9.2 Stan wyszkolenia...56 10. Analiza potencjału jednostek OSP planowanych do włączenia do ksrg w latach 2011

Analizę opracował zespół Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej na podstawie: statystyki zdarzeń, materiałów komend wojewódzkich PSP, danych z biur KG PSP KCKRiOL, BT, BS, BIŁ, w składzie: 1. gen. brygadier Wiesław B. Leśniakiewicz, 2. nadbryg. Janusz Skulich, 3. st. bryg. Ireneusz Królik, 4. st. bryg. Tadeusz Jopek, 5. mł.bryg. Zbigniew Dobosz, 6. mł. bryg. Jacek Zalech, 7. ogn. Violeta Borkowska. 2

Spis treści 1. Analiza funkcjonowania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego...5 1.1 Definicja, geneza powstawania oraz podmioty tworzące ksrg....5 1.2 Zadnia krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego 6 1.3 Organy odpowiedzialne za krajowy system ratowniczo-gaśniczy.6 1.4 Poziomy tworzenia krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego 6 2. Wykaz aktów prawnych i dokumentów regulujących włączanie i funkcjonowanie ksrg..8 3. Zadania realizowane przez jednostki OSP włączone do ksrg podczas działań ratowniczych.10 4. Statystyka zdarzeń za lata 2000-2010 przedstawiająca udział jednostek OSP włączonych do ksrg w działaniach ratowniczych.12 5. Sieć podmiotów ksrg.17 6. Analiza rozmieszczenia jednostek OSP włączonych do ksrg 20 7. Analiza potencjału jednostek OSP właczonych do ksrg 23 7.1 Standardy..23 7.1.1 Strażnica..23 7.1.2 Wyposażenie w sprzęt i urządzenia pożarnicze...23 7.2 Stan bazy jednostek OSP włączonych do ksrg..24 7.3 System alarmowania OSP włączonych do ksrg.25 7.4 Stan wyposażenia jednostek OSP włączonych do ksrg w sprzęt pożarniczy 26 7.4.1 Pojazdy pożarnicze...26 7.4.2 Sprzęt łączności radiowej.33 7.4.3 Sprzęt ochrony dróg oddechowych.....35 7.4.4 Odzież ochronna i wyekwipowanie.36 7.4.5 Sprzęt ratownictwa medycznego..38 7.4.6 Hydrauliczne urządzenia ratownicze 41 7.4.7 Pompy..43 7.4.8 Agregaty prądotwórcze 47 8. Stan osobowy jednostek OSP włączonych do ksrg 53 8.1 Standard osobowy jednostki..53 8.2 Stan osobowy jednostek funkcjonujących w ksrg.53 9. Wyszkolenie..56 9.1 Standard wyszkolenia jednostek OSP z ksrg 56 3

9.2 Stan wyszkolenia...56 10. Analiza potencjału jednostek OSP planowanych do włączenia do ksrg w latach 2011 2014 59 10.1 Plan włączenia jednostek do systemu...59 10.2 Wyposażenie w samochody jednostek OSP planowanych do włączenia do ksrg...61 10.3 Wyposażenie techniczne jednostek OSP planowanych do włączenia do ksrg 61 10.4 Potencjał osobowy jednostek OSP planowanych do włączenia do ksrg.64 11. Jednostki planowane do włączenia do ksrg po 2014r...66 Podsumowanie..67 - Mocne strony systemu 67 - Słabe strony systemu..69 Wnioski.70 - z zakresu logistyki obiekty i sprzęt.70 - z zakresie łączności....71 - z zakresu organizacji..71 - z zakresu szkolenia.72 - w zakresie prawnym...73 Załączniki Załącznik nr 1 Rozbudowa krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego w zakresie przedsięwzięć szkoleniowych Załącznik nr 2 Standard wyposażenia samochodu ratowniczo-gaśniczego z funkcją ratownictwa technicznego Załącznik nr 3 - Standard wyposażenia strażaka ratownika OSP 4

1. ANALIZA FUNKCJONOWANIA KRAJOWEGO SYSTEMU RATOWNICZO GAŚNICZEGO 1.1. Definicja, geneza powstawania oraz podmioty tworzące krajowy system ratowniczo-gaśniczy Krajowy system ratowniczo-gaśniczy, zwany dalej ksrg, stanowi integralną część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa obejmującą, w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń; system ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych. Organizatorem oraz bazą, na której opiera się krajowy system ratowniczo - gaśniczy jest Państwowa Straż Pożarna z całym zapleczem kadrowym, sprzętowym i logistycznym. Zorganizowany przez Państwową Straż Pożarną ksrg zaczął funkcjonować od 1995 roku. Po wejściu w życie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. Nr 111, poz. 1311) uległa zmianie organizacja ksrg - doprecyzowano zasady działania podmiotów współdziałających z systemem oraz podmiotów będących w jego strukturach. Oprócz Państwowej Straży Pożarnej w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego mogą być włączane także inne jednostki ochrony przeciwpożarowej, a mianowicie: - ochotnicze straże pożarne; - zakładowe straże pożarne; - zakładowe służby ratownicze; - gminne zawodowe straże pożarne; - powiatowe/miejskie/ zawodowe straże pożarne; - terenowe służby ratownicze; - inne jednostki ratownicze. 5

1.2. Zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego Krajowy system ratowniczo-gaśniczy ma na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: 1) walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi, 2) ratownictwo techniczne, 3) ratownictwo chemiczne, 4) ratownictwo ekologiczne, 5) ratownictwo medyczne, 6) współpracę z jednostkami systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z późn. zm. 3) ) oraz systemem powiadamiania ratunkowego. 1.3. Organy odpowiedzialne za krajowy system ratowniczo-gaśniczy Zgodnie z właściwością terytorialną, krajowy system ratowniczo-gaśniczy tworzą oraz mają wpływ na jego koordynację, funkcjonowanie mają wpływ następujące organy władzy : wójt (burmistrz lub prezydent miasta) w zakresie zadań ustalonych przez wojewodę, starosta, który określa zadania i kontroluje wykonywanie zadań na obszarze powiatu, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza ksrg przy pomocy powiatowego zespołu zarządzania kryzysowego, wojewoda, który określa zadania i kontroluje ich wykonanie na obszarze województwa, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza ksrg przy pomocy wojewódzkiego zespołu zarządzania kryzysowego. Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. 1.4. Poziomy tworzenia krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego Krajowy system ratowniczo-gaśniczy zorganizowany jest w sposób zapewniający jego ciągłe funkcjonowanie na poszczególnych poziomach, tj.: 6

powiatowym, jako podstawowym poziomie wykonawczym działań ratowniczych na obszarze gmin i powiatu, wojewódzkim, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa, centralnym, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze kraju. System funkcjonuje w dwóch stanach: stałym czuwaniu i doraźnym reagowaniu, polegającym na podejmowaniu działań ratowniczych przez własne siły i środki powiatu i gmin, wykonywaniu działań ratowniczych wymagających użycia sił i środków spoza powiatu, wtedy uruchamiany jest poziom wspomagania i koordynacji ze szczebla wojewódzkiego, a przy dużych lub złożonych działaniach ratowniczych ze szczebla centralnego (kraju). Drugim, oprócz Państwowej Straży Pożarnej, filarem krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego są Ochotnicze Straże Pożarne, których liczba wg stanu na 31grudnia 2009 r. wynosi 16 300 i zrzeszają one 396 000 członków. Według stanu na dzień 31 grudnia 2010 r. do systemu włączonych jest 3815 jednostek OSP. 7

2. Wykaz aktów prawnych i dokumentów regulujących włączanie i funkcjonowanie krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego 1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.). 2. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68 z późn. zm.). 3. Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym ( Dz. U. 06.191.1410 z późn. zm.). 4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. (Dz. U. Nr 111 poz. 1311), po zmianie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. Nr 6, poz. 349). 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 września 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków bhp służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2008 r. Nr 180, poz. 1115). 6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 września 1998 r. w sprawie zakresu, szczegółowych warunków i trybu włączania jednostek ochrony przeciwpożarowej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz.U. Nr 121, poz. 798). 7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 kwietnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad tworzenia i likwidacji jednostek ratowniczo- gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 45, poz. 455 ). 8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r. w sprawie warunków i trybu delegowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej do pełnienia służby poza granicą państwa oraz sposobu i organizacji działania grupy ratowniczej (Dz.U.05.212.1765). 9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 lutego 2005 r. w sprawie zwierząt wykorzystywanych w akcjach ratowniczych. (Dz.U.05.35.315). 10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 grudnia 1997 r. w sprawie długotrwałych akcji ratowniczych, szczegółowych norm, zasad i warunków otrzymywania wyżywienia w czasie tych akcji oraz ćwiczeń lub 8

szkolenia przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej lub inne osoby biorące w nich udział, a także przypadków, w których wypłaca się równoważnik pieniężny w zamian za przysługujące wyżywienie, sposobu ustalania jego wysokości oraz szczegółowych zasad wypłacania (Dz. U. 97.160.1098). 11. Zarządzenie nr 6 KGPSP z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie sposobu przeprowadzania inspekcji gotowości operacyjnej podmiotów ksrg. 12. Zarządzenie nr 19 KG PSP z dnia 27 września 2007 r. zmieniające zarządzenie w sprawie sposobu przeprowadzania inspekcji gotowości operacyjnej podmiotów ksrg. 13. Rozkaz Nr 2/2010 Komendanta Głównego z dnia 18 stycznia 2010 r. w sprawie organizacji centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. 14. Decyzja Nr 13 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 stycznia 2008r. w sprawie wprowadzenia do użytku Zestawu zasadniczych umówionych znaków operacyjnych właściwych dla komórek organizacyjnych MSWiA oraz jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. 15. Rozkaz Nr 14/2002 Komendanta Głównego z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego instrukcji KGPSP w sprawie jednolitego oznakowania osób funkcyjnych, pojazdów, przyczep i sprzętu. 16. Wytyczne INSARAG (Międzynarodowy system poszukiwania i ratownictwa). 17. Wytyczne Komendanta Głównego do organizacji ratownictwa medycznego w krajowym systemie ratowniczo - gaśniczym lipiec 2004. 18. Wytyczne Komendanta Głównego PSP do organizacji ratownictwa chemicznego i ekologicznego w krajowym systemie ratowniczo - gaśniczym 23.04.2007r. 19. Wytyczne Komendanta Głównego PSP do organizacji ratownictwa wysokościowego w ksrg. 20. Ogólne wytyczne Komendanta Głównego PSP do planowania i organizowania ratownictwa na obszarach wodnych w ksrg. 21. Instrukcja w sprawie organizacji łączności w sieciach radiowych UKF w PSP 2009 r. 22. Procedura P-23 dot. rozpatrywania wniosku do Komendanta Głównego PSP w sprawie włączenia jednostki OSP do ksrg. 9

3. Zadania realizowane przez jednostki OSP włączone do ksrg podczas działań ratowniczych W 1995 r. głównym zadaniem jednostek OSP włączonych do ksrg była walka z pożarami, prowadzona przez zastępy działające na zewnątrz obiektu, ponieważ jednostki OSP nie posiadały sprzętu ochrony dróg oddechowych oraz stosownych ubrań specjalnych. Zgodnie z przyjętymi przez Komendę Główną PSP założeniami jednostki OSP z ksrg mają realizować samodzielnie działania ratownicze z zakresu: gaszenia pożarów, w tym pożarów wewnętrznych; ratownictwa technicznego, w szczególności ratownictwa w komunikacji drogowej; udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy wymóg niezbędny, wynikający z ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym; minimalizowanie zagrożeń związanych z klęskami żywiołowymi. Ponadto przewiduje się rozszerzenie ww. działań o: udział w grupach poszukiwawczo-ratowniczych, zwłaszcza w zakresie wykorzystania psów; ratownictwa wodnego. Realizacja ww. zadań, wymaga jednak zmiany zapisów w obecnie obowiązujących aktach prawnych, co zawarto we wnioskach do analizy. W przyszłości wskazane jest przypisanie niektórych zadań innych niż ratownicze, w rozumieniu przepisów aktualnie obowiązującego prawa, jednostkom OSP włączonym do ksrg związanych z ochroną ludności, m.in.: oświetlanie i podtrzymywanie awaryjne zasilania pracy urządzeń energetycznych; dekontaminacja masowa na poziomie wstępnym w przypadku skażeń, w szczególności w wyniku emisji chemicznych substancji niebezpiecznych; realizacja zadań związanych z działaniami na terenach zapowietrzonych; wykonywanie zadań humanitarnych w sytuacjach zagrożeń dla ludności podczas np.: śnieżyc, suszy, powodzi, itp.; realizacja zadań logistycznych i zabezpieczających podczas klęsk żywiołowych, w tym zapewnienie wody do celów spożywczych, dostawy żywności, tworzenie warunków dla przetrwania osobom ewakuowanym z terenów dotkniętych skutkami; wykonywanie innych zadań w ramach posiadanych możliwości na rzecz ochrony ludności zleconych przez samorządy lokalne. 10

Zakres ww. zadań, sposób realizacji i finansowania powinien być uwzględniony w planach ratowniczych lokalnych samorządów. Należy przy tym jednak zachować nadrzędność działań ratowniczych. 11

4. Statystyka zdarzeń za lata 2000-2010 przedstawiająca udział jednostek OSP włączonych do ksrg w działaniach ratowniczych W pierwszym roku funkcjonowania ksrg tj. 1995 r. zanotowano ogółem 159 356 zdarzeń, z czego: pożary stanowiły 96 595 zdarzeń (60,6% ogółu zdarzeń); miejscowe zagrożenia 52 028 zdarzeń (32,6% ogółu zdarzeń); alarmy fałszywe 10 733 zgłoszeń, co stanowiło 6,8% ogółu zdarzeń). Od tamtego okresu liczba zdarzeń ma tendencję wzrostową, zmieniała się także ich specyfika i proporcje. W roku 2010 zanotowano ogółem 509 040 zdarzeń, z czego: pożary, to 135 555 zdarzeń (26,6% ogółu zdarzeń); miejscowe zagrożenia 355 525 zgłoszeń (69,8% ogółu zdarzeń); alarmy fałszywe 17 960 zgłoszeń (3,5% ogółu zdarzeń). Z ww. danych wynika zamiana proporcji w występowaniu pożarów (liczba malejąca) i miejscowych zagrożeń (liczba rosnąca). Analiza danych dotyczących ilości pożarów za lata 2000-2010 - wykres nr 1- wykazała, że ich liczba w ostatnim dziesięcioleciu kształtowała się na porównywalnym poziomie z wyjątkiem 2003r. (duża liczba pożarów traw i lasów związana z występującymi warunkami meteorologicznymi), natomiast liczba miejscowych zagrożeń w analogicznym okresie wzrosła dwukrotnie ze względu na likwidację zdarzeń związanych między innymi z usuwaniem skutków gwałtownych opadów deszczu, podtopień i powodzi oraz zagrożeń ze strony owadów błonkoskrzydłych. Należy przy tym zaznaczyć, że udział sił OSP z ksrg w tym okresie wzrósł 4 krotnie przy jednoczesnym wzroście ilości jednostek włączonych do systemu o 1/3 (1028 jednostek). O konieczności użycia sił ksrg decyduje dyżurny operacyjny właściwego terytorialnie stanowiska kierowania PSP w oparciu o pozyskane informacje zawarte w treści zgłoszenia, a ich ilość uzależniona jest od skali i rodzaju zagrożenia. Nie mniej jednak analiza wzrostu sił ksrg dysponowanych do działań ratowniczych oraz potrzeba ujednolicenia zasad dysponowania tych sił spowodowała, że w 2010 r. Komenda Główna PSP opracowała i wdrożyła do stosowania wytyczne dysponowania sił określające między innymi minimalną liczbę ratowników i sprzętu dysponowanych do poszczególnych rodzajów zdarzeń. Szczegółowe dane dotyczące udziału sił w działaniach za lata 2000-2010 przedstawiono na wykresach nr 2,3,4,5 i 6. 12

Wraz ze wzrostem ilości zdarzeń zmienia się także udział druhów OSP z jednostek włączonych do ksrg oraz zastępów w działaniach ratowniczych. Widać to zwłaszcza w udziale OSP włączonych do ksrg w działaniach ratowniczych podczas miejscowych zagrożeń wykres nr 3. W związku ze zmianą proporcji zdarzeń zmianie musi ulec zarówno wyposażenie OSP z ksrg, gdzie oprócz sprzętu do działań gaśniczych bezwzględnie powinien być wprowadzony sprzęt z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, ratownictwa technicznego w stopniu pozwalającym na realizację samodzielnych działań ratowniczych. W związku z powyższym należy podjąć też działania mające na celu podniesienie poziomu wyszkolenia druhów OSP z ksrg w zakresie ratownictwa technicznego, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz kierowania ruchem drogowym. LICZBA INTERWENCJI JEDNOSTEK OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ W LATACH 2000 2010 350000 355 525 300000 261 869 274 624 280 781 277 887 250000 220 855 200000 150000 135 889 122 983 197 491 166 912 169 221 151 026 116 602 200 553 201 781 146 728 184 316 165 353 151 069 161 744 159 122 135 555 100000 50000 10 974 10 249 11 777 12 807 12 125 13 885 16 446 16 808 16 712 17 843 17 960 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Alarmy fałszywe Miejscowe zagrożenia Pożary Wykres nr 1. Liczba zdarzeń w latach 2000-2010 13

Udział w pożarach 180000 160000 140000 120000 115275 Ilość zdarzeń 100000 80000 60000 84869 73042 90849 16517 86555 98141 85500 88154 97371 91802 79463 40000 11479 11061 12966 11842 11241 14081 13929 13180 20000 0 8948 8340 12088 11690 19491 39181 21345 30044 24750 23152 26251 28389 23149 Rok OSP(ksrg) bez PSP Wspólnie PSP i OSP(ksrg) PSP bez OSP Wykres nr 2. Udział sił ksrg podczas gaszenia pożarów Udział w miejscowych zagrożeniach 300000 250000 Ilość zdarzeń 200000 150000 100000 50000 0 95327 114867 6777 5020 10352 23726 8441 139180 30138 125117 8127 23448 140979 128005 10029 10000 31498 32254 156110 11442 49622 170610 14872 55087 179355 166100 15921 17157 66901 66355 172253 20635 101025 Rok OSP(ksrg) bez PSP Wspólnie PSP i OSP(ksrg) PSP bez OSP Wykres nr 3. Udział sił ksrg w likwidacji miejscowych zagrożeń 14

Udział w zdarzeniach ogółem 450000 400000 Ilość zdarzeń 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 14351 188684 15472 195903 20344 239001 50598 25131 249771 63980 21561 236351 54041 23416 235696 63753 252896 271620 23816 26623 76058 79939 30695 290012 95032 31820 272037 96819 45182 265934 134009 0 23127 36085 Rok Wykres nr 4. Udział sił ksrg w zdarzeniach ogółem OSP(ksrg) bez PSP Wspólnie PSP i OSP(ksrg) PSP bez OSP Udział zastępów OSP (ksrg) w działaniach ratowniczych 250000 200000 150000 100000 65668 79155 107290 144438 109966 130337 145495 144726 173803 180001 219066 Udział zastępów OSP (ksrg) w działaniach Trend 50000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wykres nr 5. Udział zastępów OSP z ksrg w działaniach ratowniczych 15

Udział strażaków OSP (ksrg) w działaniach ratowniczych 1400000 1200000 Ilość 1000000 800000 600000 554561 754217 560715 666380 726960 721568 853529 909987 1098019 Udział strażaków OSP(ksrg) w działaniach trend 400000 342076 414605 200000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Wykres nr 6. Udział strażaków z OSP z ksrg w działaniach ratowniczych 16

5. Sieć podmiotów ksrg W 1995 r. do ksrg włączonych było 1664 jednostek OSP. Kolejne lata, to kolejne włączenia, które przedstawia wykres nr 7 i 8. W pierwszym roku przyjęto zasadę, że na każdą jednostkę ratowniczo gaśniczą należy włączyć 3 jednostki OSP do systemu. Według stanu na 31 grudnia 2010r. do ksrg włączonych zostało 3 815 jednostek OSP o różnym stopniu wyposażenia w sprzęt i wyszkolenia ich członków. Dyslokację jednostek OSP włączonych do ksrg przedstawia tabela 1. Liczba jednostek OSP włączanych do KSRG w poszczególnych latach /wg stanu na dzień 31.12.2010 r./ 1 800 1 600 1 664 1 400 1 200 1 000 800 903 600 400 200 0 4 25 47 151 328 147 66 109 114 19 59 59 89 50 LATA Wykres nr 7. Stan włączonych do ksrg jednostek OSP w poszczególnych latach 17

Stan jednostek OSP włączonych do KSRG na koniec każdego roku kalendarzowego (2010 - stan na dzień 31.12.2010 r.) Liczba OSP 5 000 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 1664 1668 1995 1996 2570 3325 3433 3261 3115 2787 2592 2638 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Poszczególne lata 3678 3765 3815 3546 3565 3623 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Wykres nr 8. Stan włączonych do ksrg jednostek OSP w poszczególnych latach z uwzględnieniem linii trendu 18

Stan podmiotów ratowniczych na dzień 31.12.2010r. Tabela nr 1 Lp. Nazwa województwa Liczba JRG PSP Liczba posterunków Liczba szkolnych JRG Liczba jednostek OSP z ksrg Liczba ZSP w KSRG 1 Dolnośląskie 44 3 209 2 Kujawsko - Pomorskie 30 1 183 3 Lubelskie 29 4 280 1 4 Lubuskie 19 108 5 Łódzkie 34 302 6 Małopolskie 32 2 1 336 7 Mazowieckie 60 6 1 449 2 8 Opolskie 17 127 9 Podkarpackie 27 1 285 10 Podlaskie 18 3 171 1 11 Pomorskie 30 1 197 1 12 Śląskie 46 3 1 347 13 Świętokrzyskie 17 1 197 14 Warmińsko - Mazurskie 24 148 15 Wielkopolskie 42 1 1 316 16 Zachodniopomorskie 25 5 160 Razem 494 30 5 3 815 5 19

6. Analiza rozmieszczenia jednostek OSP włączonych do ksrg W II połowie 2010 roku opracowano w KG PSP, a na początku 2011 roku wdrożono jednolitą metodykę analizy rozmieszczenia jednostek OSP włączonych i planowanych do włączenia do ksrg w latach 2011-2013. Analiza wynika z konieczności określenia perspektywy rozwoju sieci ksrg w najbliższym okresie i sprecyzowania koniecznych nakładów finansowych na ten cel. Analiza sieci OSP poprzedzona zastała jednolitym badaniem na poziomie KG PSP niektórych parametrów operacyjnych w odniesieniu do każdej gminy w Polsce, a następnie doprowadziła na tej bazie do wskazania przez komendantów powiatowych i wojewódzkich jednostek koniecznych do włączenia do ksrg. Badaniu poddano ponad 3 mln 730 tys. interwencji jednostek ksrg w latach 2000-2009. Ponad 728 tys. tych interwencji (ok. 19 % ) jest związana z gaszeniem pożarów stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla ludzi oraz z ratownictwem ludzi podczas wypadków komunikacyjnych. W tych zdarzeniach skuteczność działań (ratowanie ludzi) determinowana jest czasem, w którym jednostki ratownicze są w stanie dotrzeć do miejsca zdarzenia i podjąć działanie ratownicze. Stwierdzono, że w tych dwóch grupach zdarzeń uczestniczy ponad 80 % poszkodowanych. Tak więc rozwój sieci jednostek ratowniczych powinien zmierzać w kierunku zapewnienia możliwości podjęcia w jak najkrótszym czasie działań ratowniczych w co najmniej tych dwóch grupach zdarzeń. Badanie rzeczywistego czasu podjęcia interwencji podczas zdarzeń z zagrożonymi ludźmi pozwala stwierdzić, że średnio w kraju w ponad 88 % przypadków czas ten jest mniejszy niż 15 min. Jednak rozkład tego parametru w stosunku do poszczególnych gmin waha się od 12% do 100%. To prowadzi do wniosku, że analiza rozmieszczenia jednostek musi być prowadzona w odniesieniu do poszczególnych gmin a nawet miejscowości, nie może być uogólniana dla większych jednostek administracyjnych i powinna być wykonana przez komendantów powiatowych/miejskich i wojewódzkich PSP. Dla ujednolicenia kryteriów analizy w skali kraju, komendantom powiatowym/miejskim i wojewódzkim udostępniono trójstopniową ocenę zabezpieczenia operacyjnego gmin, będącą funkcją pięciu parametrów operacyjnych i liczby jednostek w ksrg takich jak: 20

ryzyko zdarzenia z udziałem zagrożonych bezpośrednio ludzi, liczba zdarzeń z udziałem zagrożonych bezpośrednio ludzi konieczna do obsłużenia poniżej 15min z 90-cio % prawdopodobieństwem, liczba zdarzeń generowana przez ludzi zamieszkałych poza obszarem 15 min czasu podjęcia działań, liczba zdarzeń na drogach poza obszarem 15 min czasu podjęcia działań, liczba zdarzeń samodzielnie obsługiwanych przez OSP i z udziałem OSP w przeliczeniu na jednostkę w ksrg. W wyniku tej analizy wskazano komendantom 214 gmin o niskim, 508 o średnim i 1777 o wysokim poziomie zabezpieczenia operacyjnego. To dało podstawę komendantom do wskazania jednostek planowanych do włączenia do 2014 roku - tabela 2. 21

Tabela nr 2 Proponowana ilość jednostek włączonych do ksrg Kryteria Lp. KW PSP Procedura P-23 2 jednostki OSP w każdej gminie Propozycja komendantów powiatowych z 2008 roku Wyniki analizy z 2011 roku PLAN 2011-2014 1 2 3 4 5 1 Dolnośląskie 92 45 29 2 Kujawsko - Pomorskie 80 41 15 3 Lubelskie 121 88 14 4 Lubuskie 49 27 24 5 Łódzkie 84 57 6 6 Małopolskie 80 100 13 7 Mazowieckie 172 115 26 8 Opolskie 30 24 10 9 Podkarpackie 57 82 12 10 Podlaskie 52 35 10 11 Pomorskie 51 16 13 12 Śląskie 54 33 6 13 Świętokrzyskie 39 30 4 14 Warmińsko - Mazurskie 60 40 35 15 Wielkopolskie 130 69 20 16 Zachodniopomorskie 55 11 26 Razem 1206 813 263 22

7. Analiza potencjału jednostek OSP włączonych do ksrg 7.1. Standardy 7.1.1. Strażnica Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto następujące standardy strażnicy jednostki OSP włączonej do ksrg: co najmniej dwa stanowiska garażowe, ogrzewanie, w tym stanowisk garażowych, zainstalowany system selektywnego alarmowania. Ponadto wskazanym jest aby strażnica posiadała stosowne zaplecze socjalne dla co najmniej 12 ratowników. 7.1.2. Wyposażenie w sprzęt i urządzenia pożarnicze Z uwagi na potrzebę zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa ratowników jak też wymóg realizacji samodzielnych działań ratowniczych przez jednostki OSP włączone do ksrg, w szczególności gaszenie pożarów wewnątrz obiektów i ratownictwo podczas zdarzeń na drogach oraz do celów planistycznych, zachodzi potrzeba określenia minimalnej ilości wyposażenia jednostek OSP z ksrg. Powyższe umożliwi oszacowanie potrzeb dla jednostek z ksrg w stosunku do oczekiwanego standardu zarówno w zakresie wyposażenia w pojazdy pożarnicze jak też inny sprzęt. Po przeprowadzeniu szczegółowej analizy na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto, że jednostka OSP włączona do ksrg powinna być wyposażona: w co najmniej samochód gaśniczy średni z wyposażeniem posiadający moduł techniczny lub samochód gaśniczy średni i samochód techniczny z wyposażeniem, o okresie eksploatacji poniżej 30 lat (od daty produkcji bądź karosacji/zabudowy), umożliwiającej realizację założonych działań ratowniczych, w minimum 12 kompletów środków ochronny indywidualnej wraz z uzbrojeniem osobistym (ubranie specjalne, obuwie strażackie, rękawice specjalne, hełm i pas strażacki, zatrzaśnik, toporek, podpinka, kominiarka) szczegółowe wyposażenie strażaka OSP określa załącznik nr 3. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom opracowano w KCKRiOL projekt minimalnego standardu wyposażenia samochodu gaśniczego średniego z modułem 23

technicznym dla OSP z ksrg, który stanowi załącznik nr 2 do niniejszego opracowania. Należy zaznaczyć, że w standardzie oprócz wyszczególnienia asortymentu sprzętu i jego ilości określono także, w większości przypadków, minimalne parametry taktyczno - techniczne. Zaproponowany standard wyposażenia oraz jego parametry są zgodne ze standardami wyposażenia jednostek organizacyjnych PSP, przy czym należy zaznaczyć, że uwzględniono również kompatybilność sprzętu. Powyższe jest bardzo istotne z punktu widzenia współdziałania jednostek podczas zdarzeń, jak też realizacji zadań w ramach odwodów operacyjnych. W niniejszym opracowaniu do celów planistycznych, w sposób szczególny odniesiono się do wyposażenia, które jest niezbędne do realizacji podstawowych zadań, wymienionych w pkt 3, wykonywanych samodzielnie przez jednostki OSP przy założeniu następujących ilości: aparaty oddechowe nadciśnieniowe co najmniej 4 komplety, hydrauliczne narzędzia ratownicze co najmniej 1 zestaw (rozpieracz+ nożyce+pompa), agregat prądotwórczy min. 2,2 kw - co najmniej 1 szt., pompa do wody zanieczyszczonej o wydajności min. 1000 l/min co najmniej 1 szt., radiotelefon nasobny co najmniej 2 szt., zestaw PSP R1 co najmniej 1 szt. Przeprowadzona analiza istniejącego stanu wyposażenia jednostek OSP włączonych i planowanych do włączenia do ksrg opiera się na porównaniu ich potencjału do przyjętych wyżej standardów. 7.2. Stan bazy jednostek OSP włączonych do ksrg Stan bazy jednostek OSP, a więc budynków, ich wielkość, standard wykorzystania oraz posiadane instalacje jest zróżnicowany. Dla potrzeb opracowania w polu zainteresowania są szczególnie: a) liczba stanowisk garażowych w strażnicy, b) stan ogrzewania mający wpływ na możliwości użytkowania obiektu w warunkach zimowych, pozwalający na zachowanie w gotowości operacyjnej samochodów gaśniczych i innych pojazdów do celów ratowniczych przez 24 godziny na dobę. 24

Ad. a) Strażnice posiadają łącznie 8495 stanowisk garażowych, co daje średnią 2,2 stanowiska na obiekt. Istnieją jednak jednostki OSP włączone do ksrg, które posiadają 9 stanowisk garażowych, np. Niepołomice woj. małopolskie. Niemniej jednak, jest 579 obiektów strażnic w jednostkach OSP włączonych do ksrg, które posiadają tylko po jednym stanowisku garażowym, co nie spełnia przyjętych w pkt.7.1.1 założeń. Analiza danych wykazała, że 2114 jednostek OSP z ksrg spełnia przyjęte założenia - posiada po dwa stanowiska garażowe. Ad. b) Z analizy danych wynika, że 112 strażnic OSP włączonych do ksrg nie spełnia przyjętych w pkt 7.1.1 założeń tzn. nie posiada ogrzewania strażnicy, co w konsekwencji powoduje, że w okresie zimowym nie jest utrzymywana pełna gotowość samochodów gaśniczych przez 24 godziny na dobę. Każdorazowo zadysponowanie takiej jednostki do działań w okresie spadku temperatur poniżej 0 C powoduje wydłużenie czasu podjęcia interwencji, o co najmniej kilkanaście minut, ze względu na konieczność uzupełnienia środka gaśniczego (wody) w samochodzie. Doprowadzenie do osiągnięcia określonego standardu strażnic OSP wymaga aby w 579 strażnicach dokonać rozbudowy, o co najmniej jedno stanowisko garażowe (o wielkości około 55m 2 ), którego koszt jednostkowy wynosi ok. 2000 zł/m 2. W skali kraju należy przeznaczyć więc na ten cel kwotę 63,7 mln zł. Z analizy danych wynika, że w 112 strażnicach należy wykonać ogrzewanie, którego koszt w skali kraju wyniesie 3,7 mln zł. Łączna kwota, którą należy zabezpieczyć, aby osiągnąć zakładany minimalny standard obiektów strażnic to 67,4 mln zł. 7.3. System alarmowania OSP włączonych do ksrg Skrócenie czasu alarmowania jednostek OSP, a więc skrócenie czasu osiągnięcia przez nie gotowości bojowej, na przestrzeni ostatnich 10 lat było przyjętym, przez komendantów poszczególnych poziomów, priorytetem. Powyższe spowodowało, że podjęto decyzję o budowie systemu selektywnego alarmowania uruchamianego bezpośrednio ze stanowisk kierowania PSP, uznając go jako najbardziej skuteczną metodę alarmowania. System funkcjonuje w 3683 strażnicach, co stanowi 96,5% ogólnej ich liczby, niemniej jednak o pełnej satysfakcji będziemy mogli mówić, gdy we wszystkich strażnicach system ten zostanie zainstalowany. Uzyskanie 100% poziomu wyposażenia strażnic w system selektywnego alarmowania wymaga jego instalacji w 131 strażnicach OSP 25

włączonych do ksrg. Rozpatrując powyższe, przy uwzględnieniu jednostkowej ceny systemu na poziomie średnio 3500 zł (w zależności od rodzaju systemu zainstalowanego już w stanowisku kierowania PSP i odległości od strażnicy OSP) stwierdza się, że w celu 100% wyposażenia strażnic należy przeznaczyć kwotę w wysokości 462 000 zł. Przy kalkulacji kosztów instalacji systemu nie brano pod uwagę konieczności wymiany istniejących systemów instalowanych w początkach lat 90-tych XX wieku, które charakteryzują się znaczną usterkowością i wysokimi kosztami utrzymania. 7.4. Stan wyposażenia jednostek OSP włączonych do ksrg w sprzęt pożarniczy 7.4.1. Pojazdy pożarnicze W jednostkach OSP włączonych do ksrg znajduje się łącznie 5645 samochodów gaśniczych, w tym 4022 samochodów średnich, 1623 samochodów ciężkich. Wiek samochodów gaśniczych w poszczególnych przedziałach wiekowych przedstawiono na wykresach 9-13. Z danych wynika, że spośród 5640 samochodów gaśniczych 3301 stanowią samochody o napędzie uterenowionym, a 1522 o napędzie terenowym. Z analizy danych wynika, że 18,5% samochodów średnich i 19,9% samochodów ciężkich ma przekroczony okres użytkowania (ponad 30 lat), a więc nie spełniają założonego standardu (poziom niesatysfakcjonujący). Sprzęt ten powinien być w pierwszej kolejności zastępowany nowszymi egzemplarzami. W grupie tej znajduje się 743 samochodów średnich i 323 samochodów ciężkich. Pozytywnie przedstawia się średni wiek samochodów gaśniczych w grupie pojazdów do 10 lat. Jest to bowiem, 786 samochodów średnich i 108 ciężkich, pojazdów 2-3 letnich - wykres nr 10. Liczba samochodów gaśniczych w poszczególnych OSP jest zróżnicowana, 2080 jednostek OSP włączonych do ksrg posiada na wyposażeniu po jednym średnim lub ciężkim samochodzie gaśniczym, przy czym w 1591 jednostkach jest to samochód średni, a w 489 samochód ciężki, natomiast 33 jednostki nie posiadają takich pojazdów (tabela nr 4). Należy przy tym zaznaczyć, że w grupie jednostek bez ww. pojazdów znajdują się jednostki specjalistyczne np. w zakresie ratownictwa wodnego posiadające samochody lekkie. Zakładając, że wszystkie jednostki, powinny realizować założone zadania z zakresu gaszenia pożarów i ratownictwa technicznego, należy zabezpieczyć środki finansowe 26

w kwocie 24,8 mln zł na zakup 33 samochodów ratowniczo-gaśniczych (średnich lub ciężkich). Rozpatrując wiek samochodów w jednostkach posiadających tylko jeden samochód gaśniczy średni lub ciężki stwierdzono, że 259 samochodów średnich i 87 ciężkich ma przekroczony 30 letni okres eksploatacji (tabela nr 3), wobec przyjętych założeń powinny być zastąpione samochodami nowszymi, co najmniej średnimi z modułem technicznym. Cena jednostkowa nowego samochodu wynosi ok. 750 000 zł, co generuje łączną kwotę 260 mln zł. Łącznie na wymianę samochodów gaśniczych o okresie eksploatacji powyżej 30 lat w jednostkach posiadających jeden samochód gaśniczy oraz zakup dla jednostek nie posiadających samochodów gaśniczych pojazdów należy zarezerwować kwotę 285 mln zł. Wiek samochodów gaśniczych w jednostkach posiadających tylko jeden pojazd średni lub ciężki przedstawiono na wykresie nr 13. Rozpatrując ogólną liczbę pojazdów średnich i ciężkich gaśniczych stanowiących wyposażenie jednostek OSP włączonych do ksrg oraz założony okres eksploatacji do 30 lat stwierdza się, że należy dokonać wymiany 743 samochodów gaśniczych średnich i 323 ciężkich, łącznie 1066 samochodów, co generuje kwotę 692,9 mln zł. Komenda Główna PSP w celu poprawy istniejącego stanu wyposażenia w pojazdy gaśnicze w okresie 2008 2010 r. uczestniczyła we współfinansowaniu zakupu 411 samochodów - szczegółowe dane zawarto w tabeli nr 5. Ponadto z zasobów PSP zostały przekazane, w latach 2008-2010, do jednostek OSP włączonych do systemu samochody gaśnicze w ilości 373 szt.- szczegółowe dane zawarto w tabeli nr 6. Wykres nr 9. Wiek samochodów gaśniczych w jednostkach OSP włączonych do ksrg. 27

Wykres nr 10. Średni wiek samochodów gaśniczych w poszczególnych przedziałach wiekowych Wykres nr 11. Udział wiekowy samochodów średnich gaśniczych w stosunku do ogólnej ich liczby 28

Wykres nr 12. Udział wiekowy samochodów ciężkich gaśniczych w stosunku do ogólnej ich liczby Wykres nr 13. Wiek samochodów gaśniczych w jednostkach posiadających tylko jeden samochód średni lub ciężki 29

Tabela nr 3 Jednostki OSP posiadające tylko jeden samochód gaśniczy - 2080 Wiek samochodów Samochody średnie Samochody ciężkie Suma do 10 lat 222 20 242 11 20 lat 203 119 322 21 30 lat 907 263 1170 powyżej 30 lat 259 87 346 RAZEM 1591 489 2080 Tabela nr 4 KW PSP Jednostki bez średniego i ciężkiego samochodu gaśniczego Jednostki tylko z 1 średnim lub ciężkim samochodem gaśniczym Tylko 1 średni lub ciężki samochód gaśniczy 1 średni 1 ciężki Jednostki posiadające tylko 1 średni samochód gaśniczy powyżej 30 lat (rocznik poniżej 1980r.) Jednostki posiadające tylko 1 ciężki samochód gaśniczy powyżej 30 lat (rocznik poniżej 1980r.) 1 2 3 4 5 6 7 Dolnośląskie 3 92 80 12 8 2 Kujawsko - Pomorskie 1 97 72 25 12 3 Lubelskie 2 212 169 43 32 7 Lubuskie 1 47 41 6 5 0 Łódzkie 3 169 124 45 15 9 Małopolskie 3 197 139 58 30 11 Mazowieckie 2 151 109 42 9 2 Opolskie 1 61 45 16 7 2 Podkarpackie 1 199 155 44 35 14 Podlaskie 0 103 72 31 11 3 Pomorskie 3 100 73 27 15 5 Śląskie 3 220 153 67 24 14 Świętokrzyskie 1 155 117 38 17 8 Warmińsko - Mazurskie 2 72 67 5 11 0 Wielkopolskie 3 152 130 22 18 6 Zachodniopomorskie 4 53 45 8 10 1 RAZEM 33 2 080 1 591 489 259 87 30

Tabela nr 5 Liczba średnich i ciężkich samochodów ratowniczo gaśniczych zakupionych/karosowanych dla jednostek OSP z udziałem dofinansowania z dotacji na ksrg Lp. Województwo Liczba przekazanych pojazdów w latach 2008 2009 2010 2008-2010 1 Dolnośląskie 7 7 8 22 2 Kujawsko-pomorskie 6 7 9 22 3 Lubelskie 6 10 9 25 4 Lubuskie 2 1 3 6 5 Łódzkie 12 13 10 35 6 Małopolskie 13 17 11 41 7 Mazowieckie 15 28 12 55 8 Opolskie 1 5 4 10 9 Podkarpackie 10 8 1 19 10 Podlaskie 2 6 4 12 11 Pomorskie 8 14 12 34 12 Śląskie 6 13 12 31 13 Świętokrzyskie 11 8 11 30 14 Warmińsko-mazurskie 2 5 5 12 15 Wielkopolskie 16 7 15 38 16 Zachodniopomorskie 4 7 8 19 17 RAZEM 121 156 134 411 31

Tabela nr 6 Liczba średnich i ciężkich samochodów ratowniczo gaśniczych wycofanych z PSP i przekazanych do OSP Lp. Województwo Liczba przekazanych pojazdów w latach 2008 2009 2010 2008-2010 1 Dolnośląskie 9 6 13 28 2 Kujawsko-pomorskie 4 6 6 16 3 Lubelskie 3 4 20 27 4 Lubuskie 1 2 3 6 5 Łódzkie 5 12 7 24 6 Małopolskie 3 16 15 34 7 Mazowieckie 19 21 7 47 8 Opolskie 1 5 7 13 9 Podkarpackie 9 6 23 38 10 Podlaskie 1 2 6 9 11 Pomorskie 5 7 5 17 12 Śląskie 11 10 13 34 13 Świętokrzyskie 2 0 2 4 14 Warmińsko-mazurskie 3 7 11 21 15 Wielkopolskie 12 10 10 32 16 Zachodniopomorskie 8 5 10 23 17 RAZEM 96 119 158 373 32

7.4.2. Sprzęt łączności radiowej /bezprzewodowej/ Sprzęt łączności radiowej bezprzewodowej znajdujący się na wyposażeniu jednostek OSP włączonych w do ksrg to radiotelefony przewoźne, nasobne oraz stacjonarne. W grupie radiotelefonów przewoźnych znajduje się 8346 szt. sprzętu, co daje nam średnio 2,2 szt. na jednostkę. Odnosząc powyższe do określonego w pkt 7.1.2 standardu wyposażenia jednostki OSP z ksrg (jeden samochód gaśniczy średni z modułem technicznym lub samochód gaśniczy średni i samochód techniczny) można stwierdzić, że liczba ta jest wystarczająca. W grupie radiotelefonów nasobnych stan wynosi 10316 szt., co daje średnio 2,7 szt. na jednostkę. Szczegółowa analiza danych wykazała, że występują jednostki w których liczba radiotelefonów nasobnych jest znacznie wyższa niż przyjęty standard, ale są także jednostki które nie posiadają tego rodzaju środka łączności. Wobec tego operowanie średnią liczbą radiotelefonów na jednostkę nie odzwierciedla faktycznych potrzeb w tym zakresie. Analiza danych wykazała, że w 645 jednostkach OSP włączonych do ksrg brakuje 1 szt radiotelefonów w stosunku do standardu określonego w pkt 7.1.2 a w 277 jednostkach brak jest dwóch radiotelefonów nasobnych. Wobec powyższego należy doposażyć jednostki OSP w ksrg w 1 199 radiotelefonów nasobnych. Należy przy tym zaznaczyć, że nie uwzględniono niniejszej analizie standardu technicznego posiadanych radiotelefonów. Średnia jednostkowa cena zakupu radiotelefonu nasobnego kształtuje się na poziomie około 2 tyś zł, konieczne jest więc przeznaczenie na uzupełnienie wyposażenia 2,4 mln zł. Szczegółowe zestawienie wyposażenia jednostek OSP z ksrg w radiotelefony nasobne w rozbiciu na województwa przedstawiono w tabeli nr 7. 33

Tabela 7 Lp. KW PSP Liczba jednostek OSP bez radiotelefonu nasobnego Liczba jednostek OSP z 1 radiotelefonem nasobnym 1 2 3 4 1 Dolnośląskie 1 20 2 Kujawsko - Pomorskie 13 43 3 Lubelskie 46 73 4 Lubuskie 6 2 5 Łódzkie 21 67 6 Małopolskie 8 43 7 Mazowieckie 35 82 8 Opolskie 1 9 9 Podkarpackie 43 67 10 Podlaskie 30 39 11 Pomorskie 14 13 12 Śląskie 7 42 13 Świętokrzyskie 22 64 14 Warmińsko - Mazurskie 5 15 15 Wielkopolskie 19 51 16 Zachodniopomorskie 6 15 RAZEM 277 645 34

7.4.3. Sprzęt ochrony dróg oddechowych Realizując założenie (pkt 3 i 7.1.2), że jednostka OSP z ksrg ma prowadzić działania w zakresie gaszenia pożarów w szczególności wewnątrz obiektów, każda jednostka OSP powinna posiadać minimum 4 komplety nadciśnieniowych aparatów ochrony dróg oddechowych, co gwarantuje bezpieczeństwo ratownikom jak też skuteczność i efektywność prowadzonych działań ratowniczych. Obecnie kryterium to spełnia tylko 1025 jednostek OSP. Należy nadmienić, że obecnie użytkowanych jest w jednostkach OSP z ksrg 8448 nadciśnieniowych aparatów oddechowych, przy czym należy podkreślić, że ich ilość w poszczególnych jednostkach jest zróżnicowana (od 1 do 20). Do wypełnienia tego standardu wyposażenia OSP z ksrg koniecznym jest zakup 7624 kompletów sprzętu, co przy średniej jednostkowej kwocie zakupu (z butlą stalową) na poziomie 4 500 zł skutkuje koniecznością zapewnienia w skali kraju środków w wysokości 34,3 mln zł. Dane dotyczące wyposażenia jednostek OSP z ksrg w nadciśnieniowe aparaty powietrzne zawarto na wykresie 14, natomiast liczbę brakujących nadciśnieniowych aparatów oddechowych w poszczególnych województwach zawarto w tabeli nr 8. Wykres nr 14.Wyposażenie jednostek w minimum 4 nadciśnieniowe aparaty oddechowe 35

Tabela nr 8 Lp. KW PSP Liczba nadciśnieniowych aparatów ochrony dróg oddechowych Liczba jednostek posiadających co najmniej 4 nadciśnieniowe aparaty ODO wraz z maskami Liczba brakujących nadciśnieniowych aparatów ODO do 4 sztuk 1 2 3 4 5 1 Dolnośląskie 635 76 262 2 Kujawsko - Pomorskie 518 55 260 3 Lubelskie 439 30 688 4 Lubuskie 346 54 125 5 Łódzkie 491 53 756 6 Małopolskie 657 87 732 7 Mazowieckie 1 102 122 852 8 Opolskie 396 67 133 9 Podkarpackie 247 19 902 10 Podlaskie 222 18 466 11 Pomorskie 589 76 285 12 Śląskie 625 75 797 13 Świętokrzyskie 244 15 554 14 Warmińsko - Mazurskie 459 68 184 15 Wielkopolskie 1 027 146 376 16 Zachodniopomorskie 451 64 252 RAZEM 8 448 1 025 7 624 7.4.4. Odzież ochronna i wyekwipowanie W celu zapewnienia bezpieczeństwa ratownika w każdej jednostce OSP włączonej do ksrg powinno znajdować się minimum (zgodnie z przyjętym standardem wyposażenia pkt 7.1.2) 12 kompletów odzieży specjalnej i uzbrojenia osobistego. Z analizy danych wynika, że w 3351 jednostkach znajduje się po 6 i więcej kompletów odzieży specjalnej. Warunek posiadania 12 kpl. i więcej spełnia 1609 jednostek OSP, natomiast 464 jednostki posiadają mniej niż 6 ww. kompletów. Szczegółowa analiza danych wykazała, że w celu osiągnięcia założonego standardu określonego w pkt.7.1.2 należy dokonać zakupu 9505 kompletów odzieży ochronnej i uzbrojenia. Przyjmując, że kwota jednostkowego zakupu ww. zestawu wynosi ok. 4000zł. ogólna kwota na doposażenie jednostek OSP, w skali kraju, będzie kształtowała się na 36

poziomie 38 mln zł. Szczegółowe dane dotyczące wyposażenia jednostek OSP z ksrg w komplety odzieży specjalnej i uzbrojenia zawarto w tabeli nr 9 i na wykresie nr 15. Wykres nr 15. Wyposażenie jednostek OSP z ksrg w komplety odzieży specjalnej 37

Tabela nr 9 Komplety odzieży specjalnej KW PSP Liczba jednostek OSP posiadająca co najmniej 6 kpl. odzieży specjalnej i 6 szt. hełmów Liczba jednostek OSP posiadająca co najmniej 12 kpl. odzieży specjalnej i 12 szt. hełmów Liczba jednostek OSP bez kpl. odzieży specjalnej Liczba jednostek OSP bez hełmów Liczba jednostek OSP bez kpl. odzieży specjalnej i bez hełmów Liczba brakujących kpl. odzieży specjalnej do 12 szt. 1 2 3 4 5 6 7 Dolnośląskie 204 129 3 2 3 321 Kujawsko - Pomorskie 164 59 1 1 2 448 Lubelskie 233 83 29 3 32 980 Lubuskie 100 49 2 1 2 199 Łódzkie 253 115 27 2 28 959 Małopolskie 299 177 19 3 21 627 Mazowieckie 401 208 20 18 24 1017 Opolskie 123 73 3 2 3 161 Podkarpackie 232 101 32 14 32 979 Podlaskie 129 25 20 6 22 784 Pomorskie 151 85 12 19 31 411 Śląskie 330 179 5 4 6 497 Świętokrzyskie 155 26 8 4 10 822 Warmińsko - Mazurskie 141 74 2 5 5 272 Wielkopolskie 289 148 4 6 8 718 Zachodniopomorskie 147 78 2 1 2 310 RAZEM 3 351 1 609 189 91 231 9 505 7.4.5. Sprzęt ratownictwa medycznego Jednym z zadań ksrg jest udzielanie kwalifikowanej pomocy medycznej. By ta pomoc była skuteczna niezbędne jest właściwe wyszkolenie strażaków w tym zakresie oraz posiadanie niezbędnego sprzętu. Wyszkolenie zostało omówione w pkt 8 analizy, natomiast wyposażenie w sprzęt ratownictwa medycznego przedstawia się następująco. Na wyposażeniu jednostek w ksrg znajduje się 3090 zestawów PSP R-1 i 69 zestawów PSP R-2. Łącznie 2701 jednostek OSP posiada zestawy PSP R-1 lub PSP R-2 - tabela nr 10. Z analizy danych wynika, że do pełnego wyposażenia jednostek brakuje 1114 zestawów medycznych przy założeniu iż każda jednostka OSP włączona do ksrg posiadała przynajmniej 1 taki zestaw (pkt 7.1.2) wykres nr 16. Przyjmując średnią jednostkową wartość zakupu zestawu na poziomie 5000 zł, wskazane jest więc zapewnienie środków na ten cel w wysokości 5,6 mln zł 38

Wykres nr 16.Wyposażenie jednostek OSP włączonych do ksrg w zestawy ratownictwa medycznego 39

KW PSP Ratownictwa medycznego / liczba sztuk / R-1 R-2 Namiot ewakuacyjny z osprzętem Liczba jednostek OSP z zestawem R-1 1 2 3 4 5 6 7 8 Dolnośląskie 199 0 1 177 0 177 32 Kujawsko - Pomorskie 141 3 0 128 3 129 54 Lubelskie 164 8 0 153 8 160 120 Lubuskie 89 0 0 72 0 72 36 Łódzkie 214 9 0 193 9 193 109 Małopolskie 293 1 1 244 1 244 92 Mazowieckie 402 6 2 329 4 329 120 Opolskie 129 4 1 111 3 112 15 Podkarpackie 155 2 0 144 2 145 140 Podlaskie 151 0 0 142 0 142 29 Pomorskie 206 2 0 173 2 173 24 Śląskie 214 23 0 197 20 201 146 Świętokrzyskie 76 1 0 74 1 74 123 Warmińsko - Mazurskie 154 3 0 130 2 130 18 Wielkopolskie 365 5 1 306 5 306 10 Zachodniopomorskie 138 2 1 113 2 114 46 RAZEM 3 090 69 7 2 686 62 2 701 1 114 Liczba jednostek z zestawem R-2 Liczba jednostek w których jest zestaw R-1 lub R-2 Tabela nr 10 Liczba jednostek w których nie ma zestawu R-1 40

7.4.6. Hydrauliczne urządzenia ratownicze Zwiększający się udział jednostek OSP włączonych do ksrg w działaniach z zakresu ratownictwa technicznego podczas miejscowych zagrożeń, zwłaszcza podczas ratownictwa na drogach oraz spełnienie warunku, by najbliższa jednostka od miejsca zdarzenia podjęła działanie ratownicze w czasie do 15 min konieczne jest doposażenie jednostek OSP w hydrauliczne narzędzia ratownicze. Z analizy danych wynika, że 1914 jednostki OSP posiadają minimum sprzętowe w postaci hydraulicznych narzędzi ratowniczych (combi + pompa lub nożyce i rozpieracz +pompa). Przyjmując, że każda jednostka OSP z ksrg powinna posiadać taki zestaw stwierdza się, że niezbędne jest doposażenie istniejących jednostek OSP w 1901 zestawów, co w konsekwencji skutkuje potrzebą zapewnienia środków finansowych w wysokości 95 mln zł. Szczegółowe dane dotyczące wyposażenia jednostek OSP z ksrg w hydrauliczne zestawy ratownicze zawarto w tabeli nr 11 i na wykresie nr 17. Sprzęt o wyższych parametrach technicznych powinien być rozlokowany w jednostkach OSP znajdujących się przy drogach o wzmożonym ruchu i dużej liczbie zdarzeń. Minimalny standard wyposażenia jednostek OSP z ksrg z określeniem klasy narzędzia określono w opracowanym przez KCKRiOL standardzie wyposażenia - załącznik nr 2. 41

Wykres nr 17.Wyposażenie jednostek OSP z ksrg w zestawy hydrauliczne 42

Tabela nr 11 KW PSP Nożyco - rozpieracze hydrauliczne typu "COMBI" Liczba sztuk Nożyce hydrauliczne Rozpieracze hydrauliczne Liczba jednostek OSP z dowolną pompą Liczba jednostek OSP z urządzeniem typu "COMBI" Liczba jednostek OSP z nożycami i rozpieraczem Liczba jednostek OSP z urządzeniem COMBI lub nożycami i rozpieraczem Liczba jednostek OSP z urządzeniem COMBI i pompą lub nożycami, rozpieraczem i pompą 1 2 3 4 5 6 7 8 Dolnośląskie 167 34 47 164 157 25 162 142 Kujawsko - Pomorskie 118 32 64 127 114 27 129 127 Lubelskie 109 21 25 128 105 19 119 107 Lubuskie 72 12 20 75 60 7 63 63 Łódzkie 133 43 56 140 125 37 149 137 Małopolskie 76 146 150 164 76 108 164 159 Mazowieckie 232 99 116 233 219 85 271 222 Opolskie 55 28 30 67 54 25 77 66 Podkarpackie 62 35 40 78 57 33 84 78 Podlaskie 80 26 29 96 77 22 93 92 Pomorskie 119 45 60 140 116 40 146 137 Śląskie 121 30 32 129 114 23 130 126 Świętokrzyskie 59 21 22 66 59 15 69 63 Warmińsko - Mazurskie 86 41 44 99 83 32 105 98 Wielkopolskie 204 63 78 218 188 52 225 212 Zachodniopomorskie 69 34 47 92 67 31 91 85 RAZEM 1 762 710 860 2 016 1 671 581 2 077 1 914 7.4.7. Pompy Ostatnie powodzie oraz wynikająca z tego tytułu konieczność podjęcia działań ratowniczych w szczególności pompowanie wody zanieczyszczonej, wskazała na potrzebę posiadania na wyposażeniu jednostek OSP z ksrg pomp do wody zanieczyszczonej. Obecnie na stanie jednostek OSP znajduje się 3908 pomp do wody zanieczyszczonej nie mniej jednak w 1038 jednostkach taki sprzęt nie występuje wykres nr 18. W celu zapewnienia pełnej realizacji zadań przez OSP z ksrg podczas działań powodziowych i podtopień jak też osiągnięcia założonego standardu wyposażenia, określonego w punkcie 7.1.2, konieczne jest uzupełnienie stanu wyposażenia jednostek w 1038 pompy do wody zanieczyszczonej. 43

Przyjmując jednostkową wartość zakupu pompy na poziomie 10 tyś zł, konieczne jest więc zabezpieczenie na ten cel kwoty w wysokości 10,4 mln zł. Zasadnym wydaje się aby jednostki OSP z ksrg posiadały 2 pompy do wody zanieczyszczonej w celu realizacji zarówno działań ratowniczych jak też humanitarnych druga pompa nie stanowiła by wyposażenia samochodu gaśniczego tylko wyposażenie jednostki możliwe do dostarczenia na miejsce zdarzenia lub pomocy przez samochody pomocnicze. Rozpatrując powyższe należy dodatkowo wyposażyć 2980 jednostek w drugą pompę do wody zanieczyszczonej, co generuje dodatkową kwotę w wysokości 298 mln zł. Stan wyposażenia jednostek OSP z ksrg w pompy (pożarnicze, do wody zanieczyszczonej i pływające) zawarto na wykresach nr 18, 19 i 20. Stan wyposażenia w poszczególnych województwach zawarto w tabeli nr 10 i wykresie nr 20. Jednostki OSP wyposażone w pompy do wody zanieczyszczonej 2777 1 038 Ilość jednostek nie posiadających pomp do wody zanieczyszczonej Ilość jednostek posiadających pompy do wody zanieczyszczonej Wykres nr 18. Wyposażenie jednostek OSP z ksrg w pompy do wody zanieczyszczonej 44