KOLEŻEŃSKIE SPOTKANIE JĘDRUSIÓW I ICH PRZYJACIÓŁ W Urzędzie Miasta i Gminy Połaniec Józef Komarewicz 30 sierpnia 2008 r. Wspólnie z mjr. lek. Mieczysławem Korczakiem, prezesem połanieckiego Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów Żołnierzy Armii Krajowej Ich Rodzin i Sympatyków, por. Zdzisławem Furmańskim, ps. Śmiały, skarbnikiem Stowarzyszenia oraz kpt. Zuzanną Czerwińską ps. Sosenka wyjeżdżamy z Tarnowa rankiem, by zdążyć na czas na tradycyjne spotkanie koleżeńskie w Urzędzie Miasta i Gminy w Połańcu Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów Żołnierzy Armii Krajowej, Ich Rodzin i Sympatyków, Batalionów Chłopskich Koła Połaniec i Połanieckiego Towarzystwa Kościuszkowskiego. Przy wspólnym śniadaniu w budynku Urzędu Miasta i Gminy Połaniec toczą się ożywione rozmowy koleżeńskie, wymieniane są poglądy na różne tematy i te polityczne, i te dotyczące szarego, dnia powszedniego. Na koleżeńskie spotkanie Jędrusiów, połanieckiego Koła Batalionów Chłopskich i Połanieckiego Towarzystwa Kościuszkowskiego przyjechali m.in. por. Mieczysław Suchojad z Warszawy, prezes Koła Zakładowego Warszawskiego Węzła Kolejowego nr 9 Dzielnicy Warszawa Praga Północ Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej, poeta Wiesław Kot ze Staszowa, Matylda Stambuldzys, kpt. Wojciech Targowski ps. VIS, zastępca członka Prezydium Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Okręg Świętokrzyski Jodła ŚZŻAK, Rafał Nadgrodkiewicz z Iłży, kpt. Zuzanna Czerwińska, ps. Sosenka, łączniczka AK, a także Janusz Dulęba, syn Adama Dulęby ps. Góral, żołnierza Armii Krajowej, autora wspomnień o ojcu opublikowanych na łamach wznowionego przez M. Korczaka Odwetu. Przybył także Ryszard Zabierek z Czarnkowa z Wielkopolski wraz z małżonką Jadwigą, reprezentujący konsula honorowego w Kanadzie Henryka Lebiodę. Obrady Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów Żołnierzy Armii Krajowej, Ich Rodzin i Sympatyków rozpoczęły się o godz.10. Od samego początku aż do końca obecni byli na nich burmistrz gminy Połaniec Jacek Tarnowski oraz przewodniczący Rady Gminy Połaniec Stanisław Lolo. Spotkaniu Jędrusiów w Urzędzie Miasta i Gminy Połaniec przewodniczył kpt. lek. Józef Korczak z połanieckiego koła Batalionów Chłopskich i Towarzystwa Kościuszkowskiego. Obszerne sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów Żołnierzy AK Ich Rodzin i Sympatyków przedstawił jego prezes mjr. Mieczysław Korczak. - Ostatnie nasze spotkanie odbyło się w czerwcu 2007 r. My kombatanci Jędrusie jesteśmy
żołnierzami twórcami i świadkami historii walki z okupantami II wojny światowej. To my znający prawdziwą historię tych walk mamy obowiązek współpracować z odpowiednimi instytucjami, a zwłaszcza z nauczycielami szkół, aby uczyć naszym wkładem w tej historii młodsze pokolenia, szczególnie młodzież. Nasze Stowarzyszenie w tym zakresie współpracuje także z Towarzystwem Kościuszkowskim w Połańcu powiedział M. Korczak. Należy tu zaznaczyć, że komunizm starał się wykreślić z historii udział Polaków w walce z Sowietami w II wojnie światowej. Oddział Jędrusiów szczególnie zasłynął ze swojej odwagi i działań partyzanckich, ceniąc tak samo oczywiście zasługi i bohaterstwo innych ugrupowań okupacyjnej walki zbrojnej. Walki naszego oddziału stały się legendą partyzanckich czynów. Dlatego teraz, po odzyskaniu niepodległości czynem i solidarnością wszystkich Polaków, wiele szkół w województwie świętokrzyskim przyjęło imię, bądź to dowódcy tego oddziału, lub samego oddziału. Mieczysław Korczak przypomniał, że zacieśnione zostały kontakty stowarzyszenia Jędrusiów z Sanktuarium Bolesnej Królowej Polski Matki Ziemi Świętokrzyskiej w Kałkowie Godowie koło Starachowic i z kustoszem tego Sanktuarium księdzem infułatem Czesławem Walą. W kaplicy AK znajdującej się w dolnej części Sanktuarium w Kałkowie Godowie ufundowane zostały tablice upamiętniające m.in. Władysława Jasińskiego, Jędrusia, Józefa Wiącka, Sowę, Stanisława Wiącka Inspektora, Piotra Kabatę Wujka Emilię z Izdebskich Malessa, Marcysi, Wandę Cichoszewską. Natomiast w Tarnobrzegu ufundowane zostały tablice pamiątkowe dla Andrzeja Skowrońskiego, Konara oraz Eugeniusza Dąbrowskiego, Pliszki. Z kolei w Połańcu, w kościele św. Marcina została ufundowana tablica zbiorcza poświęcona żołnierzom AK współpracującym z Jędrusiami, zaś na cokole pomnika Chrystusa Zmartwychwstałego stojącego na nowym, połanieckim cmentarzu została umieszczona tablica poświęcona Władysławowi Jasińskiemu oraz Józefowi i Stanisławowi Wiąckom. Wspólnie z młodzieżą szkolną z Połańca kombatanci ze Stowarzyszenia Jędrusiów uczestniczyli w uroczystości Koronacji Obrazu Bolesnej Królowej Polski Matki Ziemi Świętokrzyskiej z udziałem Prymasa Polski kard. Józefa Glempa. Przedstawiciele Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów Żołnierzy AK, Ich Rodzin i Sympatyków nawiązali również kontakty z Ogólnopolskim Ruchem Narodowym, który jako miejsce swoich spotkań i sesji naukowych wybrał również teren Sanktuarium w Kałkowie Godowie. Tam właśnie, 16 sierpnia br. sesji naukowej Ogólnopolskiego Ruchu Narodowego przedstawiciele Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów wygłosili dwa referaty : Siła oręża i siła intrygi w ocenie Tadeusza Kościuszki oraz Intryga w Procesie Szesnastu. Podczas dyskusji Matylda Stambuldzys mówiła o konieczności poprawy stanu zbiorowej mogiły żołnierzy Armii Krajowej i ludności cywilnej zamordowanej przez Niemców w 1943 r., usytuowanej na terenie Parku Świętokrzyskiego, w pobliżu klasztoru św. Katarzyny. Stowarzyszenie w tej sprawie interweniowało już w Kielcach, u wojewódzkiego konserwatora zabytków, ale otrzymało od niego niezadowalającą odpowiedź. W związku z tym postanowiono spośród członków stowarzyszenia powołać komisję, która na miejscu zbadała stan faktyczny. Widoczność mogiły od dwóch szlaków prowadzących do Klasztoru św. Katarzyny jest żadna i nic nie wskazuje na to, że znajduje się pod
jakąkolwiek opieką. Nie wypadało tego powiedzieć Matyldzie Stambuldzys, ale mówił Józef Korczak z Towarzystwa Kościuszkowskiego: w tej mogile pochowany jest m.in. ojciec Matyldy Stambuldzys, legionista, hallerczyk, odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, rozstrzelany przez Niemców w 1943 r. Większość dyskusji uczestnicy spotkania Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów, Żołnierzy AK, Ich Rodzin i Sympatyków w Połańcu poświęcili omówieniu treści jako powinna znaleźć się na Obelisku poświęconemu pamięci Polskiego Państwa Podziemnego (to pomysł Zdzisława Furmańskiego) i bohaterskim dowódcom Oddziału Jędrusiów, które mają stanąć w Połańcu w przyszłym roku, w 70. rocznicę napaści Niemców i Sowietów na Polskę (IV rozbiór), razem z Dębem Pamięci Katyńskiej. Z Połańca, w Katyniu został przez Sowietów zamordowany policjant Kobos. Jego nazwisko powinno znaleźć się na pomniku, jak również nazwiska dowódców Oddziału Jędrusiów Jasińskiego i Wiącków (tego bronił Mieczysław Korczak, prezes stowarzyszenia). Jeden z uczestników koleżeńskiego spotkania Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów, Żołnierzy Armii Krajowej poddał myśl, aby na pomniku znalazło się nazwisko ministra Adama Bienia, jednego z przywódców Polskiego Państwa Podziemnego (imię Adama Bienia nosi już park w Staszowie) tak bardzo związanego z Ziemią Świętokrzyską. Zdzisław Furmański poddał pod rozwagę przekazanie sztandaru Jędrusiów do Sanktuarium Maryjnego w Kałkowie Godowie (ks. infułat Czesław Wala, kustosz Sanktuarium wyraził zgodę na przyjęcie sztandaru). W Sanktuarium znalazłby się również sztandar II pułku piechoty Legionów pod którym żołnierze AK walczyli i przelewali krew (obecnie ktoś w Sandomierzu uzurpuje sobie do niego prawo). Kombatanci postanowili jednak, że sztandar Jędrusiów powinien pozostać w Staszowie, dopóki istnieje Stowarzyszenie i żyją jeszcze Jędrusie. Stuletnią szkołę w Smerdynie i program uroczystości związanych z nadaniem Zespołowi Placówek Oświatowych imienia Oddziału Partyzanckiego Armii Krajowej Jędrusie dyrektor placówki w Smerdynie Marzena Górna. Po południu uczestnicy spotkania koleżeńskiego uczestniczyli w tradycyjnym, partyzanckim ognisku podczas którego nie brakowało wspomnień, polskich rozmów i wymiany poglądów na różne aktualne tematy z młodym pokoleniem. Nie było żadnego tu podziału i barier, nie było oni i my, nie dało się zauważyć różnic wiekowych. Zauważyłem jedno ogromną pomoc (na szóstkę z plusem ) Urzędu Miasta i Gminy Połaniec oraz połanieckich radnych w organizacji tego corocznego spotkania członków Stowarzyszenia Kombatantów Jędrusiów Żołnierzy AK, Ich Rodzin i Sympatyków. Samorządowcy z innych regionów powinni z Połańca czerpać wzory... W dniu 17 czerwca br. w Kuratorium Oświaty w Rzeszowie odbyła się uroczystość wręczenia medali "Pro Memoria". W tym roku między innymi medal otrzymał Środowiskowy Szczep 6TDH "Knieja" im. Szarych Szeregów w Tarnobrzegu. Medal Pro Memoria jest polskim odznaczeniem cywilnym przyznawanym "za wybitne zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu". Został ustanowiony 25 stycznia 2005 roku przez Kierownika Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Medalem mogą być uhonorowani
uczestnicy walk na wszystkich frontach oraz osoby fizyczne i prawne szczególnie zasłużone w utrwalaniu pamięci o ludziach, którzy oddali swoje życie w walce o suwerenną i niepodległą Ojczyznę. Środowiskowy Szczep 6TDH "Knieja" działa w Tarnobrzegu od 27 lat. Od samego początku kojarzony był z harcerstwem niepokornym, kultywującym pamięć o bohaterach - również tych "wyklętych" - II wojny światowej. Stąd w historii Szczepu odnaleźć można bardzo dużą ilość wydarzeń, poprzez które realizowane było wychowanie patriotyczne i historyczne. Kniejasi niejednokrotnie potwierdzali swoją stanowczość w tej materii poprzez organizowanie czy po prostu uczestnictwo w różnych formach kultywowania pamięci jeszcze przed 1989 rokiem. Szczep Knieja jest środowiskiem szaroszeregowym, które pamięć o swoich bohaterach kultywuje i propaguje w pracy śródrocznej drużyn działających w szczepie oraz poprzez propozycje programowe realizowane przez cały szczep. Szare Szeregi to konspiracyjny kryptonim Związku Harcerstwa Polskiego, który w okolicznościach okupacji hitlerowskiej podjął działalność konspiracyjną, będąc znaczącym elementem polskiego Ruchu Oporu. W działaniach szczepu najczęściej uwaga zwracana jest na historię Powstania Warszawskiego oraz bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na Szaniec". Z historią Szarych Szeregów Szczep Knieja spotyka się systematycznie dzięki dopasowaniu obrzędowości do ważnych dat. 27 września, czyli w rocznicę powstania Szarych Szeregów szczep organizuje obrzędowe rozpoczęcie roku harcerskiego, przyjmuje nowe motto do pracy całorocznej. 25 marca przypada rocznica powstania Kniei, połączona z rocznicą opisanej przez Kamińskiego akcji Grup Szturmowych Szarych Szeregów pod Arsenałem akcji odbicia Janka Bytnara "Rudego". Rokrocznie z tej okazji odbywa się obrzędowe nadanie Barw Szczepu nowym harcerzom, którzy wykazują się aktywnością. Również w tym okresie kniejasi uczestniczą w warszawskim ogólnopolskim rajdzie "Arsenał", przygotowują się merytorycznie oraz realizują zadanie przedrajdowe. Najważniejszym dniem jest 1 sierpnia, kiedy również Szczep Knieja organizuje różne uroczystości. Szczep Knieja kultywuje również pamięć o bohaterach II wojny światowej działających lokalnie w okolicach Tarnobrzega. Oprócz uczestnictwa pocztów proporcowych w uroczystościach miejskich z okazji wybuchu wojny, obrony Tarnobrzega (13 września) oraz zakończenia wojny (8 maja), Kniejasi kultywują pamięć o Oddziale Partyzanckim "Jędrusie" oraz jego założycielu Władysławie Jasińskim. Do ostatnich przedsięwzięć, które zasługują na zaznaczenie jest nakręcenie 2 filmów dokumentalnych, pełnowymiarowych o tytułach "Jędrusiowa Dola" oraz "Tarnobrzeg 1939/1945" zawierających wywiady z najstarszymi dzisiaj świadkami tamtych tragicznych wydarzeń. Film "Jędrusiowa Dola" został nagrodzony na przeglądzie filmów dokumentalnych w Warszawie w roku 2005 przez Fundację Słowiańską i Fundusz Wydawniczy "Orzeł Biały". Dostrzegając siłę oddziaływania X muzy na świadomość młodzieży Szczep Knieja podjął inicjatywę organizacji w Tarnobrzegu Ogólnopolskiego Przeglądu Filmów Dokumentalnych "O Wolność Polski, Europy i Świata". Przegląd organizowany był już 2- krotnie przy współpracy z Urzędem Miasta Tarnobrzega,
Fundacją Filmową AK oraz Fundacją Słowiańską w Warszawie. Wstęp na przegląd jest bezpłatny, a uczestniczyło w nich odpowiednio 1600 i 900 uczniów i mieszkańców. Nieocenioną pomocą w pracy wychowawczej i kultywowaniu pamięci jest Rajd Arsenał, który rokrocznie absorbuje harcerzy Szczepu Knieja, którzy przystępują do realizacji zadania przedrajdowego, bardzo często powiązanego tematycznie z okresem II wojny światowej. Harcerze organizowali liczne spotkania w szkołach, budowali strony internetowe, pisali gawędy, a nawet kręcili słuchowiska radiowe i kręcili filmy o Szarych Szeregach, Jędrusiach i Tarnobrzegu okresu II wojny światowej. Pełen wachlarz działalności patriotycznej Szczepu Knieja przedstawia poniższe kalendarium, które jest zaledwie wycinkiem historii działania Szczepu. Całość kalendarium od roku 1981 zamieszczone jest na stronie internetowej Szczepu www.knieja.org. Tam również jest wiele opisów i fotografii z przedsięwzięć Szczepu, które odbyły się w okresie ostatnich dwóch lat.