List Pawła do Galacjan

Transkrypt

1 List Pawła do Galacjan Pozdrowienie 1 Paweł, apostoł nie od ludzi ani przez człowieka, lecz przez 1 Jezusa Chrystusa i Boga Ojca, który go wzbudził z martwych, 1 2 oraz wszyscy bracia, 2 którzy są ze mną, do kościołów Galacji: 3 Łaska wam i pokój 3 od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa, 4 który wydał samego siebie za nasze grzechy, aby w ten sposób wyrwać nas z teraźniejszego wieku złego według woli Boga i Ojca naszego, 5 któremu chwała na wieki wieków. 4 Amen. Zdziwienie Pawła łatwowiernością Galacjan 6 Dziwię się, Ŝe tak szybko dajecie się odwieść 5 od Tego, który was powołał w łasce Chrystusa do innej ewangelii, 7 jednak innej nie ma, chyba Ŝe jacyś ludzie, którzy was niepokoją i chcą przekręcić ewangelię Chrystusa. 8 Ale choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam ewangelię inną od tej, którą my 1 Apostoł, czyli posłany z pełnym autorytetem Posyłającego. Nie do ludzi... W obliczu zagroŝenia zborów galackich herezją Paweł powołuje się na fakt, Ŝe swoje apostolstwo otrzymał od samego Boga przez objawienie (por. w. 11). Odpowiada on teŝ tym, którzy podwaŝają jego status apostoła przez twierdzenie, Ŝe nie naleŝał on do grona Dwunastu. Paweł tymczasem został powołany przez samego Chrystusa (Dz 9,4-6; 22,7nn; 26,16nn). Wzbudził z martwych: Wiara w zmartwychwstanie jest jednym z podstawowych elementów chrześcijaństwa (zob: Dz 17,18; Rz 1,4; 1 Kor 15,20; 1 Ptr 1,3). 2 Apostoł nie reprezentuje siebie samego i swoich własnych poglądów, ale wypowiada się w imieniu wszystkich, którzy są z nim. 3 Łaska i pokój: Słowa te są czymś więcej niŝ tylko adaptacją powszechnego greckiego (łaska) i hebrajskiego (pokój) pozdrowienia. W listach Pawła łaska leŝy u podstaw wszystkigo, kim jesteśmy, co posiadamy i co dane jest nam robić (1 Kor 4,7; 15,10; 2 Kor 3,5-6; 10,13; 12,9nn), pokój jest skutkiem naszego zjednoczenia z Panem i powierzenia Mu wszystkiego, co wiąŝe się z naszym Ŝyciem (Flp 4,6-7). Podobne akcenty dostrzegamy w Pismach innych autorów Nowego Testamentu. Podobne przywitanie znajdujemy w Listach do Koryntian oraz do Tesaloniczan. 4 Podobne doksologie: Rz 9,5; 11,36; 16,27; Ef 3,21; 1 Tm 1,17. 5 Lub: przenosicie się.

2 str. 2 Pismo Święte wam ogłosiliśmy, niech będzie przeklęty! 9 Jak powiedzieliśmy przedtem, tak i teraz znowu mówię: Jeśli wam ktoś głosi ewangelię inną od tej, którą przejęliście, niech będzie przeklęty! 10 A teraz, czy chcę sobie zjednać ludzi, czy Boga? Albo czy staram się przypodobać ludziom? Gdybym nadal chciał się przypodobać ludziom, nie byłbym sługą Chrystusa. Paweł o pochodzeniu swoich wiadomości 11 Oznajmiam wam bowiem, bracia: Ewangelia głoszona was przeze mnie, nie jest według [myśli] ludzkiej; 12 bo teŝ ani ja nie przejąłem jej od człowieka, ani mnie nie nauczono, lecz [mam ją] przez objawienie Jezusa Chrystusa. 13 Słyszeliście bowiem o moim poprzednim postępowaniu w judaizmie, Ŝe wyjątkowo prześladowałem kościół BoŜy i niszczyłem go, 14 i robiłem postępy w judaizmie ponad wielu rówieśników mojego pokolenia, w większym stopniu będąc gorliwcem moich ojczystych tradycji. 15 Gdy jednak spodobało się Bogu, który mnie naznaczył od łona mojej matki i powołał przez swoją łaskę, 16 Ŝeby objawić swego Syna we mnie, 6 abym go głosił między poganami, natychmiast, nie radziłem się ciała i krwi 17 ani nie udałem się do Jerozolimy do tych, którzy przede mną byli apostołami, ale odszedłem do Arabii, 7 po czym znów wróciłem do Damaszku. 18 Następnie, po trzech latach, udałem się do Jerozolimy, Ŝeby się zapoznać z Kefasem, 8 i przebywałem u niego dni piętnaście; 19 a innego z apostołów nie widziałem poza Jakubem, brata Pana. 20 Te rzeczy wam piszę oto, przed obliczem Pana, Ŝe nie kłamię. 21 Potem poszedłem w okolice Syrii i Cylicji. 22 A osobiście byłem nieznany kościołom Judei, które są w Chrystusie. 6 Lub: w moim przypadku. 7 Arabia oznacza królestwo nebatejskie, które w tym czasie znajdowało się pod władzą Aretasa IV (9 r. przed Chr. do 40 r. po Chr.). Jako obszar geograficzny Arabia obejmowała zachodnią Mezopotamię, wschodnią i południową Syrię oraz Palestynę aŝ do półwyspu Synaj. W czasie okupacji rzymskiej na tych terenach powstały niezaleŝne królestwa, jak: nebatejskie na południe od Damaszku (które mogło teŝ nosić nazwę Arabia). Ze względu na bliskość Damaszku ten obszar Paweł mógł mieć na myśli (NET 600). 8 zapoznać, gr. i`store,w (historeo), znaczy odwiedzić dla zasięgnięcia informacji.

3 Pismo Święte str A tylko słyszeli: Ten, który nas niegdyś prześladował, teraz głosi wiarę, którą wcześniej niszczył 24 i z mego powodu chwalili Boga. Stanowisko filarów Kościoła w sprawie ewangelii Pawła 1 Potem, po czternastu latach, wraz z Barnabą znów udałem 2 się do Jerozolimy, zabrałem teŝ z sobą Tytusa; 9 2 udałem się tam zaś w związku z objawieniem; przedstawiłem im ewangelię, którą głoszę wśród pogan, na osobności zaś znaczniejszym, aby się czasem nie okazało, Ŝe biegnę czy biegłem na próŝno Ale nawet Tytusa, który był ze mną, jako Greka, nie zmuszono do obrzezania, 4 pomimo fałszywych braci, 11 wprowadzonych potajemnie, aby wyszpiegować naszą wolność, 12 którą mamy w Chrystusie, Ŝeby nas podbić w niewolę, 5 a którym ani na godzinę 13 nie ustąpiliśmy w poddaniu, aby prawda ewangelii przetrwała ze względu na was Ze strony 9 Po czternastu latach prawdopodobnie licząc od nawrócenia. Niektórzy uwaŝają, Ŝe Paweł ma na myśli swe przybycie do Jerozolimy wspomniane w Dz 11,30 (ok. 44 r. po Chr.); inni, Ŝe związane z problemem wynikłym w Antiochii a opisane w Dz 15,1nn (ok. 50 r. po Chr.). Barnaba znaczy: Syn zachęty; miał na imię Józef, był Lewitą pochodzącym z z Cypru (Dz 4,36), towarzyszył Pawłowi w czasie I podróŝy misyjnej (Dz 13,1-14,28). Tytus: Poganochrześcijanin, wysłannik Pawła do Koryntu i jego przedstawiciel do kierowania zborem na Krecie (Tt 1,5). 10 Paweł pragnął się upewnić, Ŝe objawiona mu Ewangelia (por. 1,11nn) zgadza się z tym, co głoszą znaczniejsi, a zwłaszcza Apostołowie. 11 Fałszywi bracia: osoby naleŝące do wspólnoty kościoła, lecz nie odrodzone, wprowadzone być moŝe przez nieszczerych albonaiwnych? chrześcijan naleŝących do stronnictwa faryzeuszów (Dz 15,5) i niewykluczone, Ŝe pozostający na usługach przywódców i stronnictw Ŝydowskich. Ich celem mogło być poznanie istoty Dobrej Nowiny, przedostanie się do grona liderów, zredukowanie młodego chrześcijaństwa do rangi kolejnego ugrupowania w obrębie religii Ŝydowskiej. 12 Wolność od Prawa, którą mamy w Chrystusie dzięki przeŝyciu nowego narodzenia, oznacza, Ŝe tego, co robimy, nie robimy zmuszeni przez Prawo, lecz pobudzeni przez Ŝyjącego w nas Chrystusa. (Zob. Gal 2,20; 5,1; 5,16). 13 Idiom: ani na krótką chwilę. 14 Ewangelia, której treścią jest nasza sprawiedliwość przez wiarę w Chrystusa, nierozerwalnie wiąŝe się z wolnością od Prawa do Ŝycia bez Prawa

4 str. 4 Pismo Święte zaś tych, którzy zdawali się coś znaczyć czym oni byli wcześniej, nie robi mi to Ŝadnej róŝnicy; Bóg nie bierze oblicza człowieka bo mnie ci znaczniejsi, niczego dodać nie doradzili, 7 raczej przeciwnie, gdy zobaczyli, Ŝe została mi powierzona ewangelia nieobrzezania, tak jak Piotrowi obrzezania 8 bo Ten, który działał w Piotrze w odniesieniu do apostolstwa między obrzezanymi, działał i we mnie w odniesieniu do pogan 9 i gdy poznali daną mi łaskę, Jakub i Kefas, i Jan, którzy uchodzą za filary, podali mnie i Barnabie prawicę [na znak] wspólnoty, abyśmy [szli] do pogan, a oni do obrzezanych; 10 abyśmy tylko pamiętali o ubogich, co teŝ pilnie starałem się wykonać. Wystąpienie Pawła przeciw Piotrowi w obronie ewangelii łaski 11 A gdy Kefas przyszedł do Antiochii, w twarz mu się przeciwstawiłem, bo teŝ był winny. 12 Zanim bowiem przyszli niektórzy od Jakuba, jadał razem z poganami; a gdy przyszli, zaczął stronić i odcinać się z obawy przed tymi z obrzezania W tym obłudnym postępowaniu dołączyli do niego i inni śydzi, tak Ŝe i Barnaba dał się wciągnąć w ich obłudę. 14 Ale gdy zauwaŝyłem, Ŝe nie idą prawidłowo zgodnie z prawdą ewangelii, powiedziałem do Kefasa wobec wszystkich: Jeśli ty, będąc śydem, po pogańsku, a nie po Ŝydowsku Ŝyjesz, na jakiej podstawie chcesz zmusić pogan do Ŝycia po Ŝydowsku? 15 My jesteśmy śydami z natury, a nie grzesznikami z pogan, 16 przekonani jednak, Ŝe człowiek nie jest usprawiedliwiany 16 z uczynków Prawa, a tylko przez wiarę Jezusa Chrystusa, 17 i my (por. 5,1; 1 Kor 9,21). Jeśli poddajemy tę wolność, upada prawda Ewangelii (2,5). 15 Stronnictwo głoszące pogląd, Ŝe chrześcijanie pochodzący z pogan powinni zostać obrzezani. Zob.: Dz Usprawiedliwić, gr. dikaio,w (dikaio) w myśli Pawła nie znaczy wytłumaczyć, ale uczynić sprawiedliwym lub ogłosić sprawiedliwym. Paweł uŝywa słowa sprawiedliwość w dwóch znaczeniach: (1) chodzi mu o status sprawiedliwych, nabywany dzięki dziełu odkupienia i dzięki wierze w Chrystusa (Rz 1-5), (2) chodzi mu o świętość, która jest konsekwencją Ŝycia w Chrystusie (Rz 6-8). 17 Tekst zwykle tłumaczony: przez wiarę w Jezusa Chrystusa. Wielu jednak uwaŝa, Ŝe w przypadku wyraŝenia wiara Chrystusa i temu podobnych wyraŝeń: Rz 3,22. 26; Gal 2,16. 20; 3,22; Flp 3,9, mamy do czynienia z genetivi subiectivi, czyli chodzi o wiarę Jezusa. Przy argumentacji na

5 Pismo Święte str. 5 w Chrystusa Jezusa uwierzyliśmy, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Chrystusa, a nie z uczynków Prawa, gdyŝ z uczynków Prawa nie będzie usprawiedliwione Ŝadne ciało. 17 Jeśli zaś szukając dostąpienia usprawiedliwienia w Chrystusie i my sami okazaliśmy się grzesznikami, to czy Chrystus jest na usługach grzechu? W Ŝadnym razie. 18 Bo jeśli znowu odbudowuję to, co zburzyłem, przedstawiam się jako przestępca. 19 GdyŜ ja przez Prawo umarłem Prawu, abym Ŝył Bogu. Wraz z Chrystusem zostałem ukrzyŝowany; 20 Ŝyję zaś juŝ nie ja, Ŝyje we mnie Chrystus; teraz natomiast Ŝyjąc w ciele, Ŝyję w wierze Syna BoŜego, 18 który mnie pokochał i wydał samego siebie za mnie. 21 Nie lekcewaŝę 19 łaski BoŜej; bo jeśli sprawiedliwość jest przez Prawo, to Chrystus umarł na darmo. Usprawiedliwienie sprawą wiary 3 1 O, nierozumni Galacjanie! Kto was otumanił, 20 was, przed których oczami był wcześniej wymalowany 21 obraz Jezusa Chrystusa ukrzyŝowanego? 2 Chcę dowiedzieć się od was tego jednego: Czy z uczynków Prawa otrzymaliście Ducha, czy ze słuchania wiary? 3 Czy tak nierozumni jesteście? Rozpoczęliście w Duchu, a teraz chcecie skończyć w ciele? 22 4 Czy tak tivi subiectivi, czyli chodzi o wiarę Jezusa. Przy argumentacji na korzyść genetivum subiectivum zwraca się uwagę, Ŝe gdy słowo wiara łączy się z osobą w genetivum, to nigdy nie jest to genetivus objectivus (Mt 9, ; Mk 2,5; 5,34; 10,52; Łk 5,20; 7,50; 8,25. 48; 17,19; 18,42; 22,32; Rz 1,8. 12; 3,3; 4, ; 1 Kor 2,5; 15,14. 17; 2 Kor 10,15; Flp 2,17; Kol 1,4; 2,5; 1 Ts 1,8; 3, ; 2 Ts 1,3; Tt 1,1; Flm 6; 1 Ptr 1,9; 2 Ptr 1,5). NET tłumaczy te słowa wyraŝeniem: wierność Jezusa Chrystusa (NET 603). 18 W wierze Syna BoŜego: genetivus objectivus, czyli w wierze w Syna BoŜego (Robertson, BW 5); W wierności Syna BoŜego: genetivus subjectivus, czyli w wierze Syna BoŜego (NET ma: w wierności Syna BoŜego, 604). 19 Lub: uniewaŝniam. 20 Lub: omamił, zaczarował, rzucił na was urok. 21 Lub: publicznie ogłoszony (BAGD 704). 22 Presentis Conativus (Wallace, Exegetical Syntax, 534).

6 str. 6 Pismo Święte wiele doświadczyliście 23 na próŝno? Rzeczywiście na próŝno. 5 Czy więc Ten, który zaopatruje was w Ducha i dokonuje wśród was czynów mocy, [czyni to] z uczynków Prawa, czy ze słuchania wiary? 6 Tak jak Abraham uwierzył Bogu i poczytano mu za sprawiedliwość Wiedzcie zatem, Ŝe ci, którzy są z wiary, są synami Abrahama. 8 Pismo zaś, które przewidywało, Ŝe Bóg z wiary będzie usprawiedliwiał pogan, juŝ wcześniej ogłosiło Abrahamowi: W tobie będą błogosławione wszystkie narody Tak więc ci, którzy są z wiary, dostępują błogosławieństwa wraz z wierzącym Abrahamem. 10 Bo wszyscy, którzy są z uczynków Prawa, są pod przekleństwem; jest bowiem napisane: Przeklęty kaŝdy, kto nie trwa we wszystkim, co zostało napisane w zwoju Prawa, aby to czynić A Ŝe w Prawie nikt nie jest usprawiedliwiany u Boga, to rzecz oczywista, bo: Sprawiedliwy z wiary Ŝyć będzie Prawo zaś nie jest z wiary, ale: Kto je wypełnia, w nich Ŝyć będzie Chrystus nas wykupił od przekleństwa Prawa przez to, Ŝe stał się zamiast nas przekleństwem, gdyŝ jest napisane: Przeklęty kaŝdy, kto jest powieszony na drzewie, aby błogosławieństwo Abrahama stało się w Chrystusie Jezusie udziałem pogan, abyśmy obietnicę Ducha otrzymali przez wiarę. 23 W sensie pozytywnym lub negatywnym. Nie mamy wzmianek o prześladowaniach w północnej Galacji, za to o cierpieniach w południowej czytamy w Dz 14, MjŜ 15, MjŜ 12,3; 18, MjŜ 27, Hab. 2, MjŜ 18, MjŜ 21,23.

7 Pismo Święte str. 7 Dziedzictwo sprawą obietnicy 15 Bracia, po ludzku mówię: Uprawomocnionego testamentu 30 pomimo Ŝe ludzki nikt nie obala i nic się do niego nie dodaje. 16 Obietnice zaś zostało ogłoszone Abrahamowi i jego nasieniu. Nie mówi: I nasionom, jako wielu, lecz jako jednemu: i twojemu nasieniu 31 którym jest Chrystus. 17 To zaś mówię: Testamentu uprzednio przez Boga uprawomocnionego nie uniewaŝnia po czterystu trzydziestu latach Prawo, by przez to podwaŝyć obietnicę Jeśli bowiem dziedzictwo jest z Prawa, to juŝ nie z obietnicy. Bóg zaś Abrahamowi nadał [je] z łaski przez obietnicę. Rola Prawa 19 Czym zatem jest Prawo? 33 Zostało dodane z powodu przestępstw dopóki nie przyjście Nasienie, któremu została dana obietnica zarządzone przez aniołów do rąk pośrednika Tymczasem [przy obietnicy] nie ma ani jednego pośrednika, za to jest Bóg jeden Czy więc Prawo jest przeciw obietnicom Boga? W Ŝadnym razie! Gdyby bowiem dane było Prawo zdolne oŝywić, sprawiedliwość rzeczywiście byłaby z Prawa. 22 Ale Pismo sprowadza wszystkich pod grzech, 36 aby obietnica z wiary Jezusa Chrystusa była udziałem tych, którzy wierzą. 30 Testament, gr. diaqh,kh (diateke), zasadniczo oznacza ustalenie; (1) techniczny prawny termin na określenie ustaleń co do dziedzictwa, powszechny wśród Greków i Rzymian: testament lub ostatnia wola (prawdopodobnie w Hbr 9,16. 17); (2) wiąŝący kontrakt, porozumienie, traktat pomiędzy dwiema stronami lub osobami (Gal 3,15); (3) przymierze, porozumienie, obietnica, deklaracja woli ze strony Boga głównie w NT, podobnie jak w ST i LXX, warunki którego określa Bóg (Łk 1,72; Mk 14,24; być moŝe równieŝ Hbr 9,16. 17) MjŜ 12,7; 13,15; 17,7; 24, MjŜ 15,13; 2 MjŜ 12, Lub: Dlaczego zatem nadane zostało Prawo? 34 Był on pośrednikiem bardziej w znaczeniu przedstawiciela Boga niŝ w znaczeniu odrębnej strony postępowania. 35 Bóg nadając Prawo Izraelowi wręczył je przez aniołów do rąk MojŜesza; składając obietnicę Abrahamowi był sam bez Ŝadnych pośredników. 36 Lub: pod władzę grzechu.

8 str. 8 Pismo Święte 23 Przed przyjściem zaś wiary sprowadzeni [pod grzech] byliśmy ściśle strzeŝeni przez Prawo aŝ do objawienia mającej nadejść wiary. 24 Tak więc Prawo stało się naszym nadzorcą 37 do Chrystusa, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary. 25 Gdy zaś przyszła wiara, nie jesteśmy juŝ pod nadzorcą. 26 Wszyscy bowiem jesteście synami Boga przez wiarę w Jezusa Chrystusa. 27 Bo wszyscy, ilu was było ochrzczonych w Chrystusa, odzialiście się w Chrystusa. 28 Nie ma śyda ani Greka, nie ma niewolnika ani wolnego, nie ma męŝczyzny ani kobiety, gdyŝ wy wszyscy jedno jesteście w Jezusie Chrystusie. 29 A jeśli wy [naleŝycie do] Chrystusa, to jesteście nasieniem Abrahama, dziedzicami według obietnicy. 4 1 A mówię: Tyle czasu, ile dziedzic jest małym dzieckiem, 38 niczym się nie róŝni od niewolnika, chociaŝ jest panem wszystkiego, 2 ale jest pod dozorcami 39 i rządcami aŝ do czasu ustalonego przez swego ojca Podobnie i my, gdy byliśmy niedojrzali, pozostawaliśmy zniewoleni pod zasadami tego świata; 41 4 gdy jednak nadeszła pełnia czasu, Bóg wysłał swojego Syna, który narodził się z kobiety, narodził się pod Prawem, 5 aby wykupił tych, którzy byli pod Prawem, abyśmy dostąpili usynowienia A poniewaŝ jesteście synami, Bóg 37 Nadzorca, gr. paidagwgo,j (paidagogos) wychowawca, instruktor, straŝnik, trener, opiekun. Był to niewolnik, który w bogatszych rodzinach rzymskich i greckich sprawował pieczę na chłopcami w wieku od sześciu do szesnastu lat. Nadzorował on dzieci w domu i odprowadzał do szkoły do mistrza lub nauczyciela. 38 Małe dziecko, gr. nh,pioj (nepios), odnosi się do małego dziecka, w wieku do czterech lat (LN 9.43). 39 Dozorca, gr. evpi,tropoj (epitropos) i nadzorca gr. paidagwgo,j (paidagogos) to wyraŝenia bliskoznaczne. 40 Zgodnie z prawem rzymskim do czternastego roku Ŝycia dziecko pozostawało pod opieką wychowawcy; następnie do dwudziestego piątego roku Ŝycia kontrolę nad nim sprawował kurator. W miastach greckofrygijskich funkcjonowało to samo prawo; w Syrii ojciec wyznaczał zarówno wychowawcę, jak i kuratora; w Rzymie wyznaczał tylko wychowawcę (Robertson, BW 5). 41 Kol 2, Usynowienie, gr. uiòqesi,a (hyiotesia) był pierwotnie terminem technicznym na określenie adoptowania dającego pełne prawa dziedziczenia.

9 Pismo Święte str. 9 wysłał do waszych serc Ducha swojego Syna, wołającego: Abba, 43 Ojcze! 7 Tak więc juŝ nie jesteś niewolnikiem, lecz synem, a jeśli synem, to i dziedzicem przez Boga. Powrót do Prawa niepotrzebny 8 Wprawdzie kiedyś, gdy nie znaliście Boga, słuŝyliście tym, którzy z natury nie są bogami; 9 teraz jednak, gdy poznaliście Boga, a raczej, gdy zostaliście przez Boga poznani, dlaczego znów zawracacie do słabych i nędznych zasad, pod którymi ponownie chcecie słuŝyć. 10 Pilnujecie dni, miesięcy, świąt i lat! 11 Boję się o was, czy w jakiś sposób nie trudziłem się dla was na darmo. 12 Błagam was, bracia, stawajcie się tacy, jak ja, gdyŝ i ja jak wy. W niczym mnie nie skrzywdziliście; 13 wiecie przecieŝ, Ŝe po raz pierwszy głosiłem wam ewangelię z powodu słabości ciała. 14 I chociaŝ moje ciało było dla was próbą, nie pogardziliście mną ani nie wypluliście mnie, ale przyjęliście mnie jak anioła BoŜego, jak Chrystusa Jezusa. 15 Gdzie więc jest wasze szczęście? Bo zaświadczam wam, Ŝe gdyby było moŝna wyłupilibyście sobie oczy i dali je mnie. 16 Czy dlatego stałem się waszym wrogiem, Ŝe mówię wam prawdę? 17 Zabiegają o was nie dobrze, lecz po to, by was odłączyć, abyście o nich zabiegali. 18 Dobrą zaś jest rzeczą zabiegać w słusznej sprawie zawsze, a nie tylko wtedy, gdy jestem pośród was obecny. 19 Dzieci moje, które znów w bólach rodzę, dopóki Chrystus nie będzie w was ukształtowany; 20 a chciałbym teraz być obecny przy was i odmienić mój głos, bo jestem niepewny co do was. 21 Powiedzcie mi wy, którzy chcecie być pod Prawem, czy nie słuchacie Prawa? 22 Napisane jest bowiem, Ŝe Abraham miał dwóch synów, jednego z niewolnicy, a drugiego z wolnej. 23 Lecz ten z niewolnicy narodził się według ciała, ten natomiast, który był z wolnej, ze względu na obietnicę. 24 Ma to znaczenie przenośne, te [kobiety] są jak dwa przymierza, jedno z góry Synaj, rodzące w niewolę jest nim Hagar. 25 To Hagar zaś jest górą Synaj w Arabii; odpowiada ona teraźniejszemu Jeruzalem, gdyŝ wraz ze swoimi dziećmi wciąŝ pełni powinno- 43 Transliteracja hebr. aba (abba) znaczy: ojcze mój, ale uŝywane takŝe w znaczeniu ojcze.

10 str. 10 Pismo Święte ści niewolnicy. 26 Natomiast górne Jeruzalem jest wolne i ono jest naszą matką. 27 Jest bowiem napisane: Rozraduj się, niepłodna, która nie rodzisz, wydaj okrzyk i zawołaj, ty, która w bólach nie rodzisz, bo więcej dzieci jest u porzuconej 44 niŝ u tej, która ma męŝa Wy zaś, bracia, według Izaaka, jesteście dziećmi obietnicy. 29 Lecz jak niegdyś ten, który został zrodzony według ciała, prześladował zrodzonego według Ducha, tak i teraz Lecz co mówi Pismo? Wypędź niewolnicę oraz jej syna; bo na pewno nie będzie dziedziczył syn niewolnicy z synem wolnej. 31 Dlatego, bracia, nie jesteśmy dziećmi niewolnicy, lecz wolnej! Powołanie do wolności 1 Chrystus wyzwolił nas do wolności. Stójcie więc niezachwianie i nie poddawajcie się znów jarzmu niewoli. 2 UwaŜajcie! 47 Ja, Paweł, mówię wam: Jeśli poddajecie się 5 obrzezaniu, Chrystus wam nic nie pomoŝe. 3 Natomiast kaŝdemu człowiekowi poddającemu się obrzezaniu zaświadczam: Zobowiązany jest wykonać całe Prawo. 4 Zostaliście odłączeni od Chrystusa, wszyscy, którzy w Prawie staracie się znaleźć 48 usprawiedliwienie, wypadliście z łaski. 5 My bowiem w Duchu, z wiary, oczekujemy nadziei sprawiedliwości, 6 gdyŝ w Chrystusie Jezusie ani obrzezanie nic nie znaczy, ani nieobrzezanie, ale wiara, która działa przez miłość. 7 Biegliście dobrze; kto wam przeszkodził być przekonanymi w prawdzie? 8 To namawianie nie pochodzi od Tego, który was powołuje. 9 Trochę kwasu zakwasza całe ciasto. 10 Ja jestem co do was przekonany w Panu, Ŝe nie będziecie innego zdania; a ten, kto was niepokoi, poniesie karę kimkolwiek by był. 11 A ja, bracia, jeśli nadal głoszę obrzezanie, to za co wciąŝ jestem 44 Lub: u samotnej. 45 Iz 49,13; 54, MjŜ 21,9; 1 Ts 2,15n. 47 Lub: Parzcie! 48 Zob. Wallace, Exegetical Syntax, 534.

11 Pismo Święte str. 11 prześladowany? Wtedy przecieŝ koniec ze skandalem krzyŝa. 12 Oby sobie obcięli ci, którzy wam mącą. 13 Bo wy, bracia, zostaliście powołani do wolności; tylko z tej wolności nie [czyńcie] okazji dla ciała, 49 lecz słuŝcie jedni drugim z miłością. 14 GdyŜ całe Prawo spełnione jest w jednym słowie, mianowicie: Będziesz kochał swojego bliźniego tak, jak samego siebie Jeśli jednak jedni drugich kąsacie i poŝeracie, uwaŝajcie, abyście jedni drugich nie strawili. 16 Mówię zaś: śyjcie w Duchu, a na pewno nie spełnicie Ŝądzy ciała. 17 Ciało bowiem poŝąda przeciw Duchowi, a Duch przeciw ciału, te zaś są sobie przeciwne, abyście nie te [cielesne], jeśli ich chcecie, je czynili Jeśli zaś jesteście prowadzeni przez Ducha, nie jesteście pod Prawem. 19 Wyraźne 52 natomiast są uczynki ciała, a mianowicie: nierząd, nieczystość, rozpusta, bałwochwalstwo, czary, nieprzyjaźnie, spór, zazdrość, wybuchy gniewu, samolubstwo, 54 poróŝnienia, odstępstwa, zawiści, zabójstwa, 56 pijaństwa, hulanki i tym podobne; o tych zapowiadam wam, jak juŝ zapowiedziałem, Ŝe ci, którzy takie rzeczy czynią, Królestwa BoŜego nie odziedziczą. 22 Owocem zaś Ducha jest: miłość, 57 radość, pokój, cierpliwość, 49 Gal 5,13.24; Gal 3,3; 5, , MjŜ 19,18 51 Słowo: abyście moŝna teŝ tłumaczyć jako: tak, Ŝe, a zatem: tak, Ŝe nie te [cielesne], jeśli ich chcecie, macie czynić. Słowo jeśli moŝna te tłumaczyć jako gdy w znaczeniu warunkowym, a zatem: tak, Ŝe nie te cielesne, gdy chcecie, macie czynić. Dalej słowo: chcecie moŝe teŝ wyraŝać pragnienie: pragniecie, Ŝyczycie sobie, podoba wam się, a zatem: tak, Ŝe nie to, co wam się podoba, macie czynić, albo: tak Ŝe nie moŝecie czynić, co wam się podoba (zob. NET 611). 52 Lub: Oczywiste. 53 Ogólniej: brak ograniczeń moralnych. 54 Ogólniej: zła rywalizacja. 55 Lub: rozłamy, herezje, odszczepieństwa. 56 Słowo to obecne jest wprawdzie w późniejszych manuskryptach, jednak ze względu na jego podobieństwo do słowa zawiść, mogło zostać pominięte. Zob. NET Lub: Owocem zaś Ducha jest miłość: radość... (Zob. NET 611).

12 str. 12 Pismo Święte uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, wstrzemięźliwość. 59 Przeciw takim nie ma Prawa. 24 A ci, którzy [naleŝą do] Chrystusa Jezusa, ukrzyŝowali ciało wraz z namiętnościami i Ŝądzami. 25 Jeśli Ŝyjemy w Duchu, Duchowi się teŝ podporządkowujmy Nie stawajmy się Ŝądni próŝnej chwały, jedni drugich draŝniąc, jedni drugim zazdroszcząc. 1 Bracia, jeśli człowiek zostanie przyłapany na jakimś upadku, wy, którzy jesteście duchowi, poprawiajcie takiego w 6 duchu łagodności, pilnując samego siebie, abyś i ty nie uległ pokusie. 2 Jedni drugich brzemiona noście, a tak wypełnicie Prawo Chrystusa. 3 Jeśli bowiem kto uwaŝa, Ŝe jest czymś, będąc niczym, samego siebie zwodzi. 4 Niech kaŝdy poddaje próbie własne postępowanie, a wówczas będzie miał chlubę tylko w odniesieniu do siebie, a nie w odniesieniu do drugiego. 5 GdyŜ kaŝdy poniesie własny cięŝar. 6 Ten zaś, kto jest uczony Słowa, niech się dzieli wszelkim dobrem z tym, który naucza. 7 Nie błądźcie, Bóg nie daje z siebie szydzić; gdyŝ co człowiek sieje, to i Ŝąć będzie; 61 8 tak Ŝe kto sieje dla swojego ciała, z ciała Ŝąć będzie skaŝenie, a kto sieje dla Ducha, z Ducha Ŝąć będzie Ŝycie wieczne. 9 Czynić zaś dobrze nie ustawajmy, gdyŝ w swoim czasie będziemy Ŝąć nie znuŝeni. 10 W takim więc razie, tak jak czas mamy, czyńmy dobro względem wszystkich, a najbardziej zaś względem domowników wiary. 11 Popatrzcie, jak wielkimi literami moją ręką do was napisałem Ci wszyscy, którzy chcą się pokazać od strony ciała, ci was zmuszają, abyście się dali obrzezać, po to tylko, Ŝeby mogli uniknąć prześladowania dla krzyŝa Chrystusa. 13 Sami bowiem obrzezani nie przestrzegają Prawa, chcą jednak was obrzezywać, aby się chlubić z waszego ciała. 14 Co do mnie zaś, w Ŝad- 58 Wierność i wiara określane są jednym słowem. 59 Lub: umiarkowanie, powściągliwość, opanowanie. 60 Lub: z Duchem teŝ pozostawajmy w harmonii. 61 Jedno z najczęściej spotykanych przysłów staroŝytności (Job 4,8; 2 Kor 9,6; Mt 9,16; Mk 4,26). 62 Aoryst epistolarny; moŝna tłumaczyć: jak wielkimi literami do was piszę.

13 Pismo Święte str. 13 nym razie nie będę się niczym chlubił, chyba Ŝe krzyŝem Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego dla mnie świat został ukrzyŝowany a ja dla świata. 15 Bo ani obrzezanie nic nie znaczy, ani nieobrzezanie, lecz nowe stworzenie. 16 A tym wszystkim, którzy tej zasady trzymać się będą, nad nimi pokój i miłosierdzie równieŝ dla Izraelem Boga. 17 Odtąd juŝ nikt niech mi zadaje trudu; ja bowiem na moim ciele noszę piętno Jezusa. 18 Łaska naszego Pana, Jezusa Chrystusa, niech będzie z waszym duchem, bracia. Amen.