Tematy na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego w Zespole Szkół nr 3 im. Antoniego Kocjana w Olkuszu I. LITERATURA. Rok szkolny 2011 / 2012 1. Odwołując się do wybranych przykładów, wyjaśnij różne sposoby funkcjonowania tradycji homeryckiej w literaturze polskiej. 2. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Dokonaj analizy wybranych utworów literackich ujawniających związki między ich twórczością. 3. Objaśnij, analizując wybrane przykłady, obecność dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych 4. Jednostka wobec zbiorowości. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z dwóch różnych epok literackich. 5. Dialog twórców literatury z filozofami. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, odwołując się do literatury dawnej lub/i współczesnej. 6. Antyutopie w literaturze. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij sposoby kreowania i funkcjonowania tego motywu. 7. Artysta jako bohater literacki. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to 8. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Objaśnij zagadnienie, wykorzystując analizę wybranych tekstów jednego autora. 9. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to 10. Wyjaśnij, na czym polega inspiracja folklorem w wybranych utworach literack różnych epok. 11. Na wybranych przykładach z różnych epok objaśnij funkcję konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego. 12. Etos inteligenta i jego demaskacja. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to 13. Odwzorowywanie świata, prowokacja, eksperyment artystyczny. Wybierz i objaśnij przykłady, które są odzwierciedleniem tych kategorii w najnowszej literaturze polskiej. 14. Literatura faktu dokonaj analizy i interpretacji tego zjawiska kulturowego XX wieku, wykorzystując wybrane przykłady. 1
15. Rekwizyty i ich funkcja w utworach dramatycznych lub/i epickich. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok. 16. Wykorzystując wybrane przykłady, przedstaw funkcjonowanie motywu balu i biesiady w literaturze polskiej i obcej. 17. Dokonaj analizy różnych ujęć motywu rycerza w literaturze polskiej i obcej. 18. Dokonując analizy wybranych literackich manifestów pokoleń, wyjaśnij, jaką hierarchię wartości one proponują. 19. Wyjaśnij, jak rozumieją rolę poety romantycy i twórcy literatury po 1945 roku. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów. 20. Literackie dialogi przeciwników. Objaśnij zagadnienie, wykorzystując przykłady wybranych bohaterów literackich. 21. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij różnorodne sposoby prowadzenia narracji w powieści XIX i XX wieku. 22. Sceny finalne utworów literackich. Objaśnij ich funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. 23. Deformacja świata i jej funkcje w wybranych utworach literackich różnych epok. Objaśnij zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady. 24. Literackie wizje młodości. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to 25. Dokonaj analizy różnych ujęć motywu polskiego dworu, wykorzystując wybrane teksty literackie. 26. Wizerunek Boga w poezji różnych epok. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to 27. Prześledź i porównaj na wybranych przykładach topos domu. 28. Myśli o nieśmiertelnej sławie poetyckiej. Objaśnij sposób ich ujęcia, przywołując wybrane utwory literackie. 29. Przywołaj wybrane przykłady motywu tańca w literaturze i określ jego funkcje. 30. Wyjaśnij, analizując wybrane przez siebie przykłady, jakie znaczenie dla interpretacji utworu literackiego ma jego tytuł i motto. 31. Metafora świata teatru. Objaśnij, jak funkcjonuje ona w wybranych tekstach literackich. 32. Dokonaj interpretacji literackich obrazów szkoły, wykorzystując wybrane teksty. 2
33. List i testament objaśnij, jak te formy wypowiedzi zostały wykorzystane w tekstach poetyckich z różnych epok. 34. Odwołując się do wybranych przykładów, dokonaj analizy charakterystycznych cech literatury postmodernistycznej. 35. Polskie Safony. Porównaj twórczość wybranych poetek, wykorzystując teksty literackie. 36. Poezja religijna. Dokonaj interpretacji porównawczej tekstów o tej tematyce z różnych epok literackich. 37. Literackie obrazy władców i rządzących. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok literackich. 38. Poetycka refleksja jako narzędzie samopoznania. Dokonaj analizy wybranych współczesnych tekstów poetyckich podejmujących to 39. Przenikanie świata realnego i fantastycznego w utworach literackich. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to 40. Wykorzystując wybrane przykłady, omów funkcje ironii w literaturze. 41. Wpływ teorii psychologicznych na prozę w XX wieku. Objaśnij zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 42. Wykorzystując przykłady z różnych epok, objaśnij, jak w literaturze funkcjonuje motyw lotu. 43. Literackie interpretacje historii. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok. 44. Literackie portrety miast. Dokonaj analizy wybranych tekstów ilustrujących to 45. Dokonaj analizy literackich obrazów relacji między ojcem a synem. Odwołaj się do wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok. 46. Objaśnij, jaką rolę pełnią obrazy małych ojczyzn w wybranych utworach polskiej literatury współczesnej. 47. Między światem marzeń a rzeczywistością. Objaśnij, jak funkcjonuje ta opozycja w odniesieniu do bohaterów literackich z różnych epok. 48. Język jako temat literatury współczesnej. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 49. Motyw zbrodni i kary. Dokonaj analizy przykładów literackich różnie ilustrujących ten motyw. 3
50. Aluzja literacka. Posługując się konkretnymi przykładami, objaśnij, jakie może ona pełnić funkcje w utworze literackim. 51. Omów sposoby wykorzystania konwencji groteski, odwołując się do analizy wybranych utworów literackich. 52. Literatura XX wieku wobec totalitaryzmu. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 53. Swój i obcy w literaturze polskiej od XIX wieku. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 54. Podróż jako inspiracja. Dokonaj analizy przykładów literackich ilustrujących to 55. Fantastyka literacka dokonaj analizy i interpretacji przykładów ilustrujących ten typ twórczości. 56. Analizując wybrane utwory, przedstaw sposoby pojmowania zjawiska codzienności utrwalone w literaturze różnych epok. 57. Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady różnych rodzajów apokryfu i literatury apokryficznej z epoki staropolskiej oraz XX lub/i XXI wieku. 58. Funkcjonowanie motywu miasta w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Analiza i interpretacja 59. Nowe pokolenie polskiego reportażu (W. Jagielski, L. Ostałowska, M. Szczygieł, W. Tochman, A. Domosławski, A. Fostakowska, M. Grzebałkowska). Scharakteryzuj pisarstwo reportażowe wybranych autorów, wskazując na indywidualne i wspólne właściwości ich stylu. 60. Mitologia, heroizacja, realizm, krytyka. Przedstaw Polaków portret własny w wybranych tekstach ;literackich. Temat zaproponowany przez uczennicę klasy 3b Technikum Gabrielę Ćwik opiekun Beata Banasiewicz. 4
II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI. 1. Dokonaj analizy wybranych przykładów różnorodnego ujęcia motywu pożegnania w literaturze i sztuce. 2. Uprzedmiotowienie człowieka jako problem we współczesnej literaturze i sztuce. Dokonaj interpretacji 3. Objaśnij na wybranych przykładach funkcjonowanie symboli w poezji i w malarstwie. 4. Przywołując wybrane przykłady, objaśnij rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i filmie. 5. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze XX wieku i w filmie. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 6. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij różne ujęcia motywu apokaliptycznego w literaturze i sztuce. 7. Sceny batalistyczne w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł z różnych epok. 8. Dylematy moralne naszych czasów. Dokonaj analizy wybranych przykładów, odwołując się do poezji współczesnej oraz filmów K.Zanussiego i /lub K.Kieślowskiego. 9. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 10. Obraz powstania warszawskiego w literaturze i filmie Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 11. Teatralne i telewizyjne realizacje dramatów współczesnych. Zanalizuj i oceń wybrane spektakle teatralne. 12. Motyw powstania styczniowego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy zagadnienia, odwołując się do interpretacji wybranych utworów, malarstwa lub filmu. 13. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij funkcjonowanie motywu rodziny w dziełach literackich i plastycznych. 14. Impresjonizm w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 15. Obraz wsi w polskiej literaturze i malarstwie pozytywizmu oraz Młodej Polski. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to 16. Sposoby przedstawiania macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów na podstawie 17. Maska i jej rola w kulturze europejskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów różnych epok. 18. Sposoby przedstawiania pojedynku. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane teksty kultury. 19. Różnorodność krajobrazów ojczystych w literaturze i sztuce. Przedstaw sposoby ukazywania piękna przyrody na wybranych 20. Sposoby przedstawiania dziecka w różnych epokach. Odwołaj się do wybranych tekstów kultury. 21. Sposoby ukazywania apokalipsy w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 22. Przedstaw problem kiczu na przykładzie różnych tekstów kultury ( literatury, malarstwa, muzyki ) XIX lub XX wieku. 23. Przedstaw wizje przyszłości i ich funkcje w wybranych tekstach kultury. 24. Różne sposoby ukazywania postaci matki w tekstach kultury. Omów na podstawie 5
25. Idee romantyczne i ich funkcjonowanie w późniejszych epokach. Omów na podstawie różnych tekstów kultury. 26. Portrety przedstawicieli pokolenia Kolumbów utrwalone w różnych tekstach kultury. Omów na podstawie 27. Przedstaw różne sposoby ukazywania motywu wolności w wybranych tekstach kultury. 28. Język filmu a język literatury. Porównaj dzieło literackie z jego filmową adaptacją. 29. Sposoby wykorzystywania symboli przez artystów. Przedstaw temat na przykładach różnych tekstów kultury. 30. Dziecko i jego świat. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury różnych epok. 31. Sposoby przedstawiania pejzażu górskiego w literaturze i malarstwie. Omów na podstawie 32. Walcząca Warszawa. Obraz tragicznych dziejów miasta przedstaw na przykładzie różnych tekstów kultury. 33. Motyw buntu i jego funkcja w wybranych dziełach literackich i filmowych. Omów na wybranych 34. Przedstaw motyw podróży i jego funkcje w wybranych dziełach literackich, malarskich i filmowych. 35. Portret ojca i syna oraz ich wzajemne relacje w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 36. Sposoby prezentowania kresów wschodnich w literaturze i filmie. Omów na podstawie 37. Syberia w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Omów sposoby ukazywania Sybiru na podstawie 38. Wydarzenie historyczne jako tło i temat literatury i sztuki. Przedstaw problem na podstawie 39. Sposoby i funkcje prezentowania motywu emancypantki w literaturze i sztuce różnych epok. Omów na podstawie 40. Motyw śmierci i jego funkcjonowanie w literaturze i sztuce. Omów na podstawie 41. Artystyczne interpretacje krajobrazu wiejskiego w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 42. Poetyka i funkcje horroru w literaturze i filmie. Omów na podstawie wybranych przykładów. 43. Rola motywu femme fatale w literaturze i filmie. Rozważ problem na wybranych 44. Motyw pensjonarki i jego funkcja w literaturze i sztuce. Omów na podstawie 45. Sposoby kreowania postaci kobiecych w literaturze i sztuce. Omów na podstawie 46. Sposób przedstawiania i funkcje toposu Arkadii w literaturze i sztuce. Rozwiń temat na wybranych 47. Sposoby ukazywania prowincji w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych 48. Wizerunki Matki Bożej w literaturze i sztuce. Przedstaw i porównaj je na wybranych 49. Sposoby i funkcje przedstawiania motywu przyjaźni. Rozwiń temat na podstawie różnych tekstów kultury. 6
50. Funkcje opisów przyrody w różnych tekstach kultury. Omów temat na wybranych 51. Portrety artystów w różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do różnych nurtów i epok. 52. Ciemna strona natury człowieka w literaturze i sztuce. Zaprezentuj sposoby jej ukazywania na wybranych 53. Pamiętajcie o ogrodach.... Omów symbolikę i funkcjonowanie toposu ogrodu w ujęciach literackich i malarskich, odwołując się do 54. Ideał kobiecego piękna w różnych epokach i sposób jego przedstawienia. Omów na wybranych 55. Motyw zła w literaturze i sztuce. Omów sposoby jego ukazywania i ich funkcje na wybranych 56. Różne sposoby kreowania portretu młodzieży. Omów temat na wybranych tekstach kultury. 57. Ludzkie marzenia o nieśmiertelności w tekstach kultury. Przedstaw problem na wybranych 58. Wpływ miłości na sposób postrzegania świata i ludzi. Omów temat na podstawie wybranych tekstów kultury. 59. Różne sposoby ukazywania zagubienia i samotności człowieka w czasach rozkwitu nauki i techniki. Omów temat na wybranych tekstach kultury. 60. Obraz wampira we współczesnym kinie a legenda Hrabiego Drakuli. Przedstaw zjawisko na wybranych 61. Eros i Thanatos. Omów realizacje tego motywu, odwołując się do różnych tekstów kultury. 62. Sarmata o sobie, inni o Sarmacie. Przedstaw różne portrety Sarmatów i opinie o nich w oparciu o wybrane teksty kultury. 63. Impresjonistyczne i ekspresjonistyczne wizje świata. Omów ich funkcje na przykładzie wybranych dzieł malarskich i literackich. 64. Przedstaw postaci i motywy fantastyczne oraz ich funkcje na wybranych przykładach literackich i plastycznych. 65. Sny i wizje. Omów ich funkcje w wybranych tekstach kultury. 66. Przedstaw cechy pejzażu romantycznego na podstawie wybranych dzieł literackich i malarskich. 67. Portrety kobiet biblijnych w różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie na podstawie 68. Symbolika kwiatów w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem w oparciu o wybrane przykłady. 69. Omów na wybranych przykładach cele deformacji rzeczywistości w literaturze i malarstwie. 70. Przedstaw i porównaj wielkie inscenizacje teatralne Dziadów Adama Mickiewicza. 71. Autoportret w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych przykładów różnych tekstów kultury. 72. Autotematyzm w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych przykładów różnych tekstów kultury. 7
III. JĘZYK. 1. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy wskazujące na ich przynależność środowiskową i charakter. 2. Objaśnij na wybranych przykładach, w jaki sposób literatura współczesna wykorzystuje odmianę mówioną języka. 3. Dokonaj analizy wybranych przykładów etykiety językowej różnych czasów i środowisk. 4. Retoryka dawna i współczesna. Na przykładzie analizy wybranych tekstów objaśnij, na czym polega sztuka przemawiania. 5. Dokonaj analizy języka piosenek wybranego polskiego zespołu muzycznego. Oceń zasadność doboru środków wyrazu. 6. Język prasy młodzieżowej. Omów na przykładach odmianę stylu publicystycznego typową dla czasopism młodzieżowych. 7. Błędy językowe jako źródło komizmu. Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 8. Zanalizuj i oceń perswazyjną funkcję języka we współczesnych pismach użytkowych. 9. Parodia jako zjawisko językowe. Dokonaj analizy zagadnienia, odwołując się do wybranych przykładów z literatury. 10. Angielszczyzna w języku polskim. Zanalizuj wybrane zapożyczenia i oceń ich funkcjonalność w procesie komunikacji językowej. 11. Dokonaj analizy środków językowych wykorzystywanych w nagłówkach prasowych i określ ich wpływ na poczytność prasy 12. Mowa ezopowa i jej odmiany. Dokonaj analizy języka ezopowego w wybranych utworach literatury XIX w. 13. Analiza języka wybranych tekstów piosenek współczesnych. Omów na podstawie 14. Twoja mowa cię zdradza, czyli o zróżnicowaniu środowiskowym języka i jego przyczynach. Omów problem na wybranych 15. Wpływ zapożyczeń na współczesną polszczyznę. Omów na podstawie wybranych przykładów. 16. Eksperymenty z językiem w literaturze XX wieku. Przedstaw problem na wybranych 17. Funkcja archaizacji w wybranych tekstach literackich różnych epok. Omów na podstawie 18. Nowomowa i jej funkcje w czasach PRLu. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady. 19. Sposoby wykorzystywania i funkcja poetyki barokowej w tekstach literackich XX wieku. Omów na podstawie 20. Analiza wybranych błędów językowych mass mediów (czasopisma, telewizja, radio). Omów na wybranych 21. Językowe sposoby oddziaływania reklamy na odbiorcę. Omów na podstawie 22. Język mediów. Dokonaj charakterystyki i analizy zjawiska na wybranych 23. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter. 24. Sztuka przemawiania. Przedstaw problem, analizując celowo dobrane teksty literackie z różnych epok. 25. Różne typy stylizacji językowej i jej funkcje w literaturze. Omów zagadnienie na kilku celowo dobranych 8
26. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach literackich. Zanalizuj przykłady z różnych epok. 27. Język dzieła literackiego jako znak przynależności tekstu do epoki. Omów na wybranych przykładach różnych epok. 28. Sposoby wykorzystywania frazeologizmów w poezji lingwistycznej. Omów zagadnienie na podstawie 29. Funkcja impresywna. Odwołując się do wybranych tekstów publicystycznych, omów środki językowe, poprzez które się realizuje. 30. Imiona i nazwiska znaczące w wybranych utworach literatury polskiej dokonaj analizy zebranych przykładów. 31. Biblia jako przedmiot aluzji, parafraz, stylizacji w różnych epokach literackich. Omów na wybranych 9