o VAT Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Z usługą mamy do czynienia wówczas, gdy jednocześnie wystąpią wszystkie poniższe elementy: świadczący, beneficjent, świadczenie, wynagrodzenie, związek wynagrodzenia ze świadczeniem.

8 Przykłady naliczenie VAT? Wandale spalili śmietnik będący własnością gminy. Gmina otrzymała odszkodowanie z towarzystwa ubezpieczeń. Gmina zawarła umowę o roboty budowlane. Wykonawca nie wywiązał się ze świadczenia, a na miejscu budowy pozostawił gruz i nieczystości. Strony uzgodniły w ugodzie, że wykonawca opuści miejsce budowy, a gmina uporządkuje je samodzielnie. Wykonawca zwróci jej natomiast określoną kwotę za wykonane w związku z tym prace.

9 Przykłady naliczenie VAT? Mimo zakończenia umowy najmu najemca nadal korzysta z lokalu JST. Jednostka godzi się z tym, że najemca bezumownie użytkuje lokal. Najemca bezumownie korzysta z lokalu JST. Jednostka nie wyraża jednak zgody na dalsze użytkowanie i korzysta z dostępnych środków prawnych, aby odzyskać lokal. Szkoła udostępniła innej jednostce salę lekcyjną. W zamian nie zażądała wynagrodzenia, a jedynie zobowiązała podmiot korzystający z sali do pokrycia kosztów pobranej energii elektrycznej.

10 Przykłady naliczenie VAT? Szkoła udostępniła powierzchnię klubowi sportowemu. Korzystający nie będzie uiszczał czynszu najmu, jednak w zamian za możliwość użytkowania przestrzeni będzie dokonywał określonych czynności (sprzątania terenu szkoły, koszenia trawy). Szkoła otrzymała darowiznę w postaci kserokopiarki. Darczyńca oczekuje jednak w zamian wywieszenia w szkole 10 plakatów, które będą dostarczane na przestrzeni dwóch lat.

11 Przykłady naliczenie VAT? Sprzedaż nieruchomości gminy. Postanowienie TSUE z 20 marca 2014 r. (C-72/13): opodatkowanie jest możliwe (co do zasady), o ile określone transakcje stanowią działalność gospodarczą i nie są wykonywane przez podmiot działający w charakterze organu władzy publicznej; transakcje, które należałoby uznać za wykonywane przez gminę działającą w charakterze organu władzy publicznej, również można opodatkować, jeżeli zwolnienie mogłoby prowadzić do znaczących zakłóceń konkurencji. Wykonywanie prawa własności.

12 Czynności przedszkoli Wyrok NSA z 9 czerwca 2017 r. (I FSK 1317/15) w sprawie opłaty za pobyt i wychowanie dzieci w przedszkolach oraz opłat za wyżywienie Organ podatkowy nakazał opodatkowanie tych opłat. Zdaniem sądów stosunek prawny nawiązany między jednostką budżetową gminy (przedszkolem publicznym) a rodzicami powstaje w oparciu o administracyjnoprawną metodę regulacji, która na plan dalszy spycha cywilnoprawny charakter zawieranych porozumień. Opłaty pobierane za nauczanie i pobyt dzieci w przedszkolu są zbliżone w swym charakterze do daniny publicznej, a strony analizowanego tu stosunku prawnego nie mają pełnej swobody w ustaleniu jej wysokości. Gmina przy wykonywaniu opisanych czynności nie jest podatnikiem.

13 Czynności szkół Tego samego dnia NSA wydał niemal identyczny wyrok w sprawie zadań w zakresie edukacji, realizowanych w postaci organizacji stołówek szkolnych, wypoczynku dzieci i młodzieży, uczestnictwa dzieci i młodzieży w widowiskach artystycznych i nauce pływania oraz uczestnictwa dzieci i młodzieży w wymianie międzynarodowej (I FSK 1271/15). Utrwala się zatem korzystna dla samorządów linia orzecznicza.

14 Warsztaty terapii zajęciowej Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 5 sierpnia 2013 r. (IPTPP1/ /13-5/AK): (...) w przypadku sprzedaży przedmiotów wytworzonych w ramach warsztatów terapii zajęciowej mamy do czynienia z dostawą towarów o charakterze odpłatnym dokonywaną w ramach prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej ( ). (...) nabywca towaru (przedmiotów) staje się ich właścicielem, bowiem następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Poza tym występuje tu wyraźna odpłatność, zapłata za towar pozostaje w bezpośrednim związku z jego przekazaniem. Przeprowadzona analiza przedstawionego stanu faktycznego w świetle obowiązujących przepisów wskazuje, że sprzedaż towarów wytworzonych w ramach warsztatów terapii zajęciowej wyczerpuje znamiona odpłatnej dostawy towarów ( ). (...) ustawodawca nie przewidział zwolnienia (...).

15 Stawki, zwolnienia 23%, 8 %. Zwolnienia, najem nieruchomości cel. Sprzedaż nieruchomości art. 43 ustawy o VAT. Usługi opiekuńcze. Najem zwolnienie (czynsze) i 23% (lokale komercyjne, sale, hale). Stawki obniżone usługi komunalne, niekiedy najem hal sportowych. Najem świetlic. Sprzedaż środków trwałych. Aporty do spółek. Najem miejsca pod sklepik.

16 Odliczenie Art. 86 ustawy o VAT W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi (...) przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (...). Podstawowe prawo podatnika. Zasada neutralności.

17 Odliczenie przypisanie Na podstawie art. 90 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Dopiero jeżeli nie jest to możliwe, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

18 Odliczenie przypisanie Wyrok WSA w Bydgoszczy z 4 kwietnia 2017 r. (I SA/Bd 64/17) Wybór sposobu, według którego dokonuje się proporcjonalnego przypisania, należy do podatnika. ( ) w przypadku jednostki samorządu terytorialnego, która wykonuje nałożone na nią zadania przy pomocy urzędu oraz powołanych w tym celu odpowiednich jednostek organizacyjnych, prewskaźnik służący do wyliczenia podatku naliczonego jest ustalany w sposób reprezentatywny dla każdego z tych podmiotów w oparciu o wysokość zrealizowanego obrotu z działalności gospodarczej odniesionego do zrealizowanych dochodów (przychodów). Zapewnia to najpełniej realizację ustawowego wymogu, aby odliczenie podatku następowało wyłącznie w odniesieniu do opodatkowanej działalności gospodarczej.

19 Odliczenie prewspółczynnik Art. 86 ust. 2a ustawy o VAT W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, kwotę podatku naliczonego, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (DzU z 2015 r., poz. 2193).

20 Dotacje Art. 29a ustawy o VAT Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

21 Dotacje Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 stycznia 2017 r. (2461-IBPP ES) Wykonanie usługi polegającej na montażu instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE) na budynkach mieszkalnych, a sporadycznie poza nimi, na poczet wykonania której gmina pobiera określone wpłaty od mieszkańców, jest czynnością opodatkowaną gminy. (...) podstawą opodatkowania z tytułu świadczonych przez gminę usług będzie nie tylko kwota należna, w postaci wpłaty, którą będzie uiszczał mieszkaniec biorący udział w projekcie zgodnie z zawartą umową, ale także środki otrzymane przez gminę od podmiotu trzeciego na realizację ww. projektu w części, w jakiej dofinansowują one cenę świadczonych na rzecz mieszkańców usług (tj. 70%).

22 Dotacje VAT kwalifikowany VAT uznaje się za wydatek kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem krajowym, nie przysługuje prawo (beneficjent nie ma prawnych możliwości) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot podatku od towarów i usług. Posiadanie wymienionego prawa (potencjalnej prawnej możliwości) jest obiektywne wyklucza uznanie wydatku za kwalifikowalny, nawet jeśli faktycznie zwrot nie nastąpił, np. ze względu na niepodjęcie przez beneficjenta czynności zmierzających do realizacji tego prawa. Prawo do odliczenia VAT jest obiektywnym prawem jednostki, niezależnym od jej decyzji.

23 VAT kwalifikowany Wyrok NSA z 18 maja 2017 r. (II GSK 4503/16) Beneficjent, który poprzez swoje działania (w niniejszej sprawie uzyskanie zwrotu podatku VAT) doprowadza do pobrania dofinansowania nienależnie, musi liczyć się z konsekwencjami w postaci obowiązku zwrotu otrzymanych środków, i to wraz z odsetkami, które liczone są od dnia przekazania tych środków". Gmina odzyskała VAT w zakresie kwoty objętej dofinansowaniem ze środków unijnych. Ponieważ był to wydatek niekwalifikowalny, dofinansowanie zostało pobrane nienależnie.

24 VAT kwalifikowany Gdyby zawierając umowę o dofinansowanie, gmina legitymowała się interpretacją indywidualną potwierdzającą jej stanowisko i dokonała zwrotu dofinansowania natychmiast po zmianie linii orzeczniczej w tej kwestii, można by było uznać, że obciążenie jej obowiązkiem poniesienia dodatkowego wydatku w postaci odsetek narusza zasadę sprawiedliwości społecznej wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, poprzez zastosowanie sankcji za działanie, które w okresie zawarcia umowy o dofinansowanie nie nosiło cech nieprawidłowości, gdyż taka była wówczas dominująca wykładnia prawa (por. wyrok NSA z 12 kwietnia 2017 r., II GSK 5209/16).

25 Korekta roczna Postanowienie NSA z 22 grudnia 2016 r (I FSK 972/15) pytanie prejudycjalne do TSUE (C-140/17 Gmina Ryjewo) Czy (...) gminie przysługiwać będzie prawo do odliczenia (poprzez dokonanie korekty) podatku naliczonego związanego z jej wydatkami inwestycyjnymi w sytuacji, gdy: w początkowym okresie po wytworzeniu (nabyciu) dobro inwestycyjne wykorzystywane było na cele działalności niepodlegającej opodatkowaniu (w ramach realizacji przez gminę zadań organu władzy publicznej w zakresie przysługującego mu imperium); sposób wykorzystania dobra inwestycyjnego uległ zmianie i będzie ono wykorzystywane przez gminę również do wykonywania czynności opodatkowanych.

26 Odliczenie od kanalizacji Oczekiwana jest uchwała składu siedmiu sędziów NSA, o którą wystąpił NSA w postanowieniu z 25 sierpnia 2016 r. (I FSK 294/15). Skład siedmiu sędziów ma rozstrzygnąć następujące zagadnienie prawne: Czy realizując inwestycję polegającą na budowie infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej, gmina występuje jako organ władzy publicznej realizujący zadania własne ( ), czy też występuje w charakterze podatnika VAT (...), wobec czego czy gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami poniesionymi na tę inwestycję?.

27 Odwrotne obciążenie Art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT Podatnikami są również podmioty nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9; nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny; dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122.

28 Odwrotne obciążenie Art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT Podatnikami są również podmioty nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9; usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

29 Odwrotne obciążenie W przypadku usług wymienionych w poz załącznika nr 14 do ustawy przepis ust. 1 pkt 8 stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca. Brak definicji podwykonawcy. Wyjaśnienia MF. podzlecenie odwrócone obciążenie PODWYKONAWCA podzlecenie odwrócone obciążenie PODWYKONAWCA INWESTOR GŁÓWNY WYKONAWCA zlecenie bezpośrednie zasady ogólne PODWYKONAWCA podzlecenie odwrócone obciążenie

30 Faktury Art. 106b ustawy o VAT Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż ( ) dokonywaną przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Zaliczki. Dane na fakturze. Faktury dokumentujące odwrotne obciążenie faktura nie powinna zawierać stawki podatku, sumy wartości netto oraz kwoty podatku, powinna zaś zawierać adnotację odwrotne obciążenie.

31 Kasy fiskalne Art. 111 ustawy o VAT Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

32 Kasy fiskalne Specustawa centralizacyjna art. 8 specustawy Jednostki samorządu terytorialnego, których jednostki organizacyjne dokonujące sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, o których mowa w art. 2 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług, były obowiązane zgodnie z przepisami prawa podatkowego dotyczącymi podatku do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, mogą nadal wykorzystywać kasy, za pomocą których jednostki organizacyjne rozpoczęły prowadzenie tej ewidencji i które były przez nie wykorzystywane na dzień poprzedzający dzień podjęcia wspólnego rozliczania z jednostką samorządu terytorialnego, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2018 r.

33 Zmiany przepisów Rejestr podatników. Walka z wyłudzeniami. Split payment. Sankcje podatkowe. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

34 Dziękuję za uwagę