23 października Wspomnienia Pana Szymona Mutwickiego

Transkrypt

1 23 października 2015 Wspomnienia Pana Szymona Mutwickiego Nigdy nie przypuszczałem, że będę żołnierzem zawodowym. Jak poszedłem do zasadniczej służby, przyznam szczerze, że nie lubiłem wojska. Podczas mojej zasadniczej służby zlikwidowano lokal w którym pracowałem jako barman, zostałem bez pracy. Wtedy pewien major zaproponował mi, żebym został żołnierzem nadterminowym. Pomyślałem, że posiedzę trzy lata i potem może jakaś praca się znajdzie. Po czterech latach zostałem żołnierzem kontraktowym i tak minęło szesnaście lat. Wcześniej nigdy nie spodziewałem się, że zostanę żołnierzem zawodowym. Strona 1

2 Na pierwszą misję pojechałem, żeby się sprawdzić jako żołnierz i jako mężczyzna. Po powrocie moja żona zapytała czy pojadę jeszcze na jakąś misję. Powiedziałem jej, że chciałbym jeszcze wyjechać do Afganistanu i dam sobie spokój. Po dwóch latach przygotowywałem się do wyjazdu do Afganistanu. Moja żona nie była zadowolona z mojej decyzji - były tzw. ciche dni. Wtedy jej powiedziałem, że moje słowa były wiążące i to już naprawdę ostatnia misja. Strona 2

3 Podczas mojej pierwszej misji w Iraku w 2004 roku służyłem w plutonie logistycznym, w drużynie łączności. Naszym zadaniem było zakładanie klimatyzacji do samochodów ciężarowych. Przez ostatnie dwa- trzy miesiące zostałem kierowcą holownika do ściągania zepsutych samochodów z pustyni. Do Afganistanu wyjechałem z pierwszą zmianą, tam też byłem kierowcą. Jednak porównując moje doświadczenia oraz przeżycia wyniesione z obu misji mogę śmiało stwierdzić, że Irak był takim domem wczasowym. To podczas misji w Afganistanie przeżyłem najtrudniejsze chwile w swoim życiu, przeżyłem śmierć kolegi. Strona 3

4 Jadąc do Afganistanu nie spodziewałem się, że zostaną nam postawione zadania do, których nie byliśmy przygotowani. Sądziłem, że będziemy szkolić afgańskich żołnierzy. Jednak myślałem, że będzie to polegało na spotkaniach u nich w jednostce że będziemy pokazywać broń, uczyć ich technik walki. Okazało się na miejscu, że to oni nas mogą szkolić a nie my ich. Oni, którzy są z bronią oswojeni praktycznie od dziecka. Są szkoleni od dziecka w działaniach wojennych w tych specyficznych warunkach terenowych. Strona 4

5 Szczególne wspomnienie, trudne wspomnienie związane z misją to śmierć Łukasza. To tragiczne wydarzenie zdecydowało, że zostałem weteranem poszkodowanym. Brałem bezpośredni udział w patrolu, gdzie wpadliśmy w zasadzkę. Talibowie nas ostrzelali i po pewnym czasie okazało się, że samochodu, w którym jechał Łukasz przed nami nie ma. Zerwała się łączność między naszymi samochodami, nikt się nie odzywał. Po chwili wywołał mnie kierowca tego samochodu i na moje pytanie gdzie jesteście odpowiedział tylko:,,kapitan nie ma nogi. Dokładnie usłyszałem co powiedział, jednak nie mogłem w to uwierzyć. Poprosiłem:,,powtórz jeszcze raz. Odpowiedź była taka sama,,kapitan nie ma nogi. Na tym łączność się urwała. Później okazało się, że Talibowie przestrzelili antenę w samochodzie. Gdy skończyliśmy walkę z Talibami, dowódca podjął decyzję, że pojedziemy szukać samochodu Łukasza, bo może jest gdzieś rozwalony, może jest gdzieś w przepaści. Przejechaliśmy około kilometra. Drogą satelitarną dowódca z bazy powiadomił nas, że oni uciekli do bazy Strona 5

6 amerykańskiej i Łukasz jest ranny. My wróciliśmy na miejsce ostrzału. Był tam budynek prawdopodobnie opuszczony posterunek policji. Czekaliśmy. Nie wiedzieliśmy co się będzie działo dalej. Zostały wezwane posiłki. Po piętnastu-dwudziestu minutach dostaliśmy telefon z bazy, że Łukasz nie żyje. Ten moment był dla mnie bardzo trudny. Nie wiedziałem co robić. Popłakaliśmy się z kolegami. Dowódca mojego samochodu, pozwolił nam zadzwonić do domu. Nie wiem czy to był dobra decyzja czy nie. Po prostu dał nam telefon satelitarny i powiedział:,,chłopaki dzwońcie do domu, bo jak się okaże, że w polskiej telewizji powiedzieli, że zginął polski żołnierz, nasze rodziny nie będą wiedziały co z nami. A nie wiadomo kiedy stąd wrócimy. Wziąłem telefon i zadzwoniłem do żony. Powiedziałem jej, że jest okej, jednak ona po pierwszych słowach wyczuła, że coś jest nie tak. Zapytała co się stało. Powiedziałem, że jeden z naszych nie żyje. Ona się rozpłakała. Ja też się rozpłakałem. Potem wróciliśmy do naszej bazy. Łukasz został w tej amerykańskiej. Szczególne wspomnienie, trudne wspomnienie związane z misją to śmierć Łukasza. To tragiczne wydarzenie zdecydowało, że zostałem weteranem poszkodowanym. Brałem bezpośredni udział w patrolu, gdzie wpadliśmy w zasadzkę. Talibowie nas ostrzelali i po pewnym czasie okazało się, że samochodu, w którym jechał Łukasz przed nami nie ma. Zerwała się łączność między naszymi samochodami, nikt się nie odzywał. Po chwili wywołał mnie kierowca tego samochodu i na moje pytanie gdzie jesteście odpowiedział tylko:,,kapitan nie ma nogi. Dokładnie usłyszałem co powiedział, jednak nie mogłem w to uwierzyć. Poprosiłem:,,powtórz jeszcze raz. Odpowiedź była taka sama,,kapitan nie ma nogi. Na tym łączność się urwała. Później okazało się, że Talibowie przestrzelili antenę w samochodzie. Gdy skończyliśmy walkę z Talibami, dowódca podjął decyzję, że pojedziemy szukać samochodu Łukasza, bo może jest gdzieś rozwalony, może jest gdzieś w przepaści. Przejechaliśmy około kilometra. Drogą satelitarną dowódca z bazy powiadomił nas, że oni uciekli do bazy amerykańskiej i Łukasz jest ranny. My wróciliśmy na miejsce ostrzału. Był tam budynek prawdopodobnie Strona 6

7 opuszczony posterunek policji. Czekaliśmy. Nie wiedzieliśmy co się będzie działo dalej. Zostały wezwane posiłki. Po piętnastu-dwudziestu minutach dostaliśmy telefon z bazy, że Łukasz nie żyje. Ten moment był dla mnie bardzo trudny. Nie wiedziałem co robić. Popłakaliśmy się z kolegami. Dowódca mojego samochodu, pozwolił nam zadzwonić do domu. Nie wiem czy to był dobra decyzja czy nie. Po prostu dał nam telefon satelitarny i powiedział:,,chłopaki dzwońcie do domu, bo jak się okaże, że w polskiej telewizji powiedzieli, że zginął polski żołnierz, nasze rodziny nie będą wiedziały co z nami. A nie wiadomo kiedy stąd wrócimy. Wziąłem telefon i zadzwoniłem do żony. Powiedziałem jej, że jest okej, jednak ona po pierwszych słowach wyczuła, że coś jest nie tak. Zapytała co się stało. Powiedziałem, że jeden z naszych nie żyje. Ona się rozpłakała. Ja też się rozpłakałem. Potem wróciliśmy do naszej bazy. Łukasz został w tej amerykańskiej. Gdy wjechaliśmy do bazy, nasz dowódca wyszedł do nas i wszystkich przytulił. Jak dzieci. Tego nam chyba brakowało. Wtedy podjąłem chyba najgorszą decyzję w swoim życiu, że mimo tragedii, która nas spotkała chce zostać dalej w Afganistanie. Padła komenda, że wszyscy, którzy brali udział w patrolu, na drugi dzień wracają do kraju. Ja czułem, że ta misja się jeszcze dla mnie nie skończyła i spytałem dowódcę czy mogę zostać. Dowódca nie wyraził zgody - powiedział, że wszyscy wracamy do domu, ale jeszcze będzie wieczorem rozmawiał z generałem, więc będzie konkretna decyzja. Wieczorem przyszedł i powiedział:,,szymon, jeśli chcesz to możesz zostać. Z samochodu, w którym jechał Łukasz wszyscy musieli zlecieć do kraju. Z drugiego polskiego samochodu, kto chciał mógł zostać. Ja zostałem i zacząłem tego żałować już na drugi dzień, gdy chłopaki odlecieli już do domu. Do powrotu pozostał mi niecały miesiąc. Okazało się, że niektórzy kierowcy nie chcą już opuszczać bazy. Dziesięć dni przed wylotem do kraju wielu odmówiło wyjazdów. Ja podszedłem wtedy do kolegi, który planował wyjazdy i powiedziałem, że jeśli nie ma chętnych ja pojadę. Przyszedł do mnie po trzech godzinach. Wyjechałem na trzy dni z afgańskimi żołnierzami i wtedy wszystko się zaczęło nieprzespane noce Strona 7

8 i strach, koszmary nocne. Jakoś dotrwałem do końca zmiany. Wróciłem do kraju i podjąłem decyzję o powrocie do cywila. To było też spowodowane przyjęciem przez dowódcę jednostki. W trakcie trwania zmiany zmienił się dowódca. On mnie nie znał, ja go nie znałem. Podszedłem w ubraniu cywilnym po skierowaniem na badanie. Zameldowałem się u dowódcy. Spytał się kim jestem. Powiedziałem, że jego żołnierzem i wróciłem z Afganistanu. Spytał się czemu jestem bez munduru. Wytłumaczyłem, że przyszedłem tylko po skierowanie. Pułkownik zapytał tylko jak tam jest. Nie znalazł czasu dla mnie, ponieważ z adiutantem rozkładał właśnie szachy. Tak po prostu grali w szachy. Chyba brakowało mi tego, żeby zapytał po prostu jak się czujesz, czy ci pomóc. On zapytał tylko:,,jak tam jest? Zapytałem:,,panie pułkowniku, szczerze? Jest przejebane. A on mi odpowiedział:,,co ty mnie kurwa straszysz. Ja też chcę tam pojechać. Wyszedłem z kancelarii i powiedziałem, że nie będę więcej służyć pod dowództwem tego pana. Siedziałem półtora roku na zwolnieniu lekarskim, z czego trzy razy w klinice psychiatrii i stresu bojowego u profesora Ilnickiego. Jakoś udało mi się poskładać. Trochę rozwaliłem sobie życie. Rozwiodłem się. Nie mam swoich dzieci. Mimo rozwodu potrafię z żoną, rozmawiać, powiedzieć sobie kocham cię. Ostatnio mieliśmy okazję być dwa razy w Krakowie na wernisażu Kamili Dobrowolskiej oraz meczu Polska-USA, gdzie moja żona mi powiedziała:,,szymon, jesteśmy małżeństwem od trzynastu lat, a ty mnie po raz pierwszy gdzieś zabrałeś. Tak sobie pomyślałem, że ma rację. Przeanalizowałem ostatnie trzynaście lat życia i stwierdziłem, że rzeczywiście, że to zawsze ona robiła mi jakieś niespodzianki, prezenty. Zawsze myślałem, że to ona jest od tego, żeby dawać. Obecnie wystawiam swoje fotografie z Afganistanu. Jeżdżę z nimi po całej Polsce. Miałem wystawę w Muzeum Wojska Polskiego, wystąpiłem w programie Świat się kręci, jestem jednym z bohaterów książki Straty. Żołnierze z Afganistanu państwa Rigamonti. Jak to ktoś ostatnio powiedział mam swoje przysłowiowe pięć minut, które trwa już od jakiegoś roku, może półtora. Wszystko nałożyło się jedno na drugie i z tego powodu Strona 8

9 mam wrogów. Nie wiem czy to jest środowisko cywilne czy wojskowe. Moja żona ostatnio wykrzyczała mi, że ludzie uważają, że wszystko to co robię to kreuję się na śmierci Łukasza. Ja wspomniałem o Łukaszu w każdym programie, w każdym wywiadzie, dlatego, że mu się to należy. Podobno zaczęło się od tego, że pewna pani w programie regionalnym, powiedziała, że w Afganistanie zginął mój przyjaciel. Ja nigdy nie powiedziałem, że Łukasz był moim przyjacielem. Łukasz był moim kolegom. Jeśli chce się mówić o przyjaźni, trzeba się dobrze znać. Ja Łukasza znałem czternaście, może piętnaści miesięcy. Nigdy nie użyłem takiego słowa. Fotografować zacząłem, żeby mieć pamiątkę z misji. Dzieci zacząłem fotografować podczas wyjazdu z Afgańczykami. Urzekło mnie ich piękno, kolorowy ubiór. W tamtych momentach było mi żal tych dzieci. Zastanawialiśmy się z kolegami jak te dzieci zachowałyby się, gdybyśmy zabrali je do Polski do naszych realiów, tam gdzie jest telewizor, gdzie jest wanna. Czy one odnalazłyby się tutaj. Wydaje mi się, że one są tam szczęśliwsze, niż byłyby tutaj. Mają tam swoją przestrzeń, swoje podwórze, skały. Te dzieci są szczęśliwe, są szczęśliwe nawet wtedy gdy dostaną butelkę wody. Jak daliśmy im coca-colę, wtedy były wniebowzięte. Dzieci nie zawsze były przychylne do robienia zdjęć. Owszem zdarzały się takie, które same przychodziły, jednak bardzo często pokazywały, że nie chcą. Czasem same krzyczały,,mister, photo, photo. Wtedy robiłem im zdjęcie, a potem one podbiegały i musiałem im pokazać to co zrobiłem. Pamiętam, że kiedyś była tam też dziewczynka, która początkowo nie chciała zdjęć. Jednak zachęcona reakcją swoich kolegów również poprosiła o zdjęcie i z zainteresowaniem oglądała to co pojawiło się na wyświetlaczu aparatu. Czasami potrzebowałem dłuższej chwili, żeby sfotografować dziecko. W Afganistanie zszokował mnie najbardziej stosunek mężczyzn do kobiet. Były tam niczym. W Iraku owszem kobiety chodziły w burkach, jednak w Afganistanie były zasłonięte całkowicie. Miały tylko niewielką kratkę na Strona 9

10 oczy. Przykładowo jak jechaliśmy samochodem, widzieliśmy rodzinę ze stadem owiec, kobieta szła na początku, z przodu i na plecach miała zawieszone dzieci, z przodu biegły pozostałe starsze pociechy, a ona kijkiem musiała poganiać owce. Mężczyzna w tym czasie szedł z tyłu i po prostu machał swoim kijkiem. Tam kobieta spełnia chyba wszystkie obowiązki. Często też widzieliśmy jak miejscowi jechali pick-upem i wieźli owce, mężczyźni zawsze siedzieli w kabinie, a kobiety w tym upale i kurzu, z tyłu na pace, razem ze zwierzętami. Pamiętam jeszcze jedną sytuację, która mnie zdziwiła. Był to nasz pierwszy wjazd do miejscowości Gardez. Jechaliśmy piaszczystą drogą. Chcieliśmy przejechać miasto dość szybko, aby nikt nie zdążył nam nic wrzucić do samochodu, co się nieraz zdarzało. Wszędzie było pełno kurzu. Przy drodze stał taki niewielki straganik. Sprzedawca układał owoce, a nad nim wisiało mięso jakiś baran lub owca. Było tam pełno much, kurzu. W niektórych miejscach było nawet sina, jednak mimo to co jakiś czas podchodził tam jakiś Afgańczyk, ucinał kawałek mięsa, wkładał do torby i płacił. Dla nas było to wielkim szokiem. Czasami wojsko afgańskie zapraszało nas na jakiś posiłek albo herbatę. Wchodziliśmy przykładowo do dowódcy kompanii wojska afgańskiego, siedział tam on i jakiś sześciu żołnierzy. Na samym początku zawsze częstował zieloną herbatą. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że brał najbliżej stojącą szklankę z której ktoś inny przed chwilą pił, wylewał fusy i nie myjąc tej szklanki, napełniał ją nowym naparem i podawał nam. Nieraz można było po odciskach ust na szklance oszacować, ile osób piło z niej przed nami. Urzekły mnie ich potrawy. Kiedyś jak byliśmy w górach, upiekli barana. Nie wiem jakie oni dodają przyprawy, ale wszystkie dostępne u nas nie umywają się do tamtych. Po zjedzeniu mięsa, po prostu braliśmy chleb i maczaliśmy go w tym tłuszczu. Wojsko afgańskie było dla nas bardzo życzliwe. Co mnie jeszcze zdziwiło? To, że afgańscy żołnierze byli zatrudniani na kontrakty. Był tam jeden dowódca, który przyznał mi się, że służył wcześniej dla talibów. Stwierdził jednak, że tam za dużo ludzi się zabija i postanowił przyjść do wojska. Gdy kontrakty im się Strona 10

11 kończyły, niektórzy z nich nie ukrywali tego, że potem znów powrócą talibów. Przeszło mi przez myśl, że my nauczyliśmy ich pewnych zasad i procedur walki, a oni po zakończeniu walki, wrócą znów do talibów i będą nas atakować. Wojsko afgańskie miało bardzo duży szacunek dla nas, dla Polaków. Jeśli wyjeżdżali z nami na patrole, wiedzieli, że podczas ataku czy zasadzki, my ich nie zostawimy i nie uciekniemy. Gdyby w Afganistanie nie było wojny to państwo byłoby ciekawe pod względem turystycznym. Jest tam pięknie. Jednak na misję już bym tam nie pojechał. Nie ma żadnych pieniędzy, które namówiłyby mnie na ponowny wyjazd. Podczas wystaw fotografii w szkołach, mamy też spotkania z młodzieżą, z dziećmi. Pamiętam jak miałem pierwszą w swoim życiu prelekcję, mieliśmy przygotowane zajęcia na około 45 minut, trwała trzy i pół godziny. Druga dwie i pół. Dzieci po prostu nie chciały mnie wypuścić. Ciągle padały pytania. Od najprostszych i najłatwiejszych, typu czy była tam coca-cola, co jedliście, do tych najtrudniejszych ilu zginęło, kto zginął. Przyznam szczerze, że nie sądziłem, że jest takie zapotrzebowanie na to, że ludzie są tak chłonni tego, by poznać to jak działamy. Inaczej jest jak usłyszy się to w telewizji, a inaczej bezpośrednio od żołnierzy. Podobnie było na mojej wystawie, początkowo mijali zdjęcia, jednak w pewnym momencie podeszła grupa młodzieży. Oglądali legitymację weterana poszkodowanego, gwiazda Afganistanu. Wzięli inne odznaczenie i spytali co to, więc im powiedziałem, że dostałem jak byłem w Iraku. Popatrzyli na mnie i spytali:,,to jest pana legitymacja? To pan tam był?. Powiedziałem, że to jest moja wystawa i moje pamiątki. Wtedy znów zaczęły się pytania, podeszła następna grupka. Jestem dumny z tego, że jestem częścią historii oraz, że mogę przekazywać tę historię młodszemu pokoleniu. Prezentowana publikacja ani żaden jej fragment nie może być powielany lub rozpowszechniany w jakiejkolwiek formie i w żaden sposób bez uprzedniego zezwolenia. Tekst: Szymon Mutwicki Strona 11