Mgr Sylwia Oparka Dydaktyka przedmiotowa "Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe" projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Na początku niniejszego rozdziału należy zapoznać się z pojęciem umowy hotelowej. Umowa hotelowa jest umową nienazwana, mieszaną, która zawiera w sobie elementy umów cywilnoprawnych takich jak: umowy najmu, zlecenia, przechowania czy sprzedaży. Umowa hotelowa reguluje stosunki prawne między hotelarzem a gościem hotelowym. Do umowy hotelowej mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, ale jej treść oraz sposób zawierania oparte są na zasadzie swobody kształtowania, wolności umów. Umowa hotelowa jest umową odpłatną a formy zapłaty mogą być różne, np. bezpośrednio przez gościa hotelowego, przez biuro podróży itp. Hotel nie może odmówić zawarcia umowy hotelowej (wyjątek stanowi brak wolnych miejsc w hotelu), gdyż powoduje to odpowiedzialność cywilnoprawną hotelu finansową. Umowa hotelowa może być zawarta: w formie ustnej bezpośrednio w zakładzie hotelarskim w recepcji, w formie pisemnej rezerwacja pisemna, na czas określony (gość dysponuje pokojem w określonym terminie, może jednak wcześniej opuścić pokój i hotel ma prawo obciążyć gościa kosztami za niewykorzystane dni), na czas nieokreślony (oznacza z dnia na dzień i ani gość ani hotel nie muszą tej umowy przedłużyć). Umowa hotelowa wygasa z chwilą, gdy obie strony się z niej wywiążą. Niedotrzymanie warunków umowy hotelowej Obowiązek hotelu do zapewnienia bezpieczeństwa pobytu gościom wynika z umowy hotelowej. Gość ma prawo liczyć na bezpieczeństwo jego osoby w hotelu oraz na pieczę hotelarza nad jego rzeczami. Hotelarz ma obowiązek dołożyć wszelkich starań, aby gościa nie spotkało w hotelu nic złego we wszystkich pomieszczeniach w budynku, na zewnątrz ale należących do hotelu oraz na posesji hotelu. Obowiązek zapewnienia gościom bezpieczeństwa obciąża hotelarza i nie może być przeniesiony na osoby trzecie, np. konserwatora. Hotelarz odpowiada za najmniejsze nawet naruszenie staranności, jednak hotel poniesie za to odpowiedzialność, jeżeli naruszenie staranności zostanie hotelarzowi udowodnione przez gościa, np. skaleczenie gościa spowodowane złym stanem mebli w pokoju. W przypadku poniesionej szkody, gość hotelowy ma prawo żądać pokrycia kosztów leczenia, renty, zadośćuczynienia pieniężnego za cierpienia fizyczne, krzywdę moralną. Hotel poniesie odpowiedzialność wtedy, jeżeli gość hotelowy udowodni, że szkoda powstała w wyniku nie zapewnienia przez hotel bezpieczeństwa. Gość hotelowy powinien o zaistniałym zdarzeniu powiadomić recepcję w celu spisania protokołu zdarzenia oraz dokonać konsultacji u lekarza. W razie poniesienia szkody, gość hotelowy może żądać pokrycia kosztów leczenia, a w przypadku utraty zdolności do pracy odpowiedniej renty i zadośćuczynienia pieniężnego za cierpienia fizyczne i krzywdę moralną (art.444-445 k.c.) Jeżeli zaś na skutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia gość hotelowy poniesie śmierć, roszczenia odszkodowawcze mają osoby bliskie pośrednio poszkodowane (art.446 k.c.) Odpowiedzialność hotelarza generalnie opiera się na zasadzie ryzyka. Nierzadko to ryzyko polega także na złym doborze personelu. Za wypadki np. na basenie hotel na ogół nie odpowiada, zwłaszcza jeśli poda do wiadomości, że gość korzysta z basenu na własne ryzyko. Jeżeli jednak gość dozna szkody z powodu zanieczyszczenia basenu, np. kawałki szkła, to hotel poniesie odpowiedzialność za utrzymanie basenu w nienależytym porządku i czystości. [Źródło: http://biznes.gastrona.pl/art/article].
ĆWICZENIE I 1. W hotelu Ritz Cariton powódka idąc boso po dywanie w zajmowanym pokoju nadepnęła na igłę, która weszła jej w stopę powodując ranę. Nie było dowodu, że pokój był sprzątany zanim się do niego wprowadziła osoba poszkodowania. Czy sąd może zasądzić odszkodowanie dla powódki? 2. W hotelu Hotels Statler powódka opuszczając hotel wsiadała do zamówionej taksówki. Drzwi samochodu otwierał i zamykał boy hotelowy. Na skutek nieostrożności przyciął zawiasami palec kobiety. Czy sąd może przyznać kobiecie odszkodowanie? 3. W Hotelu Waldorf Asturia powód był zaproszony do restauracji hotelowej na lunch. W czasie jedzenia poranił sobie dziąsła znajdującymi się w bułce kawałkami szkła. Czy w takim przypadku sąd może uznać powództwo odszkodowawcze? [ułożono na podstawie: www.biznes.gastrona.pl] Prawo zastawu Prawo zastawu może wynikać z mocy konkretnego przepisu ustawy tzw. zastaw ustawowy. Ustawowe prawo zastawu przysługuje np. wynajmującemu dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych. Zastaw obejmuje wówczas rzeczy ruchome najemcy wniesione do zajmowanego lokalu, chyba, że przedmioty te nie podlegają zajęciu. Prawo zastawu nie przysługuje w stosunku do rzeczy, które na podstawie przepisów prawa są wyjęte spod zajęcia i egzekucji, jak bielizna, ubranie, narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika, który nie rozliczył się z hotelem za jego usługi, przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia, przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych itd. Artykuł 306. paragrafy 1 i 2 informują, że w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy, bez względu na to, czyją stała są własnością ( ).Możliwe jest ustanowienie zastawu, także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej, tj. takich należności hotelu, które jeszcze nie powstały, ale np. w związku z nietypowym zachowaniem się gościa jest przypuszczenie, że mogą one powstać w przyszłości. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem. W granicach przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego zastaw zabezpiecza także roszczenia związane z wierzytelnością zabezpieczoną, w szczególności roszczenie o odsetki nie przedawnione, o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania( ), (Art.314). Stronami umowy są: zastawca dłużnik, którego rzecz została zastawiona za nieuregulowane należności, zastawnik osoba, która posiada rzecz dłużnika. Ustanowione prawo zastawu na rzeczach gościa podlega przepisom kodeksu cywilnego. Hotel może odmówić wydania rzeczy wniesionych przez gościa do czasu uregulowania należności z tytułu świadczonych usług. W okresie zajęcia pod zastaw rzeczy gościa ryzyko przypadkowej utraty lub uszkodzenia zastawionej rzeczy obciąża hotelarza. Zgodnie z artykułem 318 Zastawnik, któremu rzecz została wydana, powinien czuwać nad jej zachowaniem stosownie do przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem. Zgodnie z artykułem 312 Zaspokojenie zastawnika z rzeczy obciążonej następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Jeżeli rzecz obciążona zastawem jest narażona na uszkodzenie lub utratę, zastawca może żądać:
złożenia rzeczy do depozytu sądowego, zwrotu rzeczy zabezpieczając jednocześnie wierzytelność innym zastawem, sprzedaży rzeczy. ĆWICZENIE II Hotelarz zostawił samochód Pana B. za nieuregulowanie należności. W nocy było gradobicie i auto uległo poważnym zniszczeniom. Pan B. żądał spłaty zniszczonego samochodu, hotelarz stwierdził, że Pan B. jest sam sobie winien, ponieważ nie uiścił zobowiązań o czasie, a gradobicie jest siłą wyższą, na którą on nie miał wpływu. Określ, kim z punktu widzenia kodeksu cywilnego jest hotelarz, a kim pan B. Czy hotelarz miał rację? Uzasadnij odpowiedź. Przechowanie rzeczy Pojazdów mechanicznych i rzeczy w nich pozostawionych oraz żywych zwierząt nie uważa się za rzeczy wniesione. Hotel ponosi odpowiedzialność jedynie wtedy, gdy została zawarta umowa przechowania. Obowiązkiem przechowawcy jest zachowanie rzeczy w stanie niepogorszonym lub zapłata odszkodowania składającemu, jeśli rzecz uległa uszkodzeniu lub zaginęła. Odszkodowanie powinna dostać osoba składająca rzecz na przechowanie, bez względu na to czy była właścicielem tej rzeczy. Zasady przechowania rzeczy reguluje kodeks cywilny, artykuły 835 845 (Tytuł XXVIII) Zgodnie w przepisami wyżej wymienionego artykułu: przechowawca to osoba przyjmująca rzecz na przechowanie, składający to osoba oddająca rzecz na przechowanie. Przechowawca zobowiązuje się rzecz oddaną na przechowanie, odpłatnie bądź nieodpłatnie, zachować w stanie nie pogorszonym. Przechowawca może zmienić miejsce lub sposób przechowania rzeczy, jeżeli obecne grozi utratą lub uszkodzeniem rzeczy. Przechowawcy nie wolno: używać przechowywanej rzeczy bez zgody składającego, oddać rzeczy na przechowanie innej osobie, chyba, że jest zmuszony w wyniku zaistniałej okoliczności. W każdym czasie: składający może żądać zwrotu rzeczy danej na przechowanie, przechowujący może żądać odebrania rzeczy, jeżeli obawia się utraty lub uszkodzenia rzeczy. Zwrot rzeczy powinien nastąpić w miejscu, gdzie miała być przechowywana. Zgodnie z kodeksem cywilnym, hotelarz ma obowiązek przyjąć na przechowanie: biżuterię, gotówkę, dzieła sztuki, papiery wartościowe, cenne przedmioty, kosztowności, przedmioty mające wartość naukową lub artystyczną. Usługa depozytu świadczona jest w hotelach nieodpłatnie. Informacja o możliwości skorzystania z depozytu może być umieszczona na karcie pobytu, informatorze, itp. Jest w hotelu świadczona przez całą dobę. Pracownicy hotelu zobowiązani są przestrzegać następujących procedur związanych z przyjęciem depozytu: 1. Gość otrzymuje klucz od depozytu. 2. Klucz uniwersalny jest przechowywany przez upoważnionego pracownika recepcji. 3. Duplikat klucza gościa przechowywany jest w banku. 4. Kierownik nadzoruje i ewidencjonuje stan skrytek oraz prawidłowość prowadzonej dokumentacji. 5. Gość otrzymuje wraz z podpisaniem umowy użyczenia depozytu dowód w postaci kwitu depozytowego.
W wielu hotelach instaluje się indywidualny sejf w każdym pokoju. Gość chcą skorzystać z sejfu powinien wpisać numer kodu i postępować zgodnie z instrukcją, która powinna być umieszczona w pokoju w widocznym miejscu w wielu językach. Hotelarz może odmówić przyjęcia do depozytu rzeczy tylko wówczas, jeżeli zagrażają one bezpieczeństwu, zajmują zbyt dużo miejsca lub mają zbyt dużą wartość w stosunku do wielkości lub standardu hotelu. Jeżeli nie zostaną one złożone w depozycie hotelowym, to znaczy nie zostaną przyjęte przez hotelarza na przechowanie, to wówczas odpowiada on za nie jak za każdą inną rzecz znajdującą się w hotelu. Wobec tego konsekwencją nie przyjęcia przez prowadzącego hotel do depozytu rzeczy, którą powinien przyjąć, będzie ponoszenie pełnej odpowiedzialności, to znaczy takiej samej, jaką by ponosił w sytuacji przyjęcia jej do depozytu hotelowego. Jeżeli klient wyśle swój bagaż na tydzień przed przyjazdem do hotelu albo nie odbiera bagażu po upływie kilkunastu godzin od wymeldowania się - to pomiędzy nim a hotelem została zawarta umowa przechowania i tylko z tego tytułu hotel ma obowiązek pieczy. To samo dotyczy rzeczy zapomnianych w hotelu. W razie uszkodzenia lub utraty tych rzeczy odpowiedzialność hotelu jako przechowawcy opierać się będzie na zasadzie winy, a nie na zasadzie ryzyka. Parkingi Pozostawienie samochodu na parkingu strzeżonym oznacza zawarcie umowy przechowania Istotne jest jednak dostateczne zindywidualizowanie rzeczy pozostawionej na przechowanie - np. poprzez określenie w umowie przechowania na kwicie parkingowym numeru rejestracyjnego oraz modelu pojazdu. Tylko pod takim warunkiem właściciel parkingu strzeżonego może ponosić odpowiedzialność za prawidłową i skuteczną ochronę przed utratą lub uszkodzeniem pojazdu pozostawionego na przechowanie. W związku z powyższym, jeśli pozostawimy samochód na strzeżonym parkingu, a w chwili jego odbioru okazało się, że skradziono z niego np. radioodtwarzacz, to wówczas należy zwrócić się o odszkodowanie do przechowawcy (właściciela parkingu), gdyż przedmiotem przechowania na strzeżonym parkingu samochodowym jest nie tylko samochód, ale także rzeczy stanowiące jego wyposażenie, a nadto rzeczy potrzebne lub przydatne w podróży, jak również rzeczy zwyczajowo w samochodzie przewożone. Jeśli z samochodu zginęły inne rzeczy np. umieszczony w bagażniku telewizor odpowiedzialność przechowawcy następuje tylko wtedy gdy, przechowawca przyjął pojazd wiedząc o umieszczeniu w nim rzeczy nie służących do jego zwykłego używania. Ewentualne zastrzeżenia na strzeżonych parkingach, że nie ponoszą odpowiedzialności za szkody umieszczonych na parkingu samochodów są nieważne. Zgodnie z orzecznictwem parking strzeżony i dozorowany działają w oparciu o inne przepisy, zatem także ich odpowiedzialność nie jest identyczna. W sytuacji, gdy pozostawiamy auto na parkingu dozorowanym lub niestrzeżonym dochodzi wyłącznie do zawarcia umowy wynajęcia miejsca postojowego. Nie ma przy tym znaczenia czy parking jest otoczony ogrodzeniem, przy wjeździe znajduje się szlaban obsługiwany przez pracownika parkingu. Pozostawiając samochód na takim parkingu musimy się liczyć z odmową zapłaty odszkodowania za skradziony lub uszkodzony samochód. Z inną bardzo popularną formą przechowania mamy do czynienia oddając np. ubranie do szatni. Występuje wówczas zawarcie umowy przechowania w sposób dorozumiany, gdzie również następuje odpowiedzialność przechowawcy za utratę lub uszkodzenie rzeczy. Jednak bez względu na to, czy jest to szatnia, czy wieszak, to fakt pozostawienia w tym miejscu rzeczy przez np. gościa oznacza, że powierzył on te rzeczy na przechowanie i że w przypadku szkody ma prawo do roszczeń finansowych w stosunku do przechowawcy.