List apostoła Pawła do Filemona

Transkrypt

1 Pismo Święte str. 1 List apostoła Pawła do Filemona Przywitanie i pozdrowienia 1 Paweł, więzień 1 Chrystusa Jezusa, i Tymoteusz, 2 brat, do Filemona, 3 ukochanego i naszego współpracownika, 2 oraz do Appii, 4 siostry, do Archippa, naszego współbojownika, 5 a takŝe do kościoła w twoim domu: 6 3 Łaska wam i pokój od Boga, naszego Ojca, i od Pana Jezusa Chrystusa. 1 Podobnie w Ef 3,1; 4,1. Paweł był uwięziony z powodu swojej słuŝby Chrystusowi, podobnie jak Jan (Obj 1,9). 2 Dz 19,22. Filemon prawdopodobnie znał Tymoteusza. 3 Filemon (mię znaczy najukochańszy lub jedyny przyjaciel), mieszkaniec Kolosów, nawrócony przez Pawła (w. 19). 4 Appia, imię dość powszechne w inskrypcjach frygijskich, być moŝe Ŝona Filemona. 5 Archippos, być moŝe syn Filemona, a być moŝe jeden z przełoŝonych kościoła w Kolosach. Niektórzy sugerują, Ŝe był on pastorem kościoła w Laodycei. Określenie go współbojownikiem ukazuje, Ŝe Ŝycie chrześcijańskie jest pracą i bojowaniem dla ewangelii (Flp 2,25). 6 W pierwszym wieku siedzibą zborów były domy bogatych chrześcijan. Wzmianki o budynkach kościelnych pochodzą dopiero z III w. po Chr. (Robertson, BW 5). W tym wypadku chodzi o Zbór w Kolosach. Gdy Paweł pisze do Tymoteusza słowa odnoszące się do bogaczy tego świata (1 Tm 6,17-19), to Filemon jest przykładem, jak moŝna słuŝyć kościołowi swoją zasobnością majątkową. W tym względzie zob. takŝe Dz 12,12, 1 Kor 16,19; Rz 16,5; Kol 4,15. Chrześcijanin a dobra materialne: Warte przemyślenia zasady korzystania z dóbr materialnych sformułował John Wesley: Zarabiaj najwięcej, jak moŝesz; oszczędzaj, najwięcej jak moŝesz; dawaj najwięcej jak mo- Ŝesz (Gain all you can; save all you can,give all you can). Według niego dawanie nie powinno kończyć się na dziesięcinie. Do Boga naleŝą wszystkie dochody. Wierzący musi wszystkimi dochodami rozporządzać zgodnie z wolą Boga. Dalsze zasady Wesleya stanowiły: (1) Dbaj o potrzeby swoje i rodziny. Wierzący powinien dbać o to, by rodzina miała dosyć prostego, zdrowego poŝywienia, czyste ubranie, oraz mieszkanie i dosyć na wypadek, gdyby coś się miało przytrafić zarabiającemu na chleb (1 Tm 5,8). (2) Kto ma wystarczająco poŝywienia i odzienia wraz z miejscem, gdzie połoŝyć głowę wszystko ponad to jest bogactwem (1 Tm 6,8). (3) Chrześcijanin, który prowadzi własną działalność powinien mieć odpowiednie narzędzia, zwierzęta i kapitał, aby ją z powodzeniem kontynu-

2 str. 2 Pismo Święte Zapewnienie o modlitwie 4 Dziękuję mojemu Bogu zawsze, wspominając cię w moich modlitwach, 7 5 słysząc o twojej miłości i wierze, którą masz względem Pana Jezusa, i względem wszystkich świętych, 8 6 aby wspólnota twojej wiary 9 mogła stać się skuteczna 10 we właściwym poznaniu wszelkiego dobra, które [jest] w nas 11 ze względu 12 na Chrystusa. 13 ować (Rz 12,17; 13,8). (4) Chrześcijanin powinien brać na siebie odpowiedzialność za innych (Gal 6,10). Wesley sformułował takŝe pytania pomagające zbadać własny stosunek do dóbr materialnych: Czy wydając te pieniądze zachowuję się jako ich właściciel, czy szafarz? Jaki tekst z Biblii wymaga ode mnie wydania tych pieniędzy? Czy mógłbym ten zakup złoŝyć jako ofiarę dla Boga? Czy Bóg wynagrodzi mi ten wydatek przy zmartwychwstaniu sprawiedliwych? 7 Paweł miał zwyczaj informowania swoich adresatów o tym, co jest przedmiotem jego modlitwy i modlitwy jego przyjaciół (Kol 4,12). Inne modlitwy Pawła znajdujemy w: Rz 1,8; 1 Kor 1,4-9; Ef 1,17-23; Flp 3,3-6; Kol 1,3-14; 2,1-3; 1 Ts 1,2-10; 2 Tm 1,3. 8 Podobne wyraŝenia znajdujemy w Gal 4,4; Ef 1,15; Kol 1,4. Chodzi o wiarę w Chrystusa i miłość względem świętych. Pierwsza powinna zawsze przekładać się na drugą. 9 Lub: aby to, Ŝe wspólnie z nimi wierzysz... Znaczenie słów: Wspólnota twojej wiary: (1) Jeśli odnieść wspólnotę do materialnego wsparcia, a wiarę potraktować jako genetivus źródła, wyra- Ŝenie mogłoby oznaczać wypływające z wiary wsparcie materialne. (2) Jeśli potraktować wspólnotę jako dzielenie się, a wiarę jako genetivus obiektu, wyraŝenie mogłoby się odnosić do dzielenia się wiarą, a zatem do ewangelizacji. (3) Jeśli rozumieć wspólnotę w sensie dystrybutywnym, a wiarę w sensie wspólnego wszystkim chrześcijanom zaufania do Boga, to wyraŝenie oznacza współudział w społeczności chrześcijan skupionych wokół Chrystusa. (4) Jeśli wspólnota oznacza uczestnictwo, a wiara sferę w której się uczestniczy, to w wyraŝeniu chodzi o udział w wierze. 10 Lub: czynna. 11 Wiele waŝnych manuskryptów zamiast nas ma was (zob. NET 680). 12 Lub: względem, z powodu. 13 To, co posiadamy w Chrystusie, poznajemy nie samym rozumem, ale przez rozum i wiarę i na drogach Ŝycia wiary. Praktycznie wygląda to tak: gdy napotkasz w Piśmie Świętym obietnicę, proś by Pan dał ci zrozumieć jej sens, następnie zaufaj jej prawdzie i czekaj w modlitwie, aŝ On przerodzi ją w rzeczywistość twojego Ŝycia.

3 Pismo Święte str. 3 Prośba 7 Doznałem bowiem wielkiej radości i pociechy z powodu twojej miłości, gdyŝ wnętrza 14 świętych zostały przez ciebie, bracie, odświeŝone Dlatego, mając w Chrystusie wielką śmiałość nakazać ci, co naleŝy, 16 9 raczej ze względu na miłość proszę, 17 taki, jaki jestem, jako stary 18 Paweł, a teraz takŝe więzień Chrystusa Jezusa, 10 proszę cię za moim dzieckiem, które urodziłem w więzach, 19 za Onezymem, niegdyś tobie nieprzydatnym, a teraz i tobie i mnie uŝytecznym, 12 które ci odesłałem 21 jego, to jest wnętrzności moje. 13 Zamierzałem ja go przy sobie za- 14 Por. Flp 2,1; Kol 3, Jak w Mt 11,28, por. takŝe Mk 6,31; Obj 14, Nakazać ci, co naleŝy, zob. Kol 3,18; Ef 5,4. Idiom spotykany u późniejszych pisarzy (Robertson, BW 5). 17 Z prośby Pawła wyłaniają się zasady jego współŝycia z innymi chrześcijanami: (1) Nie uwaŝa się on za wodza, który rozkazuje, ale za kochającego brata, który prosi (w. 9). (2) Liczy on na współpracę, która wypływa z dobrej woli wierzących (w. 14). (3) Nie podwaŝa on zasad sprawiedliwości, ale kieruje się zasadą, Ŝe łaska góruje nad sprawiedliwością (w. 17n). (4) Jego stosunek do innych przeniknięty jest przekonaniem o tym, co najlepsze wierzy bowiem w moc nowego narodzenia (w.20n). 18 Paweł nazwany jest młodzieńcem (neanias) w czasie, gdy Szczepan był kamienowany (Dz 7,58). W czasie pisania niniejszego listu ma prawie sześćdziesiąt lat. Hipokrates określa człowieka starym, gdy wchodzi on w wiek od 49 do 56, a potem jako starca (gr. gerôn). Papirusy odnoszą słowo presbutês do starszych ludzi, jak w Łk 1,18 mówi się o Zachariaszu oraz w Tt 2,2. Ef 6,20 Paweł określa siebie jednak presbeuô en halusei (jestem ambasadorem w kajdanach). Stąd Lightfoot utrzymuje, Ŝe w tym tekście presbutês = presbeutês, co wynika z powszechnego mylenia przez skrybów literki u i dwugłoski eu. W LXX 4 razy słowa te uŝywane są zamiennie. O podobnej niejednoznaczności świadczą równieŝ papirusy i inskrypcje. Niewątpliwie słowo ambasador (presbeutês) jest tu moŝliwe, podobnie jak w Ef 6,20 (presbeuô) chociaŝ nie ma powodu, dla którego Paweł nie mógłby o sobie powiedzieć, Ŝe jest starym człowiekiem. 19 Onezym u Pawła w Rzymie przeŝył nowe narodzenie. Apostoł zatem postrzega ewangelizację jako rodzenie nowego człowieka! 20 Onezym znaczy uŝyteczny. Apostoł uŝywa tego imienia w swojej grze słownej w w Odesłałem, aoryst epistolarny, tzn. gdy Filemon będzie czytał list, będzie to wówczas czas przeszły dokonany.

4 str. 4 Pismo Święte trzymać, aby mi zamiast ciebie usługiwał 22 w więzach ewangelii, 14 ale bez twojej zgody nie chciałem nic uczynić, aby twoje dobro nie było jakby z musu, lecz z dobrej woli. 15 Bo moŝe dlatego opuścił cię na godzinę, abyś mógł go odzyskać na wieki 16 juŝ nie jako sługę, ale więcej niŝ sługę, bo jako brata ukochanego, szczególnie dla mnie, a tym bardziej dla ciebie, zarówno w ciele, jak i w Panu Skoro więc masz mnie za uczestnika [wspólnej sprawy], przygarnij go jak mnie. 18 Jeśli zaś wyrządził ci jakąś szkodę albo jest ci coś winien, mnie to przypisz. 19 Ja, Paweł, napisałem 24 własnoręcznie: ja wynagrodzę; by juŝ ci nie mówić, Ŝe i siebie samego jesteś mi w zamian winien. 20 Tak, bracie, obym ja przez ciebie odniósł korzyść w Panu; odświeŝ 25 moje wnętrze w Chrystusie. 21 Napisałem 26 do ciebie przekonany o twoim posłuszeństwie, świadom, Ŝe uczynisz więcej niŝ mówię. 22 Jednocześnie zaś przygotuj mi gościnę, poniewaŝ mam nadzieję, Ŝe dzięki waszym modlitwom będę wam z [Jego] łaski dany. Pozdrowienia końcowe 23 Pozdrawia cię Epafras, 27 mój współwięzień w Chrystusie Jezusie, 24 Marek, Arystarch, 28 Demas, 29 Łukasz, współpracowni- 22 Najwyraźniejsza w NT idea zastępstwa (NET 681). 23 Nowe narodzenie czyni nas w najpełniejszym sensie braćmi i siostrami. Słowa te streszczają prawdziwie chrześcijańską postawę wobec niewolnictwa tamtych czasów. 24 Tzw. aoryst epistolarny. Autor mówi napisałem, zamiast piszę, gdyŝ w czasie czytania jego listu jego czynność będzie dla czytającego przeszła. 25 Trzy raz słowo to pojawia się w Liście: w 7, 12 i 20 w. 26 Napisałem aoryst epistolarny, jak w w Epafras: mieszkaniec (Kol 1,7; 4,12) i prawdopodobnie załoŝyciel zboru w Kolosach, ewangelista w pobliskiej Laodycei i Hierapolis (Kol 4,13). Paweł kochał go i cenił, nazywając Epafrasa współwięźniem i swoim współpracownikiem (Flm 23n). To Epafras opowiedział Pawłowi w Rzymie o problemie zboru w Kolosach i prawdopodobnie on zainspirował Apostoła do napisania Listu do Kolosan (Kol 1,4.8). Jego imię, skrócona forma od Epafroditus (od Afrodyty, greckiej bogini miłości), sugeruje, Ŝe był on człowiekiem nawróconym z pogaństwa. Nie jest to sama postać, co Epafrodyt wspomniany w Flp 2,25; 4,18. Co do wymienionych w tym wierszu imion zob. Kol 4,10-14.

5 Pismo Święte str. 5 cy moi Łaska Pana Jezusa Chrystusa, niech będzie z duchem waszym. 28 Zob. Dz 27,2; Kol 4, Prawdopodobnie ta sama postać, co w 2 Tm 4, Zob. Kol 4,10-14 wraz z przypisami.