SZKOŁA PODSTAWOWA IM. POLSKICH NOBLISTÓW W CHALINIE NUMER

Szkoła Podstawowa im. Polskich Noblistów w Chalinie PRYMUSEK SZKOŁA PODSTAWOWA IM. POLSKICH NOBLISTÓW W CHALINIE NUMER 11 Wakacje tuż, tuż...,,jedziemy na wakacje Jedziemy na wakacje do lasu, nad wodę. Prosimy ciebie, słonko o piękną pogodę. Jedziemy na wakacje nad morze, na plażę. Kolorowe muszelki przynieś, falo, w darze. Jedziemy na wakacje w te góry wysokie. Nie chowajcie się, szczyty, za mgłą, za obłokiem. Jedziemy na wakacje Na Mazury? Może! Wyjrzyj z krzaków, prawdziwku, czekaj na nas w borze! Czesław Janczarski W tym numerze: Ważne tematy: Wakacje tuż, tuż O bezpieczeństwie w czasie wakacji Kącik literacki Wyniki konkursów Zdrowe odżywianie na pierwszym planie Jedziemy na wakacje 1 Bezpiecznie w podróży 2-3 Bezpiecznie w górach 4-5 Bezpiecznie nad morzem 6-7 Bezpiecznie w domu 8-9 Kącik literacki 10 Zdrowe odżywianie na pierwszym planie 11

Str. 2 Wyjazd na wakacje to ekscytujące, radosne wydarzenie. Już za chwilę będzie można cieszyć się urokami wypoczynku i zapomnieć o szkole. Aby jednak podróż była bezpieczna trzeba przestrzegać kilku zasad, które pomogą uniknąć nieprzyjemnych przygód. W każdej podróży przyda się telefon komórkowy z zapisanymi numerami alarmowymi: 112 - centrum powiadamiania ratunkowego, 997 - policja, 998 - straż pożarna, 999 - pogotowie ratunkowe oraz kontaktem ICE w książce adresowej. Skrót ICE w telefonie jest ogólnoświatowym symbolem ratującym życie. Powinieneś pod nim zapisać numer telefonu osoby, którą należy powiadomić w razie wypadku. Zapamiętaj - warto słuchać poleceń obsługi lotniska, personelu samolotu, czy pociągu. Ci ludzie są tam po to, byś bezpiecznie dotarł na wakacje i wrócił do domu. Podróżując środkami komunikacji publicznej bądź czujny, zwłaszcza gdy panuje tłok - łatwo paść ofiarą złodziei kieszonkowych. Dlatego nigdy nie noś pieniędzy w jednym miejscu - portfelu, czy kieszeni. Podziel gotówkę na kilka części i schowaj w kilku kieszeniach. Nawet jeśli zostaniesz okradziony, stracisz tylko część sumy. W pociągu, czy autokarze nigdy nie chwal się tym, co zabrałeś z domu - pieniędzmi, markowymi ubraniami. Zawsze bądź bardzo ostrożny w zawieraniu nowych znajomości - nie wiesz przecież kogo poznałeś, choćby wydawał się niezwykle sympatyczny. W trakcie przerw w podróży i postojów unikaj oddalania się od autokaru, czy pociągu. Oglądając pocztówki i podziwiając nieznany dworzec łatwo się zapomnieć i... nie zdążyć na odjazd. Staraj się nigdy nie zostawiać bagażu bez opieki - niezależnie od tego, czy masz przy sobie cały bagaż, czy tylko podręczny.

Str. 3 NUMER 11 Torby i plecaki, zwłaszcza te, w których przewozisz wartościowe przedmioty - gotówkę, aparat fotograficzny itp. - staraj się nosić z przodu lub pod ramieniem, zamknięciem do siebie. Dzięki temu zawsze będziesz miał je pod kontrolą i nie pozwolisz się okraść. Choć to trudne w długich trasach, staraj się nie spać w podróży, a już na pewno nigdy nie przyjmuj poczęstunków od przypadkowo poznanych osób. Nie wiesz przecież, czy cukierek, który ktoś ci oferuje to nie środek odurzający. to przypadkiem nie środek odurzający. Na dworcach autobusowych i kolejowych w wakacje zazwyczaj panuje duży tłok, zatem zachowuj szczególną ostrożność., łatwo zabłądzić lub paść ofiarą złodziei. Wsiadając i wysiadając z zatłoczonego pociągu bądź szczególnie ostrożny. Łatwo się potknąć i wpaść pod koła. Gdybyś zauważył ogień, poinformuj o tym niezwłocznie opiekuna, konduktora lub służby ratownicze. Opiekunowie powinni pamiętać, by przed wyjazdem ocenić sprawność psychofizyczną kierowcy oraz skontrolować stan techniczny autokaru. Najłatwiej, na kilka dni przed planowaną podróżą, poprosić o pomoc miejscową jednostkę policji. Gdy wyruszacie w dłuższą trasę, trzeba upewnić się, czy kierowca ma zmiennika. Jeśli zauważysz, że kierowca łamie przepisy ruchu drogowego, nie wahaj się zwrócić mu uwagę.

Str. 4 NUMER 11 Odpoczynek nad morzem to wspaniała rzecz. Słońce, plaża, atmosfera wakacji - łatwo zapomnieć, że woda, nawet ta z pozoru bezpieczna i spokojna, jest groźnym żywiołem. Dlatego nad morzem szczególne zadanie czeka opiekunów - nawet na chwilę nie wolno spuścić dzieci z oka. Jadąc nad morze warto zapamiętać - kąpać się, pływać i rozrabiać w wodzie można wyłącznie w miejscach dozwolonych. Najlepiej pod okiem ratownika. Nie wchodzimy do wody w pobliżu mostów, portów i przystani. Na plażę, oprócz wszelkich sprzętów do zabawy, zabieramy krem z filtrem UV, by uniknąć poparzenia słonecznego, nakrycie głowy chroniące przed udarem, zapas wody i napojów oraz telefon komórkowy z zapisanym numerem alarmowym Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego 601 100 100. Choć skoki do wody to wspaniała zabawa, nie warto skakać w miejscach, gdzie nie znamy dna. Złamany kręgosłup nie będzie raczej przyjemnym wspomnieniem z wakacji. O nieszczęśliwe uderzenie w podwodną przeszkodę tymczasem nietrudno i... kalectwo do końca życia gotowe. Wakacje nad morzem są okazją do nauki pływania. Pamiętamy, by zawsze słuchać poleceń instruktora i ratownika. Naukę pływania można prowadzić tylko w wyznaczonych, dokładnie zbadanych miejscach. Na Lato na plaży to nie tylko pluskanie w wodzie. Równie przyjemne są kąpiele słoneczne. Jak mawiają mieszkańcy Pomorza - szukając ochłody, nigdy nie wchodzimy do zimnej wody! Zetknięcie rozgrzanego ciała z chłodną wodą może spowodować szok termiczny.

PRYMUSEK Str. 5 Ostatnia już zasada - na łodzi nie wolno zdejmować kapoka. Nie jest zbyt wygodny, to fakt, jednak ratuje życie w wypadku nieprzewidzianej wywrotki. Gdzie pływać? Najlepsze na odpoczynek nad morzem są kąpieliska strzeżone przez służby ratownicze Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Ważne jest to, iż bez względu na umiejętności pływackie nie należy oddalać się od wyznaczonego przez boje pola kąpieliska. Pływanie w obrębie takie go miejsca zapewnia w ciągu dnia obserwację przez pełniących dyżur ratowników WOPR. Symbolami stosowanymi w celach informacyjnych są flagi. Wywieszona flaga biała oznacza kąpielisko strzeżone, natomiast flaga czerwona oznacza zakaz kąpieli ze względu na niesprzyjające ku temu warunki. Należy także zwracać uwagę na innych kąpiących się, być może zdarzy się tak, iż ktoś będzie potrzebował naszej pomocy. W sytuacji, kiedy konieczne jest wejście do wody należy pamiętać, aby dla własnego bezpieczeństwa wziąć ze sobą przedmiot unoszący się na wodzie. Osoba tonąca w chwili zagrożenia własnego życia może być na tyle silna, aby nas podtopić.

Str. 6 NUMER 11 Bezpiecznie w górach Warunki atmosferyczne potrafią zmienić się w ciągu godziny i to jest najważniejsze przykazanie każdego zdobywcy górskich szlaków. Wyruszając na wyprawę podczas pięknej, słonecznej pogody, nie wiecie, czy nie będziecie wracać wśród szalejącej burzy albo we mgle. Pogoda w górach jest bowiem równie nieokiełznana, jak one same. Dlatego wychodząc w góry, w miejscu pobytu zawsze zostawiamy wiadomość o trasie wycieczki i planowanej godzinie powrotu. Zanim jednak wyruszycie w trasę przydadzą się przewodniki i mapy turystyczne do zaplanowania wycieczki. Przyda się też informacja o lokalizacji szałasów, schronów, koleb i leśniczówek - stanowią schronienie w przypadku nagłej zmiany pogody. Podstawą ekwipunku zdobywcy gór jest wygodne obuwie. W plecaku przede wszystkim powinien znaleźć się telefon komórkowy z naładowaną do pełna baterią i zapisanymi numerami Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego - 601 100 300 oraz numerem alarmowym 985. Ponadto - pomimo, że to lato - zabieramy czapkę i rękawiczki, szalik, zapasowe skarpety (najlepiej wełniane - choć "szczypią" w nogi, to jednak nie ma lepszego sposobu na uniknięcie pęcherzy na stopach), koszulę i płaszcz przeciwdeszczowy. Nie zapominamy o podręcznej apteczce, latarce i zapałkach. Zanim jednak wyruszycie, czas na drugie przykazanie zdobywcy szczytów - na wędrówkę w góry wychodź wczesnym rankiem. Pogoda, jeśli ma się zepsuć, najpewniej zrobi to wczesnym popołudniem. Wychodząc, nie zapomnij o nakryciu głowy. W górach łatwo o udar cieplny nawet w pochmurne dni. Kilka kanapek i cukierków oraz butelka z napojem w plecaku to doskonały pomysł! I już na szlaku. Wędrujecie ochoczo, pogoda wymarzona, aż tu nagle: Burza - ubieramy się cieplej, zakładamy płaszcz przeciwdeszczowy i kontynuujemy wędrówkę wśród huku grzmotów.

PRYMUSEK Str. 7 Jeśli burza jest gwałtowna, siadamy na plecakach, okrywamy się przed deszczem i czekamy - górskie burze nie trwają długo. Ważne - w czasie burzy unikamy rosnących samotnie drzew i przewodów wysokiego napięcia, schodzimy ze szczytów i grani, oddalamy się od zbiorników wodnych, podnóża skalnych ścian i wejść do jaskiń - w tych miejscach pioruny uderzają najczęściej. Mgła na trasie pokonywanej pierwszy raz, jeśli to tylko możliwe, zawracamy do punktu wyjścia. Gdyby ktoś się odłączył od grupy, rada dla ratowników - we mgle głos często jest słyszany z zupełnie innej strony, niż dochodzi w rzeczywistości. Na wypadek, gdyby mgła utrzymywała się długo i groziła wam noc na szlaku, w plecaku macie komórkę z numerami GOPR. Wiatr - wyziębia ciało i utrudnia oddychanie. Właśnie teraz przyda się szalik z plecaka do zasłonięcia ust i reszta ubrań, by się nie wychłodzić. Chłód odpowiedni ubiór to problem każdego górskiego turysty. Zasada jest prosta - gdy jest zbyt ciepło, można coś z siebie zdjąć i schować do plecaka. Na wypadek chłodu trzeba mieć co z plecaka wyjąć! Dlatego idąc w góry nie zapominamy o zabraniu ciepłych ubrań. Kolejne ważne przykazanie górskiego piechura: Koniecznie należy zwrócić uwagę, aby dopasować rodzaj szlaku turystycznego do własnych możliwości. Trasa powinna zostać tak dobrana, by była zgodna z kondycją, stanem zdrowia, wiekiem czy warunkami atmosferycznymi.

Str. 8 NUMER 11 O bezpieczeństwie trzeba pamiętać nie tylko w wakacje. Powrót do szkoły sprzyja dużej liczbie wypadków - rozluźnieni letnią atmosferą beztroski zapominamy o zasadach prawidłowego poruszania się po drogach, czy bezpiecznego surfowania w Internecie. Alkohol i papierosy nie są dla młodzieży. Nawet dorośli powinni ich unikać. Gdy ktoś cię częstuje, zawsze możesz powiedzieć "nie". W odmowie nie ma niczego wstydliwego - w ten sposób dbasz o swoje bezpieczeństwo. Słowa "nie, dziękuję" przydadzą ci się również, gdy ktoś nieznajomy oferuje słodycze lub zaprasza w nieznane miejsca. Skoro kogoś nie znasz, nie możesz mu przecież zaufać - skąd wiesz, że słodycze to nie narkotyki, albo nowo poznana osoba nie chce zrobić ci krzywdy? Mimo natłoku zajęć i obowiązków staraj się nie zapominać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa w ruchu drogowym. W mieście należy chodzić wyłącznie po chodniku, a poza miastem poboczem z lewej strony drogi. Przez jezdnię przechodzimy wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych. Przechodzimy, a nie przebiegamy! - nawet na przejściu dla pieszych. Biegnąć łatwo się potknąć i przewrócić. Przed wejściem na jezdnię, zawsze uważnie rozglądamy się w obie strony i sprawdzamy, czy nie nadjeżdża samochód. Do tornistra i na ubranie przyczepiamy elementy odblaskowe - trzeba o nie poprosić rodziców lub opiekunów. To bardzo ważne nie tylko dlatego, że prawo nakazuje noszenie elementów odblaskowych wszystkim dzieciom do lat 15, a dlatego, iż kierowca widzi odblaski już z odległości 150 metrów. Dzięki nim, nawet, gdy jedzie bardzo szybko, zdąży nas ominąć lub zahamować. Jadąc samochodem z rodzicami pamiętamy o zapinaniu pasów bezpieczeństwa, które mogą uratować życie.

PRYMUSEK Str. 9 Jeżeli zajdzie konieczność wykonania sztucznego oddychania należy postępować następująco: 1. Należy sprawdzić czy poszkodowany oddycha. 2. Jeżeli nie oddycha, jeśli jego klatka piersiowa nie podnosi się konieczny będzie masaż serca, czyli rytmiczne uciskanie klatki piersiowej. W tym celu należy położyć nadgarstki obu rąk pośrodku klatki piersiowej poszkodowanego i uciskać z częstotliwością dwa oddechy na trzydzieści uciśnięć. 3. Ważne jest, aby nie przerywać do momentu przyjazdu karetki lub odzyskania oddechu przez poszkodowanego.

PRYMUSEK Str. 10 Przekonałem się, że łakomstwo nie popłaca Teofil miał dziesięć lat. Był otyły i nie przejmował się tym. Koledzy z klasy przezywali go od grubasów, ale on udawał jakby ich nie słyszał. Żył własnymi sprawami. Nauczycielom mówił, że w domu nikt się nim nie interesuje, była to prawda. Teofil z żalu do rodziców zaczął jeść bez umiaru, skutkiem czego przybrał na wadze. Nie ćwiczył na zajęciach w-f, pisał sobie sam zwolnienia i podrabiał podpisy rodziców. Nie chciał schudnąć, tylko przytyć. Lubił tylko niezdrowe jedzenie - warzywa i owoce były dla niego czymś trującym. Któregoś dnia chłopca nie było w szkole. Nikogo to nie zaniepokoiło. Następnego też się nie pojawił. Wszyscy zastanawiali się, co mu jest. Teoś zemdlał w swoim domu. Sąsiadka przyszła pożyczyć mąkę i zauważyła, że leży on na podłodze. Szybko wezwała pogotowie i zaczęła go cucić. W szpitalu okazało się, że chłopiec jadł za dużo słodyczy i w końcu zachorował. Bardzo ciężko było mu się przyzwyczaić do diety bezcukrowej. W jej rezultacie schudł aż 20 kilogramów. Był szczęśliwy. Nareszcie domyślił się, że posiadanie szczupłej sylwetki jest nie tylko dobre dla wyglądu, ale też dla zdrowia. Teofilowi zaczęło się układać życie. Miał wielu kolegów. Stał się przystojniejszy, przyjaźnił się też z jedną dziewczyną. Rodzina otworzyła się na kłopoty chłopca i pomaga mu w życiowych trudnościach i przeciwnościach losu. Tosiek zaczął patrzeć na świat inaczej. Przekonał się, że łakomstwo nie popłaca. Myślę, iż to opowiadanie skłania do przemyśleń nad swoim życiem. Osobom otyłym trzeba pomagać, a nie jeszcze bardziej dokuczać. Paulina Złakowska

Str. 11 NUMER 11 Oto wyniki konkursów przeprowadzonych w ramach przedsięwzięcia Zdrowe odżywianie na pierwszym planie. Konkurs literacki nt. Przekonałem się, ż łakomstwo nie popłaca: I miejsce: Paulina Złakowska, Marta Dąbrowska II miejsce: Aleksandra Kaźmierska III miejsce: Rafał Czubakowski Mateusz Czachorowski Wyniki konkursu plastycznego dla oddziału przedszkolnego i klas I-III Zdrowe odżywianie na pierwszym planie I miejsce: Katarzyna Maciakiewicz oddział przedszk. Piotr Szcześniewski kl. Ib II miejsce: Patrycja Pączek kl. II Natalia Szczepańska kl. Ib III miejsce: Mateusz Rutkiewicz - oddział przedszkolny Patrycja Uzdowska - oddział przedszkolny Wyróżnienie: Nikola Lichocka kl. Ia Sandra Lichocka kl. Ia Agata Pręgowska kl. Ib Krzysztof Tomczyk - oddział przedszkolny Kamil Ziółkowski kl. Ib Konkurs plastyczny dla klas IV-VI Zdrowe odżywianie na pierwszym planie I miejsce: Mateusz Czachorowski kl. VI Filip Górecki kl. VI II miejsce: Adrianna Kołodziejska kl. Va Natalia Żak kl. Vb III miejsce: Daria Lipińska kl. VI Radosław Wasilewski kl. Va Oliwia Wyczałkowska- kl. VI Wyróżnienie: Anna Przymirska kl.vi Rafał Czubakowski kl. VI Roksana Kopaczewska kl. VI Zuzanna Słomczewska kl. Vb Paulina Złakowska kl. VI Konkurs na prezentację multimedialną negującą nałogi: I miejsce: Oliwia Żurawska II miejsce: Kornelia Lewandowska III miejsce: Kacper Witkowski Konkurs na prezentacje multimedialną promująca zdrowe odżywianie: I miejsce: Marta Dąbrowska II miejsce: Oliwia Żurawska III miejsce: Kornelia Lewandowska Dziękujemy za udział w konkursie. Zwycięzcom serdecznie gratulujemy! Redakcja Prymuska : Ewelina Barska, Mariusz Charchowski, Marta Dąbrowska, Oliwia Górecka, Oliwia Kaczkowska, Kacper Kaźmierczak, Dagmara Kaźmierska, Adrianna Kołodziejska, Kornelia Lewandowska, Adam Mucharski, Justyna Nakonowska, Wiktoria Sadowska, Radosław Wasilewski, Kacper Witkowski, Natalia Żak, Oliwia Żurawska. Opiekunowie: Agnieszka Witkowska i Joanna Kranc.