Prawo cywilne część ogólna i prawo zobowiązań semestr zimowy 2017/2018

Transkrypt

1 Prawo cywilne część ogólna i prawo zobowiązań semestr zimowy 2017/2018 Wykaz zagadnień omawianych podczas ćwiczeń w grupie nr 10 SSP II (literatura przedmiotu i orzecznictwo) Zajęcia 1 (9 października 2017 r.) Zagadnienia wstępne dotyczące odpowiedzialności deliktowej Odpowiedzialność za własne czyny 1. J. Kuźmicka-Sulikowska, [w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka-Sulikowska, Warszawa 2015: kazus 52: Roszczenia przysługujące poszkodowanemu z tytułu odpowiedzialności deliktowej ponoszonej wobec niego przez określony podmiot, s ; kazus 54: Przesłanki odpowiedzialności deliktowej ponoszonej na podstawie art. 415 k.c., s J. Kuźmicka-Sulikowska, Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa Zajęcia 2 (16 października 2017 r.) Odpowiedzialność za cudze czyny Odpowiedzialność organów władzy publicznej 1. W. Dubis, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016, s : odpowiedzialność rodziców za szkodę wyrządzoną przez ich małoletnie dziecko w przypadku polecenia opieki nad małoletnim jego starszemu, ale także małoletniemu rodzeństwu; odpowiedzialność w przypadku, gdy obowiązek nadzoru nad małoletnim sprawcą szkody wynikał z jednorazowej umowy, nawet nieodpłatnej;

2 odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez osobę w podeszłym wieku dotkniętą zaawansowanym procesem degeneracji funkcji fizycznych i psychicznych pozostającą pod stałą opieką córki. 2. K. Kocemba, Zobowiązania. Kazusy dla aplikantów, Warszawa 2014: kazus 15: Odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza, s F. Zoll, J. Czyszek, S. Czyszek, U. Ernst, Prawo cywilne. Część ogólna i zobowiązania. Kazusy z rozwiązaniami, Warszawa 2012: rozdział 9: Zobowiązania niewynikające z umowy oraz ochrona dóbr osobistych, kazus 2 [odpowiedzialność powiatu za działania niezgodne z prawem], s J. Kuźmicka-Sulikowska, Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa Zajęcia 3 (23 października 2017 r.) Odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy Odpowiedzialność związana z użyciem sił przyrody 1. K. Kocemba, Zobowiązania. Kazusy dla aplikantów, Warszawa 2014: kazus 17: Wina w nadzorze [odpowiedzialność za szkodę poniesioną podczas korzystania z odpłatnych usług stadniny koni], s J. Kuźmicka-Sulikowska, [w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka-Sulikowska, Warszawa 2015: kazus 53: Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzę, s ; zob. też P. Machnikowski, A. Śmieja [w:] System prawa prywatnego, t. 6: Prawo zobowiązań część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014, s. 522 i n. 3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1985 r., sygn. akt II CR 136/85 (OSNCP 1986, nr 4, poz. 55): odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wyrzuceniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia zajętego przez gościa hotelu (specyfika pomieszczeń hotelowych udostępnianych gościom zwykle na krótki czas, bez 2

3 utraty władztwa nad nimi przez prowadzącego hotel); odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wyrzuceniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia położonego w stałym hotelu pracowniczym); zob. też T. Palmirski, Rzymskie korzenie regulacji prawnej zawartej w art. 433 k.c. w zakresie odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez wyrzucenie, wylanie lub spadnięcie przedmiotu z pomieszczenia, Palestra 1998, nr 5 6, s ; idem, Rzymskie korzenie odpowiedzialności za»effusum vel deiectum«w wybranych systemach prawnych ze szczególnym uwzględnieniem regulacji przewidzianej w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, [w:] Krakowskie studia z historii państwa i prawa, t. 1, red. W. Uruszczak, D. Malec, Kraków 2004, s P. Machnikowski, A. Śmieja, [w:] System prawa prywatnego, t. 6: Prawo zobowiązań część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014, s : odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek przelania się wody do lokalu położonego na niższej kondygnacji w wyniku wadliwego działania instalacji wodociągowej w pomieszczeniu; por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2013 r., syng. akt III CZP 63/12 (OSNC 2013, nr 7-8, poz. 81); uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt III CZP 41/12 (OSNC 2013, nr 3, poz. 28). 5. P. Machnikowski, A. Śmieja, [w:] System prawa prywatnego, t. 6: Zobowiązania część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014, s : siła wyższa jako przesłanka egzoneracyjna na tle art. 433 k.c. 6. J. Misztal-Konecka, K. Skubisz-Kępka, M. Stepnowska-Michaluk, Prawo cywilne. Kazusy z orzecznictwem, Warszawa 2010: podrozdział 3.5: Czyny niedozwolone, kazus 54, s. 127 (zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 1988 r., sygn. akt IV CR 231/88); podrozdział 3.5: Czyny niedozwolone, kazus 55, s (zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 r., sygn. akt IV CSK 207/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2012 r., sygn. akt IV CSK 25/12). 7. P. Machnikowski, A. Śmieja, [w:] System prawa prywatnego, t. 6: Zobowiązania część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014, s. 616, 617: sytuacja prawna krewnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji, któremu ten pozwolił korzystać z pojazdu na zasadach grzecznościowych 3

4 w kontekście obciążenia odpowiedzialnością za szkodę na podstawie art. 436 k.c. (kwestia odpowiedzialności prekarysty); odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w sytuacji holowania jednego pojazdu przez drugi w świetle art. 436 k.c. J. Kuźmicka-Sulikowska, Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa Zajęcia 4 (30 października 2017 r.) Zapobieganie szkodzie Reguły szczególne odnoszące się do naprawienia szkód z czynów niedozwolonych Przedawnienie roszczeń z czynów niedozwolonych 1. F. Zoll, J. Czyszek, S. Czyszek, U. Ernst, Prawo cywilne. Część ogólna i zobowiązania. Kazusy z rozwiązaniami, Warszawa 2012: rozdział 9: Zobowiązania niewynikające z umowy oraz ochrona dóbr osobistych, kazus 3 [renta dla osób pośrednio poszkodowanych], s ; rozdział 9: Zobowiązania niewynikające z umowy oraz ochrona dóbr osobistych, kazus 8 [ratowanie cudzego dobra], s Ponowna analiza elementów stanu faktycznego przedstawionego w omawianym na zajęciach 1 kazusie 52 [roszczenia przysługujące poszkodowanemu z tytułu odpowiedzialności deliktowej ponoszonej wobec niego przez określony podmiot] opracowanym przez J. Kuźmicką-Sulikowską ([w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka-Sulikowska, Warszawa 2015, s ) w zakresie dotyczącym zasadności kalkulacji żądanego odszkodowania i dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego (w świetle art k.c. i art k.c.). 3. O.M. Piaskowska, K. Sadowski, D. Kotłowski, Prawo cywilne część ogólna, prawo rzeczowe, zobowiązania i spadki, Warszawa 2017: kazus nr 52: Przedawnienie roszczeń przy naprawieniu szkody, s : zagadnienia intertemporalne; 4

5 sytuacja powoda dochodzącego naprawienia szkody na osobie, mającego interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości na tle art k.c.; zob. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 maja 2016 r., sygn. akt I ACa 138/16; dowiedzenie się o szkodzie w przypadku szkody przyszłej; zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2011 r., sygn. akt IV CSK 46/11; kazus 53: Naruszenie dobra osobistego wskutek czynu niedozwolonego, s : zagadnienia intertemporalne na tle art k.c. i art. 448 k.c.; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r., sygn. akt II CSK 248/10; relacja między art k.c. i art. 448 k.c.; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2017 r., sygn. akt I CSK 595/16; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2017 r., sygn. akt V CSK 607/ W. Dubis, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017: m.in. omówienie uzasadnienia nowelizacji art k.c. dokonanej przez art. 33 ustawy z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (Dz. U. poz. 1132); sposób ustalania wiedzy poszkodowanego o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia w świetle art k.c. (zob. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 marca 1991 r., sygn. akt I ACr 39/91, OSA 1991, nr 4, poz. 28; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2016 r., sygn. akt III CSK 85/15). 5. J. Kuźmicka-Sulikowska, [w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka-Sulikowska, Warszawa 2015: kazus 55: Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym; problematyka intertemporalna, s K. Kocemba, Zobowiązania. Kazusy dla aplikantów, Warszawa 2014: kazus 19: Przedawnienie roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych, s ; zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r., sygn. akt I PK 29/13: ( ) jakkolwiek sąd cywilny przy braku wyroku skazującego władny jest samodzielnie ustalić, czy szkoda wynikła z przestępstwa, jednakże przy dokonywaniu takiej kwalifikacji niezbędne jest ustalenie istnienia znamion przestępstwa 5

6 oznaczonych w prawie karnym i stosowanie kryteriów przewidzianych w przepisach prawa karnego przede wszystkim kryterium winy. 7. Problematyka intertemporalna regulacji dotyczącej przedawnienia roszczeń w świetle art k.c. (art. 38 ustawy z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (Dz. U. poz. 1132)) Zajęcia 5 (6 listopada 2017 r.) Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny 1. W. Dubis, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017: odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny jako nowy rodzaj reżimu bezumownej odpowiedzialności odszkodowawczej opartej na zasadzie ryzyka występującej zarówno w odpowiedzialności ex delicto, jak i ex contractu ; pojęcie produktu niebezpiecznego; domniemania z art k.c. 2. M. Jagielska, Odpowiedzialność za produkt, [w:] System prawa prywatnego, t. 6: Zobowiązania część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014, s. 964 i n.: kompensacyjny charakter reżimu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny; funkcja prewencyjna realizowana poprzez nałożenie na producenta obowiązku dbania o bezpieczeństwo produktu, tak w drodze przepisów o charakterze publicznoprawnym, jak i pośrednio poprzez zaostrzenie, w stosunku do zasad ogólnych odpowiedzialności cywilnej, jego odpowiedzialności. 3. Pojęcie produktu niebezpiecznego w świetle ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2016 r. poz. 2047); zob. w szczególności art. 4 i art. 5 cyt. ustawy. 4. F. Zoll, J. Czyszek, S. Czyszek, U. Ernst, Prawo cywilne. Część ogólna i zobowiązania. Kazusy z rozwiązaniami, Warszawa 2012: kazus 5: Śmiertelne lekarstwo (renta dla osób pośrednio poszkodowanych), s ; 6

7 kazus 6: Szkodliwy lakier (odpowiedzialność za produkt niebezpieczny), s ; zob. też wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 29 maja 1997 r. Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, sygn. C-300/95 (Zbiór Orzeczeń 1997 I-02649); por. W. Dubis, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017; P. Mikłaszewicz, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3a: Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa M. Goettel, Sytuacja zwierzęcia w prawie cywilnym, Warszawa 2013, s. 309 i n.: dopuszczalność zastosowania odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny do przypadków szkód na zwierzęciu. N. Baranowska, P. Machnikowski, Odpowiedzialność za produkt wobec rozwoju nowych technologii, Studia Prawa Prywatnego 2017, nr 2. European Product Liability. An Analysis of the State of the Art in the Era of New Technologies, red. P. Machnikowski, Cambridge Portland Antwerp Zajęcia 6 (13 listopada 2017 r.) Sprzedaż 1. O.M. Piaskowska, K. Sadowski, D. Kotłowski, Prawo cywilne część ogólna, prawo rzeczowe, zobowiązania i spadki, Warszawa 2017: kazus 66:, s K. Kocemba, Zobowiązania. Kazusy dla aplikantów, Warszawa 2014: kazus 32: Rękojmia za wady fizyczne rzeczy sprzedanej, s ; zob. też odnośnie do niezwłocznego zawiadomienia sprzedawcy o wadzie rzeczy: J. Jezioro, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2008 r., sygn. akt V CSK 410/07; por. też odnośnie do odpowiedzialności sprzedawcy za szkodę będącą następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie dnia 23 stycznia 2008 r., sygn. akt VI ACa 1348/06. 7

8 3. A. Kołodziej, [w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka-Sulikowska, Warszawa 2015: kazus 64: Rękojmia przy sprzedaży, s ; (uwaga: analiza dotycząca poprzedniego stanu prawnego; wskazane skonfrontowanie z aktualnym stanem prawnym); zob. też: uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 27 lutego 2003 r., sygn. akt III CZP 80/02. Literatura uzupełniająca (wybór): T. Mróz, Uprawnienia z tytułu rękojmi regulacje prawne i kierunki interpretacji, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Pazdan, M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa J. Loranc-Borkowska, Zwolnienie sprzedawcy z odpowiedzialności za wady fizyczne rzeczy sprzedanej na podstawie art. 557 k.c., [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa Zajęcia 7 (20 listopada 2017 r.) Darowizna 1. M. Drela, [w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka- Sulikowska, Warszawa 2015: kazus 67: Darowizna obciążliwa nieruchomości z warunkiem, s ; kazus 68: Forma darowizny + condictio causa data causa non secuta, s ; kazus 69: Odwołanie darowizny wykonanej, s Zob. też: M. Drela, [w:] Zobowiązania. Pytania, kazusy, tablice, testy, red. M. Drela, Warszawa 2016: kazus 11: Darowizna obciążliwa nieruchomości z warunkiem, s ; kazus 12: Forma darowizny + condictio causa data causa non secuta, s ; kazus 13: Odwołanie darowizny wykonanej, s ; 8

9 zob. też na temat skutków odwołania darowizny wykonanej: J. Jezioro, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017; B. Lackoroński, [w:] Kodeks cywilny, t. 3b: Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, red. K. Osajda, Warszawa 2017; L. Stecki, [w:] System prawa prywatnego, t. 7: Prawo zobowiązań część szczegółowa, red. J. Rajski, Warszawa 2011; M. Warciński, Odwołanie darowizny wykonanej, Warszawa 2012, Warci%C5%84ski%20M%20Odwo%C5%82anie%20darowizny%20wykonanej% pdf, s. 36 i n. 2. F. Zoll, J. Czyszek, S. Czyszek, U. Ernst, Prawo cywilne. Część ogólna i zobowiązania. Kazusy z rozwiązaniami, Warszawa 2012: rozdział 3: Przeszkody dla skuteczności umów (ograniczenia zdolności do czynności prawnych, wady oświadczenia woli, przedstawicielstwo, forma), kazus 2: Samochód za pielęgnację (ograniczona zdolność do czynności prawnych, darowizna z poleceniem), s A. Stangret-Smoczyńska, [w:] Zbiór kazusów z prawa cywilnego. Prawo cywilne część ogólna, prawo zobowiązań część ogólna i szczegółowa, prawo rzeczowe i prawo spadkowe, red. J. Kuźmicka-Sulikowska, Wrocław 2012: kazus 85 [Darowizna], s ; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2002 r., sygn. akt II CKN 1395/00 z glosą częściowo krytyczną M. Warcińskiego ( Palestra 2004, nr 11 12, s. 273). M. Warciński, Odwołanie darowizny wykonanej, Warszawa 2012, 0Odwo%C5%82anie%20darowizny%20wykonanej% pdf Zajęcia 8 (27 listopada 2017 r.) Najem 1. J. Jezioro, [w:] Kazusy z prawa cywilnego. Materiały do ćwiczeń, red. J. Kuźmicka- Sulikowska, Warszawa 2015: 9

10 kazus 73: Najem rzeczy ruchomej; zmniejszenie czynszu; odpowiedzialność za uszkodzenie przedmiotu najmu, s Zob. też: J. Jezioro, [w:] Zobowiązania. Pytania, kazusy, tablice, testy, red. M. Drela, Warszawa 2016: kazus 16: Najem rzeczy ruchomej; zmniejszenie czynszu; odpowiedzialność za uszkodzenie przedmiotu najmu, s K. Kocemba, Zobowiązania. Kazusy dla aplikantów, Warszawa 2014: kazus 36: Ustawowe prawo zastawu na rzeczach wniesionych do przedmiotu najmu, s ; zob. też: uchwała Sądu Najwyższego Izba Karna z dnia 27 kwietnia 1994 r., sygn. akt I KZP 8/94; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. akt IV CSK 208/14. J. Sadomski, Umowy najmu i dzierżawy w orzecznictwie sądowym i praktyce obrotu, [w:] W. Borysiak, M. Grochowski, J. Sadomski, Umowy o korzystanie z rzeczy. Najem dzierżawa leasing, Warszawa E. Bończak-Kucharczyk, Ochrona praw lokatorów i najem lokali mieszkalnych. Komentarz, Warszawa