Zespó ds. Analiz i Prognozowania Kadr O wiaty

Transkrypt

1 ` Zespó ds. Analiz i Prognozowania Kadr O wiaty Opracowane na podstawie danych systemu informacji o wiatowej ilo nauczycieli (w tysi cach) Warszawa, maj 2007 roku.

2 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. Uwagi ogólne Dane statystyczne zawarte w tym raporcie dotycz nauczycieli w roku szkolnym 2006/2007. Zebrane zosta y przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w Systemie Informacji O wiatowej SIO. Ustawa o systemie informacji o wiatowej wesz a w ycie z dniem 1 stycznia 2005r. Dane SIO przedstawiaj stan kadry nauczycielskiej na dzie 15 wrze nia 2006 roku. Wybrane informacje o nauczycielach przygotowano po konsultacjach w Departamencie Kszta cenia Zawodowego i Ustawicznego z g ównym specjalist Andrzejem Urma skim oraz przy wspó pracy z Centrum Informatycznym Ministerstwa Edukacji Narodowej. W niniejszym raporcie poruszone zostan zagadnienia dotycz ce: - form zatrudnienia nauczycieli, - statusu nauczycieli i ich p ci - poziomu ich wykszta cenia i przygotowania pedagogicznego, - stopni awansu zawodowego, - obowi zków nauczycieli przedmiotów i nieprzedmiotowców, - przygotowania nauczycieli do nauczania przedmiotów i prowadzenia zaj [ specjalno ci ]. - form kszta cenia i doskonalenia nauczycieli. - wieku i sta u pedagogicznego Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

3 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. 1. Formy zatrudnienia nauczycieli W tabeli 5 A pokazane zosta y formy zatrudnienia nauczycieli w polskich szko ach i placówkach. Tymi formami s : umowa o prac na czas okre lony, umowa o prac na czas nieokre lony, zatrudnienie nauczyciela przez mianowanie, umowa zlecenie, umowa o dzie o. W grupie osób zatrudnionych na czas okre lony lub nieokre lony wyró nione zosta y osoby zatrudnione na podstawie ustawy o systemie o wiaty, art.7 ust.1a ; czna liczba takich stosunków pracy wynosi a - 4,61 tys. oraz osoby zatrudnione na podstawie Karty Nauczyciela, art.10 ust.9 - czna liczba takich stosunków pracy wynosi a - 8,19 tys.. Ostatnia grupa nauczycieli - oko o 3,54 tys. zosta a zatrudniona na podstawie innej podstawy prawnej wiadczenia pracy. Rysunek 1 przedstawia udzia procentowy ró nych form zatrudnienia nauczycieli w cznej liczbie stosunków pracy nauczycieli. Najwi kszy udzia procentowy - 45,8 % to zatrudnienie przez mianowanie. Drugie miejsce zajmuje umowa na czas okre lony, a trzecie na czas nieokre lony. Najmniejszy udzia procentowy tylko 0,45% to inna podstawa prawna wiadczenia pracy. W porównaniu do roku ubieg ego 2005, czna liczba zawartych stosunków pracy wzros a o oko o 9,24 tys. tj. o 1,2 %. Bior c pod uwag status nauczycieli liczba stosunków pracy zawarta z nauczycielami pracuj cymi w pe nym wymiarze godzin zmala a o 8,4 tys. Natomiast liczba stosunków pracy zawartych z nauczycielami pracuj cymi w niepe nym wymiarze godzin wzros a a o 17,6 tys. tj. o 7,5 %. W tabeli 1A pokazano liczb stosunków pracy zawart z nauczycielami wed ug województw, uwzgl dniono w niej równie nauczycieli pe nozatrudnionych i niepe nozatrudnionych w ka dym województwie Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

4 Tabela 5 A Formy zatrudnienia nauczycieli we wrze niu 2006 roku forma zatrudnienia liczba stosunków pracy udzia procentowy ró nych form zatrudnienia umowa o prac na czas okre lony ,94% umowa o prac na czas okre lony art7 ust,1a ust.o systemie oswiaty ,31% umowa oprac na czas okreslony art.10 ust 9 KN ,03% umowa na czas nioekre lony ,55% umowa na czas nieokre lony art.7 ust 1a ust.o systemie o wiaty ,27% mianowanie ,80% umowa zlecenie ,29% umowa o dzie o ,36% inna podstawa prawna wiadczenia pracy ,45% Razem ,00% * Uwaga! 6831 stosunki pracy dotycz uzupe nienia tygodniowego wymiaru zaj przez nauczyciela w innej szkole lub placówce. Stanowi one 0,85 % ogó u stosunków pracy i nie s wliczane do form zatrudnienia nauczycieli.

5 Udzia procentowy ró nych form zatrudnienia nauczycieli 4,29% 2,36% 0,45% 24,28% 45,80% umowa o prac na czas okre lony umowa na czas nieokre lony mianowanie umowa zlecenie umowa o dzie o inna podstawa prawna wiadczenia pracy RYS.1 22,82%

6 Tabela 1 A Stosunki pracy nauczycieli wed ug województw we wrze niu 2006 roku. Województwo Pe nozatrudnieni Niepe nozatrudnieni Nauczyciele razerm dolno l skie kujawsko - pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie l skie wi tokrzyskie warmi sko- mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Polska Zmiana w latach rok wrzesie rok wrzesie zmiana 2005/ zmiana w % -1,53% 7,51% 1,18%

7 tabela 5B Nauczyciele posiadaj cy wi cej ni jedn form zatrudnienia we wrze niu 2006 roku. Nauczyciele ogó em Wi cej ni 1 forma Udzia % nauczycieli osoby zatrudnienia dolno l skie ,01% kujawsko - pomorskie ,82% lubelskie ,08% lubuskie ,05% ódzkie ,15% ma opolskie ,78% mazowieckie ,65% opolskie ,68% podkarpackie ,27% podlaskie ,69% pomorskie ,09% l skie ,31% wi tokrzyskie ,01% warmi sko- mazurskie ,23% wielkopolskie ,47% zachodniopomorskie ,67% Polska ,55% Uwaga! Nie liczymy do form zatrudnienia nauczycieli uzupe niaj cych etat.

8 Nauczyciele, którzy posiadaj wi cej ni jedna form zatrudnienia wed ug województw 25,0% 20,0% 17,78% 17,01% 17,27% 17,31% 16,65% 16,68% 16,69% 16,47% 16,15% 15,82% 16,09% 16,01% 15,05% 15,23% 15,0% 13,08% 10,0% 5,0% 0,0% 19,67% udzia procentowy w stosunku do ogó u dolno l skie kujawsko - pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie l skie wi tokrzyskie warmi sko- mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie RYS.2.

9 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. Interesuj ca jest liczba nauczycieli, którzy posiadaj wi cej ni jedn form zatrudnienia w danym województwie [ por. tab. 5B]. Przy szacowaniu uwzgl dniono zarówno nauczycieli posiadaj cych wi cej ni jedn form zatrudnienia w jednym miejscu pracy jak i nauczycieli zatrudnionych w kilku miejscach równocze nie. cznie 107,77 tys. nauczycieli w Polsce tj. 16,5 % posiada w bie cym roku szkolnym wi cej ni jedn form zatrudnienia. Rysunek 2 przedstawia udzia y procentowe nauczycieli, posiadaj cych wi cej ni jedna form zatrudnienia w ka dym województwie. Udzia y te liczono w stosunku do liczby nauczycieli pracuj cych ogó em w danym województwie. W pi ciu województwach udzia y te s wysokie tzn. przekraczaj 17 % ogó u zatrudnionych w nich nauczycieli. S to województwa: zachodniopomorskie, ma opolskie, l skie, podkarpackie i dolno l skie. W województwie lubelskim i lubuskim udzia y procentowe nauczycieli z wi cej ni jedn form zatrudnienia s ni sze ni w pozosta ych i wynosz odpowiednio : 13,1% i 15,05%. W roku ubieg ym udzia nauczycieli w kraju z wi cej ni jedn form zatrudnienia wynosi 15,1 %. 2. Status nauczycieli i stopnie awansu zawodowego. A] Status nauczycieli i p e Z informacji statystycznych SIO mo emy okre li status nauczycieli zatrudnionych w szko ach i placówkach.w roku 2006 we wrze niu by o zatrudnionych ogó em 651,19 tys. nauczycieli, z czego 521,8 tys. tj. 80% stanowi y kobiety. Pierwsz kategori nauczycieli pod wzgl dem statusu tworz nauczyciele zatrudnieni w pe nym wymiarze godzin, dla których tygodniowy wymiar godzin [ zaj ] jest równy pe nemu etatowi lub Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

10 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. przekracza go. Drug kategori nauczycieli stanowi nauczyciele niepe nozatrudnieni, dla których tygodniowy wymiar godzin jest cz ci etatu. Mog to by nauczyciele, którzy ucz tylko dwie lub cztery godziny tygodniowo, ale równie takie osoby, które maj 16 lub 17 godzin. Nauczyciel, który pracuje raz jako pe nozatrudniony i drugi raz jako niepe nozatrudniony liczony jest tylko raz jako pe nozatrudniony. Niepe nozatrudniony nauczyciel pracuj cy w kilku miejscach liczony jest te tylko raz. W roku 2006 we wrze niu mieli my w Polsce 536,83 tys. nauczycieli pe nozatrudnionych tj. 82,4 % oraz 114,36 tys. nauczycieli niepe nozatrudnionych. tj. 17,6%. W porównaniu do roku szkolnego 2005/2006 zmala udzia nauczycieli pe nozatrudnionych, a wzrós nauczycieli nie pracuj cych na pe nym etacie. Liczby nauczycieli pe nozatrudnionych i niepe nozatrudnionych w poszczególnych województwach pokazuje tabela 1 C, natomiast na mapce - status pokazano udzia y procentowe nauczycieli wed ug statusu w województwach. Najwy szy udzia procentowy maj nauczyciele pe nozatrudnieni w województwach: kujawsko pomorskim, lubuskim i warmi sko mazurskim [ powy ej 85 %], a nauczyciele niepe nozatrudnieni w województwie wi tokrzyskim 20,2 %. Tabela 1 D pokazuje udzia y procentowe nauczycieli kobiet i m czyzn w poszczególnych województwach. Najwi kszy udzia nauczycieli p ci m skiej wyst pi w województwie podkarpackim i wynosi 23,8 %, a najmniejszy w województwie mazowieckim - 17,6 %. Na rys.3 widoczne s liczby nauczycieli kobiet i m czyzn w ka dym województwie Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

11 Tabela 1C Nauczyciele wed ug województw i statusu [ w osobach ] Nauczyciele ogó em Pe nozatrudnieni Niepe nozatrudnieni dolno l skie kujawsko - pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie l skie wi tokrzyskie warmi sko- mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Polska

12 Nauczyciele wed ug statusu i województw 82% pe nozatrudnieni kraj 18% niepe nozatrudnieni pomorskie warmi sko-mazurskie zachodniopomorskie podlaskie 86 kujawsko-pomorskie mazowieckie 82 lubuskie 82 wielkopolskie dolno l skie opolskie l skie ódzkie wi tokrzyskie 19 lubelskie podkarpackie ma opolskie Mapka - status

13 Tabela 1D Nauczyciele wed ug województw i p ci [ w osobach ] nauczyciele ogó em % kobiet % m czyzn dolno l skie ,2% 19,8% kujawsko - pomorskie ,3% 21,7% lubelskie ,7% 21,3% lubuskie ,4% 21,6% ódzkie ,3% 18,7% ma opolskie ,8% 20,2% mazowieckie ,4% 17,6% opolskie ,2% 20,8% podkarpackie ,2% 23,8% podlaskie ,5% 21,5% pomorskie ,0% 19,0% l skie ,1% 17,9% wi tokrzyskie ,6% 20,4% warmi sko- mazurskie ,9% 21,1% wielkopolskie ,2% 19,8% zachodniopomorskie ,9% 20,1% Polska ,1% 19,9%

14 Nauczyciele ogó em wed ug p ci i województw m czy ni kobiety nauczyciele ogó em liczba kobiet[ m czyzn ] Rys 3

15 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. B] Stopnie awansu zawodowego Od roku szkolnego 2000/2001 wprowadzone zosta y stopnie awansu zawodowego dla nauczycieli. Awans zawodowy dotyczy nauczycieli zatrudnionych w publicznych szko ach i placówkach i przypisany jest danej osobie. Nauczyciel pracuj cy w dwóch szko ach publicznych ma ten sam stopie awansu zawodowego. W szko ach i placówkach niepublicznych nauczyciele zatrudniani s najcz ciej nie na podstawie Karty Nauczyciela, nie maj wi c stopni awansu zawodowego. We wrze niu 2006 roku w populacji 651,19 tys. nauczycieli ogó em najliczniejsza grup 295,48 tys. osób stanowili nauczyciele mianowani. Na drugim miejscu znale li si nauczyciele dyplomowani, a na trzecim nauczyciele kontraktowi [ por. tab. 9] Najmniej liczn grup stanowili nauczyciele sta y ci 39,63 tys. osób. Udzia procentowy nauczycieli w kraju z ró nymi stopniami awansu zawodowego pokazuje rys. 4. Wynika z niego, e udzia nauczycieli mianowanych wynosi 45,4% ogó u nauczycieli i zmala w stosunku do roku ubieg ego o 6,3 punktu proc., a udzia nauczycieli sta ystów wynosi 6,1 % i wzrós o 0,4 punku proc. W szko ach i placówkach o wiatowo wychowawczych pracowali tak e nauczyciele bez stopnia awansu zawodowego; by o ich razem 16,2 tys. osób tj. 2,5 %. W grupie tej byli nauczyciele zatrudnieni na podstawie art.10 ust. 9 Karty Nauczyciela oraz zatrudnieni na podstawie art.7 ust.1a ustawy o systemie o wiaty. W tabeli 9 pokazano liczby nauczycieli ze stopniami awansu zawodowego we wszystkich szesnastu województwach. Natomiast na rys.5 przedstawiono udzia procentowy nauczycieli sta ystów, z najni szym stopniem awansu zawodowego i nauczycieli dyplomowanych, z najwy szym stopniem awansu zawodowego w ka dym województwie. Najwy szy udzia procentowy nauczycieli dyplomowanych, powy ej 40 % zanotowano w Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

16 Nauczyciele wed ug stopnia awansu zawodowego 2,5% 6,1% 14,8% 31,3% 45,4% Rys.4. sta ysta kontraktowy mianowany dyplomowany nauczyciel bez stopnia awansu zawodowego

17 tabela 9 Nauczyciele ogó em wedlug stopnia awansu zawodowego Województwo sta ysta kontraktowy mianowany dyplomowany bez stopnia awansu zawodowego dolno l skie kujawsko - pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie l skie wi tokrzyskie warmi sko- mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Polska

18 45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% Nauczyciele sta y ci i nauczyciele dyplomowani wed ug województw 42,3% 37,3% 37,5% 35,1% 35,7% 31,8% 32,5% 32,9% 27,8% 27,8% 27,6% 20,5% 22,1% 6,1% 6,1% 5,7% 6,1% 6,1% 6,4% 6,3% 6,0% 6,5% 5,8% 5,7% 5,8% 5,3% 40,7% 26,5% 23,9% 6,2% 6,1% 6,7% wielkopolskie zachodniopomorskie nauczyciel sta ysta nauczyciel dyplomowany dolno l skie kujawsko - pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie l skie wi tokrzyskie warmi sko- mazurskie udzia procentowy RYS.5.

19 Stopnie awansu zawodowego nauczycieli w województwach kontraktowy mianowany sta ysta bez stopnia awansu kraj dyplomowany warmi sko-mazurskie pomorskie zachodniopomorskie mazowieckie podlaskie kujawsko-pomorskie lubuskie wielkopolskie dolno l skie ódzkie lubelskie opolskie l skie wi tokrzyskie podkarpackie Mapka - awans zawodowy ma opolskie

20 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. dwóch województwach: ma opolskim 42,3 % i warmi sko mazurskim, a najni szy w woj. dolno l skim 20,47 %. Nauczyciele sta y ci mieli najwi kszy udzia w woj. zachodniopomorskim 6,67 %, a najni szy w woj. wi tokrzyskim - 5,28 %. Udzia nauczycieli dyplomowanych wzrós w ka dym województwie w stosunku do udzia u we wrze niu 2005 roku. Mapka - awans zawodowy pokazuje udzia y procentowe nauczycieli: sta ystów, kontraktowych, mianowanych i dyplomowanych w ka dym województwie. 3. Kwalifikacje nauczycieli W kolejnym rozdziale raportu zajmiemy si dwoma zagadnieniami zwi zanymi z kwalifikacjami nauczycieli: poziomem ich wykszta cenia i przygotowaniem pedagogicznym. A] Poziom wykszta cenia nauczycieli W ca ej populacji 651,19 tys. nauczycieli ogó em najliczniejsz grup stanowi nauczyciele z wy szym wykszta ceniem 624,09 tys. osób tj. 95,8 %. Wykszta cenie na poziomie kolegium nauczycielskiego lub NKJO ma 5,6 tys. osób tj. 0,85 % ; wykszta cenie na poziomie : SN, PST, SWP lub studium nauczania pocz tkowego posiada 11,85 tys. osób tj. 1,8%, a wykszta cenie rednie 9,29 tys. osób tj. 1,4 %. W porównaniu do roku szkolnego 2005/2006 wzrós udzia nauczycieli z wykszta ceniem wy szym o 1,7 punktu proc., a zmala udzia nauczycieli z wykszta ceniem na poziomie : kolegium, SN, PST, SWP i studium nauczania pocz tkowego. Zmniejszy si tak e udzia nauczycieli z wykszta ceniem rednim o 0,7 punktu procentowego Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

21 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. W populacji nauczycieli pe nozatrudnionych we wrze niu 2006 roku poziom wykszta cenia nauczycieli jest lepszy ni w populacji nauczycieli ogó em. Udzia procentowy nauczycieli z wykszta ceniem wy szym wynosi tutaj 96,3%, a udzia nauczycieli z wykszta ceniem rednim tylko 1,0 %. W ci gu kilku lat poziom wykszta cenia pe nozatrudnionych nauczycieli w Polsce bardzo si poprawi. Interesuj cym zagadnieniem jest analiza poziomu wykszta cenia nauczycieli przedmiotów ogólnokszta c cych, których uczy o we wrze niu 2006 roku 535,06 tys. nauczycieli tj. 82,2 % wszystkich ucz cych. W grupie tej mamy a 3053 nauczycieli ze stopniem doktora, a nawet doktora habilitowanego. Najwi cej utytu owanych osób naucza o we wrze niu 2006 roku : j zyka polskiego 361 nauczycieli i historii 308 nauczycieli. Dalsze miejsca zajmowa y: angielski 244 osób oraz przedmioty przyrodnicze: chemia, fizyka, biologia i wiedza o spo ecze stwie. Spora jest grupa nauczycieli posiadaj cych absolutorium osób. Osoby te zaliczy y wszystkie zaj cia i praktyki, ale nie uzyska y z ró nych powodów dyplomu uko czenia studiów. Nie maj wi c wykszta cenia wy szego. Najwi cej takich nauczycieli naucza obecnie w szko ach: j zyka angielskiego [ 61 osób], j zyka polskiego [ 51 osób] i matematyki [ 45]. W stosunku do ubieg ego roku szkolnego liczba nauczycieli z absolutorium zmala a dwa i pó razy. Nast pna, do liczna grupa to nauczyciele przedmiotów ogólnokszta c cych z wykszta ceniem na poziomie [SN, PST, SWP, SNP] - razem 3,02 tys. osób Ostatni grup tworz nauczyciele z wykszta ceniem rednim - 2,60 tys. osób. Na podstawie tabeli 2 Wykszt. wyliczono udzia y procentowe tych nauczycieli w stosunku do ogó u nauczycieli ucz cych danego przedmiotu. Najwi ksze udzia y procentowe nauczycieli z wykszta ceniem rednim maj nast puj ce przedmioty: Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

22 tabela 2 Wyksz. Wykszta cenie nauczycieli przedmioty ogólnokszta c ce nauczyciele ogó em nauczyciele z wykszt. rednim nauczyciele ze stopniem doktora biologia biol z hig. i ochr. rod ochrona i kszta towanie rod chemia fizyka i astronomia geografia geografia z ochr. i kszt. rod przyroda historia historia i spo ecze stwo WOS elementy informatyki informatyka technologia informacyjna j zyk angielski jezyk francuski hiszpa ski niemiecki wloski rosyjski aci ski grecki inny jezyk obcy j zyk polski matematyka muzyka muzyka z rytmik plastyka blok sztuka technika WF kszta cenia zintegrowane P O podstawy przedsi biorczo ci zarys wiedzy o gospodarce wiedza o kulturze wych. do ycia w rodzinie inne przedmioty ogólnokszt

23 wych. do ycia w rodzinie udzia nauczycieli z tytu em doktora wiedza o kulturze zarys wiedzy o gospodarce podstawy przedsi biorczo ci P O kszta cenia zintegrowane WF technika udzia nauczycieli z wykszt. rednim blok sztuka plastyka muzyka z rytmik muzyka matematyka Wykszta cenie nauczycieli przedmiotów ogólnokszta c cych 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% udzia procentowy 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% j zyk polski inny jezyk obcy grecki aci ski rosyjski wloski niemiecki hiszpa ski jezyk francuski j zyk angielski technologia informacyjna informatyka elementy informatyki WOS historia i spo ecze stwo historia przyroda geografia z ochr. i kszt. rod. geografia fizyka i astronomia chemia ochrona i kszta towanie rod. biol z hig. i ochr. rod. biologia RYS.6

24 Tab.2 A Nauczyciele ucz cy z wykszta ceniem rednim Województwo nauczyciele ogó em osoby z wykszta ceniem rednim udzia procentowy dolno l skie ,48% kujawsko - pomorskie ,47% lubelskie ,36% lubuskie ,69% ódzkie ,25% ma opolskie ,66% mazowieckie ,56% opolskie ,47% podkarpackie ,51% podlaskie ,37% pomorskie ,31% l skie ,19% wi tokrzyskie ,15% warmi sko- mazurskie ,33% wielkopolskie ,32% zachodniopomorskie ,80% Polska ,43%

25 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. angielski 2,43%, hiszpa ski 1,71%, muzyka z rytmik, muzyka i zarys wiedzy o gospodarce. Najmniejsze udzia y procentowe nauczycieli z wykszta ceniem rednim zanotowano dla przedmiotów przyrodniczych : biologii 0,02%, chemii - 0,04 % i geografii 0,05% [ por. rys. 6 ]. Jest nawet nieliczna grupa nauczycieli z wykszta ceniem poni ej redniego, którzy ucz przedmiotów ogólnokszta c cych np. j zyka angielskiego, wychowania fizycznego, czy techniki. Sytuacja nauczycieli religii i etyki, czyli przedmiotów nadobowi zkowych a] udzia nauczycieli z wykszta ceniem rednim religia - wysoki 1,8 % ; etyka tylko 0,2%. b] udzia ucz cych z tytu em doktora : religia 1,1 % ; etyka 4,6% W tabeli 2A mamy wykaz liczbowy nauczycieli z wykszta ceniem rednim w 16 województwach. S to nauczyciele ucz cy wszystkich przedmiotów i prowadz cy ro ne zaj cia innego typu w szko ach i placówkach [ por. mapka bez kwalifikacji ]. W liczbach bezwzgl dnych najwi cej takich nauczycieli pracuje w woj. mazowieckim 1337 osób, a najmniej w lubuskim Najwi kszy udzia procentowy nauczycieli z wykszta ceniem rednim w stosunku do ogó u nauczycieli ucz cych w województwie zanotowano w województwie zachodniopomorskim - 1,80 % i ma opolskim - 1,66 % ogó u ucz cych. Najmniejsze udzia y procentowe nauczycieli z wykszta ceniem rednim maj województwa : wi tokrzyskie 1,15 % i l skie 1,19 %. We wszystkich województwach zmala udzia nauczycieli ucz cych z wykszta ceniem rednim w stosunku do roku szkolnego 2005/2006. B] Przygotowanie pedagogiczne Nauczyciele ucz cy w szko ach i placówkach powinni posiada nie tylko wiedz merytoryczn, ale równie przygotowanie pedagogiczne.we Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

26 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. wrze niu 2006 roku tego drugiego warunku nie spe nia o 10,07 tys. nauczycieli tj. 1,5 % ogó u ucz cych. W grupie nauczycieli przedmiotów ogólnokszta c cych takich nauczycieli by o 4,11 tys. osób. Bior c pod uwag liczby bezwzgl dne wielu nauczycieli bez przygotowania pedagogicznego uczy o nast puj cych przedmiotów : j zyk angielski 1390, wychowanie fizyczne 288, j zyk niemiecki 221, j zyk polski 212, matematyka 214, informatyka - 200, kszta cenie zintegrowane i historia 112. W przypadku wychowania przedszkolnego liczba nauczycieli bez przygotowania pedagogicznego wynosi a 504 osoby, a ich udzia w ogólnej liczbie prowadz cych zaj cia w przedszkolach - 0,9%. Analizuj c udzia y procentowe nauczycieli bez przygotowania pedagogicznego [ por. tabela 2 Ped.] najwi ksze udzia y zanotowano ponownie dla j zyków obcych : j zyk hiszpa ski 7,19 %, j zyk w oski - 4,55 %, j zyk angielski - 3,52 %, oraz przedmioty: zarys wiedzy o gospodarce - 3,13 %, podstawy przedsi biorczo ci, elementy informatyki. Najmniejsze udzia y procentowe, poni ej 0,4 % wyst pi y w kilku przedmiotach ogólnokszta c cych: przyroda, kszta cenie zintegrowane, historia i spo ecze stwo, biologia, j zyk polski, geografia. Sytuacja nauczycieli religii i etyki, czyli przedmiotów nadobowi zkowych a] nauczyciele religii bez przygotowania pedagogicznego osób, udzia tych osób 1,67 % b] nauczyciele etyki bez przygotowania pedagogicznego - 9 osób, udzia tych osób 2,18 %. W tabeli 2B podano liczby ucz cych wszystkich przedmiotów prowadz cych inne zaj cia bez przygotowania pedagogicznego dla ka dego województwa. Policzono równie udzia procentowy takich nauczycieli w stosunku do nauczycieli ogó em ucz cych w danym województwie. W dwóch województwach udzia y procentowe nauczycieli bez przygotowania Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

27 tabela 2 Ped. Przygotowanie pedagogiczne nauczycieli przedmioty ogólnokszta c ce nauczyciele ogó em nauczyciele bez przyg.pedag. udzia procentowy biologia ,35% biol z hig. i ochr. rod ,54% ochrona i kszta townie rod ,93% chemia ,53% fizyka i astronomia ,48% geografia ,38% geografia z ochr. i kszt. rod ,30% przyroda ,25% historia ,40% historia i spo ecze stwo ,33% WOS ,44% elementy informatyki ,43% informatyka ,80% technologia informacyjna ,26% j zyk angielski ,52% jezyk francuski ,58% hiszpa ski ,19% niemiecki ,18% wloski ,55% rosyjski ,68% aci ski ,26% grecki 9 0,00% inny jezyk obcy ,37% jzyk polski ,37% matematyka ,44% muzyka ,78% muzyka z rytmik ,98% plastyka ,57% blok sztuka ,87% technika ,54% WF ,51% kszta cenia zintegrowane ,29% P O ,25% podstawy przedsi biorczo ci ,40% zarys wiedzy o gospodarce ,13% wiedza o kulturze ,89% wych. do ycia w rodzinie ,36% inne przedmioty ogólnokszt ,78%

28 Tabela 2 B Nauczyciele ucz cy bez przygotowania pedagogicznego Województwo nauczyciele ogó em bez przygotowania pedagogicznego udzia procentowy dolno l skie ,61% kujawsko - pomorskie ,43% lubelskie ,54% lubuskie ,71% ódzkie ,40% ma opolskie ,48% mazowieckie ,97% opolskie ,58% podkarpackie ,33% podlaskie ,30% pomorskie ,44% l skie ,37% wi tokrzyskie ,99% warmi sko- mazurskie ,56% wielkopolskie ,47% zachodniopomorskie ,26% Polska ,55%

29 Nauczyciele z wykszta ceniem rednim i bez przygotowania pedagogicznego wed ug województw (osoby) % pe nozatrudnieni kraj 18% niepe nozatrudnieni kraj bez przygotowania ania pedagogicznego z wykszta ceniem w rednim rednim zachodniopomorskie pomorskie warmi sko-mazurskie kujawsko-pomorskie podlaskie mazowieckie lubuskie wielkopolskie ódzkie lubelskie dolno l skie opolskie wi tokrzyskie l skie ma opolskie podkarpackie Mapka - bez kwalifikacji

30 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. pedagogicznego by y najwi ksze : zachodniopomorskim 2,26 % i mazowieckim - 1,97 %. Najmniejszy udzia procentowy nauczycieli bez przygotowania pedagogicznego by w województwie: wi tokrzyskim 0,99 % oraz podlaskim - 1,30 %. Mapka - bez kwalifikacji na ko cu tego rozdzia u pokazuje liczby nauczycieli z wykszta ceniem rednim oraz bez przygotowania pedagogicznego w ka dym województwie. S to nauczyciele, którzy powinni w miar szybko uzupe ni swoje kwalifikacje. 4. Obowi zki nauczycieli W Systemie Informacji O wiatowej wyodr bniono kilka typów obowi zków dotycz cych nauczycieli. S to nast puj ce typy : A] nauczanie przedmiotów ogólnokszta c cych B] nauczanie przedmiotów zawodowych [ teoretycznych i praktycznych ] C] nauczanie j zyka mniejszo ci narodowej lub grupy etnicznej D] pozosta e zaj cia. Do tego typu obowi zków zaliczono : religi, etyk, zaj cia rewalidacyjno wychowawcze, dydaktyczno- wyrównawcze, zaj cia socjoterapeutyczne, zaj cia sportowo rekreacyjne itp. W tej grupie znajduj si tak e: wychowanie przedszkolne, wychowanie w wietlicy szkolnej, wychowanie w internacie i wychowanie w innych placówkach. E] zaj cia pozalekcyjne np. informatyczne, artystyczne, sportowe, turystyczno krajoznawcze F] zaj cia pozaszkolne [ przyk ady takie same jak wymienione w zaj ciach pozalekcyjnych] G] nauczyciele nieprzedmiotowcy w szko ach i placówkach o wiatowych Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

31 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. Tabela 6A przedstawia nauczycieli przedmiotów ogólnokszta c cych ogó em i pe nozatrudnionych wed ug nauczanego przedmiotu.we wrze niu 2006 roku by o takich nauczycieli i stanowili oni 82,2 % wszystkich nauczycieli w kraju ucz cych ró nych przedmiotów i prowadz cych ró nego rodzaju zaj cia w szko ach i placówkach o wiatowych. Najwi ksze liczby nauczycieli dotycz przedmiotów o du ej liczbie godzin w planach nauczania. Nale do nich kszta cenie zintegrowane 68,87 tys. osób, j zyk polski 56,88 tys. osób, wychowanie fizyczne 55,99 tys. osób, matematyka 48,56 tys. osób oraz j zyk angielski - 39,46 tys. osób. Na rysunku 7 pokazano udzia y procentowe nauczycieli pe nozatrudnionych i niepe nozatrudnionych dla wszystkich przedmiotów ogólnokszta c cych. Udzia nauczycieli pe nozatrudnionych w grupie nauczycieli przedmiotów ogólnokszta c cych ogó em w Polsce by wysoki i wynosi 83,2 %. W porównaniu z rokiem szkolnym 2005/2006 zmniejszy si udzia nauczycieli pe nozatrudnionych w ca ej populacji nauczycieli tych przedmiotów. W tym roku dla dziesi ciu przedmiotów ogólnokszta c cych udzia ten by wy szy od 80 procent ; najwy szy dla kszta cenia zintegrowanego - 97,6%. Dla czterech przedmiotów udzia y procentowe nauczycieli pe nozatrudnionych by y ni sze od 50% : j zyk w oski, j zyk hiszpa ski, aci ski i zarys wiedzy o gospodarce. Tabela 6 B przedstawia nauczycieli przedmiotów zawodowych w Polsce - ogó em. czna liczba nauczycieli tych przedmiotów wynosi a we wrze niu 2007 roku 68,14 tys. osób, co stanowi o 10,5% ogó u wszystkich nauczycieli. Nauczyciele teoretycznych i praktycznych przedmiotów zawodowych tworzyli grup prawie osiem razy mniej liczebn ni nauczyciele przedmiotów ogólnokszta c cych. Najwi ksza liczba nauczycieli dotyczy a przedmiotów: ekonomicznych i handlowych, mechanicznych i Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

32 Tabela 6A Nauczyciele wed ug nauczanego przedmiotu. Przedmioty ogólnokszta c ce ogó em pe nozatrudnieni kszta cenia zintegrowane j zyk polski wychowanie fizyczne matematyka przyroda informatyka historia technika WOS j zyk angielski wychow.do ycia w rodzinie chemia fizyka z astronomi j zyk niemiecki biologia technologia informacyjna plastyka inny jezyk obcy historia i spo ecze stwo geografia elementy informatyki muzyka z rytmik ochrona i kszta t. rodowiska blok przedmiotowy sztuka wiedza o kulturze inne przedmioty ogólnokszt muzyka przysposobienie obronne podstawy przedsi biorczo ci geografia z ochr.i kszt. rodowiska j zyk rosyjski j zyk grecki 9 6 jezyk francuski biol z hig.i ochr. rod j zyk aci ski zarys wiedzy o gospodarce j zyk hiszpa ski j zyk w oski Razem

33 j zyk rosyjski jezyk francuski biol z hig.i ochr. rod. j zyk aci ski zarys wiedzy o gospodarce j zyk hiszpa ski j zyk w oski j zyk grecki Nauczyciele pe nozatrudnieni i niepe nozatrudnieni przedmiotów ogólnokszta c cych 100% 90% 80% 70% udzia procentowy 60% 50% 40% 30% 20% 10% kszta cenia zintegrowane j zyk polski wychowanie fizyczne matematyka przyroda informatyka historia technika WOS j zyk angielski wychow.do ycia w rodzinie chemia fizyka z astronomi j zyk niemiecki biologia technologia informacyjna plastyka inny jezyk obcy historia i spo ecze stwo geografia elementy informatyki muzyka z rytmik ochrona i kszta t. rodowiska blok przedmiotowy sztuka wiedza o kulturze inne przedmioty ogólnokszt. muzyka przysposobienie obronne podstawy przedsi biorczo ci geografia z ochr.i kszt. rodowiska 0% Rys.7A niepe nozatrudnieni pe nozatrudnieni

34 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. informatycznych. W porównaniu do roku 2005 liczba nauczycieli przedmiotów zawodowych zmala a o 5,2 tys. osób, a ich udzia procentowy zmniejszy si o 0,7 punktu proc. W raporcie zajmiemy si jeszcze nauczycielami nieprzedmiotowcami, zatrudnionymi w szko ach i placówkach o wiatowych. Do takich nauczycieli zaliczani s : nauczyciele bibliotekarze, nauczyciele pedagodzy i psycholodzy, nauczyciele logopedzi, nauczyciele socjolodzy i nauczyciele rehabilitanci. Do grupy nieprzedmiotowców nale tak e: nauczyciele konsultanci, nauczyciele doradcy metodyczni i nauczyciele doradcy zawodowi [ patrz tabela 6 C]. czna liczba nauczycieli nie ucz cych przedmiotów szkolnych wynosi a 53,26 tys. osób tj. 8,2 % ogó u nauczycieli zatrudnionych w kraju we wrze niu 2005 roku. Najliczniejsze grupy w ród nieprzedmiotowców to nauczyciele na stanowisku bibliotekarza - 19,34 tys. osób tj. 36,3 % i pedagoga - 17,66 tys. osób tj. 33,2 % ogó u nauczycieli nieprzedmiotowców. Najmniej liczna grupa to nauczyciele socjolodzy, tylko 79 osób. W porównaniu do wrze nia 2005 roku wzros a liczba nauczycieli, którzy nie prowadz nauki przedmiotów szkolnych o ponad 11 tys. osób tj. o 26 procent. Najwi kszy wzrost dotyczy nauczycieli pedagogów, których przyby o a 4046 [ por. rys. 7C ]. Wa nym zagadnieniem z punktu widzenia pracy szko y czy placówki o wiatowo - wychowawczej jest frekwencja zatrudnionych w niej nauczycieli.we wrze niu 2006 roku 26,35 tys. nauczycieli nie prowadzi o zaj w szko ach i placówkach o wiatowych, co stanowi 4 % ogó u tej grupy zawodowej. Przyczyny takiego stanu rzeczy by y ro ne. Ale najwi ksza liczba nauczycieli nie prowadzi a zaj z powodu ró nych urlopów: urlopu dla poratowania zdrowia - 10,01 tys., macierzy skiego urlopu - 5,37 tys., urlopu wychowawczego 2,80 tys. Ponad 3,6 tys. nauczycieli wykaza o si d ugotrwa niezdolno ci do pracy, trwaj c Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

35 Tabela 6B Nauczyciele wed ug nauczanego przedmiotu. przedmioty zawodowe ogó em pe nozatrudnieni administracyjne artystyczne budowlane lub sanitarne chemiczne drzewne ekonomiczne, handlowe elektroniczne energetyczne i elektryczne fizyczne gastronomiczne górnicze geologiczne 20 8 hotelarskie hutnicze 7 5 kosmetyczne fryzjerskie informatyczne le ne logistyczno - spedycyjne mechaniczne mechatroniczne medyczne ochrona rodowiska odzie owe lub krawieckie poligraficzne rolnicze lub ogrodnicze samochod. lub elektromech.pojaz socjologiczne psychologiczne spo ywcze telekomunikacyjne transportowe turystyczne wlókiennicze wilkliniarskie 13 8 zarzadzania marketingu inne przedmioty zawodowe Razem przedmioty

36 tabela 6 C Nauczyciele nieprzedmiotowcy w szko ach i placówkach o wiatowych stanowisko liczba nauczycieli udzia procentowy w grupie nieprzedmiotowców nauczyciel doradca metodyczny ,41% nauczyciel doradca zawodowy 549 1,03% nauczyciel konsultant ,99% nauczyciel bibliotekarz ,31% nauczyciel pedagog ,16% nauczyciel psycholog ,52% nauczyciel logopeda ,56% nauczyciel socjolog 79 0,15% nauczyciel rehabilitant 999 1,88% Razem nauczyciele nieprzedmiotowcy ,00% Zespó ds.analiz i Pognozowania Kadr O wiaty, Centralny O rodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa,Aleje Ujazdowskie 28,tel(4822) , prog@ codn,edu.pl,

37 25000 Nauczyciele nieprzedmiotowcy wed ug stanowisk w latach 2005 i 2006 liczba osób rok rok Rys.7C nauczyciel doradca metodyczny nauczyciel doradca zawodowy nauczyciel konsultant nauczyciel bibliotekarz nauczyciel pedagog nauczyciel psycholog nauczyciel logopeda nauczyciel socjolog nauczyciel rehabilitant

38 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. wi cej ni 33 dni w ci gu roku kalendarzowego. cznie nauczycieli nie prowadz cych zaj z wymienionych wy ej przyczyn by o 21,78 tys. osób. Natomiast nauczycieli korzystaj cych z p atnych urlopów szkoleniowych dla dalszego kszta cenia si lub dla innych wa nych celów np. naukowych, o wiatowych czy artystycznych by o w tym samym czasie w ca ym kraju tylko 129 tj. 77 razy mniej ni korzystaj cych z urlopu dla poratowania zdrowia. W porównaniu z rokiem 2005 zmala a o 470 liczba nauczycieli korzystaj cych z urlopu dla poratowania zdrowia. Natomiast liczba nauczycieli korzystaj cych z bezp atnego urlopu dla celów szkoleniowych zmala a prawie trzykrotnie. 5. Specjalno ci nauczycieli W rozdziale tym zajmiemy si kwalifikacjami merytorycznymi nauczycieli do nauczania okre lonych przedmiotów w szko ach i placówkach. W tabeli 3 A zestawiono liczby nauczycieli ze specjalno ciami ogólnokszta c cymi, a w tabeli 3 B ze specjalno ciami zawodowymi. Ka demu nauczycielowi przypisano tak liczb specjalno ci jaka zosta a podana w wykazie uko czonych przez niego studiów : zawodowych, magisterskich, podyplomowych albo odpowiedniego kursu kwalifikacyjnego. Dlatego wielu nauczycieli, szczególnie w tabeli 3 A ma wi cej ni jedn specjalno np. pierwsz, g ówn uzyskan w trakcie uko czenia studiów oraz drug, a nawet trzeci uzyskan pó niej, najcz ciej w wyniku uko czenia studiów podyplomowych. Ci nauczyciele policzeni zostali wielokrotnie, dlatego ta liczba jest wi ksza od liczby nauczycieli ogó em. Bior c pod uwag tylko te specjalno ci ogólnokszta c ce, które dotycz nauczanych przedmiotów ogólnokszta c cych w szko ach i placówkach czna liczba nauczycieli specjalistów wynosi a we wrze niu Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

39 Tabela 3 A Nauczyciele ogó em wed ug specjalno ci Specjalno ci ogólnokszta c ce rok 2006 rok 2005 zmiana biologia chemia fizyka i astronomi geografia przyroda historia historia i spo ecze stwo wiedza o spo ecze stwie informatyka technologia informacyjna j zyk angielski jezyk francuski j zyk hiszpa ski j zyk niemiecki j zyk wloski j zyk rosyjski inny j zyk obcy j zyk polski matematyka muzyka plastyka sztuka wiedza o kulturze podstawy przedsi biorczo ci technika wychowanie fizyczne kszta cenie zintegrowane inna specjalno ogólnokszt wych.do ycia w rodzinie 0 razem specj. ogólnokszta c ce

40 Tabela 3 B Nauczyciele ogó em Specjalno ci zawodowe liczba nauczycieli administracyjne 2104 artystyczne budowlane 2458 sanitarne 335 budowa i eksploatacja dróg 91 chemiczne 585 drzewne 813 ekonomiczne, handlowe 8928 elektroniczne 2001 elektryczne 2471 fizyczne 124 gastronomiczne 3642 górnicze 272 geologiczne 111 hotelarskie 485 hutnicze 89 kosmetyczne 822 fryzjerskie 591 le ne 230 logistyczno - spedycyjne 239 mechaniczne 7542 mechatroniczne 277 medyczne 4537 meteorologiczne 15 ochrona rodowiska 1729 odzie owe 705 poligraficzne 157 rolnicze 3563 ogrodnicze 924

41 samochodowe lub elektromech.pojaz si owni okr towych i mech.pomoc. 11 socjologiczne 671 psychologiczne 1275 spo ywcze 1044 technika ruchu kol. 25 technika komp. i teleinformatyka 202 telekomunikacyjne 191 transportowe 271 turystyczne 710 wlókiennicze 216 wilkliniarskie 11 zarzadzania marketingu elektroenergetyka aut.transportu szynowego 10 inne przedmioty zawodowe Razem specjalno ci zawodowe 82283

42 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia roku 654,76 tys. osób. Podane liczby nauczycieli specjalistów uwzgl dniaj tak e nauczycieli z inn specjalno ci ogólnokszta c c, których by o 13,78 tys. osób. czna liczba nauczycieli ucz cych przedmiotów ogólnokszta c cych wynosi a w tym samym czasie 525,34 tys. osób. czna liczba nauczycieli specjalistów maj cych prawo do nauczania przedmiotów zawodowych wynosi a w tym samym czasie 82,28 tys. osób. Nauczyciele z kwalifikacjami do nauczania innych, nie wymienionych przedmiotów zawodowych stanowili grup 10,02tys.osób 12,2%. W porównaniu do liczby nauczycieli aktualnie ucz cych wszystkich przedmiotów zawodowych liczba nauczycieli z kwalifikacjami by a o kilkana cie tysi cy osób wy sza. Podane liczby uwzgl dniaj wszystkich nauczycieli specjalistów przedmiotów zawodowych i wszystkich nauczycieli ucz cych przedmiotów zawodowych teoretycznych i praktycznych. Interesuj cym zagadnieniem jest zbadanie wykorzystania specjalistów do nauczania okre lonych przedmiotów ogólnokszta c cych i zawodowych. W tabeli 3 C zestawiono: nauczycieli ucz cych danego przedmiotu ogólnokszta c cego, nauczycieli posiadaj cych wyuczon specjalno ogólnokszta c c, nauczycieli ucz cych przedmiotu zgodnie z wyuczon specjalno ci. Je eli liczba nauczycieli z wyuczon specjalno ci jest równa lub wi ksza od liczby nauczycieli ucz cych tego przedmiotu mamy do czynienia ze zjawiskiem pozytywnym [ por. rys.8 ]. W sytuacji odwrotnej mo emy mówi o braku nauczycieli specjalistów. Z zestawienia w tabeli 3 C wynika, e najwi kszy brak specjalistów wyst puje w nauczaniu takich przedmiotów jak : plastyka [ -5,30 tys. osób], technika, [- 4,26 tys. osób], muzyka [ - 2,57 tys. osób], WOS [ - 1,29 tys. osób]. Brakuje te nauczycieli ze specjalno ci : historia i spo ecze stwo Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

43 Tabela 3 C Wykorzystanie nauczycieli specjalistów do nauczania przedmiotów ogólnokszta c cych. liczba ucz cych przedmiotu liczba nauczycieli danej specjalno ci ucz cy zgodnie ze specjalno ci biologia 2 prz chemia fizyka i astronomia geografia 2 prz przyroda historia historia i spo ecze stwo WOS informatyka 2 prz technologia informacyjna j zyk angielski jezyk francuski j zyk hiszpa ski j zyk niemiecki j zyk w oski j zyk rosyjski j zyk polski matematyka muzyka 2 przedm plastyka blok sztuka technika wychowanie fizyczne kszta cenia zintegrowane podst.przedsi biorcz.2p wiedza o kulturze religia etyka Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel. (48 22) ,, prog@codn.edu.pl,

44 wiedza o kulturze podst.przedsi biorcz.2p kszta cenia zintegrowane wychowanie fizyczne technika Ró nica mi dzy liczb nauczycieli danej specjalno ci a liczb nauczycieli ucz cych przedmiotu ogólnokszta c cego ró nica blok sztuka plastyka muzyka 2 przedm. matematyka j zyk polski j zyk rosyjski j zyk w oski j zyk niemiecki j zyk hiszpa ski jezyk francuski j zyk angielski technologia informacyjna informatyka 2 prz. WOS historia i spo ecze stwo historia przyroda geografia 2 prz. fizyka i astronomia chemia biologia 2 prz Rys.8.

45 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. oraz wiedza o kulturze. Najwi kszy nadmiar nauczycieli specjalistów wyst puje aktualnie w: kszta ceniu zintegrowanym, informatyce oraz w j zyku polskim. Zgodno nauczanego przedmiotu z wyuczon specjalno ci mo emy oszacowa dziel c liczb nauczycieli ucz cych danego przedmiotu zgodnie ze specjalno ci przez liczb wszystkich nauczycieli ucz cych danego przedmiotu. Zgodno t mo emy wyrazi w procentach. Na rysunku 9 pokazano wska niki zgodno ci dla przedmiotów ogólnokszta c cych. Najwy sze wska niki zgodno ci, powy ej 95 % maj takie przedmioty jak: j zyk francuski, j zyk niemiecki, j zyk polski, matematyka. Bardzo wysoki jest te ten wska nik dla przedmiotu nieobowi zkowego religii 98,4%. Najni sze wska niki zgodno ci maj : historia i spo ecze stwo, plastyka, technika, wiedza o kulturze. Jak wynika z tabeli 3 C wielu nauczycieli, którzy maj okre lone specjalno ci ogólnokszta c ce nie naucza w szkole ogólnokszta c cego przedmiotu zgodnie z wyuczon specjalno ci. Na przyk ad przy nadwy ce [prawie 13000] nauczycieli, specjalistów od informatyki oko o 4,44 tys. nauczycieli z inn specjalno ci prowadzi zaj cia z informatyki i elementów informatyki. Przy bardzo du ej nadwy ce nauczycieli - specjalistów kszta cenia zintegrowanego [ ponad ] a 3,97 tys. nauczycieli z inn specjalno ci naucza dzieci w klasach od pierwszej do trzeciej. Podobnie wygl da sytuacja z przedmiotami przyrodniczymi: geografia, biologia, przyroda. Wska niki zgodno ci wymienionych kilku przedmiotów s ni sze od 90%, co oznacza, e lekcje ka dego z tych przedmiotów w szko ach prowadz nauczyciele z innymi specjalno ciami. Równocze nie wielu nauczycieli specjalistów np. chemii [ oko o 3400] czy fizyki [ 3000 ] nie uczy wymienionych przedmiotów w szko ach. We wrze niu 2006 roku liczba Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

46 100,0% Zgodno nauczanego przedmiotu ogólnokszta c cego z wyuczon specjalnosci ogólnokszta c c 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% biologia chemia fizyka i astronomia geografia przyroda historia historia i spo ecze stwo WOS informatyka technologia informacyjna j zyk angielski jezyk francuski j zyk hiszpa ski j zyk niemiecki j zyk w oski j zyk rosyjski j zyk polski matematyka muzyka 2 przedm. plastyka blok sztuka technika wychowanie fizyczne kszta cenia zintegrowane podst.przedsi biorczo ci wiedza o kulturze Rys.9

47 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. nauczycieli ze specjalno ciami j zyk angielski i j zyk niemiecki po raz pierwszy przewy szy a liczb nauczycieli ucz cych tych j zyków w szko ach i placówkach o wiatowych. Czynnikiem decyduj cym o w a ciwym wykorzystaniu nauczycieli specjalistów w szko ach jest polityka kadrowa administracji szkolnej. Podobna sytuacja z niew a ciwym wykorzystaniem nauczycieli danej specjalno ci wyst powa a w latach poprzednich, kiedy wska nik zgodno ci liczono z danych uzyskanych w systemie Ewikan. 6. Formy kszta cenia i doskonalenia nauczycieli W Systemie Informacji O wiatowej zbierane by y dane dotycz ce form kszta cenia i doskonalenia nauczycieli, uko czonych przez nich w poprzednim roku szkolnym. Dane w tym raporcie dotyczy b d roku szkolnego 2005/2006. Formy kszta cenia nauczycieli s formami, w wyniku których nauczyciele uzyskuj wy szy poziom wykszta cenia lub nowe, dodatkowe kwalifikacje do nauczania przedmiotu lub prowadzenia zaj, formalnie potwierdzone. Takimi formami s w naszym kraju : studia magisterskie, studia wy sze zawodowe, uzupe niaj ce studia magisterskie, studia podyplomowe, studia w kolegium nauczycielskim lub nauczycielskim kolegium j zyków obcych, kurs kwalifikacyjny. W tabeli 10 pokazano liczby nauczycieli, którzy uko czyli ró ne formy kszta cenia wed ug województw. Najcz ciej wybieran form kszta cenia by y podyplomowe studia. Uczestniczy o w nich w minionym roku 26,12 tys. osób tj. 42,8 % wszystkich kszta c cych si nauczycieli. Na drugim miejscu znalaz y si kursy kwalifikacyjne - 18,46 tys. osób tj. 30,2 %. Najmniej nauczycieli kszta ci o si w nauczycielskich kolegiach 0,5% i nauczycielskich kolegiach j zyków obcych 1,75% Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,

48 Nauczyciele we wrze niu 2006 roku. Stan i struktura zatrudnienia. Formy doskonalenia nauczycieli wzbogacaj warsztat zawodowy nauczycieli w ramach posiadanych ju kwalifikacji formalnych. Na przyk ad biolog czy geograf uczestnicz cy w kursie komputerowym po wi conym wykorzystaniu komputera w naukach przyrodniczych doskonal swoje umiej tno ci w ramach posiadanej wiedzy z zakresu biologii czy geografii. W SIO uwzgl dnione zosta y tylko d ugie formy doskonalenia tzn. studia podyplomowe i kurs doskonal cy w wymiarze przynajmniej 100 godzin. cznie uko czy o takie formy doskonalenia w poprzednim roku szkolnym ponad 18,5 tys. nauczycieli, w tym 56 % uko czy o studia podyplomowe, a 44 % kurs doskonal cy [ minimum 100 godzin]. Tabela 10A i rys. 10 przedstawiaj czne liczby nauczycieli w ka dym województwie, którzy uko czyli w poprzednim roku jak form kszta cenia lub doskonalenia nauczycieli. Oszacowano w niej równie udzia procentowy nauczycieli doskonal cych si i kszta c cych w ka dym województwie w stosunku do ogó u nauczycieli pracuj cych w nim. Udzia procentowy nauczycieli kszta c cych we wszystkich 16 województwach jest dwa, trzy razy, a czasem nawet wi cej razy wy szy od udzia u nauczycieli doskonal cych si. Najwy sze udzia y procentowe w kszta ceniu nauczycieli, powy ej 10 % wyst pi y dla województw : lubuskiego 12,31 %, warmi sko mazurskiego - 10,94%, podlaskiego 10,15 % i pomorskiego 10,09 %. Najmniejszy udzia procentowy mia o województwo lubelskie 7,43 %. W przypadku form doskonalenia nauczycieli najwi kszy by udzia procentowy województwa dolno l skiego - 3,36 %. Kolejne miejsca zaj y województwa: lubuskie i kujawsko - pomorskie. Najmniejszy udzia w doskonaleniu nauczycieli mia o województwo l skie, gdzie w d ugich formach doskonalenia uczestniczy o - 2,28 % ogó u nauczycieli. Udzia procentowy nauczycieli Warszawa, Al. Ujazdowskie 28, tel.(48 22) , prog@codn.edu.pl,