NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY (SOO) 1. IDENTYFIKACJA OBSZARU 1.1. TYP 1.2. KOD OBSZARU 1.3. DATA OPRACOWANIA 1.4. DATA AKTUALIZACJI J PLB040002 2001-05-01 2010-08-31 1.5. POWIĄ ZANIA Z INNYMI OBSZARAMI NATURA 2000 K PLH280001 1.6. INSTYTUCJA LUB OSOBY ZBIERAJĄCE INFORMACJE: GENERALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA w WARSZAWIE 1.6. NAZWA OBSZARU: BAGIENNA DOLINA DRWĘCY 1.7. WSKAZANIE I ZAKLASYFIKOWANIE OBSZARU: DATA ZAPROPONOWANIA JAKO OZW DATA ZATWIERDZENIA JAKO OZW DATA ZAKLASYFIKOWANIA JAKO OSO DATA ZATWIERDZENIA JAKO SOO 2004-04-15 strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 1
2. POŁOŻENIE OBSZARU 2.1. POŁOŻENIE CENTRALNEGO PUNKTU OBSZARU DŁUGOŚĆ GEOGRAFICZNA SZEROKOŚĆ GEOGRAFICZNA E 19 33 53 N 53 17 1 2.2. POWIERZCHNIA (ha): 2.3. DŁUGOŚĆ OBSZARU (km): 3366,06 2.4. WYSOKOŚĆ (m): MINIMALNA MAKSYMALNA ŚREDNIA 71 132 75 2.5. WOJEWÓDZTWO (REGION ADMINISTRACYJNY): KOD NAZWA % POKRYCIA PL022 kujawsko-pomorskie 100 2.6. REGION BIOGEOGRAFICZNY ANATOLIJSKI ALPEJSKI ARKTYCZNY ATLANTYCKI BOREALNY KONTYNENTALNY MAKRONEZYJSKI ŚRÓDZIEMNOMORSKI PANNOŃSKI CZARNOMORSKI STEPOWY strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 2
3. INFORMACJA PRZYRODNICZA 3.2 GATUNKI objęte artykułem 4 Dyrektywy 79/409/EWG oraz wymienione w Załączniku II Dyrektywy 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych gatunków: 3.2.a. PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG A021 Botaurus stellaris 5m D A030 Ciconia nigra 0-1p D A031 Ciconia ciconia 8p D A038 Cygnus cygnus 100-122i C C C C A075 Haliaeetus albicilla 1p C C A074 Milvus milvus 0-1p D A081 Circus aeruginosus 6-12p D A089 Aquila pomarina 1-2p C A119 Porzana porzana 6-12p C B C C A120 Porzana parva 2-3p D A122 Crex crex 10-15m D A127 Grus grus 19-22p D A127 Grus grus 800-1000i C C C C A193 Sterna hirundo 0-3p D A197 Chlidonias niger 20-30p C B C C A229 Alcedo atthis 5-6p D A236 Dryocopus martius 6 D C C C A246 Lullula arborea 15 D C C C A272 Luscinia svecica 21-25p C B C C A307 Sylvia nisoria 29-35p C C A338 Lanius collurio 22-30p C C C C 3.2.b. Regularnie występujące PTAKI MIGRUJĄCE nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG A004 Tachybaptus ruficollis 5p D A005 Podiceps cristatus 8p D A006 Podiceps grisegena 1p D A036 Cygnus olor 6-10p <120i D A039 Anser fabalis 3000i C C C C A041 Anser albifrons 7000i C C C C A043 Anser anser 50-60p 300i C C C C A050 Anas penelope <3000i C C C C A051 Anas strepera 4-6p D A052 Anas crecca 2-4p D A052 Anas crecca <250i C C C C A053 Anas platyrhynchos 70-90p D A053 Anas platyrhynchos 2000i C B C C A054 Anas acuta 140i C C C C A055 Anas querquedula 11-15p D A056 Anas clypeata 2-4p D A056 Anas clypeata 250i C B C C A059 Aythya ferina 3-5p D A059 Aythya ferina <400i C C C C A061 Aythya fuligula 4-6p D A061 Aythya fuligula <600i C C C C A067 Bucephala clangula 10-15p C C C C A070 Mergus merganser 7-10p D A118 Rallus aquaticus 5-10p D A123 Gallinula chloropus 5-7p D A125 Fulica atra 50-60p D A125 Fulica atra <2500i C B C C A136 Charadrius dubius 4p 10i D C C C A142 Vanellus vanellus 15p 360i C C C C A153 Gallinago gallinago 19-25p D B C C strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 3
A162 Tringa totanus 2-3p D C C C A165 Tringa ochropus 2-5p D C C C A232 Upupa epops 6p D C C C A270 Luscinia luscinia 85-100p D C C C A290 Locustella naevia 15p D C C C A291 Locustella fluviatilis 18p D C C C A292 Locustella luscinioides 47p D C C C A336 Remiz pendulinus 11p D B C C A340 Lanius excubitor 4p D C C C A371 Carpodacus erythrinus 26p D C C C 3.2.c. SSAKI wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1308 Barbastella barbastellus P D (mopek) 1324 Myotis myotis (nocek duży) P D 1337 Castor fiber (bóbr P C B C C europejski) 1355 Lutra lutra (wydra) P C B C C 3.2.d. PŁAZY I GADY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1166 Triturus cristatus (traszka P D grzebieniasta) 1188 Bombina bombina (kumak nizinny P C B C B 3.2.e. RYBY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1106 Salmo salar (łosoś P C B C C atlantycki) 1145 Misgurnus fossilis (piskorz) P D 1149 Cobitis taenia (koza) P C B C B 1163 Cottus gobio (głowacz białopłetwy) P D 3.2.g. ROŚLINY wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 3.3 Inne ważne gatunki roślin i zwierząt Kod Gatunek Populacja Motywacja strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 4
4. OPIS OBSZARU 4.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU Klasy siedlisk % pokrycia bagna 6,00 % grunty orne 7,00 % lasy iglaste 30,00 % lasy liściaste 4,00 % lasy mieszane 6,00 % łąki i pastwiska 42,00 % miejsca eksploatacji odkrywkowej 1,00 % tereny rolnicze z dużym udziałem elementów naturalnych 4,00 % złożone systemy upraw i działek 0,00 % Suma pokrycia siedlisk 100,00 % Opis obszaru: Obszar jest częścią doliny Drwęcy, na odcinku pomiędzy Brodnicą a przecinającą dolinę drogą prowadzącą z Jajkowa do Głęboczka. W jej skład wchodzi także obniżenie rozciągające się pomiędzy rzekami Brynicą i Samionką oraz jeziora Sopień i Ostrów. Dolina ma od 0,6 do 3,0 km szerokości, zajęta jest przez bagna i łąki, pocięte systemem rowów. Pozostały tu także liczne starorzecza. Koryto rzeki ma charakter naturalny, rzeka silnie meandruje, wczesną wiosną na ogół wylewa, tworząc rozległe rozlewiska. Roślinność jest silnie zróżnicowana, oprócz łąk występują tu turzycowiska, trzcinowiska, a także niewielkie kompleksy leśne i zarośla wierzbowe. 4.2. WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE: Ostoja ptasia o randze europejskiej E 40. Występuje co najmniej 19 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 6 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Obszar ważny dla migrujących ptaków wodnych i wodno-błotnych; żerowisko ptaków drapieżnych gniazdujących w okolicznych lasach. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) podróżniczka (PCK), gęgawy i gągoła; stosunkowo licznie (C7), ale nie w każdym roku, występuje rybitwa czarna. W okresie wędrówek stosunkowo duże koncentracje (C7) osiąga gęś białoczelna, świstun, rożeniec i płaskonos; występuje pierzowisko gęgawy (do 300 osobników); ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników (C4). Dobrze zachowane zbiorowiska roślinne charakterystyczne dla naturalnych dolin rzecznych - 7 typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. 12 gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG z bobrem i wydrą. Bogata ichtiofauna z rzadkimi i zagrożonymi gatunkami. 4.3. ZAGROŻENIA: Istnieje potencjalne zagrożenie osuszenia terenu, wpływ może mieć zabudowa brzegów rzeki i przebudowa koryta; istotne negatywne znaczenie ma również zanik tradycyjnej gospodarki pastwiskowo - łąkarskiej. Obszar podlega działaniom z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Istniejące obiekty i urządzenia związane z ochroną przeciwpowodziową oraz koryto rzeczne wymagają utrzymywania ich w należytym stanie technicznym. Na obszarze będą prowadzone działania zapewniające swobodny spływ wód oraz lodu. Przy wykonywaniu powyższych zadań zachowana zostanie dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny. Wykonywanie tych prac obejmuje różne fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość obszaru Natura 2000. strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 5
4.4. STATUS OCHRONY: Występują następujące formy ochrony: Rezerwaty przyrody: Rzeka Drwęca (w woj. kujawsko-pomorskim 543,4 ha) Park Krajobrazowy: Brodnicki Park Krajobrazowy Obszar Natura 2000: SOOS Dolina Drwęcy Obszar Chronionego Krajobrazu: Doliny Drwęcy 4.5. STRUKTURA WŁASNOŚCI: Współwystępują własność Skarbu Państwa oraz własność prywatna. 4.6. DOKUMENTACJA ŹRÓDŁA DANYCH: Królak T., Rafalski T., Szpryngwald B. 2010. Bagienna Dolina Drwęcy. W: Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P. (red) Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce. OTOP, Marki. Rafalski T., Szpryngwald B., Królak T., Czapiewski G., Rafalska A., Kot H. 2010. Inwentaryzacja ptaków i zagrożeń w granicach Obszaru Specjalnej Ochrony Natura 2000 Bagienna Dolina Drwęcy PLB 040002 w roku 2010. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Warszawa. Msc. Królak, Rafalski, Szpryngwald (2009) mat. niepubl. z lat 2004-2010, Natura 2000 SDF/PLB040002 Bagienna Dolina Drwęcy, SDF Natura 2000/PLH280001 Dolina Drwęcy. Bielecki P., Guentzel S. 2002. Dane niepubl. Bagienna Dolina Drwęcy. BirdLife International/European Bird Census Council. 2000. European bird populations: estimates and trends. BirdLife International, Cambridge (BirdLife Conservation Series No. 10). European Commission DG XI.D.2. 1994-1995. Council Directive 79/409/EEC on the conservation of wild birds and Council Directive 92/43/EEC on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora. Standard Data Form, Eur 15 version. Gromadzki M., Dyrcz A., Głowaciński Z., Wieloch M. 1994. Ostoje ptaków w Polsce. OTOP, Bibl. Monitor. Środ., Gdańsk. Gromadzki M., Gromadzka J., Sikora A., Wieloch M. 2002. Wielkość populacji i trendy liczebności wybranych gatunków ptaków lęgowych w Polsce w latach 1991-2002. ZO PAN, Gdańsk. Msc. Guentzel S. 1993. Awifauna doliny Drwęcy. Urząd Wojew., Toruń. Msc. Guentzel S. 1992. Spis gatunków ptaków lęgowych i przelotnych bagien nad Drwęcą. U.Woj. Toruń. (mat. niepubl.). Guentzel S. 1993. Rozmieszczenie i liczebność tracza nurogęsi (Mergus merganser) i gągoła krzykliwego (Bucephala clangula) w dolinie Drwęcy na odcinku między Brodnicą a ujściem Brynicy. UWoj. Toruń. (mat. niepubl.). Heath M.F., Evans M.I. (red.). 2000. Important Bird Areas in Europe: Priority sites for conservation, Northern Europe. Birdlife International, Cambridge (BirdLife Conservation Series No. 8). Kosowicz M. 1992. Ptaki okolic ujścia rzeki Skarlanki. UWoj. Toruń (mat. niepubl.). Liro A., Dyduch-Falniowska A. 1999. Natura 2000 - Europejska Sieć Ekologiczna. MOŚZNIL, Warszawa. ss. 93. Osieck E. 2000. Guidance notes for the selection of Important Bird Areas in European Union Member States and EU accession countries. Draft. IBA Workshop Brussels, 30 March 2 April 2000 (maszynopis). Scott D. A., Rose P.M. 1996. Atlas of Anatidae populations in Africa and western Eurasia. Wetlands International Publ. 41, Wageningen, the Netherlands. Urząd Wojewódzki w Toruniu. 2002. Dokumentacja WKP. Walczak M., Radziejowski J., Smogorzewska M., Sienkiewicz J., Gacka-Grzesikiewicz E., Pisarski Z. 2001. Obszary chronione w Polsce. IOŚ, III wyd., Warszawa. Wetlands International. 2002 Waterbird Population Estimates-Third Edition. Wetlands International Global Series No. 12, Wageningen WKP Bydgoszcz. 2002. Dane niepubl. - Dokum.WKP w Bydgoszczy, uwagi M. Boińskiego, L. Lipnickiego, J. Goszczyńskiego, A Przystalskiego - Bag. Dol. Drwęcy. WZR. 2002. Dane niepubl. 4.7 HISTORIA strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 6
STATUS OCHRONY OBSZARU ORAZ POWIĄZANIA Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES 5.1. DESYGNOWANE FORMY OCHRONY NA POZIOMIE KRAJOWYM I REGIONALNYM: KOD % POKRYCIA PL02 4,9 PL04 93,1 5.2. POWIĄZANIA OPISANEGO OBSZARU Z INNYMI TERENAMI: desygnowanymi na poziomie krajowym lub regionalnym: kod forma ochrony nazwa Kod obszaru Typ relacji % PL02 Rzeka Drwęca 4,9 PL04 OChK Doliny Drwęcy 93,1 desygnowanymi na poziomie międzynarodowym: kod forma ochrony nazwa Kod obszaru Typ relacji % IN08 Bagienna Dolina Drwęcy = 0,0 Dolina Drwęcy * 5.3. POWIĄZANIA OPISANEGO OBSZARU Z OSTOJAMI CORINE BIOTOPES: kod forma ochrony nazwa Kod obszaru Typ relacji % G06100100 * 0,0 G06100300 * 90,8 6. DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA NA TERENIE OBSZARU I W JEGO OTOCZENIU I INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TEN OBSZAR 6.1. GŁÓWNE CZYNNIKI I RODZAJE DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA ORAZ PROCENT POWIERZCHNI OBSZARU IM PODLEGAJĄCY: KOD NAZWA INTENSYWNOŚĆ % OBSZARU WPŁYW 100 Uprawa C 0 102 Koszenie / ścinanie A + 160 Gospodarka leśna ogólnie B 0 161 Zalesianie B 0 164 Wycinka lasu C 0 220 Wędkarstwo B 0 230 Polowanie B 0 240 Pozyskiwanie / Usuwanie zwierząt, ogólnie C 0 403 Zabudowa rozproszona C 0 421 Pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych C - 500 Sieć transportowa C - strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 7
620 Sporty i różne formy czynnego wypoczynku, uprawiane w plenerze C 0 701 Zanieczyszczenia wód B - 810 Odwadnianie C - 840 Zalewanie C 0 6.2. ZARZĄDZANIE OBSZAREM ZARZĄ DZAJĄCYOBSZAREM (INSTYTUCJA LUB OSOBA): ZARZĄ DZANIE OBSZAREM I PLANY: 8. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA NUMER MIEJSCE TEMAT PRAWA AUTORSKIE DATA strona www: www.iop.krakow.pl/natura2000 8