CZĘŚĆ II PLAN
Rozdział 1 CELE STRATEGICZNE DŁUGOTERMINOWE
Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego została przyjęta przez Sejmik Województwa Małopolskiego w dniu 28 sierpnia 2000 r. Strategia jest dokumentem perspektywicznym rysującym w sposób generalny kierunki prowadzonej działalności. Strategia stanowi najwyższej rangi wojewódzki dokument planistyczny, który ma służyć trojakim celom: planowaniu własnych działań samorządu województwa, pozyskiwaniu wsparcia ze strony Rządu RP oraz Unii Europejskiej, organizowaniu wspólnego wysiłku wszystkich zaangażowanych w rozwój Małopolski, ze szczególnym uwzględnieniem jednostek samorządu terytorialnego. Przy formułowaniu podstawowej struktury Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego przyjęto zintegrowane, nie zaś sektorowe, podejście do procesów rozwoju regionalnego oraz określono cztery tzw. Pola Strategii - rozumiane jako zasadnicze dla pomyślnego rozwoju obszary aktywności, trzy tzw. Konteksty Strategii - rozumiane jako najważniejsze uwarunkowania i odniesienia oceny efektywności realizacji strategii. Takie podejście jest szczególnie ważne i głęboko uzasadnione w odniesieniu do problematyki zdrowia, w której dominuje holistyczne (całościowe, wieloaspektowe) ujęcie zdrowia oparte o koncepcję pól zdrowia Lalonda. Problematyka zdrowia znalazła swe miejsce w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego w: Polu: Mieszkańcy - postawy, kwalifikacje, aktywność Celu nadrzędnym A: Lepiej wykształceni, aktywni i przedsiębiorczy mieszkańcy, Celach strategicznych: A3. Spójne, solidarne i bezpieczne społeczności, A4. Silna rodzina i zdrowy styl życia, A5. Sprawny i przyjazny pacjentowi system ochrony zdrowia Cele Strategiczne l.p. Cel strategiczny stosowane narzędzia i oczekiwane efekty uzasadniające wyznaczone cele 1. przeciwdziałanie patologiom społecznym A. Ograniczenie uzależnień zwłaszcza wśród młodzieży. B. Działanie priorytetowe - Utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnień 2. skuteczna edukacja zdrowotna oraz promocja zdrowia 3. rozwój regionalnego systemu ratownictwa medycznego 4. rozwój różnorodnych form wczesnej diagnostyki i terapii 5. wdrożenie systemu funkcjonalnych powiązań jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia 6. system elastyczny, dostosowany do potrzeb społecznych A. Poprawa stanu zdrowia mieszkańców Małopolski. B. Zwiększenie indywidualnej odpowiedzialności każdego człowieka za zdrowie. C. Wykreowanie mody na sport i rekreację ruchową. A. Zwiększenie skuteczności systemu ratownictwa medycznego poprzez skrócenie czasu dotarcia do szpitala oraz czasu wdrożenia leczenia specjalistycznego. B. Zmniejszenie o połowę odsetka zgonów przedszpitalnych oraz umieralności okołourazowej bądź spowodowanej innymi nagłymi przyczynami. A. Zwiększenie dostępności do wysokospecjalistycznej diagnostyki i terapii. B. Obniżenie umieralności chorych z chorobami układu krążenia. C. Zmniejszenie odsetka trwałego inwalidztwa wśród chorych z chorobami układu krążenia i płuc. D. Poprawa wyleczalności nowotworów złośliwych. A. Poprawa dostępności, ciągłości i kompleksowości świadczeń zdrowotnych. B. Wzrost efektywności zasobów regionalnego systemu ochrony zdrowia. C. Dostosowanie struktur szpitalnych do potrzeb zdrowotnych. D. Redukcja globalnych kosztów opieki stacjonarnej. A. Zwiększenie dostępności do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. B. Poprawa jakości i kompleksowości świadczeń. C. Poprawa satysfakcji pacjentów. D. Wzrost efektywności funkcjonowania stacjonarnej opieki zdrowotnej. E. Zmiana struktury finansowania regionalnego systemu ochrony zdrowia, w tym zwiększenie finansowania i zadań podstawowej opieki zdrowotnej, ratownictwa medycznego, rehabilitacji, psychogeriatrii oraz profilaktyki i promocji zdrowia. 1
Poniżej przedstawiono pełną wersję 1 tych fragmentów tekstu Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego, które wprost odnoszą się do problematyki ochrony zdrowia. Cel strategiczny: A3. Spójne, solidarne i bezpieczne społeczności Przeciwdziałanie patologiom społecznym P R I O R Y T E T Y Utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnień Oczekiwany rezultat ograniczenie procesów rozkładu rodziny, obniżenie przestępczości, zwłaszcza nieletnich, ograniczenie uzależnień (alkoholizm, narkomania), zwłaszcza wśród młodzieży, upowszechnienie standardów służby cywilnej w administracji - zwiększeniu dostępności i skuteczności terapii, wprowadzaniu nowoczesnych form terapii poprzez zwiększenie liczby poradni leczenia uzależnień oraz wzmocnienie wiodących ośrodków, - wspieraniu rodziny, zmniejszaniu dysfunkcji i patologii rodziny, - utworzeniu w trybie pilnym Wojewódzkiego Ośrodka Terapii uzależnień i Współuzależnień, - utworzeniu systemu pomagania ofiarom przemocy w rodzinie, - wydawaniu publikacji dotyczących polityki prorodzinnej i przeciwdziałania uzależnieniom. Przeciwdziałaniu patologiom dotykającym instytucji publicznych służyć będzie: - pełna jawność życia publicznego, - szeroki dostęp do informacji, - czytelne podziały zadań i kompetencji, - nadzór organów przedstawicielskich, - społeczny nadzór nad pośrednictwem środków masowego przekazu (zwłaszcza lokalnych i regionalnych) Opis działań Przeciwdziałanie uzależnieniom polegać będzie przede wszystkim na: - podejmowaniu działań profilaktyczno- edukacyjnych adresowanych do dzieci i młodzieży oraz grup zagrożonych, - ograniczeniu dostępności do alkoholu, papierosów, narkotyków, - podejmowaniu działań profilaktyczno terapeutycznych wobec osób uzależnionych, 1 Upowszechniana wersja skrócona (np. w Internecie) wywodzi się z prezentowanej tutaj wersji pełnej. 2
Cel strategiczny: A4. Silna rodzina i zdrowy styl życia Zwiększanie skuteczności edukacji zdrowotnej oraz promocji zdrowia Oczekiwany rezultat zwiększenie indywidualnej odpowiedzialności każdego człowieka za zdrowie, wielodyscyplinarne podejście w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych, poprawa subiektywnych i obiektywnych wskaźników oceny stanu zdrowia mieszkańców Małopolski. Przeciwdziałanie uzależnieniom polegać będzie przede wszystkim na podejmowaniu działań profilaktyczno - edukacyjnych adresowanych do dzieci i młodzieży oraz grup zagrożonych, ograniczaniu dostępności do alkoholu, papierosów i narkotyków, podejmowaniu działań profilaktycznoterapeutycznych wobec osób uzależnionych, zwiększaniu dostępności i skuteczności terapii, wprowadzaniu nowoczesnych form terapii, wspieraniu rodziny, zmniejszaniu dysfunkcji i patologii rodziny. Wśród działań organizatorskich w tym zakresie przewiduje się utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnień. Dla skutecznej realizacji programów profilaktyki i promocji zdrowia szczególne znaczenie będzie miało współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego, Małopolskiej Regionalnej Kasy Chorych, zakładów opieki zdrowotnej i osób wykonujących zawody medyczne, szkół, organizacji pozarządowych oraz środków masowego przekazu. Opis działań Przewiduje się upowszechnianie wiedzy i promowanie zasad zdrowego stylu życia, w tym zdrowego żywienia a także kształtowanie sprzyjającego zdrowiu środowiska życia, pracy i nauki, ukierunkowanie edukacji zdrowotnej na poziom przedszkolny i wczesnoszkolny, trwałe umieszczenie edukacji zdrowotnej w planach pracy lekarzy rodzinnych i pielęgniarek środowiskowych, rozpoznawanie i monitorowanie czynników zagrożenia w środowisku pracy i nauki, realizacja profilaktycznych programów prozdrowotnych związanych ze środowiskiem pracy i nauki. Szczególne znaczenie będzie miała prewencja chorób układu krążenia, chorób nowotworowych i cukrzycy. Monitorowanie sytuacji w środowisku pracy i nauki oraz wskazywanie istniejących i potencjalnych zagrożeń należeć będzie do Małopolskiego Ośrodka Medycyny Pracy, Inspektoratów Sanitarnych, Państwowej Inspekcji Pracy, Inspektoratów Ochrony Środowiska. Przewiduje się współdziałanie tych służb w celu budowy komplementarnych baz danych oraz koordynacji oddziaływań prewencyjno-naprawczych. Cel strategiczny: A5. Sprawny i przyjazny pacjentowi system ochrony zdrowia Rozwój regionalnego systemu ratownictwa medycznego Oczekiwany rezultat zwiększenie skuteczności systemu ratownictwa medycznego poprzez skrócenie czasu dotarcia do szpitala oraz czasu wdrożenia leczenia specjalistycznego, zmniejszenie o połowę odsetka zgonów przedszpitalnych oraz umieralności okołourazowej bądź spowodowanej innymi nagłymi przyczynami. 3
Opis działań Zwiększenie sprawności i skuteczności pomocy w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowia lub życia poprzez m.in.: - prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie pierwszej pomocy przedlekarskiej, - organizację sprawnego systemu łączności ratunkowej umożliwiającego zintegrowanie działań służb ratownictwa medycznego, straży pożarnej i policji oraz ich wczesną interwencję, - organizację systemu transportu sanitarnego zintegrowanego w układzie powiatowym z działami pomocy doraźnej oraz szpitalnymi oddziałami ratunkowymi, - organizację systemu ratownictwa z powietrza, - rozwój sieci szpitalnych oddziałów ratunkowych, - rozwój subregionalnych i regionalnych centrów urazów wielonarządowych oraz wysokospecjalistycznych ośrodków interwencji w stanach zagrożenia życia (np. toksykologicznych, angiochirurgicznych, kardio- i torakochirurgicznych, neurochirurgicznych). P R I O R Y T E T Y Jeden ambulans reanimacyjny na 30 km 2 w aglomeracjach miejskich oraz jeden ambulans reanimacyjny na 300 km 2 na pozostałych obszarach Rozwój systemu wczesnej interwencji kardiologicznej i kardiochirurgicznej Oczekiwany rezultat zwiększenie dostępności do wysokospecjalistycznej diagnostyki i terapii schorzeń układu krążenia, obniżenie umieralności chorych z chorobami układu krążenia, zmniejszenie odsetka trwałego inwalidztwa wśród chorych z chorobami układu krążenia. Opis działań Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami z ryzykiem rozwoju niedokrwiennej choroby serca, rozwój infrastruktury w zakresie inwazyjnych metod diagnozowania i leczenia chorób serca poprzez: - rozwój subregionalnej sieci specjalistycznego poradnictwa ambulatoryjnego oraz ośrodków wysokospecjalistycznej diagnostyki chorób serca i naczyń, - rozwój subregionalnej sieci oddziałów kardiologicznych, - organizacja Regionalnego Ośrodka Wczesnej Interwencji Kardiologicznej, Kardiochirurgicznej i Torakochirurgicznej w oparciu o Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II. P R I O R Y T E T Y Organizacja Regionalnego Ośrodka Wczesnej Interwencji Kardiologicznej, Kardiochirurgicznej i Torakochirurgicznej w oparciu o Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II. 4
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i zwiększenie efektywności leczenia nowotworów złośliwych Oczekiwany rezultat Wdrożenie systemu funkcjonalnych powiązań jednostek organizacyjnych ochrony zdrowia Oczekiwany rezultat zwiększenie odsetka chorych leczonych w I i II stopniu zaawansowania z 35% do 55%, poprawa wyleczalności nowotworów złośliwych. poprawa dostępności, ciągłości i kompleksowości świadczeń zdrowotnych, wzrost efektywności zasobów regionalnego systemu ochrony zdrowia. Opis działań - realizacja programu badań przesiewowych w kierunku przede wszystkim raka sutka i raka szyjki macicy oraz raka płuca i jelita grubego, - poprawa wykorzystania obecnie istniejących łóżek onkologicznych, - rozwój specjalistycznych ośrodków onkologicznego leczenia chirurgicznego, ze szczególnym uwzględnieniem ośrodków zintegrowanego wysokospecjalistycznego leczenia (chirurgia radioterapia chemioterapia), - poprawa wyposażenia regionu w aparaturę radioterapeutyczną do poziomu optymalnego tj. 10 12 urządzeń w dwóch - trzech ośrodkach (Kraków i Tarnów oraz Chrzanów). Opis działań Przewiduje się opracowanie i realizację planów powiązań funkcjonalnych w regionalnym systemie ochrony zdrowia (ruch pacjenta w systemie) zapewniających właściwą jakość, dostępność, ciągłość i kompleksowość świadczeń zdrowotnych (w oparciu o koncepcję regionalizacji usług zdrowotnych oraz ich wielopoziomowości w układzie powiat subregion region). Wiąże się to z przejęciem odpowiedzialności za politykę zdrowotną przez władze publiczne regionu i w regionie oraz wprowadzeniem modelu rynku regulowanego świadczeń zdrowotnych. Przewiduje się rozwijanie, obok regionalnego ośrodka medycznego w Krakowie, czterech ośrodków subregionalnych tj. tarnowskiego, sądecko-gorlickiego, nowotarskiego i chrzanowskiego. Istniejąca sieć szpitali powiatowych zostanie utrzymana. P R I O R Y T E T Y Zwiększenie znaczenia i odpowiedzialności lekarza podstawowej opieki zdrowotnej we wstępnej diagnostyce onkologicznej. 5
Racjonalizacja rozmieszczenia i wykorzystania zasobów stacjonarnej opieki zdrowotnej Oczekiwany rezultat wzrost efektywności funkcjonowania stacjonarnej opieki zdrowotnej w regionie, zmiana struktury finansowania regionalnego systemu opieki zdrowotnej, w tym zwiększenie finansowania podstawowej opieki zdrowotnej, ratownictwa medycznego, profilaktyki i promocji zdrowia oraz rehabilitacji i psychogeriatrii. Opis działań Podnoszenie efektywności funkcjonowania regionalnego systemu ochrony zdrowia oraz jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych realizowane będzie poprzez opracowanie i wdrożenie: - programu alokacji łóżek szpitalnych w układzie powiatowym, subregionalnym i regionalnym odpowiadającego potrzebom zdrowotnym populacji, przyjętym standardom oraz możliwościom finansowym systemu (do 35 łóżek opieki krótkoterminowej na 10 000 mieszkańców, z uwzględnieniem trójpoziomowego układu organizacyjnego i referencyjnego tj. 65% - I poziom referencyjny, 25% - II poziom referencyjny, 10% - III poziom referencyjny), - planu rozmieszczenia specjalistycznej aparatury i sprzętu medycznego stosownie do potrzeb zdrowotnych populacji, celowości wynikającej z poziomu świadczeń zdrowotnych realizowanych na danym obszarze, oczekiwanej wydajności aparatury i sprzętu medycznego (w tych ramach unowocześnienie aparatury i sprzętu medycznego w szpitalach powiatowych), - programu przekształceń własnościowych w tym sektorze, z uwzględnieniem udziału pracowników. Istotnym działaniem będzie: - odpowiednie koncentrowanie zasobów, w tym oparcie specjalistycznej diagnostyki o zasoby szpitali ew. wyspecjalizowanych centrów diagnostycznych, - wprowadzanie elastycznych form zatrudnienia wyspecjalizowanych kadr medycznych. Rozwój różnorodnych form opieki długoterminowej Oczekiwany rezultat dostosowanie struktury łóżek do potrzeb zdrowotnych, redukcja globalnych kosztów opieki stacjonarnej. Opis działań W związku z tym, iż istniejące zasoby stacjonarnej opieki długoterminowej są niewystarczające (obecny wskaźnik 5,5/10 000 mieszkańców, docelowy 12/10 000) będą rozwijane, kosztem opieki krótkoterminowej: - oddziały rehabilitacji narządu ruchu, rehabilitacji neurologicznej, chorób przewodu pokarmowego, chorób układu oddechowego, dla chorych po operacjach kardiochirurgicznych oraz z powodu procesów nowotworowych, geriatryczne, - zakłady opiekuńczo - lecznicze i pielęgnacyjno - opiekuńcze, - oddziały opieki paliatywnej, - hospicja. Tworzone będą także dzienne oddziały psychiatryczne, geriatryczne, rehabilitacyjne itp. Szczególnie wspierane będą inicjatywy środowiska pielęgniarskiego mające na celu przekształcenia zasobów krótkoterminowej opieki stacjonarnej w długoterminowe oraz organizacje pozarządowe prowadzące zakłady opieki długoterminowej. 6
Poprawa poziomu opieki psychiatrycznej i psychogeriatrycznej Oczekiwany rezultat wdrożenie nowoczesnych metod leczenia psychiatrycznego i psychogeriatrycznego, podniesienie standardu opieki psychiatrycznej, podniesienie skuteczności leczenia uzależnień. Opis działań - ograniczenie liczby łóżek w dużych szpitalach psychiatrycznych (szczególnie w Szpitalu Specjalistycznym im. J. Babińskiego w Krakowie) i rozwój oddziałów psychiatrycznych w szpitalach powiatowych, - zwiększenie liczby łóżek oraz ośrodków dziennych, ambulatoryjnych i stacjonarnych leczenia uzależnień (w tym utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnień), - rnowie.rozwój poradnictwa ambulatoryjnego i dziennych oddziałów psychiatrycznych, - utworzenie ośrodków psychogeriatrycznych w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie. Sprawny i przyjazny pacjentowi system ochrony zdrowia Rozwijanie sieci gabinetów lekarzy rodzinnych oraz środowiskowej opieki pielęgniarskiej. Oczekiwany rezultat zwiększenie dostępności do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, poprawa jakości i kompleksowości świadczeń, poprawa satysfakcji pacjentów. Opis działań Przewiduje się wsparcie dla procesów przekształceń złożonych struktur obecnych zakładów opieki zdrowotnej działających w segmencie podstawowej opieki zdrowotnej oraz tworzenia nowych praktyk lekarzy rodzinnych, pielęgniarek i położnych środowiskowych stosownie do lokalnych potrzeb co do liczby i lokalizacji gabinetów, dalsze wspieranie procesów prywatyzacyjnych w podstawowej opiece zdrowotnej, usprawnianie organizacji pracy podstawowej opieki zdrowotnej poprzez m.in. dalsze upowszechnienie telefonicznej rejestracji oraz zapewnienie opieki nocnej i w dni wolne, monitorowanie i stałą analizę potrzeb zdrowotnych populacji objętej opieką, wprowadzanie strategii marketingowych zwiększających satysfakcję pacjentów. 7
8
Rozdział 2 PLAN DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH
2. Plan działań operacyjnych przyjęty przez samorząd województwa Małopolski Program Ochrony Zdrowia w latach 2001-2005 uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego w październiku 2001 roku stanowi rozwinięcie w formie wieloletniego programu wojewódzkiego Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego, ściśle koresponduje z założeniami, celami i zadaniami Narodowego Programu Zdrowia w latach 1996-2005, nawiązuje do Światowej Deklaracji Zdrowia oraz przyjętego przez Europejski Komitet Regionalny WHO dokumentu pn. Zdrowie 21 - zdrowie dla wszystkich w XXI wieku, uwzględnia porozumienie podpisane w Brukseli 14 grudnia 2000 roku pomiędzy WHO i EU oraz zapisy art. 152 Traktatu Amsterdamskiego. W Programie zdefiniowano główne zagrożenia zdrowia oraz główne problemy zdrowotne w Małopolsce a mając na uwadze uzyskanie niezbędnej koncentracji celów zdrowotnych dokonano zagregowania 19 celów szczegółowych Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego w 7 celów operacyjnych Programu. Osiągnięcie celów operacyjnych Programu zapewni realizację przynajmniej 11 z 18 celów Narodowego Programu Zdrowia oraz 12 z 21 celów zawartych w głównym dokumencie programowym Regionu Europejskiego WHO jakim jest dokument pn. Zdrowie 21 - Zdrowie dla wszystkich w XXI wieku. W Programie uwzględniono oddziaływanie na główne czynniki wpływające na zdrowie człowieka a szczególny nacisk położono na promocję zdrowia i prewencję chorób, głównie tzw. schorzeń cywilizacyjnych. Dla osiągnięcia celów operacyjnych Programu sformułowano ok. 80 zadań ze sfery koncepcyjnej i organizacyjnej. Ich realizację koordynuje Małopolska Rada Zdrowia Publicznego. Podkreślić trzeba, iż jedynie współdziałanie wszystkich instytucji, organizacji i osób, które na co dzień zajmują się problematyką ochrony zdrowia w Małopolsce, stwarza szanse realizacji Programu. W istocie, sam Program ma z założenia stanowić przede wszystkim główną płaszczyznę takiego współdziałania. Zestawienie celów operacyjnych wg hierarchii ważności 1. Zwiększenie skuteczności regionalnego systemu ratownictwa medycznego, 2. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i terapii chorób układu krążenia, 3. Poprawa wyleczalności nowotworów złośliwych, 4. Poprawa dostępności, ciągłości i kompleksowości świadczeń zdrowotnych oraz poziomu satysfakcji pacjentów, 5. Poprawa zdrowia psychicznego i redukcja szkodliwych skutków uzależnień, 6. Promocja zdrowia i prewencja schorzeń cywilizacyjnych, 7. Wzrost efektywności wykorzystania zasobów regionalnego systemu ochrony zdrowia oraz optymalizacja globalnych kosztów opieki stacjonarnej. 9
Cel operacyjny 1. Zwiększenie skuteczności regionalnego systemu ratownictwa medycznego Założenia ogólne przyjętego działania: A. Oczekiwane efekty do 2005 roku: 1. liczba karetek reanimacyjnych nie mniejsza niż 1 na 30 km 2 w terenie miejskim i 1 na 300 km2 w terenach wiejskich oraz 1 na 50 tysięcy mieszkańców, 2. rozwinięta będzie docelowa sieć centrów powiadamiania ratunkowego, 3. średni czas dojazdu zespołu ratownictwa medycznego do miejsca zdarzenia od chwili przyjęcia zgłoszenia w centrum powiadamiania ratunkowego będzie nie większy niż 8 minut w aglomeracji miejskiej i 15 minut poza aglomeracją miejską, 4. rozwinięta będzie docelowa sieć szpitalnych oddziałów ratunkowych, 5. każdy poszkodowany dotrze do szpitalnego oddziału ratunkowego przed upływem godziny od chwili przyjęcia zgłoszenia, 6. wszystkie służby ratownicze będą działały w systemie zintegrowanym a informacja o zasadach działania tego systemu będzie powszechnie dostępna. B. Oczekiwane korzyści zdrowotne i społeczne: 1. zmniejszenie odsetka zgonów przedszpitalnych oraz umieralności okołourazowej bądź spowodowanej innymi nagłymi przyczynami, 2. zrównanie dostępu do opieki medycznej w stanach nagłych, 3. zwiększenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. 10
Sposób zarządzania wojewódzkim planem zdrowotnym: A Rozwiązania organizacyjne Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji 1. prowadzenie działalności edukacyjnoinformacyjnej w zakresie pierwszej pomocy przedlekarskiej, 2. zorganizowanie sieci powiatowych/miejskich centrów powiadamiania ratunkowego, 3. zorganizowanie sprawnego systemu transportu sanitarnego w województwie w oparciu o docelową liczbę ambulansów reanimacyjnych 4. zorganizowanie systemu ratownictwa z powietrza, 5. wykształcenie kadry przygotowanej do prowadzenia medycznych działań ratowniczych. Lokalizacja ośrodka zarządzającego odpowiedzialny Uwagi administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), Samorządy lokalne, Collegium Medicum UJ, jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie Samorządy lokalne, jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie Samorządy lokalne, jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie administracja rządowa w województwie jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie Collegium Medicum UJ, jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu 11
B. wykorzystanie zasobów placówek stacjonarnych na terenie województwa; Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji 1. zintegrowanie w układzie powiatowym transportu sanitarnego oraz działów pomocy doraźnej, a w wariancie optymalnym, także szpitalnych oddziałów ratunkowych, 2. zorganizowanie sieci szpitalnych oddziałów ratunkowych wg. propozycji przedstawionej poniżej (tabela B): 3. rozwój subregionalnych (Tarnów, Nowy Sącz, Nowy Targ, Chrzanów, Kraków WSS im. L. Rydygiera) centrów urazów wielonarządowych, 4. rozwój regionalnych (Szpital Uniwersytecki, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy) centrów urazów wielonarządowych, Lokalizacja ośrodka zarządzającego administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), administracja rządowa w województwie (wiodąca rola Wojewody w regionalnym systemie zintegrowanego ratownictwa), odpowiedzialny 1. Samorządy lokalne: powiaty, województwo, jako organy założycielskie, 1. Samorządy lokalne: powiaty, województwo, jako organy założycielskie, 2. jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie 1. Samorządy lokalne: powiaty, województwo, jako organy założycielskie, 2.jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie 1. Collegium Medicum UJ, 2. jednostki organizacyjne służby zdrowia uczestniczące w systemie, a podległe UJ Uwagi Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Partnerzy w realizacji programu: 1. Państwowa Straż Pożarna, 2. Policja, 3. Organizacje pozarządowe, 4. środki masowego przekazu Monitorowanie i ocena wyników: Wskaźniki: 1. umieralność przedszpitalna, 2. umieralność w pierwszej dobie od wystąpienia nagłego stanu zagrożenia życia, 3. czasy dojazdu do miejsca zdarzenia, 4. liczba ambulansów reanimacyjnych, 5. liczba i stan zorganizowania centrów powiadamiania ratunkowego, 6. liczba, poziom organizacyjny oraz stan wyposażenia szpitalnych oddziałów ratunkowych, 7. liczba wyszkolonych lekarzy i pielęgniarek ratunkowych oraz ratowników medycznych. Programy szczegółowe: 1. wojewódzki plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych (zadanie wojewody), 2. wojewódzki program ratownictwa medycznego (zadanie wojewody), 3. powiatowe plany zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych (zadanie starostów), 4. organizacja systemu interwencji oraz wdrożenie procedury postępowania w urazach wielonarządowych w Małopolsce. 12
Cel operacyjny 2. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i terapii chorób układu krążenia A. Oczekiwane efekty do 2005 roku: 1. zmniejszenie odsetka osób nieświadomych czynników ryzyka chorób układu krążenia, 2. podwyższenie wykrywalności nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii oraz innych schorzeń układu krążenia, 3. objęcie specjalistyczną opieką kardiologiczną wszystkich chorych ze schorzeniami układu krążenia, 4. objęcie wszystkich przypadków świeżych zawałów programem kardiologii interwencyjnej, 5. wykonywanie ok. 2500 angiografii wieńcowych na 1 milion mieszkańców oraz ok. 800-1000 zabiegów angioplastyki wieńcowej na 1 milion mieszkańców, 6. obniżenie umieralności z powodu chorób układu krążenia o 10% w stosunku do 2000 roku, 7. osiągnięcie tendencji spadkowej w zakresie umieralności z powodu chorób naczyń mózgowych. B. Oczekiwane korzyści zdrowotne i społeczne: 1. zmniejszenie odsetka trwałego inwalidztwa wśród chorych z chorobami układu krążenia a przez to kosztów, w wymiarze społecznym i ekonomicznym, tego zjawiska, 2. zmniejszenie ogólnej liczby chorych ze schorzeniami układu krążenia, chorych w zaawansowanych stadiach choroby, chorych z nie wyrównanym przebiegiem choroby, 3. podwyższenie jakości życia chorych ze schorzeniami układu krążenia, 4. zwiększenie poczucia bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców województwa. 13
Sposób zarządzania wojewódzkim planem zdrowotnym: A Rozwiązania organizacyjne Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji Lokalizacja ośrodka zarządzającego 1. wdrożenie systemu prewencji schorzeń układu krążenia (w oparciu o edukację zdrowotną, propagowanie zdrowego stylu życia a w tym właściwej diety i konieczności odstąpienia od palenia papierosów, stwarzającej dostępność do badań ciśnienia tętniczego krwi oraz lipidów osocza a także strategię wysokiego ryzyka - polegającą na wyszukiwaniu jednostek zagrożonych i objęcie ich opieką medyczną), 2 wdrożenie specjalistycznego programu oceny czynników ryzyka i prewencji pierwotnej miażdżycy, 3 wdrożenie w skali całego województwa programu kardiologii interwencyjnej w oparciu o zasoby KSS im. Jana Pawła II w Krakowie, Klinikę Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego oraz system zintegrowanego ratownictwa medycznego, jednostki samorządu terytorialnego, odpowiedzialny 1. Samorządy lokalne, 2. Collegium Medicum UJ, 3. placówki służby zdrowia, 4. Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, 5. środki masowego przekazu. Collegium Medicum UJ 1. Samorządy lokalne, 2. Collegium Medicum UJ, 3. placówki służby zdrowia, 4. Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, Samorząd województwa małopolskiego. 1. Collegium Medicum UJ, 2. placówki służby zdrowia, 3. KSS im. Jana Pawła II w Krakowie, Klinikę Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego oraz podmioty należące do systemu zintegrowanego ratownictwa medycznego, Uwagi Partnerzy 1. samorządy zawodów medycznych, Partnerzy 1. jednostki samorządu terytorialnego, 2. NFZ, 3. samorządy zawodów medycznych, 4. środki masowego przekazu Partnerzy 1. NFZ, 2. Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, 3. samorządy zawodów medycznych, 4. środki masowego przekazu 4 doskonalenie wiedzy kadr medycznych w zakresie prewencji chorób układu krążenia oraz przyjętych w województwie rozwiązań organizacyjnych dotyczących opieki nad chorymi z chorobami układu krążenia, 5. organizowanie badań przesiewowych oraz monitoringu realizowanych zadań. Collegium Medicum UJ Samorządy lokalne, Collegium Medicum UJ, Samorząd województwa Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, Collegium Medicum UJ, placówki służby zdrowia, KSS im. Jana Pawła II w Krakowie, Klinikę Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego oraz podmioty należące do systemu zintegrowanego ratownictwa medycznego, Samorządy lokalne, Collegium Medicum UJ, placówki służby zdrowia, Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, Partnerzy 1. placówki służby zdrowia, 2. Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, 3. samorządy zawodów medycznych, Partnerzy 1. organizacje pozarządowe, 2. środki masowego przekazu 14
B. wykorzystanie zasobów placówek stacjonarnych na terenie województwa; Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji Lokalizacja ośrodka zarządzającego 1. zwiększenie dostępności do poradnictwa ambulatoryjnego w zakresie kardiologii i Samorząd województwa diabetologii (poradnia kardiologiczna i diabetologiczna w każdym powiecie, osiągnięcie wskaźnika porad na 1000 mieszkańców odpowiednio: 90 - kardiologia, 40 - diabetologia), 2 zwiększenie dostępności do specjalistycznych ośrodków diagnostyki i terapii schorzeń Samorząd województwa układu krążenia (przynajmniej jeden oddział kardiologiczny w każdym subregionie ze stanowiskami intensywnego nadzoru kardiologicznego oraz liczbą łóżek 1,2/10 000, łóżka najwyższego poziomu referencyjnego w Krakowie gdzie nastąpi koncentracja wysokospecjalistycznych zasobów oraz możliwości diagnostycznych i terapeutycznych uwzględniających potrzeby mieszkańców całego województwa): 3 organizacja Regionalnego Ośrodka Wczesnej Interwencji Kardiologicznej, Samorząd województwa Kardiochirurgicznej i Torakochirurgicznej w oparciu o KSS im. Jana Pawła II, 4 uruchomienie sieci oddziałów udarowych w województwie poprzez organizację takich Samorząd województwa oddziałów w każdym subregionie w ramach puli łóżek neurologicznych, w szpitalach posiadających tomograf komputerowy, dobrze zorganizowany transport sanitarny oraz dogodny układ dróg dojazdowych, odpowiedzialny 1. Samorządy lokalne: powiaty, gminy Samorządy lokalne: powiaty, województwo placówki służby zdrowia 1. Samorząd województwa 2.KSS im. J. Pawła II Samorządy lokalne: powiaty, województwo placówki służby zdrowia Uwagi Partnerzy Konsultanci wojewódzcy Partnerzy Konsultanci wojewódzcy Partnerzy Konsultanci wojewódzcy Partnerzy Konsultanci wojewódzcy subregion populacja liczba łóżek Liczba świadczeń (hospitalizacji) Chrzanowski 564 140 56 2 500 Krakowski 1 283 658 128 5 720 Nowotarski 325 754 32 1 430 Sądecko-gorlicki 500 990 50 2 240 Tarnowski 547 983 55 2 460 Kraków - III poziom 150 6 700 3 222 525 471 18 590 Wg MPOZ 2001-2005, porównaj z planem na 2004, tab. 16 i 17 Monitorowanie i ocena wyników: Wskaźniki: umieralność z powodu chorób układu krążenia, zachorowalność na choroby układu krążenia, liczba udzielanych świadczeń zdrowotnych, w tym specjalistycznych procedur, odsetek pacjentów z zawałem mięśnia sercowego objętych programem kardiologii interwencyjnej. Programy szczegółowe: Program wczesnych interwencji kardiologicznych w ostrych zespołach wieńcowych (KSS im. Jana Pawła II), Narodowy program profilaktyki i leczenia udaru mózgu (resortowy). 15
Cel operacyjny 3. Poprawa wyleczalności nowotworów złośliwych Oczekiwane efekty do 2005 roku: 1. poprawa znajomości problematyki onkologicznej wśród lekarzy poz, 2. rozszerzenie zakresu oddziaływania prewencji wysokiego ryzyka realizowanej przez poz, 3. poprawa dostępności do poradnictwa onkologicznego oraz podstawowej diagnostyki onkologicznej, 4. poprawa wyposażenia istniejących ośrodków onkologicznych, w tym w aparaturę radioterapeutyczną, 5. wzrost odsetka chorych leczonych napromienianiem do min. 30% (z obecnego - ok. 20%), 6. stworzenie specjalistycznego ośrodka onkologicznego w Tarnowie (z możliwościami zintegrowanego specjalistycznego leczenia - chirurgia, radioterapia, chemioterapia), 7. zwiększenie wczesnej wykrywalności chorób nowotworowych, ze szczególnym uwzględnieniem raka piersi, raka szyjki macicy, raka jelita grubego i raka prostaty. Oczekiwane korzyści zdrowotne: 1. zwiększenie odsetka chorych leczonych w I i II stopniu zaawansowania procesu nowotworowego, 2. zwiększenie odsetka wyleczeń chorób nowotworowych przynajmniej o 10% w stosunku do obecnych wartości (ok. 30% u mężczyzn, ok. 40% u kobiet), 3. zmniejszenie skali inwalidztwa spowodowanego chorobą. 16
Sposób zarządzania wojewódzkim planem zdrowotnym: A. Rozwiązania organizacyjne Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji Lokalizacja ośrodka zarządzającego 1. realizacja programów szkoleniowych dla lekarzy i pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej, 2 wdrożenie specjalistycznego programu oceny czynnikó prowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnych o czynnikach ryzyka chorób nowotworowych, sposobach ograniczania ryzyka, metodach samobadania, 3 wykształcenie dodatkowych chirurgów onkologów oraz specjalistów radioterapii gł. dla potrzeb ośrodka tarnowskiego oraz innych szpitali o subregionalnym znaczeniu, Centrum Onkologii w Krakowie Centrum Onkologii w Krakowie, Centrum Onkologii w Krakowie, odpowiedzialny 1. subregionalne i regionalne placówki leczenia onkologicznego, w tym Centrum Onkologii w Krakowie, 1. subregionalne i regionalne placówki leczenia onkologicznego, w tym Centrum Onkologii w Krakowie, 1. subregionalne i regionalne placówki lecz. onkologicznego, w tym Centrum Onkologii w K-wie, 2. Collegium Medicum UJ, Uwagi Partnerzy: 1. CM UJ, 2. samorządy zawodów medycznych, Partnerzy 1. Collegium Medicum UJ, 2. placówki służby zdrowia, 3. NFZ, 4. samorządy zawodów medycznych, 5. organizacje pozarządowe, 6. środki masowego przekazu Partnerzy 1. samorządy zawodów medycznych, 4 realizacja progr. przesiewowych ukierunkowanych na wczesne wykrywanie m.in.: raka płuca (TK), raka piersi (bad. mammograficzne), raka szyjki macicy (bad. cytologiczne), raka jelita grubego (bad. w kierunku krwi utajonej, sigmoidoskopia, inne), raka gruczołu krokowego (oznaczanie poziomu PSA i badanie per rectum), 5 badanie zagrożeń w środowisku pracy (narażenie na azbest, chrom, nikiel, arsen, kauczuk itp.), opracowanie i wdrożenie celowych programów ograniczania lub likwidacji zagrożeń w środowisku pracy, 6 realizacja programu zakupów aparatury diagn.niezbędnej do wczesnego wykrywania nowotworów (endoskopy, aparaty USG, aparaty RTG itp.) ze szczególnym uwzględnieniem powiatowych ośrodków diagn.medycznej oraz subregionalnych ośrodków leczenia onkologicznego, Centrum Onkologii w Krakowie Małopolski Ośrodek Medycyny Pracy, Samorządy lokalne, 1. subregionalne i regionalne placówki leczenia onkologicznego, w tym Centrum Onkologii w Krakowie, 2. Collegium Medicum UJ, Placówki służby zdrowia, 1. Centrum Onkologii w Krakowie, 3. Collegium Medicum UJ, Placówki służby zdrowia, 1. Samorządy lokalne, 2. Administracja centralna 3. Placówki służby zdrowia, Partnerzy 1. placówki służby zdrowia, 2. Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, 3. samorządy zawodów medycznych, 4. organizacje pozarządowe, 5. środki masowego przekazu Partnerzy 1. placówki służby zdrowia, 2. Małopolskie Centrum Zdrowia Publicznego, 3. samorządy zawodów medycznych, 4. organizacje pozarządowe, 5. środki masowego przekazu Partnerzy 1. organizacje pozarządowe, 2. środki masowego przekazu 17
B. wykorzystanie zasobów placówek stacjonarnych na terenie województwa; Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji Lokalizacja ośrodka zarządzającego 1. zorganizowanie przynajmniej jednej poradni onkologicznej w każdym subregionie przy uwzględnieniu w procesie kontraktowania świadczeń zdrowotnych (porad) wiodącej roli ośrodka krakowskiego, 2 rozwój ośrodka radioterapii przy Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Krakowie (w przyszłości także jako zaplecze dla Zespołu Klinik Zabiegowych CMUJ), 3 rozwój Ośrodka Transplantacyjnego Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie, 4 opracowanie i wdrożenie koncepcji uruchomienia Tarnowskiego Ośrodka Onkologicznego (wraz z ośrodkiem radioterapii z 2 aparatami megawoltowymi) w oparciu o Szpital im. św. Łukasza w Tarnowie oraz Przychodnię Onkologiczną w Tarnowie (ośrodek skojarzonego leczenia onkologicznego uzupełnionego opieką paliatywną i hospicyjną), 5 rozpoczęcie realizacji budowy nowego bunkra Zakładu Radioterapii Centrum Onkologii w Krakowie wraz z modernizacją wyposażenia tego zakładu (wymiana akceleratora), 6 budowa Zakładu Radioterapii w strukturze KSS im. Jana Pawła II w Krakowie jako dopełnienie koncepcji tworzenia w oparciu o ten szpital regionalnego centrum torakokardio-chirurgicznego zorientowanego m.in. na skojarzone leczenie nowotworów płuc. Samorząd województwa Collegium Medicum UJ Collegium Medicum UJ Samorząd województwa Centrum Onkologii w Krakowie Samorząd województwa Odpowiedzialny za realizację 1. Samorządy lokalne: powiaty, gminy 2. NFZ 1. Dziecięcy Szpital Kliniczny 2. NFZ 3. Ministerstwo Zdrowia 1. Dziecięcy Szpital Kliniczny 2. NFZ 3. Ministerstwo Zdrowia 1. Szpital im. św. Łukasza w Tarnowie 2. Samorząd powiatu 3. NFZ 1. Ministerstwo Zdrowia Centrum Onkologii w Krakowie 1. KSS im. Jana Pawła II w Krakowie 2. Samorząd województwa Uwagi Partnerzy 1. subregionalne i regionalne placówki leczenia onkologicznego, w tym Centrum Onkologii w Krakowie, 2. NFZ 3. CM UJ, Partnerzy 1. Centrum Onkologii w Krakowie 2. organizacje pozarządowe, 3. środki masowego przekazu Partnerzy 1. organizacje pozarządowe, 2. środki masowego przekazu Partnerzy 1. organizacje pozarządowe, 2. środki masowego przekazu Partnerzy 1. organizacje pozarządowe, 2. środki masowego przekazu Partnerzy 1. organizacje pozarządowe, 2. środki masowego przekazu Monitorowanie i ocena wyników: Wskaźniki: 1. umieralność z powodu nowotworów, 2. odsetek wyleczeń, 3. odsetek leczonych poszczególnymi metodami lub leczeniem skojarzonym, 4. liczba specjalistów, 5. liczba świadczeń zdrowotnych, 6. liczba aparatów do radioterapii, 7. czas oczekiwania na leczenie, 8. liczba objętych badaniami przesiewowymi. Programy szczegółowe: 1. progr. profilaktyczne realizowane przez wybrane jednostki ochrony zdrowia a finansowane przez MZ, NFZ i współfinansowane przez jednostki samorządu terytorialnego, 2. programy resortowe. 18
Cel operacyjny 4. Poprawa zdrowia psychicznego i redukcja szkodliwych skutków uzależnień Oczekiwane efekty do 2005 roku: 1. zmniejszenie średniego spożycia alkoholu na głowę ludności o 10% w stosunku do spożycia w 2000 roku (6-7 litrów 100% alkoholu), 2. zmniejszenie udziału alkoholi wysokoprocentowych w ogólnej strukturze spożycia napojów alkoholowych o 10% w stosunku do 2000 roku, 3. zmniejszenie śmiertelności i uszkodzeń zdrowia u osób uzależnionych od alkoholu, 4. zmniejszenie konsumpcji tytoniu w populacji dorosłych oraz zahamowanie tendencji wzrostowej w populacji dzieci i młodzieży, 5. zmniejszenie odsetka palących ciężarnych do 10% (z obecnych 30%), 6. zahamowanie tendencji wzrostowej w zakresie liczby osób uzależnionych od środków psychoaktywnych, 7. wczesne wykrywanie i odpowiednie leczenie depresji, 8. zmniejszenie liczby prób samobójczych i samobójstw, 9. rozwój docelowej sieci psychiatrycznych zakładów opieki zdrowotnej. Oczekiwane korzyści zdrowotne i społeczne: 1. zmniejszenie liczby zgonów oraz inwalidztwa związanego z alkoholem a będących skutkiem wypadków, samobójstw, zabójstw, zatruć alkoholem, marskości wątroby, nowotworów, nadciśnienia tętniczego itp., 2. zmniejszenie skali degradacji życia rodzinnego wynikającej z przemocy, zaniedbań wychowawczych, ubóstwa, zachowań kryminalnych, 3. zmniejszenie poziomu zaburzeń zdrowotnych (schorzeń psychosomatycznych) u członków rodzin osób uzależnionych, 4. zmniejszenie współczynników umieralności z powodu chorób układu krążenia oraz nowotworów, 5. zmniejszenie skali inwalidztwa spowodowanego schorzeniami odtytoniowymi, 6. zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych przyjmowaniem substancji psychoaktywnych tj. zaburzeń psychicznych (zespoły abstynencyjne, psychozy, depresje) oraz chorób somatycznych (AIDS, wzw B, gruźlica, wyniszczenie). 19
Sposób zarządzania wojewódzkim planem zdrowotnym: A. Rozwiązania organizacyjne Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji Lokalizacja ośrodka zarządzającego 1. ograniczanie dostępności do alkoholu (zwłaszcza w odniesieniu do dzieci i młodzieży) poprzez zmniejszanie liczby punktów sprzedaży i spożycia alkoholu oraz ich właściwą alokację, 2 ścisłe egzekwowanie prawnych ograniczeń w sprzedaży i spożyciu alkoholu oraz wprowadzanie lokalnych rozwiązań w formie prawa miejscowego, 3 realizacja profilaktycznych programów edukacyjnych dla młodzieży i grup zwiększonego ryzyka uzależnienia od alkoholu, wspieranie działalności środowisk wzajemnej pomocy i stowarzyszeń trzeźwościowych, 4 ograniczenie palenia w instytucjach i obiektach publicznych, wśród nauczycieli, personelu służby zdrowia oraz urzędników, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki samorządu terytorialnego, odpowiedzialny gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, Policja, placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, organizacje pozarządowe, samorządy zawodowe zawodów medycznych placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, Uwagi partnerzy: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, partnerzy: gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Policja, partnerzy: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, trwałe umieszczenie problematyki przeciwdziałania uzależnieniom (w wymiarze edukacyjnym) w zadaniach podstawowej opieki zdrowotnej, realizacja profilaktycznych programów edukacyjnych dla młodzieży i grup zwiększonego ryzyka uzależnienia od środków psychoaktywnych, organizacja lokalnych oraz regionalnych kampanii informacyjnoedukacyjnych z udziałem środków masowego przekazu oraz przedstawicieli środowisk opiniotwórczych, jednostki samorządu terytorialnego, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, jednostki samorządu terytorialnego, placówki służby zdrowia, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, partnerzy: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, samorządy zawodowe zawodów medycznych Policja, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, partnerzy: gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, Policja, 20
wdrażanie programów promocji zdrowia psychicznego, szczególnie adresowanych do młodzieży, osób bezrobotnych, pracujących w warunkach stresu oraz osób starszych, 6 organizacja opieki psychiatrycznej według następujących zasad jak w przypisie * jednostki samorządu terytorialnego, jednostki samorządu terytorialnego, Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, jednostki samorządu terytorialnego, placówki służby zdrowia, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, partnerzy: placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, partnerzy: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, * 1. w zakresie psychiatrycznej opieki środowiskowej co najmniej 1 poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych na ok. 50 tysięcy ludności oraz co najmniej 1 poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży na ok. 150 tysięcy ludności, co najmniej 1 w województwie psychiatryczna poradnia pomocy rodzinie, 2. w zakresie psychiatrycznych oddziałów dziennych co najmniej 1 łóżko na 10 tysięcy mieszkańców dla osób dorosłych oraz 0,5 łóżka na 10 tysięcy mieszkańców dla dzieci i młodzieży, 3. w zakresie psychiatrycznej i psychogeriatrycznej opieki całodobowej zapewnienie równomiernej dostępności na poziomie ok. 4 łóżek na 10 tysięcy mieszkańców przez tworzenie oddziałów w strukturach szpitali ogólnych. B. wykorzystanie zasobów placówek stacjonarnych na terenie województwa; Lp. Przyjęte rozwiązanie, zadanie do realizacji Lokalizacja ośrodka zarządzającego 1. zwiększenie dostępności terapii osób uzależnionych poprzez rozwój sieci jednostki powiatowych ośrodków terapii uzależnień, samorządu terytorialnego, 2 utworzenie Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnień, Samorząd województwa Odpowiedzialny za realizację jednostki samorządu terytorialnego, placówki służby zdrowia, Samorząd województwa Uwagi Realizatorzy i partnerzy: gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, Realizatorzy i partnerzy: gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, 21
zapewnienie możliwości stacjonarnego leczenia odwykowego w każdym z 5 subregionów województwa małopolskiego zgodnie ze wskaźnikiem 0,7 łóżka/10 000 mieszkańców (w tym 30 łóżek detoksykacyjnych w zakresie zatruć alkoholem oraz środkami psychoaktywnymi), rozwój poradnictwa przeciwnikotynowego w ramach powiatowych ośrodków terapii uzależnień, 3 wdrażanie programów detoksykacji, leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych od środków psychoaktywnych oraz programów ograniczania szkód zdrowotnych np. metadonowy program leczenia substytucyjnego (z wiodącą rolą Ośrodka Toksykologii Klinicznej działającego w ramach WSS. im. L. Rydygiera w Krakowie), Samorząd województwa Samorząd województwa placówki służby zdrowia, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia partnerzy: jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, Samorząd powiatów Samorząd powiatów partnerzy: jednostki samorządu terytorialnego, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, Samorząd województwa Ośrodka Toksykologii Klinicznej działającego w ramach WSS. im. L. Rydygiera w Krakowie), partnerzy: jednostki samorządu terytorialnego, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, placówki edukacyjne, placówki służby zdrowia, w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, uczelnie wyższe, organizacje pozarządowe, 4 utworzenie Małopolskiego Centrum Profilaktyki Narkomanii i Epidemii HIV (np. afiliowanego przy WOTUW) Samorząd województwa Samorząd województwa placówki służby zdrowia w tym Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień, partnerzy: jednostki samorządu terytorialnego, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, placówki edukacyjne, organizacje pozarządowe, 22
Monitorowanie i ocena wyników: Wskaźniki: odsetek osób uzależnionych, średnie spożycie alkoholu w wybranych populacjach, struktura i styl spożycia w różnych grupach wiekowych, liczba udzielonych świadczeń zdrowotnych (porady, hospitalizacje, itp.), liczba przypadków schorzeń odalkoholowych, odtytoniowych, odsetek palaczy, byłych palaczy i nigdy niepalących w populacji, ocena dostępności i efektywności działania poradni leczenia uzależnień, dane o realizacji programów profilaktycznych oraz ich ocena, ocena programów redukcji szkód. środki masowego przekazu. Programy szczegółowe: gminne i powiatowe programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, wojewódzki program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000-2005, programy przeciwdziałania narkomanii (krajowy i wojewódzki), program metadonowy realizowany przez WSS. Im. L. Rydygiera przy udziale finansowym płatnika i Biura ds. Narkomanii, Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV, Opieki nad Żyjącymi z HIV i Chorymi na AIDS na lata 1999-2003. 23
Cel operacyjny 5. Promocja zdrowia i prewencja schorzeń cywilizacyjnych Oczekiwane efekty do 2005 roku: 1. poprawa populacyjnych mierników zdrowia oraz samooceny stanu zdrowia mieszkańców województwa w stosunku do poziomu roku 2000, 2. zwiększenie kompetencji w zakresie zdrowia własnego oraz umiejętności podejmowania działań na rzecz zdrowia własnego i innych, 3. zwiększenie aktywności fizycznej mieszkańców województwa, ze szczególnym uwzględnieniem populacji dorosłych, 4. zmiana nawyków żywieniowych mieszkańców województwa w kierunku zmniejszenia wartości energetycznej posiłków osób dorosłych, znaczącego ograniczenia udziału tłuszczów zwierzęcych w diecie, zwiększenia spożycia mleka i przetworów mlecznych, przetworów zbożowych, warzyw i owoców, zmniejszenia spożycia soli kuchennej, 5. wyeliminowanie sytuacji niedożywienia wśród dzieci i młodzieży. Oczekiwane korzyści zdrowotne: 1. poprawa kondycji psychofizycznej mieszkańców województwa, 2. zmniejszenie rozpowszechnienia otyłości, schorzeń układu krążenia, chorób narządu ruchu, niektórych nowotworów, niektórych schorzeń metabolicznych, 3. ogólny wzrost odporności na stres i choroby. 24