Evaluation of operating properties of Filtek Z550 composite material according to Ryge preliminary report

Transkrypt

1 J Stoma 2013; 66, 3: Polish Dental Society O R I G I N A L A R T I C L E Evaluation of operating properties of Filtek Z550 composite material according to Ryge preliminary report Badanie cech użytkowych wg skali Ryge a materiału kompozytowego Filtek Z550. Doniesienie wstępne Monika Sapuła, Ewa Wolańska, Katarzyna Jarmolińska Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, Polska Chair and Department of Conservative Dentistry with Endodontics, Medical University of Lublin, Poland Head: prof. dr hab. T. Bachanek Summary Introduction. To meet the expectations regarding the materials for permanent restorations, the 3M ESPE company designed a novel nanohybrid Filtek Z 550 restorative. The objective of the study was to assess the clinical properties of Filtek Z550 restorative for carious lesions of various classes according to Black s classification. Material and methods. Fillings were placed in 30 patients, aged years, including 19 female and 11 male patients. In total, 52 fillings were placed in carious lesions of Class I, II, II, IV and V according to Black. Fillings were assessed twice:) immediately after placement and during follow-up 6 months later. During the follow-up examination, the aesthetic and clinical properties were assessed using the 4-grade Ryge scale, which involves the surface structure, anatomical form, marginal adhesion and retention of fillings. Results. Six months after placement, Filtek Z550 restorations manifested the highest surface smoothness, anatomical form and colour. Moreover, 92.3% of fillings showed very good marginal adhesion. In four restorations (7.7%), the marginal damage was observed which required correction without replacement; in their vicinity, no secondary caries was found. Conclusion. The comparative study findings demonstrate that Filtek Z550 is characterised by high quality and fulfils the expectations of both dentists and patients. KEYWORDS: composite materials, Filtek Z550, dental restoration, clinical evaluation Streszczenie Wstęp. Firma 3M ESPE chcąc spełnić oczekiwania stawiane obecnie materiałom stosowanym do wypełnień stałych, opracowała nowy nanohybrydowy materiał kompozytowy Filtek Z550. Celem pracy była kliniczna ocena wypełnień ubytków próchnicowych różnych klas wg Blacka wykonanych z materiału Filtek Z550. Materiał i metoda. Wypełnienia założono u 30 pacjentów w przedziale wiekowym od 17 do 61 lat, w tym u 19 kobiet i 11 mężczyzn. Wykonano 52 wypełnienia w ubytkach próchnicowych klasy I, II, III, IV i V według Blacka. Wypełnienia oceniano dwukrotnie: bezpośrednio po założeniu oraz 6 miesięcy później. W badaniu kontrolnym mającym na celu półroczną ocenę efektu kosmetycznego oraz cech klinicznych zastosowano czterostopniową skalę Ryge a uwzględniającą strukturę powierzchni, kształt anatomiczny, przyleganie brzeżne i retencję wypełnień. Wyniki. Po upływie 6 miesięcy wypełnienia z materiału Filtek Z550 w 100% uzyskały najwyższą ocenę w kategorii gładkości powierzchni, kształtu anatomicznego oraz barwy. Stwierdzono bardzo dobre przyleganie brzeżne, które dotyczyło 92,3% wypełnień. W przypadku czterech wypełnień (7,7%) zaobserwowano uszkodzenie brzegu wypełnienia, które wymagały naprawy bez konieczności wymiany. W sąsiedztwie wypełnień nie zauważono cech próchnicy wtórnej. Podsumowanie. Przeprowadzone badanie porównawcze pozwala wnioskować, że Filtek Z550 jest materiałem wysokiej jakości spełniającym oczekiwania zarówno lekarzy, jak i pacjentów. HASŁA INDEKSOWE: materiały kompozytowe, Filtek Z550, odbudowa zębów, ocena kliniczna 331

2 J Stoma 2013; 66, 3 Sapuła M., Wolańska E., Jarmolińska K. Introduction Greater awareness and demands of patients to have better aesthetic standard of teeth, mainly a nice smile, motivate scientists to search for better and more reliable composite materials. Dentists expect composite fillings to restore the masticatory function, phonetics and aesthetics whereas the materials used should provide biocompatibility and colour stability. 1,2 To meet the above requirements, the 3M ESPE Company released a novel nanohybrid Filtek Z550 produced with the use of nanotechnology to improve the physical properties, i.e. mechanical stability, wear resistance and polish. The large particles provide the mechanical resistance similar to that of traditional hybrid materials. The addition of non-aggregated and bound nanoparticle clusters results in better wear resistance; the surface polishability is higher, which ensures better aesthetic effects. Filtek Z550 is available in 12 shades and 2 types, which differ in their translucency according to the Vita shade chart. The range of shades in a kit enables the optimal choice of shade and translucency to restore the hard dental tissues: enamel and dentine. According to the manufacturer s recommendations, to obtain proper quality and marginal adhesion, Filtek Z550 should be used with TM Adper Single Bond 2 and Scotchbond Etchant (3M ESPE). Aim of the study The aim of the study was to assess the clinical properties of nanohybrid Filtek Z550 restorations in various classes of carious lesions according to Black. Material and methods The Filtek Z550 material was used for all classes of carious lesions according to Black. The starter kit of Filtek Z550 was applied, which contains syringes of A1, A2, A3, A3.5, B3, C2, D3, and OA2 shades; TM Adper Single Bond 2 adhesive; TM Scotchbond Etchant. Thirty patients (19 women and 11 men) aged years, were included in the study. In total, fifty- Wstęp Wzrost świadomości i wymagań pacjentów dotyczących estetyki wypełnień zębów, a przede wszystkim pięknego uśmiechu motywuje lekarzy do poszukiwania coraz to lepszych, niezawodnych materiałów kompozytowych. Stomatolodzy oczekują aby uzupełnienie kompozytowe przywracało funkcję żucia, fonetykę i estetykę, było trwałe, a materiał zastosowany do jego wykonania powinien być biokompatybilny i mieć stabilną barwę. 1,2 Firma 3M ESPE chcąc spełnić wymagania stawiane obecnie materiałom, wyprodukowała nowy nanohybrydowy materiał kompozytowy Filtek Z550. Dla poprawy fizycznych właściwości: wytrzymałości mechanicznej, odporności na ścieranie i połysku wykorzystano technologię nanowypełniacza. Duże cząsteczki wpływają na wytrzymałość mechaniczną materiału, podobną do uzyskiwanych w tradycyjnych materiałach hybrydowych. Dodatek wolnych i połączonych w klastry nanocząsteczek daje lepszą odporność na ścieranie, powierzchnia jest łatwiejsza do wypolerowania, co ma pozytywny wpływ na efekt estetyczny. Filtek Z550 dostępny jest w 12 odcieniach i 2 odmianach. Różnią się one stopniem przezierności w ramach skali wg kolornika Vita. Zakres barw wchodzących w skład zestawu umożliwia optymalny dobór odcieni i transparentności w celu odbudowy twardych tkanek zęba: szkliwa i zębiny. Według zaleceń producenta w celu uzyskania prawidłowej jakości i szczelności brzeżnej wskazane jest stosowane materiału wraz z systemem łączącym Adper Single Bond 2 i Scotchbond EtchantTM firmy 3M ESPE. Cel pracy Celem pracy była kliniczna ocena wypełnień wykonanych z materiału nanohybrydowego Filtek Z550 w różnych klasach ubytków próchnicowych wg Blacka. Materiał i metody Materiał Filtek Z550 zastosowano do wypełniania ubytków próchnicowych wszystkich klas według Blacka. Do badań wykorzystano zestaw startowy Filtek Z550, który zawiera: strzykawki 332

3 Evaluation of operating properties of Filtek Z550 composite material... J Stoma 2013; 66, 3 two restorations were placed in carious lesions of Class I, II, II, IV and V, comprising seven Class I restorations (13.46%), sixteen Class II ( 30.76), eight Class III (15.38%), five Class IV (9.61), six Class V and ten MOD lesions (19.23%). The advances in composite materials, adhesive dentine systems and enamel etching methods affected not only the range of indications for such restorations (their marginal tightness, abrasion, colour stability and possible modelling of contiguous surfaces) 4 but also the preparation of a lesion. 3 During lesion preparations, the carious dental tissue was removed in a conservative manner, according to current guidelines. In teeth with vital pulp, glass ionomer or polycarboxylate cement was placed; in deep cavities calcium hydroxidebased materials were additionally used. The preenamel etching colour of the material was chosen in daylight and with the tooth moistened. After enamel etching with the Scotchbond Etching Gel and thorough rinsing plus delicate drying, the 3MT Adper Single Bond 2 adhesive was applied and cured according to the manufacturer s instructions. Two or three layers of bonding system were applied one by one on the surface of the etched tissues. The bonding system was rubbed into the surface with a carefully soaked microbrush for 15 sec., then dried for 5 sec. with compressed air to evaporate the solvent, and cured with light for 10 sec. The application of filling material was performed according to the rules of the incremental technique, 4 each 2 mm layer was cured with LED lamp Elipar S10 (3M) with the power of 1200V/cm 2 and the wave length of nm for 10 s. In the case of Black s Class II and MOD first the proximal surfaces were restored by changing classes Class II cavities were changed into Class I. Consecutive surfaces were being modelled with oblique layers in the direction from the occlusal to the gingival surface, which decreases the tension of material on the gingival aspect. 5 In addition to the incremental technique, the concept of natural incremental technique was preformed to improve the aesthetics of the fillings and the integration of composite with tooth tissues. According to this technique, the dentine o odcieniach: A1, A2, A3, A3.5, B3, C2, D3, OA2; system łączący V generacji AdperTM Single Bond 2 i Scotchbond EtchantTM. Wypełnienia wykonano u 30 pacjentów w przedziale wiekowym od 17 do 61 lat, w tym u 19 kobiet i 11 mężczyzn. Wykonano 52 wypełnienia w ubytkach próchnicowych klasy I, II, III, IV i V według Blacka, w tym 7 wypełnień (13,46%) klasy I, 16 (30,76%) klasy II, 8 wypełnień, tj. 15,38% założono w ubytkach klasy III, 5 (9,61%) w IV i 6 (11,53%) w V klasie oraz 10 ubytków MOD, co stanowi 19,23%. Rozwój materiałów kompozytowych, systemów adhezyjnych do zębiny oraz technik wytrawiania szkliwa sprawił, że zmienił się nie tylko zakres wskazań do wykonania takich uzupełnień, ich szczelność brzeżna, abrazyjność, stabilność koloru oraz możliwość kształtowania powierzchni stycznych, 3 lecz również sposób preparacji ubytku. 2 Podczas opracowania ubytków stosowano zasadę oszczędnego usuwania próchnicowych tkanek zęba zgodnie ze współczesnymi wytycznymi. W zębach z żywą miazgą założono podkład z cementu szklanojonomerowego lub polikarboksylowego, w ubytkach głębokich stosowano dodatkowo materiały na bazie wodorotlenku wapnia. Kolor materiału wypełniającego przed wytrawieniem szkliwa dobierano w oświetleniu dziennym i w wilgotnym zębie. Po wytrawieniu szkliwa przy użyciu Scochbond Etching Gel i dokładnym wypłukaniu oraz delikatnym wysuszeniu, aplikowano system łączący 3MT Adper Single Bond 2 zgodnie z zaleceniem producenta. Nanoszono kolejno 2-3 warstwy systemu łączącego na powierzchnię wytrawionych tkanek. Dokładnie nasączonym aplikatorem delikatnie wcierano system łączący przez 15 sek., następnie osuszano przez 5 sek. powietrzem, aby odparować rozpuszczalniki i utwardzano światłem przez 10 sek. Aplikację materiału wypełniającego stosowano zgodnie z zasadą horyzontalną techniki warstwowej, 4 kolejne warstwy 2 mm utwardzano lampą diodową Elipar S10 firmy 3M o mocy 1200 mw/cm 2 i długości fali nm przez 10 s. W przypadku wypełnień II klasy Blacka i MOD odbudowywano najpierw powierzchnie styczne zamieniając ubytki kl. II na 333

4 J Stoma 2013; 66, 3 Sapuła M., Wolańska E., Jarmolińska K. opaque shades and enamel shades were used for rebuilding. The filled lesion was processed using fine-grit diamond finishing burs and polished with the Sof-lex discs and polishing rubber points. The restorations were assessed twice immediately after placement and 6 months later. The aesthetic and clinical properties of the material were evaluated using the 4-grade Ryge scale. 6,7 The following features were assessed: I. Surface structure (criteria: colour, smoothness, lustre, discolouration): 0 smooth surface, proper shade, lack of discolouration, 1 slightly porous surface, possible restoration of smoothness by polishing, or excessive filling, which can be corrected during the first check-up, 2 highly porous and strongly discoloured surface, correction not feasible, 3 chipped, strongly discoloured surface; immediate filling replacement required; II. Anatomical form (criteria: restoration of anatomical shape, cusps and contiguous surface): 0 proper anatomical form, reconstructed cusps, preserved cutting edges, contiguous points and occlusal contacts, 1 slight correction needed, 2 considerable correction needed, filling replacement postponed, 3 immediate replacement required due to loss of the first filling; III. Marginal adhesion (criteria: presence of marginal cracks, discolouration, fissures, damaged filling edges, secondary caries): 0 no crevice fissure, microleakage or discoloration of tooth hard tissues around filling 1 superficial damage to the filling margin, 2 damaged filling edge with the exposed dentine or lining, or discoloured dental hard tissues, 3 secondary marginal caries, immediate replacement required; IV. Retention of restorations: 0 complete retention, 1 slight partial loss, 2 severe loss of retention, 3 loss of restoration. ubytki kl. I. Kolejne powierzchnie modelowano warstwami skośnymi o przebiegu okluzyjno-dodziąsłowym. Taka metoda odbudowy zmniejsza naprężenia na ścianie dodziąsłowej. 5 Oprócz zasad techniki warstwowej zastosowano koncepcję naturalnej odbudowy warstwowej, dla poprawy estetycznego wyglądu wypełnienia i stopnia integracji kompozytu z tkankami zęba. Zgodnie z jej założeniami do odbudowy brakującej tkanki zębinowej użyto odcienie zębinowe, opakerowe oraz szkliwne w celu zastąpienia naturalnego szkliwa. Wypełniony ubytek opracowywano drobnoziarnistymi kamieniami diamentowymi i polerowano krążkami Sof-lex oraz gumkami polerskimi. Wypełnienia oceniano dwukrotnie: bezpośrednio po założeniu do użytku oraz 6 miesięcy później. W badaniu efektu kosmetycznego oraz cech klinicznych zastosowano czterostopniową skalę Ryge a 6,7 i oceniono następujące cechy materiału kompozytowego: I. Strukturę powierzchni (kryteria: barwa, gładkość, połysk, przebarwienia): 0 powierzchnia wypełnienia gładka, prawidłowo dobrany kolor wypełnienia, brak przebarwień; 1 powierzchnia lekko porowata, ale istnieje możliwość przywrócenia gładkości przez polerowanie, ewentualnie wypełnienie założone z nadmiarem i przy pierwszym badaniu kontrolnym udaje się ten mankament skorygować; 2 powierzchnia mocno porowata, silnie przebarwiona, nie ma możliwości wykonania korekty wypełnienia; 3 powierzchnia odłamana, bardzo silnie przebarwiona, wypełnienie do natychmiastowej wymiany. II. Kształt anatomiczny (kryteria: odtworzenia kształtu anatomicznego, guzków i powierzchni stycznej ): 0 wypełnienie o odpowiednim kształcie anatomicznym, odtworzone guzki, zachowane brzegi sieczne, punkty styczne i kontakty okluzyjne; 1 wymaga niewielkiej korekty; 2 wymaga znacznej korekty, odroczona wymiana wypełnienia; 334

5 Evaluation of operating properties of Filtek Z550 composite material... J Stoma 2013; 66, 3 The parameters were scored from 0 to 3 on the specially designed examination chart. The fillings scored 0 (very good) and 1 (slight correction) were clinically accepted. Those that scored 2 or 3 were excluded and scheduled for immediate or postponed re-filling. 3 Results and discussion Due to the avaliability of Filtek Z550 material on market from 2011 and wide variety of composite materials and continuously improved technologies, the available studies concerning this composite are scarce. Therefore, the present study focuses on working properties of this restorative. Our findings demonstrate that immediately after placement all Filtek Z550 restorations were very good, i.e. 0 according to Ryge criteria. The results found during the check-up examinations 6 months later were listed in tables 1, 2 and 3. Six months after placement, the surface structure of 52 restorations was assessed as very good (Table 1). In all restorations, the surfaces were smooth, with properly matched colour and no discoloration. The smoothness is of great importance in terms of aesthetic and clinical effects. The smooth and glossy surface prevents the retention of the bacterial plaque, reduces the incidence of secondary caries, and prolongs the mechanical stability and aesthetics. 6,8 The assessment of the anatomical forms is presented in Table 2; 100% of restorations were acceptable and did not require correction. The effects of restoration of anatomical form, cusps and the contiguous surface were very good (0 according to the Ryge scale). During the check-up examination, 48 out of 52 Filtek Z550 restorations (93.3%) were scored as 0 for their marginal adhesion. In two cases (3.84%), one Class IV and one MOD, the restoration margin was found to be damaged (2 according to Ryge). The correction involved sealing the restoration and its replacement was not necessary. A relevant advantage of composites is their uncomplicated correction in a short time, 9 relatively low cost and easy shade selection to match the adjacent teeth. 2 Moreover, two restorations, i.e. Class II and V, 3 natychmiastowa wymiana, wypełnienie wypadło. III. Przyleganie brzeżne (kryteria: obecność szpary brzeżnej, przebarwień, szczelin, uszkodzeń brzegów wypełnienia, próchnicy wtórnej): 0 brak szpary brzeżnej, mikroprzecieku i przebarwień twardych tkanek zęba wokół wypełnienia; 1 widoczne powierzchowne uszkodzenie brzegu wypełnienia; 2 uszkodzenie brzegu wypełnienia, widoczna zębina lub podkład, ewentualnie przebarwienie twardych tkanek zęba; 3 próchnica wtórna brzeżna, konieczność natychmiastowej wymiany. IV. Retencję wypełnień: 0 całkowita retencja; 1 częściowa mała utrata; 2 duża utrata retencji; 3 wypełnienie wypadło. Parametry oceniano w skali od 0 do 3 na specjalnie przygotowanej karcie badania pacjenta. Wypełnienia, które otrzymały ocenę 0 (bardzo dobra) i 1 (wymagające niewielkiej korekty), były akceptowane klinicznie. Wypełnienia z oceną 2 lub 3 nie były akceptowane i kwalifikowały się do natychmiastowej lub odroczonej wymiany. 3 Wyniki i ich omówienie Dostępność na rynku stomatologicznym materiału Filtek Z550 od 2011 roku oraz różnorodność materiałów kompozytowych i udoskonalanie technologii już istniejących powoduje, że w dostępnym piśmiennictwie jest niewiele doniesień na temat tego kompozytu. W związku z tym, w niniejszej pracy przedstawiono ocenę cech użytkowych materiału kompozytowego. Z badań wynika, że wszystkie wypełnienia wykonane z materiału Filtek Z550 bezpośrednio po ich założeniu uzyskały ocenę bardzo dobrą, tj. 0 wg skali Ryge a. Podczas badania kontrolnego wykonanego po 6 miesiącach otrzymane wyniki oceny wypełnień zestawiono w tabelach 1, 2, 3. Ocena struktury powierzchni wypełnień dla 52 ubytków po 6 miesiącach uzyskało ocenę bardzo dobrą (Tab. 1). Wszystkie odbudowy miały powierzchnie wypełniania gładką z prawidłowo do

6 J Stoma 2013; 66, 3 Sapuła M., Wolańska E., Jarmolińska K. Table 1. Assessment of restoration surfaces 6 months after placement according to Ryge Black s Class Score I II III IV V MOD n % n % n % n % n % n % n number of restorations, % percentage of restorations in individual classes. Table 2. Assessment of anatomical form six months after placement according to Ryge Black s Class Score I II III IV V MOD n % n % n % n % n % n % Table 3. Marginal adhesion 6 months after placement according to Ryge Black s Class Score I II III IV V MOD n % n % n % n % n % n % were scored as 1 according to Ryge due to visible superficial damage to the restoration margin. The restorations were clinically acceptable and required only slight correction with re-polishing. The remaining 48 restorations (92.3%) were scored as 0 in terms of marginal adhesion. The marginal tightness and restoration stability are markedly branym kolorem i brakiem przebarwień. Gładkość wypełnień ma duże znaczenie w aspekcie estetycznym i klinicznym. Gładka, połyskująca powierzchnia wypełnienia zapobiega retencji płytki bakteryjnej, zmniejsza powstawanie próchnicy wtórnej, przedłuża trwałość i wynik estetyczny odbudowy. 6,

7 Evaluation of operating properties of Filtek Z550 composite material... J Stoma 2013; 66, 3 dependent on the adhesive systems, 6 therefore, it is extremely important to follow the manufacturer s instructions and apply the system suitable for a given material. Good quality of composite-enamel/ dentine bonding is the prerequisite of successful reconstruction of damaged dental tissues as it prevents complications accompanying composite filling placements, i.e. discolouration at the composite-dental tissue interface, secondary caries the main cause of filling replacements, 10,11 lack of marginal tightness, or retention, which is the major cause of damage to adhesive restorations. 12,13 Moreover, sound tooth tissues can be spared during preparation of carious lesions. 14,15 Thanks to the presence of non-aggregated and bound nanoparticle clusters, Filtek Z550 provides better wear-resistance. The restoration quality depends on the mechanical properties of the material used. Good properties of the material reduce the risk of damage to restorations exposed to masticationrelated forces whereas the quality of restoration is affected by hardness, abrasion and fracture toughness of the material. 16 No report has been found in literature concerning a long-term evaluation of Filtek Z550 composite material. Our own test data can only be compared to the results of other nanohybrid composites and so, the results of the clinical evaluation of the Filtek Supreme according to Ryge are as follows after week, a month and 3 months: 100% for colour, 98% for anatomical shape, 100% for marginal tightness, and 98% for the smoothness of the surface. 17 The results of Skalecka-Głuszczyńska et al. after 2 years of use of this material were very good. The fillings in almost all evaluated parameters were intact, the exception was the structure of the surface, since in four cases (7%) restoration was rated The evaluation conducted by Skośkiewicz-Malinowska et al. of the Tetric EvoCeram material after 3 months in 100% cases got the highest score for both the anatomical shape, marginal leakage, surface smoothness and colour retention. In twelve restorations (11.8%) the colour retention was graded as good. 19 After 6 months 86.9% of fillings made of Grandio still presented a perfect shape, 29% of cases had perfect colour, and 50.5% W tabeli 2 zestawiono ocenę kształtu anatomicznego, gdzie wykonane wypełnienia w 100% były akceptowalne i nie wymagały poprawy. Uzyskany efekt odtworzenia kształtu anatomicznego, guzków i powierzchni stycznej był bardzo dobry i w każdym przypadku uzyskały ocenę 0 w skali Ryge a. Wśród 52 wypełnień wykonanych z materiału Filtek Z550 podczas badania kontrolnego 48 rekonstrukcji, tj. 93,3 % uzyskało ocenę 0 w kategorii przylegania brzeżnego. W przypadku dwóch wypełnień ( 3,84%), w tym jedno kl. IV i jedno MOD zaobserwowano uszkodzenie brzegu wypełnienia, co spowodowało, że otrzymały oceną 2 wg skali Ryge a. Naprawa dotyczyła uszczelnienia w ramach wypełnienia bez konieczności jego wymiany. Istotną zaletą kompozytów jest możliwość ich nieskomplikowanej naprawy w krótkim czasie, 9 stosunkowo niski koszt dla pacjenta oraz łatwe dopasowanie kolorystyczne do zębów sąsiednich. 2 Również dwa wypełnienia, tj. II i V klasy wg Blacka otrzymały ocenę 1 w skali Ryge a w związku z widocznym powierzchownym uszkodzeniem brzegu wypełnienia. Odbudowy były akceptowalne klinicznie i wymagały niewielkiej korekty z ponownym wypolerowaniem. Pozostałe 48 wypełnień, tj. 92,3% wykonanych z badanego materiału zasługiwały na ocenę 0 w kategorii przylegania brzeżnego. Za szczelność brzeżną i utrzymanie wypełnienia w dużej mierze odpowiadają systemy łączące, 6 dlatego bardzo ważne jest uwzględnienie zaleceń producenta i stosowanie odpowiedniego systemu do danego materiału. Uzyskanie dobrego jakościowo połączenia materiału kompozytowego ze szkliwem i zębiną jest jednym z podstawowych warunków sukcesu klinicznego rekonstrukcji uszkodzonych tkanek zębów, może bowiem zabezpieczać przed powikłaniami towarzyszącymi wypełnianiu ubytków zębów materiałami kompozytowymi, tj. wystąpieniem przebarwień na granicy kompozytu i tkanek zęba, próchnicą wtórną będącą podstawowym powodem wymiany wypełnień, 10,11 utratą szczelności brzeżnej, bądź retencji jako najczęstszą przyczyną uszkodzeń wypełnień adhezyjnych. 12,13 Pozwala też na oszczędzanie zdrowych tkanek zęba w toku przygotowania ubytku do 337

8 J Stoma 2013; 66, 3 Sapuła M., Wolańska E., Jarmolińska K. perfect marginal adaptation, 56.1% of fillings had no marginal discoloration, and 57% of fillings had a smooth surface. 20 In the preliminary clinical assessment of fillings made with the nanohybrid Esthetic OliCo material and acquired by Chałas et al. just after application, the surface shape and marginal integrity of composite received a very good score, that is 0 acc. to Ryge classification. 21 The obtained results of the study, prove a high clinical assessment of Filtek Z550, and resemble other ratings of different nanohybrid composite materials. Conclusion Filtek Z550 has been available on the market for over a year, thus only initial evaluation is possible. The findings indicate that it can be used in all classes of carious lesions. Further clinical observation is required to assess more thoroughly its functional properties. wypełnienia. 14,15 Zawartość wolnych i połączonych w klastry nanoczasteczek sprawia, że materiał Filtek Z 550 jest bardziej odporny na ścieranie. Jakość wypełnienia zależy między innymi od właściwości mechanicznych materiału, z którego zostało wykonane. Dobre właściwości materiału zmniejszają możliwość uszkodzeń wypełnienia podczas działania sił żucia, a na jakość wypełnienia wpływa twardość materiału, jego ścieralność i udarność. 16 W dostępnym piśmiennictwie brak jest długoterminowej oceny materiału kompozytowego Filtek Z 550. Dane z badań własnych można jedynie porównać z wynikami badań innych kompozytów nanohybrydowych i tak, wyniki oceny klinicznej Filtek Supreme wg kryteriów Ryge a po tygodniu, miesiącu i 3 miesiącach wynoszą dla barwy 100%, kształtu anatomicznego 98%, szczelności brzeżnej 100% i gładkości powierzchni 98%. 17 Wyniki Skałeckiej-Głuszczyńskiej i wsp. po 2 latach użytkowania tego materiału wypadły bardzo dobrze, wykonane wypełnienia w prawie wszystkich ocenianych parametrach były idealne, wyjątek stanowiła struktura powierzchni, gdyż 4 wypełnieniom (7%) została przyznana nota Uzyskane oceny przez Skośkiewicz-Malinowską i wsp. materiału Tetric EvoCeram po 3 miesiącach w 100% były najwyższe w zakresie kształtu anatomicznego, szczelności brzeżnej, gładkości powierzchni i retencji w przypadku barwy 12 wypełnieniom (11,8%) przyznano oceną dobrą. 19 W badanym materiale Grandio po upływie 6 miesięcy 86,9% wypełnień zachowało idealny kształt, 29% idealny kolor, 50,5% idealną adaptację brzeżną, brak przebarwienia brzeżnego zaobserwowano w 56,1% wypełnień, a gładką powierzchnię stwierdzono w 57% wypełnień. 20 We wstępnej ocenie klinicznej uzyskanej przez Chałas i wsp. wypełnienia wykonane z materiału nanohybrydowego OliCo Esthetic bezpośrednio po założeniu uzyskały ocenę bardzo dobrą 0 wg klasyfikacji Ryge a uwzględniającej powierzchnię, kształt i przyleganie brzeżne kompozytu. 21 Uzyskane wyniki badań własnych, świadczące o wysokiej ocenie klinicznej materiału Filtek Z550, są zbliżone do ocen dotyczących innych nanohybrydowych materiałów kompozytowych

9 Evaluation of operating properties of Filtek Z550 composite material... J Stoma 2013; 66, 3 Podsumowanie Dostępność na rynku nowego Filteku Z550 od ponad roku pozwala jedynie na wstępną jego ocenę, a uzyskane wyniki zachęcają do stosowania go w ubytkach wszystkich klas wg Blacka. Wskazana jest dalsza obserwacja kliniczna w celu dokonania pełnej oceny jego cech użytkowych. References 1 Koch CA: Estetyczne zamknięcie szpar międzyzębowych z zastosowaniem materialu kompozytowego, Quintessence 2007; 15: Anusch T: Czy istnieją granice w zakresie odbudowy zębów materiałem kompozytowym? Quintessence 2007; 15: Hugo B, Denner W: Die anatomische Approximalflache bei Kompositfulungen im Seitenzahnbereich Wunschtraum oder Realitat? Quintessenz 2004; 55: Lutz F, Kull M: The development of a posterior tooth composite system, in vitro investigation. SSO Schweiz Monatsschr Zahnheilkd 1980; 90: Cynkier J: Preparation techniques of fillingcariouslesionswith composite materials aiming at the reduction of polymerisation shrinkage review of literature. Czas Stomatol 2006; 59: Marczuk-Kolada G, Łuczaj-Cepowicz E, Kozłowska K, Zalewska A : Two-year clinica evaluation of Gradia Direct composite restorations- -prelimirary report. J Stoma 2011; 64: Strycharz-Dudziak M, Kamińska-Pikiewicz K, Bachanek T, Chałas R, Wójcik-Chęcińska I, Karaś J: Clinical quality of restorations and bases made from experimental glass-ionomer cement with dual-purpose liquid evaluated directly after placement and after 12 months. J Stoma 2011; 64: Koh R, Nelva G, Dennison J, Yamari P: Finishing system on the final surface roughness of composites. J Contemp Dent Pract 2008; 9: Wiegand A, Foitzik M, Attin T: Die Reparatur defekter Kompositrestaurationen. Quintessence 2005; 56: Frost PM: An audit on the placement and replacement of restorations in a general dental practice. Prim Dent Care 2002; 9: Mjör IA: The reasons for replacement and the age of failed restorations in general dental practice. Acta Odontol Scand 1997; 55: Mjör IA, Gordan VV: Failure, repair, refurbishing and longevity ofrestorations. Oper Dent 2002; 27: Mjör IA, Shen C, Eliasson ST, Richter S: Placement and replacement of restorations in general dental practice in Iceland. Oper Dent 2002; 27: Kanca J: Improving bond strength through acid etching of dentin and bonding to wet dentin surfaces. J Am Dent Assoc 1992; 123: Kaczmarek A, Sokołowska J, Sokołowski J: Wpływ ilości aplikowanych warstw systemu wiążącego 5 generacji na wytrzymałość połączenia materiału kompozytowego z zębiną. Dent Forum 2011; 39: Bachanek T, Drop B, Niewcza A, Wolańska E, Jarmolińska K: Badanie wybranych parametrów mechanicznych materiałów kompozytowych Filtek P-60 i Filtek Z-250 firmy 3M. Prz Stomatol Wieku Rozw 2000; 30: Skałecka-Sądel A, Grzesiak I, Miśkiewicz D: Wstępna ocena kliniczna wypełnień z kompozytu nanofilowego Filtec Supreme. Mag Stomatol 2004, 9,

10 J Stoma 2013; 66, 3 Sapuła M., Wolańska E., Jarmolińska K. 18. Skałecka-Głuszczyńska A, Grzesiak I, Miśkiewicz D: Dwuletnia ocena kliniczna wypełnień z kompozytu nanofilowego Filtec Supreme. Porad Stomatol 2006; 10: Skośkiewicz-Malinowska K, Fita K, Przywitowska I: Preliminary clinical evaluation of restorations made using Tetric EvoCeram composite. Dent Med Probl 2007; 44: Gębczyńska A, Hajto J, Wróblewska M, Zarzecka J: Evaluation of restorations from Grandio/Voco a preliminary study. Porad Stomatol 2008; 5: Chałas R, Bachanek T, Tarczydło B, Orłowski M: Praktyczne zastosowanie nanohybrydowego materiału kompozytowego OliCo Esthetic w stomatologii zachowawczej. Mag Stomatol 2008; 3: Address: Lublin, ul. Karmelicka 7 Tel.: , Fax: zstzach@am.lublin.pl Received: 2 nd November 2012 Accepted: 29 th January