Sieci komputerowe Sieci komputerowe Podstawowe pojęcia to grupy połączonych ze sobą komputerów w celu wspólnego korzystania z informacji i zasobów sprzętowych; użytkownicy mogą wymieniać między sobą informacje i korzystać ze wspólnych zasobów sieci; zasobami takimi mogą być drukarki, twarde dyski, programy, dokumenty; osoby opiekujące się sieciami komputerowymi i ich zasobami nazywani są administratorami sieci; osoby korzystające z sieci to użytkownicy sieci. Sieć terminalowa Podział sieci komputerowych pod względem użytkowania Posiada jeden komputer o dużej mocy obliczeniowej i obszernej pamięci masowej - serwer. Użytkownicy korzystają z terminali jednostek wyposażonych w monitor i klawiaturę. Sieć kliencka Posiada jeden komputer o dużej mocy obliczeniowej i obszernej pamięci masowej - serwer. Użytkownicy korzystają z terminali/stacji roboczych połączonych z serwerem. Każdy z terminali/stacji roboczych ma swój dysk i pamięć. Podział sieci komputerowych w zależności od rozmiaru 1
Sieć typu LAN Sieć typu MAN LAN -Local Area Network. Sieć lokalna obejmująca komputery np. w firmie, budynku. Urządzenia są odległe co najwyżej o ok. Może być tu zastosowana 1000 m. sieć kliencka lub terminalowa. MAN - Metropolitan Area Network Miejska sieć o zasięgu do 100 km od serwera. Łączy komputery w obrębie miasta, kilku instytucji. Sieć typu WAN WAN - Wide Area Network Rozległa sieć globalna np. Internet. Połączenia w takich sieciach są realizowane przez łącza światłowodowe. Podział sieci komputerowych pod względem wielkości Internet globalna sieć, łącząca ze sobą wszystkie rodzaje sieci, umożliwiająca komunikację i wymianę danych. Intranet sieć oferująca funkcje podobne do Internetu, jednak działająca w ograniczonym zakresie, najczęściej jednego przedsiębiorstwa. Nie musi być ograniczona geograficznie, jednak najczęściej jest oddzielona od Internetu i nie świadczy usług na zewnątrz. Podstawowe topologie sieci Podstawowe topologie sieci 2
Podstawowe konfiguracje Podstawowe konfiguracje sieci Podstawowe konfiguracje Podstawowe elementy sieci Podstawowe elementy sieci Karty sieciowe Rozgałęźniki (hub, switch) Bramy (router) Serwery Podstawowe elementy sieci Serwer Komputer udostępniający zasoby w sieci. Umożliwia wspólne korzystanie z zasobów, takich jak: dyski drukarki, plotery faksy, modemy, poczta, połączenia z Internetem. 3
Zasady komunikacji Komunikacja w sieci Protokół TCP (Transmission Command Protocol - Protokół Kontroli Transmisji) Protokół IP (Internet Protocol - Protokół Internetu) Razem TCP/IP Funkcje protokołów TCP dzieli i składa informacje na pakiety IP szuka najlepszej drogi i przesyła informacje. Pomiędzy sieciami połączonymi w Internecie występują IP gateways (bramki IP), przesyłające informacje miedzy segmentami sieci. Sposoby podłączenia do sieci Rodzaje połączeń Połączenia komutowane (modemowe). Połączenia stałe. Połączenie komutowalne (ang. dial-in connection) - realizowane jest poprzez sieć telefoniczną przy użyciu łącza telefonicznego i modemu. posiadają odpowiednie protokóły TCP/IP przeznaczone dla połączeń modemowych: SLIP (Serial Line Internet Protocol) PPP (Point-to-Point Protocol). 4
Połączenie stałe Komputer jest podłączony bezpośrednio do sieci operującej protokołem TCP/IP. Łącza specjalnie utworzone do tego celu (kabel, światłowód, łącze radiowe). Łącza z wykorzystaniem tzw. linii dzierżawionej (istniejąca linia telefoniczna wynajęta od operatora telefonicznego), Połączenie za pośrednictwem sieci telewizji kablowej, odpowiednio przystosowanej do przenoszenia oprócz sygnału telewizyjnego także pakietów IP. ISDN Czyli Sieć Cyfrowa z Integracją Usług. Jest to generacja publicznych sieci telekomunikacyjnych umożliwiających połączenia o wysokiej jakości, dużej przepustowości i niezawodności. Wykorzystuje tylko jedną linię telefoniczną. Na jednym łączu ISDN można zainstalować do 8 urządzeń końcowych. ADSL Szybkie łącze telekomunikacyjne (metoda opracowana przez niemiecki Telekom). Umożliwia transmisję danych rzędu 8 megabitów na sekundę, przy wykorzystaniu zwykłych łączy telefonicznych. Standard ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) umożliwia jednoczesne przesyłanie rozmów telefonicznych i danych. Sygnały ADSL (w odróżnieniu od zwykłej rozmowy telefonicznej) wykorzystują obszar znacznie wyższych częstotliwości - oba sygnały mogą być nadawane jednocześnie. HIS (SDI) (Home Internet Solution) szybkie i stałe połączenie z Internetem. Prędkość transmisji waha się od 115,2 kb/s do 57,6 kb/s zależnie od tego, czy korzystamy jednocześnie z telefonu. HIS działa na zwykłej linii telefonicznej podłączonej do mieszkania. W połączeniu kanał dzielony jest na dwie części: jedna służy do rozmowy, drugą przesyłane są dane. Czym jest Internet Internet wprowadzenie Duża światowa sieć komputerowa, łącząca ze sobą wiele mniejszych sieci i indywidualnych użytkowników, umożliwiająca komunikację i wymianę danych Wymiana informacji poprzez tekst, grafikę, formy audiowizualne, dostępne potencjalnie dla każdego posiadacza komputera 5
Zasoby Internetu (serwisy) Zasoby Internetu The World Wide Web (WWW) Technologie Klient/Serwer FTP - File Transfer Protocol Gopher WAIS -(Wide Area Information Service) Poczta Elektroniczna (SMPT, POP 2/3) Grupy dyskusyjne IRC (Internet Relay Chat) Serwis WWW - Web Największy serwis Internetu (ok. 85%) Podstawą protokół HTTP (Hypertext Transfer Protokol) Możliwość obsługiwania innych protokołów takich jak: FTP, e-mail Przeglądarka do korzystania z WWW Adres dokumentu - URL (Uniform Resource Locator) Technologie Klient/Serwer Technologia rozdzielająca pracę między komputerami Serwer - posiada zbiory Klient - wysyła zapotrzebowanie na informację i pobiera ją Oprogramowanie, służące do realizacji w/w zadań - server software, client software Serwisy oparte o technologię Klient/Serwer WWW E-mail FTP Listy dyskusyjne Chaty Serwis FTP Protokół do transferu plików z jednego komputera sieci na drugi. Istnieją serwery wyłącznie obsługujące FTP Używany w przypadku udostępniania dużej liczby informacji. 6
Poczta elektroniczna Po WWW najpopularniejszy serwis w Internecie SMPT - protokół, który rozdziela i transportuje pocztę z jednego serwera do drugiego POP - protokół, zajmuje się rozdziałem poczty pomiędzy serwerem a klientem Grupy dyskusyjne Protokół NNTP używany jest do publikacji wiadomości i artykułów na określony temat. Zbiory podzielone są tematycznie. Łączność poprzez program pocztowy. IRC Interaktywne formy kontaktu z innymi użytkownikami sieci w czasie rzeczywistym. Adresy URL (Uniform Resource Locator) http://www.pg.gda.pl/pzim/index.html Można rozmawiać z jednym, lub wieloma użytkownikami na raz. Można i przesyłać pliki pomiędzy rozmówcami. Serwisy podzielone są tematycznie protokół (ftp://, telnet://) serwer (adres domenowy komputera) ścieżka dostępu plik (położenie pliku na komputerze) Adres pocztowy Przykłady darmowych domen e-mailowych pzim@pg.gda.pl pzim(et)pg.gda.pl pzim(w)pg.gda.pl ONET id@poczta.onet.pl Wirtualna Polska id@wp.pl Interia id@interia.pl o2.pl id@o2.pl Hoga.pl id@hoga.pl Polbox id@free.polbox.pl KKI id@kki.net.pl Skrzynka id@skrzynka.pl 7
Domain Name Service Pozwala na nazywanie stacji za pomocą znaczącej coś nazwy a nie suchego adresu IP. Każda domena posiada podstawowy serwer DNS i jeden lub więcej dodatkowych. Usługi DNS A: Address (najbardziej popularna) - odpowiada adresem IP po podaniu adresu literowego pisa.hydro.pg.gda.pl -> 153.19.35.5 MX: Mail exchanger - odpowiada adresem serwera poczty po podaniu domeny którą serwuje amg.gda.pl -> amedec.amg.gda.pl CNAME - odpowiada kanoniczną nazwą domeny po podaniu aliasu pg.gda.pl -> sunrise.pg.gda.pl DNS -przykłady www.pg.gda.pl - adres WWW pzim@pg.gda.pl - adres poczty elektronicznej ftp.pg.gda.pl - adres FTP (może być ten sam komputer co WWW) IP -> DNS -> URL Klasy licencji adresów IP Klasa A - pierwszy ciąg liczb 153.x.x.x i pozwala na administrowanie ciągiem trzech pozostałych Klasa B - ma już określone dwa pierwsze ciągi liczb 153.19.x.x i może przydzielać dwa pozostałe Klasa C - ma określone trzy pierwsze ciągi liczb 153.19.35.x i może przydzielać ostatni (administrator) Podsieci Komputery z adresami pochodzącymi od jednego adresu wyższej klasy tworzą podsieć. Np.: komputery 153.19.35.7, 153.19.35.87, 153.19.35.129 pracują w podsieci 153.19.35.0 Maska podsieci i router Maska podsieci służy do ukrywania wspólnej części adresu IP, np.: 255.255.255.0 Maska służy do określenia, czy komputer znajduje się w sieci lokalnej, czy poza nią Router służy do komunikacji z siecią rozległą (WAN) i posiada również IP 8
Adresy domenowe Adres domenowy posiada postać tekstową Nazwa domeny ma postać hierarchiczną hostcomputer.firma.domena.cc nazwa komputera nazwa firmy typ instytucji lub położenie geograficzne kod kraju Ważniejsze domeny com organizacja komercyjna edu instytucja oświatowa gov organizacja rządowa mil organizacja wojskowa net główne ośrodki obsługi sieci org instytucja niekomercyjna <kod kraju> np.: pl, nz, uk Wyszukiwarki Google Yahoo Lycos Alta Vista Info Seek Web Crawler Excite Magellan Intranet podstawowe pojęcia Intranet Zakładowa sieć komputerowa w technologii LAN serwery sieciowe komputery użytkowników Często połączony z Internetem zaporą ogniową (firewall) i serwerem bezpieczeństwa Lokalna sieć komputerowa LAN- komputery i urządzenia zewnętrzne, które są połączone ze sobą i mogą przekazywać między sobą informacje, nazywamy lokalną siecią komputerową. Określenie lokalna oznacza, że wszystkie urządzenia są w odległości co najwyżej ok. 1000 m., np. znajdują się w jednym budynku. Komputery dołączone do sieci nazywane są stacjami. 9
Funkcje lokalnej sieci komputerowej przekazywanie danych i programów między komputerami dołączonymi do sieci przesyłanie poczty komputerowej, tj. wiadomosci i komunikatów między użytkownikami wykorzystanie drogich urządzeń zewnętrznych przez wszystkie komputery w sieci (drukarki, skanery) dostęp do wspólnych baz danych Komunikacja w sieci lokalnej IPX/SPX (Internetwork Packet exchange/sequenced Packet exchange) TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) NetBIOS Sieci IBM NetBeui Sieci Windows Przegląd protokołów firmy Microsoft Protokół TCP/IP Protokół zgodny z IPX/SPX Protokół NetBEUI Protokół TCP/IP firmy Microsoft Obsługa połączeń PPP (Point to Point Protocol) Połączenia między sieciami o różnych systemach operacyjnych i platformach sprzętowych Obsługa interfejsu NetBIOS Podczas podłączania się do serwera systemu NetWare nie można używać protokołu TCP/IP Protokół zgodny z IPX/SPX firmy Microsoft Zgodny z protokołem IPX/SPX w sytemie Novell Netware Pracuje z oprogramowaniem Klient sieci NetWare firmy Microsoft i Novell Client for Windows 95/98/ME/2k/XP Obsługuje interfejs NetBIOS Protokół NetBEUI firmy Microsoft Protokół zgodny z istniejącymi sieciami, korzystającymi z rozszerzonego interfejsu NetBIOS (NetBEUI), w tym z sieciami równoprawnymi Windows for Workgroups, Sieciami Windows NT Server, LAN Manager, Windows 95/98/ME/2k/XP i innymi. Instalowany z innym protokołem np. TCP/IP w celu komunikacji zewnętrznej (na zewnątrz LAN). 10
Sieci UNIX-owe System Unix jest sam w sobie wielozadaniowym, wielodostępnym systemem operacyjnym. Systemy NetWare (Novell) i LAN Manager (Windows) mogą działać jako zadania w systemie UNIX. Unix charakteryzuje się dużą elastycznością, a wiele jego funkcji jest jakby stworzonych dla projektantów sieci komunikacyjnych. 11