Projekt MIEJSKI PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA ROK 2009

Projekt MIEJSKI PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA ROK 2009 I. WSTĘP Zdrowie to nie tylko brak choroby, lecz stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego. Podstawą Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na 2009 r. jest promocja zdrowia zgodna z ideą ogólnoświatową, obejmująca działania ochraniające i wzmacniające zdrowie. Promocja zdrowia jest to proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na jego zdrowie w sensie jego poprawy i utrzymania. W celu osiągnięcia całkowitego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego, zarówno jednostka, jak i grupa społeczna, muszą umieć określać i urzeczywistniać swoje aspiracje, zaspokajać potrzeby, radząc sobie z wyzwaniami swojego środowiska w jego istniejącym stanie lub dokonując w nim odpowiednich zmian. Liczba ludności Polski w końcu 2007 roku wynosiła ok. 38 mln 115 tys. osób i wykazuje tendencję malejącą. Tendencja krajowa dotycząca struktury wiekowej wykazuje, że 19% stanowiły osoby poniżej 19 r. ż., natomiast 14 % osoby powyżej 65 r. ż. Według prognozy GUS, do 2010 roku udział osób starszych w łącznej liczbie ludności będzie zmieniał się nieznacznie, w następnych latach wzrost będzie szybszy i w 2030 roku osiągnie poziom około 24%, co oznacza, że prawie co czwarty Polak będzie miał co najmniej 65 lat. Natomiast na terenie miasta Legionowo od kilku lat obserwuje się nieznaczny wzrost liczby mieszkańców. Na koniec września 2008 roku liczba mieszkańców wynosiła 50.084 osób. Ludzie jeszcze nigdy nie żyli tak długo, a średnia długość życia Europejczyków nadal wzrasta. Wciąż jednak utrzymuje się znaczący poziom zachorowalności na choroby, którym można zapobiegać, oraz wczesnej umieralności. Ma to związek z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, paleniem tytoniu, wypadkami i obrażeniami, zaburzeniami psychicznymi, nowotworami, chorobami układu krążenia oraz chorobami układu oddechowego. Stan zdrowia mieszkańców zależy w dużej mierze od indywidualnego trybu życia

(odżywiania, aktywności fizycznej), warunków życia (mieszkaniowych, środowiskowych), warunków społeczno-ekonomicznych oraz warunków pracy. W wielu przypadkach wpływ tych warunków można modyfikować poprzez skuteczne zapobieganie chorobom i promocję zdrowia. Najważniejsze problemy zdrowotne ludności Polski są zbliżone w swojej strukturze do obserwowanych we wszystkich krajach UE, z tym, że obserwujemy niekorzystny dystans w stosunku do średnich unijnych, zwłaszcza w zakresie umieralności z powodu chorób układu krążenia i nowotworów. Przeciętne dalsze trwanie życia ludności Polski uległo wydłużeniu po 1991 r. o ponad 4 lata, podczas gdy w latach poprzedzających transformację ustrojową obserwowano wieloletnią niekorzystną stagnację. Jednak obecna sytuacja jest w dalszym ciągu niezadowalająca i zmniejszenie dystansu dzielącego nas od przeciętnego poziomu większości parametrów zdrowotnych w UE wymaga zmian jakościowych w polityce zdrowotnej. Również wśród mieszkańców Legionowa, obserwuje się tendencję ogólnopolską w zachorowalności na choroby cywilizacyjne gdzie dominującymi chorobami są zdecydowanie choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe, urazy, choroby układu oddechowego, trawiennego,etc. Miejski Program Promocji Zdrowia na 2009 rok jest spójny z Narodowym Programem Promocji Zdrowia na lata 2006 2015 i wyznacza kierunki do osiągnięcia celu: 1) zmniejszenie różnic w dostępie do świadczeń specjalistycznej opieki zdrowotnej; 2) kształtowanie prozdrowotnego stylu życia. Ukazujące się na temat zdrowia informacje skłaniają odbiorców do podejmowania właściwych decyzji i zachęcają do prowadzenia zdrowego stylu życia. Corocznie prowadzone są kampanie informacyjne oraz inicjatywy mające doprowadzić do uświadomienia ogółowi społeczeństwa szkodliwego wpływu palenia papierosów i spożywania alkoholu oraz niewłaściwego odżywiania się. Ponieważ wczesna diagnoza pozwala uniknąć wielu chorób, podejmowane są intensywne działania na rzecz wprowadzania w życie programów badań przesiewowych oraz promowania ich znaczenia jako ważnych środków zapobiegawczych. Realizacja Miejskiego Programu Promocji Zdrowia wyrównuje częściowo dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej mieszkańcom, służy podniesieniu świadomości społecznej oraz przyczynia się do poprawy stanu zdrowia.

Dzięki takiej inicjatywie Gminy Legionowo, z nieodpłatnych usług zdrowotnych i programów edukacyjnych korzysta corocznie przeszło 5000 mieszkańców. II. PROGRAMY PROMOCJI ZDROWIA REALIZOWANE NA TERENIE MIASTA LEGIONOWO Gmina Legionowo uczestniczyć będzie nadal w Samorządowym Programie Promocji Zdrowia w Zakresie Prewencji Chorób Nowotworowych Kardiologicznych i Otyłości. Program realizowany będzie przez Starostwo Legionowskie w ramach porozumienia samorządów Powiatu Legionowskiego. W ramach Miejskiego Programu Promocji Zdrowia w 2009 roku, Gmina Legionowo zamierza samodzielnie realizować wybrane zadania własne współpracując z organizacjami pozarządowymi, zakładami opieki zdrowotnej, stowarzyszeniami, osobami fizycznymi będącymi specjalistami z wybranych dziedzin i innymi podmiotami. Wydawać będziemy decyzje w sprawach świadczeniobiorców innych niż ubezpieczeni, potwierdzając ich prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Decyzje te wydawane będą po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego i po zgromadzeniu dokumentów określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2007 r. Nr 115, poz. 793). Nadal będziemy traktować żywienie dzieci i młodzieży w szkołach jako istotny element ochrony zdrowia młodego pokolenia. W miarę możliwości zakupywany będzie sprzęt rehabilitacyjny oraz materiały pomocnicze dla instytucji użyteczności publicznej, w celach poprawy stanu zdrowia mieszkańców Legionowa, a także ułatwienia im kompleksowego funkcjonowania w miejskiej społeczności. Ponadto zakupione zostaną materiały przeznaczone do badań antropometrycznych wraz z komputerową analizą składu ciała (określające zawartość tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej oraz ilość wody w organizmie człowieka), które pozwolą określić stan odżywienia i kondycję zdrowotną mieszkańców miasta. Przewidujemy również zakup nagród dla uczestników konkursów i olimpiad promujących zdrowy styl życia.

III. Samorządowy Program Promocji Zdrowia w zakresie Prewencji Chorób Nowotworowych, Kardiologicznych i Otyłościowych Program realizowany jest od wielu lat przez Powiat Legionowski przy współpracy organizacyjnej, rzeczowej i finansowej z Urzędem Miasta Legionowo. Świadczenia realizowane dla mieszkańców miasta Legionowo w ramach Samorządowego Programu Promocji Zdrowia w 2008 r. zakładały: 1. Ankiety kwalifikacyjne do badań przesiewowych raka jelita grubego oraz badania profilaktyczne raka jelita grubego II etap i III etap wiek 50 74 r. ż 2. Badania przesiewowe raka gruczołu krokowego powyżej 50 r. ż. 3. Program edukacyjny mający na celu zwiększenie wiadomości na temat nowotworów piersi oraz profilaktyki pierwotnej i wtórnej nowotworów (uczennice III klas liceów) 4. Profilaktykę chorób układu krążenia mężczyźni i kobiety w wieku 35-55 lat Etap I Podstawowy obejmuje - postawienie diagnozy dotyczącej układu sercowo naczyniowego i ewentualne podjęcie leczenia Etap II pogłębionej diagnostyki - wdrożenie postępowania zapobiegawczego i leczniczego Etap III opieka kardiologiczna. 5. Prewencję przewlekłych chorób niezakaźnych poprzez zapobieganie i leczenie otyłości. Program przeznaczony dla osób w wieku 18-57 lat Etap I kwalifikacja wstępna do programu, edukacja i promocja prawidłowych zachowań żywieniowych i aktywności fizycznej, realizowany na poziomie POZ w wytypowanych ZOZ-ach. Etap II A - podstawowy kwalifikacji ostatecznej do programu i realizacja części edukacyjno leczniczej Etap II B - Podprogram edukacyjno- instruktażowy - osoby wstępnie zakwalifikowane do programu, a nie mające przeciwwskazań medycznych do udziału w programie, ale nie zakwalifikowane ostatecznie do programu ze względu na ograniczoną ilość miejsc będą zakwalifikowane do podprogramu edukacyjno instruktażowego.

Gmina Legionowo dotować będzie zadania umieszczone w Samorządowym Programie Promocji Zdrowia w zakresie Prewencji Chorób Nowotworowych, Kardiologicznych i Otyłościowych na 2009 rok, po podpisaniu stosownej umowy ze Starostwem Powiatowym w Legionowie. IV. ZADANIA REALIZOWANE BEZPOŚREDNIO PRZEZ URZĄD MIASTA LEGIONOWO Koordynatorem niżej wymienionych programów zdrowotnych realizowanych przez Gminę Legionowo będzie Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta. 1. Program Mały Ratownik - upowszechnianie zasad udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej Głównym celem programu jest nauka teoretycznych i praktycznych umiejętności udzielania pomocy w nagłych wypadkach, zwłaszcza zagrażających zdrowiu i życiu człowieka, poprzez szkolenia dla młodzieży z ostatnich klas gimnazjalistów i licealistów. Zajęcia z pomocy przedlekarskiej realizowane będą na terenie legionowskich szkół, a prowadzone przez kadrę medyczną posiadającą odpowiednie kwalifikacje zgodne z ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2007 r. Nr 89, poz. 590). 2. Upowszechnianie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w ratowaniu życia program przeznaczony dla dorosłych mieszkańców miasta. Gmina Legionowo zadba również o to, aby nauczyć naszych mieszkańców podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu człowieka. Odbędzie się przeszkolenie osób, które zawodowo pracują z klientami zagrożonymi utratą zdrowia i życia (strażnicy miejscy, strażacy, pracownicy samorządowi oraz pracownicy jednostek organizacyjnych gminy,

pracownicy placówek oświatowo wychowawczych). Szkolenie składać się będzie przede wszystkim z zajęć praktycznych na manekinach (podstawowe podtrzymywanie życia - resuscytacja krążeniowo-oddechowa), omówienia teoretycznego, stosowanego jedynie jako wstęp do ćwiczeń, który ma uświadomić uczestnikom w jakich sytuacjach (i z jakiego powodu) należy dane czynności wykonywać. 3. Program szczepień ochronnych przeciwko grypie dla osób z grupy szczególnego ryzyka (powyżej 65 r. ż.) Wirus grypy stanowi najczęstszą przyczynę zachorowań w okresie jesienno - zimowym, prowadzących do licznych powikłań. Szczepienia są najskuteczniejszym sposobem ochrony przed grypą i jej powikłaniami. Badania naukowe w zakresie szczepień przeciwko grypie wskazują ich wysoką skuteczność u osób w wieku 65-74 lata, w tym znaczną redukcję liczby hospitalizacji z powodu zapalenia płuc, innych schorzeń układu oddechowego oraz znaczny spadek liczby przypadków śmiertelnych powikłań po grypie. Celem szczepień przeciwko grypie jest nie tylko uniknięcie zachorowania na samą grypę, ale przede wszystkim zapobieganie poważnym powikłaniom pogrypowym, takim jak: zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego czy zapalenie mózgu, stanowiącym bezpośrednie zagrożenie życia, szczególnie wśród osób powyżej 65 roku życia. 4. Program Białe Soboty bezpłatne i bez skierowania konsultacje i badania diagnostyczne Wychodząc z założenia, iż lepiej zapobiegać niż leczyć, Gmina Legionowo będzie finansować akcje ułatwiające dostęp mieszkańców do badań diagnostycznych, we współpracy z zakładami opieki zdrowotnej, w formie Białych Sobót. Głównym celem programu jest zmniejszanie nierówności w dostępie do świadczeń podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, szczególnie najmłodszych i najuboższych mieszkańców Legionowa. W ramach programu zorganizowany będzie cykl bezpłatnych profilaktycznych badań lekarskich i diagnostycznych. W szczególności wskazane będą: konsultacje kardiologiczne: wczesne zapobieganie chorobom układu krążenia po

przez prowadzenie badań profilaktycznych i przesiewowych (m.in.: ciśnienia tętniczego krwi; elektrokardiografii EKG; stężenia poziomu cholesterolu we krwi: całkowitego, HDL, LDL i trójglicerydów; poziomu cukru we krwi); konsultacje ortopedyczne wczesne wykrywanie wad postawy (w przypadku dzieci) konsultacje dermatologiczne konsultacje urologiczne konsultacje gastrologiczne Akcje Białe Soboty realizowane będą w dni wolne od pracy: na terenie zakładu opieki zdrowotnej, który realizuje zadanie, podczas Dni Legionowa. 5. Orientacja w terenie zajęcia dla osób niedowidzących i niewidomych szczególnie tych, którzy zrzeszeni są w Polskim Związku Niewidomych Jednym z celów rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu wzroku (niewidomych i niedowidzących), mających trudności w komunikowaniu się z otoczeniem, jest umożliwienie tym osobom wyrównania szans w życiu społecznym. Celem programu jest aktywizacja społeczna oraz propagowanie zdrowego, aktywnego stylu życia, stworzenie szansy równego uczestnictwa w życiu społecznym, przeciwdziałanie dyskryminacji ludzi upośledzonych oraz integracja środowiska osób niepełnosprawnych. Uwzględniając potrzeby osób niedowidzących i niewidomych Gmina Legionowo dofinansuje zadanie, którego celem jest nauczenie orientacji przestrzennej, poruszania się po ulicach, korzystania z przedmiotów codziennego użytku i prowadzenia gospodarstwa domowego wśród osób niedowidzących i niewidomych mających trudności w komunikowaniu się z otoczeniem. 6. Krzewienie idei krwiodawstwa wśród mieszkańców Legionowa Zadanie to, Gmina Legionowo zamierza realizować przede wszystkim we współpracy z Polskim Czerwonym Krzyżem. Głównym celem jest organizowanie akcji poboru krwi i edukacja społeczeństwa w celu zapewnienia krwi wszystkim potrzebującym, tj. propagowanie i popularyzowanie wśród mieszkańców Legionowa idei honorowego krwiodawstwa, realizacja zadań poprzez organizowanie akcji zbiorowego i indywidualnego oddawania krwi, otaczanie należytą troską i opieką honorowych dawców krwi,

organizowanie otwartych imprez kulturalno oświatowych dla honorowych dawców krwi oraz propagowanie idei honorowego krwiodawstwa w środkach masowego przekazu, jak również udzielanie porad dotyczących krwiodawstwa, prowadzenie stałej współpracy z placówkami oświatowymi, pomocy społecznej i prowadzenie promocji zdrowego stylu życia. 7. Program edukacyjno - integracyjny Jak aktywnie żyć z cukrzycą? Program Jak żyć z cukrzycą skierowany jest do chorych na cukrzycę oraz ich rodzin. Celem w/w programu jest poprawa jakości życia diabetyków szczególnie przez działania edukacyjne oraz integrację środowiska osób chorych na terenie Legionowa. Należy pamiętać, iż edukacja oraz integracja ze środowiskiem są ważnymi elementami leczenia cukrzycy. Edukacja w zakresie właściwego postępowania w cukrzycy oraz wymiana doświadczeń osób chorujących na tę chorobę daje możliwość wykorzystania wszystkich życiowych perspektyw oraz szansę na aktywne codzienne życie, zmniejsza ryzyko wystąpienia późnych powikłań cukrzycowych a tym samym kosztowne i długotrwałe leczenie. 8. Wiemy co jemy program edukacyjno profilaktyczny dla dzieci i młodzieży szkolnej promujący zdrowy styl życia. Sposób żywienia dzieci wpływa na ich rozwój fizyczny, intelektualny, emocjonalny oraz na zdolność uczenia się. Celem programu Wiemy co jemy jest propagowanie zasad zdrowego żywienia wśród dzieci i młodzieży szkolnej oraz przedstawienie zagrożeń jakie produkty w diecie są najbardziej szkodliwe dla zdrowia. Nieprawidłowe odżywianie może być przyczyną ponad 80 rodzajów chorób i jest powszechnym i poważnym problemem pomimo, że część zaburzeń jest niezauważalna w pierwszych stadiach, a objawia się w postaci zaawansowanych schorzeń. Właściwe żywienie polega na dostarczaniu wszystkich składników odżywczych w odpowiednich ilościach i wzajemnych proporcjach, które odgrywają istotną rolę w całym życiu człowieka, szczególnie dzieci i młodzieży.

W każdej z legionowskich szkół odbędą się spotkania dzieci i młodzieży z dietetykiem, który przekaże podstawowe informacje na temat zdrowego stylu odżywiania i wskaże zagrożenia jakie może nieść za sobą nieprzestrzeganie tych zasad dla dalszego rozwoju organizmu. 9. Rehabilitacja niemowląt - wczesna diagnostyka i ćwiczenia rehabilitacyjne dla dzieci zagrożonych niepełnosprawnością w wieku od 0 do 1 roku życia. Podstawowym zadaniem programu jest przekazanie rodzicom i opiekunom niemowlaków informacji o zachowaniach dziecka, które powinny budzić niepokój dotyczący zdrowia dziecka a także nauka podstawowych czynności służących zachowaniu i przywracaniu właściwej kondycji dziecka. Cel ten jest osiągany poprzez wczesną diagnostykę i terapię zaburzeń rozwojowych u dzieci z grupy ryzyka okołoporodowego, rehabilitację dzieci z problemami rozwojowymi. Podstawowym elementem tej rehabilitacji jest wykorzystanie możliwości i szans jakie daje rozwój dziecka w 1 roku życia, aby zapobiec kalectwu i pomóc dzieciom z wadami wrodzonymi lub wcześnie nabytymi. Opiera się ona na wykształcaniu u małego dziecka samodzielności i umiejętności komunikacyjnych. Dokonywana będzie ocena a) reaktywności posturalnej b) rozwoju psychoruchowego, która umożliwia wykrycie zakłóceń w kierowaniu mechanizmami posturalnymi przez ośrodkowy układ nerwowy, koordynacji wzrokowo ruchowej, powiązaniu psychiki i motoryki z rozwojem niemowlęcia. Rehabilitację prowadzą sami rodzice w domu, po przeszkoleniu przez rehabilitanta, opracowaniu indywidualnego zestawu ćwiczeń dla każdego dziecka, zależnego od etapu rozwojowego na jakim się ono znajduje. 10. Profilaktyka chorób nowotworowych skóry Program jest skierowany do młodzieży i osób dorosłych. Chętni mogą skonsultować z lekarzem zmiany występujące na ich skórze. Zmiany potocznie nazywane pieprzykami czy myszkami kryją w sobie niebezpieczeństwo i mogą okazać się śmiertelnym nowotworem skóry. W ciągu ostatnich lat w Polsce z powodu czerniaka

i innych raków skóry liczba zgonów wzrosła kilkakrotnie, dlatego dermatolodzy zalecają przynajmniej raz w roku kontrolę znamion i ochronę ich przed słońcem. Badanie i regularna ocena znamion pozwala wykryć czerniaka we wczesnym stadium, kiedy jest całkowicie wyleczalny. Jeśli wystąpi podejrzenie, że są to zmiany nowotworowe, dermatolog skieruje na dodatkowe badania do lekarza onkologa. 11.Program szczepień ochronnych przeciwko rakowi szyjki macicy skierowany do dziewczynek urodzonych w 1996 roku. Co dwie minuty gdzieś na świecie z powodu raka szyjki macicy umiera jedna kobieta. W skali całego świata ten rodzaj raka jest trzecim co do ilości powodowanych zgonów u kobiet (po raku sutka i raku płuc) oraz drugim co do częstości występowania u kobiet poniżej 45 roku życia. W niechlubnej statystyce zachorowalności na tą chorobę nasz kraj zajmuje drugie miejsce w Europie. Rak szyjki macicy nie jest chorobą dziedziczną; udowodniono, że jego główną przyczyną jest powszechnie występujący wirus nazywany wirusem brodawczaka ludzkiegow skrócie HPV. Na zakażenie onkogennym typem wirusa HPV, a co za tym idzie na zachorowanie na raka szyjki macicy narażona jest każda kobieta. Badania dowodzą, że szczepionka zapewnia 100% ochronę przed zmianami nowotworowymi powodowanymi przez najgrożniejsze typy wirusa HPV: 16 oraz 18. Spośród wielu typów wirusa, te typy odpowiedzialne są za ponad 70% przypadków nowotworów szyjki macicy. Na raka szyjki macicy zapadają najczęściej kobiety powyżej 40 roku życia. Jednak do zakażenia może dojść już podczas pierwszego kontaktu seksualnego, a choroba bezobjawowo rozwija się latami. Dlatego najlepiej jest zaszczepić się zanim dojdzie do naturalnego zakażenia wirusem HPV. Szczepić można już dziewczęta powyżej 10 roku życia. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje populacyjne szczepienie dziewcząt w wieku 11-12 lat, uznając za wskazane również w populacji starszych w wieku 13-18 lat, czyli zanim dojdzie do kontaktów z wirusem. Szczepienia nastolatek, które nie miały jeszcze kontaktu z wirusem to dla Legionowa długofalowa inwestycja w zdrowie swojej społeczności.

V. METODY REALIZACJI Bezpośrednia realizacja zadań należeć będzie do podmiotów wyłonionych w drodze otwartego konkursu ofert zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z dnia 27 sierpnia 2004 r. Nr 210, poz. 2135), a zaangażowanie organizacji pozarządowych i zakładów opieki zdrowotnej pozwoli na optymalizację kosztów, to jest osiągnięcie zakładanych w programie celów przy użyciu mniejszych środków finansowych i rzeczowych. VI. KOORDYNACJA PROGRAMU Koordynację programu prowadził będzie Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo. W realizację włączone będą: Starostwo Legionowskie, zakłady opieki zdrowotnej, szkoły, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe w tym Polski Czerwony Krzyż, Polski Związek Niewidomych, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, specjaliści i wolontariusze, media. VII. FINANSOWANIE PROGRAMU Środki finansowe na realizację zadań wydzielone zostały w budżecie Gminy Legionowo w ramach Funduszu Programy Polityki Zdrowotnej -Dz.851 rozdz.85149

L.p. Programy zdrowotne realizowane w ramach Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na 2008rok 1. Program Mały Ratownik - upowszechnianie zasad udzielania pierwszej pomocy 2. Upowszechnianie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w ratowaniu życia dla mieszkańców miasta 3. Program szczepień ochronnych przeciwko grypie przeznaczony dla osób z grupy szczególnego ryzyka (powyżej 65 r. ż.). 4. Program Białe Soboty - bezpłatne i bez skierowania konsultacje i badania diagnostyczne 5. Prowadzenie zajęć z zakresu orientacji w terenie dla osób niedowidzących i niewidomych szczególnie tych, którzy zrzeszeni są w Polskim Związku Niewidomych 6. Krzewienie idei krwiodawstwa wśród mieszkańców Legionowa 7. Program edukacyjno - integracyjny Jak aktywnie żyć z cukrzycą? 8. Program edukacyjno - profilaktyczny dla dzieci i młodzieży szkolnej promujący zdrowy styl odżywiania 9. Rehabilitacja niemowląt - wczesna diagnostyka i ćwiczenia rehabilitacyjne dla dzieci zagrożonych niepełnosprawnością w wieku od 0 do 1 roku życia. 10. Profilaktyka chorób nowotworowych skóry 11. Program szczepień ochronnych przeciwko rakowi szyjki macicy skierowany do dziewczynek urodzonych w 1996 roku.