URZĄD MARSZAŁKOWSKI w Łodzi Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi BILANS POTRZEB POMOCY SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO na 2010 r. Łódź 2009r.
Wydawca: Regionalne Centrum Polityki Społecznej przy Urzędzie Marszałkowskim w Łodzi ul. Snycerska 8, 91-302 Łódź
SPIS TREŚCI Wstęp str. 5 Diagnoza województwa łódzkiego str. 5 Cele - zadania - obowiązki pomocy społecznej str. 15 Część I. Zadania gmin z zakresu zadań pomocy społecznej str. 18 Część II. Zadania powiatów z zakresu zadań pomocy społecznej str. 120 Podsumowanie str. 169 3
WSTĘP Bilans potrzeb w zakresie pomocy społecznej dla województwa łódzkiego na 2010r. sporządzony został w oparciu o zapis artykułu 21 pkt.8 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej, oraz zaktualizowanej wersji Zasad przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. Na podstawie danych zebranych w II kwartale 2009r. z ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie powstała zbiorcza informacja o potrzebach z zakresu pomocy społecznej na 2010r. Bilans potrzeb na 2010r. z zakresu pomocy społecznej dla województwa łódzkiego obejmuje dane ze 173 gminnych jednostek pomocy społecznej i 21 powiatowych jednostek pomocy społecznej oraz 3 jednostek realizujących zadania gminne i powiatowe. Jeden ośrodek pomocy społecznej nie przesłał danych z terenu swej gminy. Bilans składa się on z dwóch części: - pierwsza część - to zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez ośrodki pomocy społecznej, - druga część - to zadania z zakresu pomocy społecznej realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Dokument zawiera też materiał obejmujący różne planowane działania związane z projektami systemowymi realizowanymi przez: - ośrodki pomocy społecznej - Działanie 7.1. Podziałanie 7.1.1, - powiatowe centra pomocy rodzinie - Działanie 7.1. Poddziałanie 7.1.2. DIAGNOZA WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Województwo łódzkie jest położone w centrum kraju. Strukturę administracyjną regionu tworzą 3 miasta na prawach powiatu, 21 powiatów ziemskich oraz 174 gminy, w tym: 16 miejskich, 24 miejsko-gminnych i 134 wiejskie. Liczba ludności w województwie na dzień 31.12.2008 r. wynosiła: 2.548.861 osób. Do realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej na szczeblu gminnym powołane są ośrodki pomocy społecznej. W naszym województwie jest: 135 gminnych ośrodków pomocy społecznej, 16 miejskich ośrodków pomocy społecznej, 23 miejsko-gminnych ośrodków pomocy społecznej. Ponadto 3 ośrodki wykonują zadania gminy i powiatu, w tym: 2 ośrodki pomocy rodzinie i miejski ośrodek pomocy społecznej. 5
Mapa nr 1 W 2008 r. w województwie łódzkim pomocą społeczną objętych było 101.782 rodziny (o 14.133 rodzin mniej w stosunku do 2007r.), w których żyło 259.311 osób (w 2007r. w rodzinach objętych pomocą społeczną było 303.406 osób). Na przestrzeni lat zmniejsza się liczba osób żyjących w rodzinach objętych pomocą społeczną. Oto przykłady: - w 2008 r. osoby te stanowiły 10,17% ludności województwa, - w 2007 r. udział procentowy osób z rodzin objętych wsparciem ośrodków wyniósł 11,93%, - w 2006 r. pomocą społeczną objętych było 127.297 rodzin, a liczba osób żyjąca w tych rodzinach wyniosła 343.353 osoby, co stanowiło ok. 13,38% ludności województwa. Dane w tym zakresie ilustrują wykresy nr 1 i nr 2 6
101 782 Wykres nr 1. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2006-2008 2006 127 297127 297 2007 115 915 2008 101 782 115 915 101 782-2006 13,38% - 2007 11,93% 2006 2007 2008 2008 10,17% 2006 2007 2008 2006 13,38% 2007 11,93% 2006 2007 2008 2008 10,17% 2006 13,38% 2007 11,93% 2008 10,17% 13,38% 11,93% 10,17% 2006 2007 2008 13,38% 11,93% 2006 2007 2008 10,17% 13,38% 11,93% 10,17% W łódzkim w 2008 r. pomocą społeczną objętych było (dział 5 sprawozdania MP i PS - 03 I-XII za 2008 r.) 101.782 rodziny. Najliczniejszą grupę, podobnie jak rok wcześniej, stanowili beneficjenci mieszkający samodzielnie - tworzący gospodarstwa jednoosobowe. Udział ich wśród wszystkich typów rodzin wyniósł prawie 41%. Od kilku lat grupa ta wykazuje tendencję wzrostową. W 2007 r. gospodarstwa jednoosobowe stanowiły 37,58% wszystkich typów rodzin objętych pomocą, w 2006 r. samotne osoby stanowiły 34,06% ogółu rodzin. Rodziny dwuosobowe w 2008 r. stanowiły 16,13%; w 2007r. - 17,28%; w 2006r. - 18,65%, trzyosobowe w 2008 r. - 14,53%; w 2007 r. - 15,92%; w 2006 r. - 17%. Rodziny 6-osobowe i większe w 2008 r. stanowiły 5,9% rodzin ogółem (rodziny wielodzietne w 2007 r. - stanowiły 5,89% ogółu rodzin, w 2006 r. - 6,17%). Wykres nr 3 7
2006 2007 2008 1-osobowe 34,06% 37,58% 41,00% 2-sobowe 18,65% 17,28% 16,13% 2006 2007-2008 3-osobowe 17,00% 15,92% 14,53% 1-osobowe 34,06% 37,58% 41,00% 4 i 5-osobowe 24,12% 23,33% 22,44% 2-sobowe 18,65% 6,17% 17,28% 5,89% - 16,13% 5,90% 3-osobowe 17,00% 15,92% 14,53% 2006 2007 2008 4 i 5-osobowe 24,12% 23,33% 22,44% 6,17% 5,89% 5,90% 2006 2007 2008 2006 2007 2008 e 34,06% 37,58% 41,00% 18,65% 17,28% - 16,13% e 17,00% 15,92% 14,53% owe 24,12% 23,33% 22,44% 6,17% 1-osobowe 5,89% 2-sobowe 5,90% 3-osobowe 4 i 5-osobowe 6-osobowe i wi cej 34,06% 34,06% 34,06% 37,58% 41,00% 18,65% 17,28% 16,13% 17,00% 15,92% 1-osobowe Wśród rodzin z dziećmi 2-sobowe objętych 3-osobowe pomocą społeczną 4 i 5-osobowe największą grupę, 6-osobowe podobnie i wi cej jak w roku ubiegłym, stanowiły rodziny mające na utrzymaniu jedno dziecko: 38,56%, w 2007r. - 35,81%, w 2006r. - 36,06%. Natomiast rodziny z dwójką dzieci na przestrzeni lat 2006-2008 stanowiły ok. 35% ogółu rodzin objętych pomocą społeczną. Od lat pierwsze miejsce wśród czynników przyznawania pomocy zajmowało ubóstwo. W 2008r. 46.353 rodziny objęte były pomocą ze względu na ubóstwo (z powodu ubóstwa pomocy w 2007 roku w łódzkim udzielono 59.862 rodzinom, w 2006r. - 66.208 rodzinom). Drugim czynnikiem przyznawania pomocy jest bezrobocie. W 2008r. pomocą objęto 43.436 rodzin. (w 2007r. - 52.593 rodziny, w 2006r. - 61.825 rodzin). Kolejne przyczyny udzielania pomocy to: długotrwała choroba, niepełnosprawność i bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Z powodu niepełnosprawności lub choroby ośrodki pomocy społecznej w ubiegłym roku udzieliły pomocy łącznie 59.543 rodzinom. Jest to liczba zbliżona do 2007r., w którym to roku pomocą objęto 60.546 rodzin. Wykres nr 4. Te dwa ostatnie powody mają ścisłe powiązanie z jednym z głównych problemów polityki społecznej województwa łódzkiego tj. starzeniem się społeczeństwa. Dane statystyczne pokazują, iż w roku 2007 na 100 osób w wieku produkcyjnym w woj. łódzkim przypadało średnio 56 osób w wieku nieprodukcyjnym, dane dla kraju wynoszą 55. Wszelkie prognozy wskazują, że w województwie łódzkim będzie wzrastał wskaźnik obciążenia ludności produkcyjnej przez ludność w wieku nieprodukcyjnym. Prognozy też wskazują, iż obszar województwa łódzkiego będzie charakteryzował się większym wskaźnikiem starości demograficznej niż pozostałe województwa. Dla przykładu: w 2004 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało w naszym województwie 58 osób w wieku nieprodukcyjnym. Takie samo lub większe obciążenie demograficzne było w tym roku w innych 6 województwach kraju: kujawsko-pomorskim (58), lubelskim (64), małopolskim (61), podkarpackim (64), podlaskim (65), świętokrzyskim (62). 37,58% 37,58% 41,00% 41,00% 18,65% 18,65% 17,28% 17,28% 16,13% 16,13% 17,00% 15,92% 1-osobowe 2-sobowe 3-osobowe 4 i 5-osobowe 6-osobowe i wi cej 14,53% 14,53% 24,12% 2006 2007 2008 17,00% 15,92% 14,53% 23,33% 24,12% 24,12% 22,44% 23,33% 23,33% 22,44% 22,44% 6,17% 5,89% 6,17% 5,90% 5,89% 6,17% 5,90% 5,89% 5,90% 8
2006 2006 2007 2007 2008 2008 bezrobocie - 61 61 825 825 52 593 52 593 43 436 436 choroba lub lub 60 60 000 000 60 546 60 546 59 543 59 543 ubóstwo 66 208 59 862 46 353 ubóstwo 66 208 59 862 46 353 70 000 70 000 60 000 60 000 50 000 50 000 40 000 40 000 30 000 2030 000 000 1020 000 000 10 000 0 0 2006 2007 2008 2006 2007 Prognoza na 2030 rok przewiduje, że na 100 2008 osób w wieku produkcyjnym bezrobocie bezrobocie c oroba lub niepe nosprawno ub stwo c oroba lub niepe nosprawno ub stwo w naszym województwie przypadać będzie 76,3 osób w wieku nieprodukcyjnym (dane: Rocznik statystyczny województwa łódzkiego, 2008). Podobny współczynnik obciążenia demograficznego przewidywany jest tylko dla województwa: śląskiego (74,84) i dla województwa świętokrzyskiego (74,09). W całej populacji województwa, prócz tendencji zmniejszenia się liczby mieszkańców regionu, zauważa się wrastający w niej udział % osób w wieku poprodukcyjnym. Jak w 2004r. osoby w wieku poprodukcyjnym stanowiły 17,17% ogółu ludności, to trzy lata później udział ich wzrósł do 17,92%. Dane obrazują poniższe zestawienia tabelaryczne. Tabela nr 1. Diagnoza demograficzna województwa łódzkiego. (Dane GUS, rocznik statystyczny województwa łódzkiego, 2008). Wyszczególnienie Liczba mieszkańców w województwie łódzkim ogółem Liczba osób w wieku poprodukcyjnym w województwie Udział % populacji osób starszych w populacji województwa Dane za 2004r. stan na 31.12.2004 (GUS) Dane za 2005r. stan na 31.12.2005 (GUS) Dane za 2006r. stan na 31.12.2006 (GUS) Dane za 2007r. stan na 31.12.2007 (GUS) 2 587 702 2 577 465 2 566 198 2 555 898 444 335 444 605 452 092 458 032 17,17 % 17,25 % 17,62 % 17,92 % 9
Dalszej analizie poddano dane dotyczące stanu mieszkańców w poszczególnych powiatach województwa. Tabela nr 2. Diagnoza demograficzna województwa w skali powiatów. (Dane GUS, Województwo łódzkie 2008: podregiony, powiaty, gminy). Powiat Liczba mieszkańców - ogółem. Stan na 31.12.2007 Liczba osób w wieku 65 lat i powyżej w powiecie. Stan na 31.12.2007 Udział % populacji osób starszych w populacji ludności danego powiatu Liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Stan na 31.12.2007. Udział % osób w wieku poprodukcyjnym w populacji województwa ogółem. Stan na 31.12.2007r. (GUS) bełchatowski 112 772 11 268 9,99 13 586 12,05 brzeziński 30 585 4 282 14,00 5 168 16,90 kutnowski 103 007 15 178 14,73 18 262 17,73 łaski 50 813 7 211 14,19 8 674 17,07 łęczycki 52 849 8 528 16,14 10 007 18,94 łódzki wschodni 65 368 8 677 13,27 10 494 16,05 łowicki 81 784 12 391 15,15 14 537 17,77 opoczyński 78 473 11 020 14,04 12 886 16,42 pajęczański 53 140 8 095 15,23 9 469 17,82 pabianicki 119 110 18 371 15,42 22 246 18,68 piotrkowski 90 392 13 217 14,62 15 493 17,14 poddębicki 41 905 6 689 15,96 7 916 18,89 rawski 49 286 6 840 13,88 8 112 16,46 radomszczański 118 249 17 653 14,93 20 944 17,71 sieradzki 120 351 16 770 13,93 19 969 16,59 skierniewicki 37 701 6 415 17,02 7 325 19,43 wieluński 78 076 11 370 14,56 13 393 17,15 wieruszowski 42 149 5 538 13,14 6 628 15,73 tomaszowski 120 584 17 403 14,43 20 713 17,18 zduńskowolski 67 693 8 952 13,22 10 849 16,03 zgierski 161 012 22 980 14,27 27 937 17,35 Miasto Łódź 753 192 127 471 16,92 153 667 20,40 Miasto Piotrków Tryb. 78 475 10 321 13,15 12 770 16,27 Miasto Skierniewice 48 932 5 640 11,53 6 987 14,28 Województwo łódzkie 2 555 898 382 280 14,96 458 032 17,92 10
Z danych tych wynika, że udział ludzi w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców województwa kształtuje się na poziomie 17,92%. Największy udział osób w wieku poprodukcyjnym w całej społeczności (20,40%) występuje w mieście Łodzi. W ujęciu powiatowym - powiatem posiadającym najwięcej ludzi starych w ogólnej populacji jest: - skierniewicki (19,43 %), - łęczycki (18,94 %), - poddębicki (18,89 %), - pabianicki (18,68 %). Mapa nr 2. 11
Analizując poszczególne gminy wchodzące w skład powiatów dochodzimy do stwierdzenia, że: - w powiecie skierniewickim najwyższy udział ludności w wieku poprodukcyjnym w 2007r. był w gminach: Nowy Kawęczyn (stanowią 20,97% ogółu ludności), Kowiesy (20,17 %), Głuchów (19,75 %). - w powiecie łęczyckim w gminach: Góra Św. Małgorzaty (21,06 %), Daszyna (20,99 %). - w powiecie poddębickim w gminach: Zadzim (22,11 %), Pęczniew (20,30 %), Uniejów (gminy miejska i wiejska razem - 20,96 %). - w powiecie pabianickim w gminach: miasto Pabianice (19,50 %), Dłutów (19,37 %). Należy też zaznaczyć, że procesy demograficzne województwa łódzkiego wykazują niekorzystne dane w zakresie przyrostu naturalnego. O ile przyrost naturalny na 1000 ludności dla kraju na dzień 31.12.2007 r. wynosił: 0,3 to dla województwa łódzkiego -3,2. Grupa seniorów jest grupą szczególnie narażoną na proces wykluczenia społecznego. Z jednej strony ze względu na brak ofert pracy dla osób w wieku po 50 roku życia, z drugiej strony niskie emerytury i renty spychają ich odbiorców na margines życia społecznego. Co prawda, wysokość przeciętnej emerytury brutto corocznie ulega wzrostowi, ale w stosunku do wysokości wynagrodzenia przeciętnego brutto jest niskim świadczeniem, nie osiągającym nawet jego połowy. Dla przykładu: wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto na koniec 2007r. dla województwa łódzkiego wynosiła 2.298,75 zł, a wysokość przeciętnej miesięcznej emerytury i renty brutto wynosiła 1.093,62 zł. (Tabela nr 3.) Tabela nr 3. Wysokość przeciętnej emerytury i renty w województwie łódzkim a wynagrodzenie przeciętne brutto. (Dane GUS, Województwo łódzkie 2008: podregiony, powiaty, gminy). Wyszczególnienie Przeciętna emerytura i renta brutto dla województwa łódzkiego w zł. Wynagrodzenie przeciętne brutto dla województwa łódzkiego w zł. Wysokość emerytury w stosunku do wysokości wynagrodzenia Dane za 2000r. Dane za 2001r. Dane za 2004r. Dane za 2005r. Dane za 2006r. Dane za 2007r. 742,64 824,87 957,34 984,04 1.061,90 1.093,62 1.668,76 1.782,98 1.993,31 2.052,90 2.143,06 2.298,75 2,25 razy mniejsza 2,16 razy mniejsza 2,08 razy mniejsza 2,09 razy mniejsza 2,02 razy mniejsza 2,10 razy mniejsza 12
W tabeli podajemy wysokości emerytury i renty brutto oraz wynagrodzenia brutto na przestrzeni kilku lat (dane: GUS - rocznik statystyczny). Z powyższego zestawienia wynika, że w 2007r., emeryt łódzki, by posiadać środki finansowe na poziomie wynagrodzenia brutto musiałby otrzymywać w skali jednego miesiąca więcej niż dwa swe świadczenia ZUS-owskie. Dane te pokazują też, że w 2007r. wysokość emerytury w stosunku do wynagrodzenia brutto Wykres była nr wynagrodzenie niższa 5. niż w emerytury/renty 2004r. Powyższe a dane wynagrodzenie ilustruje wykres w latach nr 2000-2007 5. emerytura/renta brutto dla woj. emerytura/renta brutto dla woj. brutto dla woj. wynagrodzenie brutto dla woj. Wykres nr 5. emerytury/renty a wynagrodzenie w latach 2000-2007 00 742,64 1 668,76 01 824,87 1 782,98 04 00 957,34 742,64 1 993,31 668,76 05 01 984,04 824,87 2 500 2 1 052,90 782,98 06 04 1 061,90 957,34 2 1 143,06 993,31 2 500 000 07 05 1 093,62 984,04 2 298,75 052,90 06 1 061,90 2 143,06 21 000 500 07 1 093,62 2 298,75 1 500 000 1 000 500 5000 0 742,64 742,64 2000 1 668,76 1 668,76 824,87 824,87 2001 2000 2001 1 782,98 1 782,98 957,34 957,34 2004 1 993,31 1 993,31 984,04 2005 2004 2005 2 052,90 2 052,90 1 061,90 1 061,90 2006 2006 przeci tna e erytura renta brutto dla woj dzkie o (w z ) przeci tne przeci tna e erytura renta wyna rodzenie brutto dla dla woj woj dzkie o (w (w z ) z ) przeci tne wyna rodzenie brutto dla woj dzkie o (w z ) 984,04 2 143,06 2 143,06 1 093,62 1 093,62 2007 2007 2 298,75 2 298,75 Zatrudnienie w instytucjach pomocy społecznej W 2008 r. zatrudnienie w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej (dane: sprawozdanie MP i PS za 2008r. dział 1.) w łódzkim wynosiło 8.816 osób, w tym: - służby wojewody realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej - 38 osób (2007r. - 22 osoby, w 2006 r. - 20 osób), - regionalne ośrodki polityki społecznej - 15 osób (w 2007r. i w 2006r. - 5 osób pracujących na rzecz pomocy społecznej), - powiatowe centra pomocy rodzinie - 332 osoby (w 2007r.- 309 osób, w 2006r. - 285 osób), - ośrodki pomocy społecznej - 2.745 osób (w 2007r. - 2.652 osoby, w 2006r. - 2.570 osób ), - domy pomocy społecznej - 3.851 osób (w 2007r. - 3.562 osoby, w 2006r. - 3.678 osób), - placówki opiekuńczo-wychowawcze - 1.108 osób (w 2007r. - 1.079 osób, w 2006 r. było 1.066 osób), - ośrodki wsparcia - 671 osób (w 2007r. - 547 osób, w 2006r. - 567 osób). 13
Na terenach gmin oprócz ośrodków pomocy społecznej zadania z zakresu pomocy społecznej realizują inne jednostki organizacyjne o zasięgu lokalnym finansowane z budżetu gmin ze środków na pomoc społeczną. Ośrodki wsparcia 1. Środowiskowe Domy Samopomocy W województwie łódzkim na koniec 2008r. było działających 36 środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi finansowanych z budżetu pomocy społecznej. Wśród tej ogólnej liczby placówek 26 z nich to jednostki organizacyjne o zasięgu gminnym. Śds-y prowadzone przez gminę są w: Kutnie, Łasku, Sędziejowicach, Widawie, Łęczycy, Łowiczu, Sławnie, Dłutowie, Ksawerowie, Pabianicach, Białej Rawskiej, Mokrsku, Ostrówku, Wieluniu, Aleksandrowie Łódzkim, Głownie i Piotrkowie Trybunalskim. Mapa nr 3 14
2. Dzienne Domy Pomocy W województwie jest powołanych 28 placówek, które prowadzone są przez gminy m.in.: Kutno, Radomsko, Aleksandrów Łódzki, Zgierz, Piotrków Trybunalski, Łódź, Sieradz. Dodatkowo jeden dzienny domy pomocy w Łodzi prowadzi inny podmiot. Ogółem w naszym regionie działają 84 ośrodki wsparcia, z których 61 prowadzonych jest przez gminę, a 23 przez inny podmiot, najczęściej przez stowarzyszenie. Wśród nich są: - noclegownie, schroniska, domy dla bezdomnych - 11, - jadłodajnie - 12, - kluby samopomocy - 3 Innymi jednostkami o zasięgu gminnym są: - mieszkania chronione - 8, - ośrodki interwencji kryzysowej - 4, - dzienne placówki opiekuńczo -wychowawcze - 21, - jednostki specjalistycznego poradnictwa - 1. CELE - ZADANIA - OBOWIĄZKI POMOCY SPOŁECZNEJ Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Organy administracji rządowej i samorządowej przy partnerskiej współpracy z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi organizują szeroko pojętą pomoc społeczną. Celem instytucji pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im godnego życia. Zadaniem pomocy społecznej jest przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych rodzin poprzez podejmowanie działań, które zmierzają do usamodzielnienia się osób i rodzin oraz ich pełnej integracji ze środowiskiem. Prawo korzystania ze świadczeń z pomocy społecznej przysługuje: 1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2. cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której 15
mowa w art.53 ust.1 pkt.13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003r. o cudzoziemcach, zgody na pobyt tolerowany lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej; 3. mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art.2 pkt.4 ustawy z dnia 14 lipca 2006r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej członków ich rodzin, posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osobom lub rodzinom może być udzielona pomoc społeczna w szczególności z powodu: 1) ubóstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomności; 4) bezrobocia; 5) niepełnosprawności; 6) długotrwałej lub ciężkiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, 8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; 9) bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 10) braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo - wychowawcze; 11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą; 12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 13) alkoholizmu lub narkomanii, 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15) klęski żywiołowej lub ekologicznej. Pomoc społeczna polega w szczególności na: 1) przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń; 2) pracy socjalnej; 3) prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej; 4) analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej; 5) realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych; 6) rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. W zakresie ustalonych ustawą - na organach administracji rządowej oraz jednostkach samorządu terytorialnego spoczywa obowiązek zapewnienia realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej. 16
Strategia gminna Obowiązująca od 1 maja 2004 r. nowa ustawa o pomocy społecznej przekazała samorządom lokalnym realizację nowych zadań z obszaru pomocy społecznej. Należą do nich m.in. świadczenia alimentacyjne. Przed władzami samorządowymi oraz instytucjami pomocy społecznej na poziomie lokalnym stają do rozwiązania trudne problemy społeczne. Pogłębiające się dysproporcje dochodowe rodzin, problemy osób starszych, samotnych, ludzi niepełnosprawnych tworzą powiązany ze sobą system problemów społecznych, które decydują o sposobie i jakości życia wspólnoty lokalnej. Od skuteczności ich rozwiązywania zależy funkcjonowanie mieszkańców. Z kolei rozwiązywanie problemów społecznych należy do procesów długofalowych, rozłożonych w czasie, dlatego celowe jest strategiczne podejście, którego wyrazem są gminne strategie rozwiązywania problemów społecznych. W dokumencie tym, na podstawie wnikliwej diagnozy środowiska, wytyczone są strategiczne kierunki działania obejmujące zadania zmierzające do zmniejszenia lub likwidacji niekorzystnych zjawisk. Warunkiem pozyskiwania przez gminę środków unijnych jest posiadanie strategii. Dotyczy to też ośrodków pomocy społecznej, realizujących projekty w ramach PO KL Priorytet VII. W województwie łódzkim wymagany dokument został przyjęty w zdecydowanej większości gmin. Tylko dwie gminy (jedna z powiatu pajęczańskiego, jedna z powiatu rawskiego) poinformowały, że do końca 2009r. strategii jeszcze nie będą posiadać. 19 gmin deklaruje, że na dzień wypełniania druków do bilansu na następny rok w/w dokumentu nie mają, ale do końca bieżącego roku będzie on przyjęty. Najlepsza sytuacja jest w powiatach: łaskim, łęczyckim, pabianickim, poddębickim, wieluńskim, wieruszowskim i zduńskowolskim, w których to wszystkie gminy mają przyjętą strategię. Strategia powiatowa Posiadanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych jest wymogiem stawianym przez ustawodawcę w zapisach ustawy o pomocy społecznej i w Zasadach przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. W nadesłanych danych do bilansu potrzeb na 2010r. 21 pcpr-ów określiło, że strategia powiatowa jest już przyjęta, 3 jednostki podały, że dokument nie został jeszcze przyjęty, ale do końca bieżącego roku powiat będzie w jego posiadaniu. 17
CZĘŚĆ I ZADANIA GMIN Z ZAKRESU ZADAŃ POMOCY SPOŁECZNEJ I. Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: 1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka; 2) sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej; 3) udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym; 4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych; 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych; 6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; 7) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 8) przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego; 9) opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem; 10) praca socjalna; 11) organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 12) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych; 13) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną; 14) dożywianie dzieci; 15) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym; 16) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu; 16a) pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, 17) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego; 18) utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników. Ustawodawca w tekście ustawy o pomocy społecznej opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 2009r. Nr 175 do zadań własnych gmin o charakterze obowiązkowym dodał nowe zadania: 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych; 2) opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. 18
II. Do innych zadań własnych gminy należy: 1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych; 2) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze; 3) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki; 4) podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych, 5) współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach. III. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę m.in. należy: 1) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 2) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną; 3) prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 4) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia; 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5 a; 6) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zadania gmin z zakresu pomocy społecznej Kadra pomocy społecznej - ośrodki pomocy społecznej Głównymi wykonawcami zadań socjalnych w gminach są ośrodki pomocy społecznej, wchodzące w skład lokalnej administracji samorządowej. W regionie łódzkim działa 177 ośrodków pomocy społecznej, w tym: 135 gminnych ośrodków pomocy społecznej, 16 miejskich ośrodków pomocy społecznej, 23 miejsko - gminnych ośrodków pomocy społecznej oraz 3 ośrodki wykonują zadania gminy i powiatu. Celem działania ośrodków pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości, wspieranie ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb, 19
umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka oraz w miarę możliwości doprowadzenie ich do życiowego usamodzielnienia oraz integracji ze środowiskiem. W szczególności działania pomocy społecznej obejmują: - przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń; - pracę socjalną, - prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej, - analizę i ocenę zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, - realizację zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych; - rozwijanie nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidenty kowanych zidentyfikowanych potrzeb. Realizacja tak szerokiego wachlarza zadań jest możliwa poprzez zatrudnienie wykwali kowanej wykwalifikowanej kadry. Na koniec grudnia 2008r. w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwie łódzkim zatrudnionych było 8.816 osób (w 2007r. - 8.214 osób) w tym: - w ośrodkach pomocy społecznej - 2.745 osób (w 2007r. - 2.652 osoby, 2.570 osób w 2006 r.). W województwie łódzkim stan zatrudnienia pracowników socjalnych w jednostkach gminnych w 2008 r. r. wynosił 1.169 i i był był wyższym w stosunku do poprzednich lat, bowiem w 2007 r. na szczeblu gmin pracowało 1.130 pracowników socjalnych, w 2006 r. - 1.118. Wykres nr 6. ionych ów ps-ach Wykres nr 6. Liczba zatrudnionych pracowników socjalnych w ops-ach woj. ódzkiego w latach 2006-2008 1 118 1 118 1 118 1 130 1 169 1 130 1 169 2006 2007 2008 2008 Wzrost ogólnej liczby pracowników socjalnych nie oznacza, że w skali województwa potrzeby w zatrudnieniu tej grupy zawodowej są coraz mniejsze. Analizując dane ze sprawozdania rocznego za 2008 r. dotyczącego stanu kadrowego ośrodków pomocy społecznej i porównując je z zapisami ustawowymi dotyczącymi wymogów ustawowych określonych w art. 110 ust.11 ustawy o pomocy społecznej wynika, że w naszym regionie występują nadal braki kadrowe. Na koniec 2008 r. niedobór pracowników socjalnych wynosił 224 osób, a w 2007 r. - 246 osób. 20
Niedobór kadry występuje w 101 ośrodkach pomocy społecznej naszego regionu. Najgorsza sytuacja jest w gminach powiatu skierniewickiego, w którym to na 9 gmin wchodzących w skład powiatu - siedem z nich ma mniej niż 3 pracowników socjalnych oraz w gminach powiatu wieruszowskiego, w którym na 7 gmin - pięć nie spełnia wymogu ustawowego dot. zatrudnienia 3 pracowników socjalnych. W powiatach: bełchatowskim, łowickim, pajęczańskim, tomaszowskim, wieluńskim co najmniej połowa gmin z danego powiatu nie spełnia wymogów ustawowych dotyczących liczby 3 pracowników socjalnych w jednostce pomocy społecznej. Nadal dwa ośrodki pomocy społecznej: Kobiele Wielkie w powiecie radomszczańskim i Będków w powiecie tomaszowskim nie zatrudniały na koniec 2008 r. żadnego pracownika socjalnego. Podobna sytuacja miała miejsce w w/w ośrodkach w 2007 r. Poddając szczegółowej analizie powyższy temat należy wspomnieć o jego pozytywnych stronach, czyli o ops-ach spełniających zapisy art. 110 ustawy o pomocy społecznej, dotyczącego wymaganej liczby pracowników socjalnych. W naszym województwie na 177 ośrodków jest 76 takich jednostek. Najlepsza sytuacja w zatrudnieniu jest w gminach powiatu sieradzkiego, w którym to na 11 gmin wchodzących w skład powiatu - 9 zatrudnia wystarczającą liczbę pracowników socjalnych. Podobna sytuacja jest w powiecie radomszczańskim, w którym to na 14 gmin - 8 z nich spełnia wymóg zatrudnieniowy, w powiecie pabianickim 4 gminy na 7 wchodzących w skład powiatu, łęczyckim - 5 na 8 gmin, kutnowskim - 6 gmin na 11 gmin, brzezińskim - 3 gminy na 5 w powiecie. Stan zatrudnienia pracowników socjalnych obrazuje wykres nr 7 i 7A. Ośrodki pomocy społecznej nieustannie sygnalizują brak środków budżetowych na zatrudnianie nowych pracowników. Niezadowalający stan kadrowy od trzech lat mogą jednostki gminne uzupełnić sięgając po środki na upowszechnianie pracy socjalnej z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Priorytet VII. Promocja integracji społecznej. Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji. Poddziałanie 7.1.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej. Na podstawie informacji z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi przesłanej w lipcu 2009r. do Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi wiadomo, że w 2008 roku zwiększyło się zatrudnienie pracowników socjalnych w ośrodkach pomocy społecznej. Dzięki środkom na upowszechnienie pracy socjalnej liczba nowo zatrudnionych pracowników socjalnych w naszym regionie wyniosła 65 osób. W kolejnym roku (2009) jednostki gminne mogły znów skorzystać ze środków unijnych na zwiększenie kadry pracowników socjalnych. Propozycje Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi w sprawie alokacji środków dla ośrodków pomocy społecznej na upowszechnianie aktywnej integracji i pracy socjalnej w województwie łódzkim objęły: - na rok 2009-169 osób. w przeważającej większości wsparcie skierowane było do jednostek gminnych o liczbie mieszkańców do 25 tysięcy. - na 2010r. - 162 osoby, w tym dla 35 osób była to kontynuacja wsparcia pracy socjalnej z lat ubiegłych. W następnym roku (2010) gminne jednostki pomocy społecznej planują zwiększyć liczbę pracowników socjalnych o kolejne 232 osoby. Największe 21
22 Wykres nr 7. Wymogi ustawowe zatrudnienia pracowników socjalnych a ich zatrudnienie w ops-ach w 2008 roku braki w zatrudnieniu zatrudnienie 31.12.2008 zatrudnienie 31.12.2008 ustawowe wymogi zatrudnienia ustawowe wymogi zatrudnienia braki w Wykres nr 7. - 90 Liczba 60 44 zatrudnieniu 17 osób 18 21 2 90 60 44 17 kutnowski 80 59 18 58 21 2 6 kutnowski 80 27 59 23 58 6 4 70 30 27 29 23 4 3 70 45 30 36 29 11 3 60 35 45 28 36 11 7 60 43 35 27 28 16 7 50 43 27 16 pabianicki 50 62 50 13 pabianicki 62 50 13 30 30 23 23 8 40 piotrkowski 40 piotrkowski 49 49 42 42 9 30 24 30 24 20 20 4 64 64 64 64 8 rawski rawski 20 28 28 20 28 28 4 sieradzki sieradzki 64 64 57 57 8 skierniewicki 10 27 16 12 skierniewicki 10 27 16 12 tomaszowski 67 54 13 tomaszowski 0 67 43 54 35 13 9 0 wieruszowski 43 25 35 21 5 9 wieruszowski 25 35 21 30 5 35 30 5 zgierski 82 74 10 917 780 174 ustawowe wy o i zatrudnienia zatrudnienie na dzie 31 12 2008 braki w zatrudnieniu zgierski 82 74 10 917 780 174 ustawowe wymogi zatrudnienia zatrudnienie na dzie 31 12 2008 braki w zatrudnieniu
400 350 300 Liczba osób 400 Wykres nr 7A. - Wykres nr 7A. - 350 ustawowe zatrudnienie braki w wymogi ustawowe zatrudnienie zatrudnieniu zatrudnienia 31.12.2008 braki w wymogi zatrudnieniu zatrudnienia 31.12.2008 300 Piotrków 39 40 0 Skierniewice 25 14 11 250 374 335 39 Piotrków 39 40 0 Skierniewice 25 14 11 250 374 335 39 200 150 100 200 150 100 50 ustawowe wy o i ustawowe zatrudnienia wy o i zatrudnienia zatrudnienie na dzie 31 12 2008 zatrudnienie na dzie 31 12 2008 braki w zatrudnieniu braki w zatrudnieniu 50 0 Piotrk w Potrzeby zatrudnienia dodatkowych Potrzeby zatrudnienia pracowników kierniewice d dodatkowych pracowników powiatów powiatów - - 7 0 7 105 kutnowski 6 0 105 kutnowski 0 6 90 3 0 90 75 4 3 75 3 4 60 9 3 pabianicki 60 6 9 pabianicki 45 3 6 piotrkowski 45 5 3 piotrkowski Piotrków 30 5 5 Piotrków 30 5 5 15 15 5 15 rawski 515 0 rawski sieradzki 11 5 0 sieradzki skierniewicki 411 skierniewicki Skierniewice 3 4 Skierniewice tomaszowski 7 3 tomaszowski 8 7 wieruszowski 8 8 wieruszowski 6 8 zgierski 8 6 zgierski 101 8 101 Liczba osób 0 Piotrk w kierniewice d potrzeby zgłasza miasto Łódź - 101 osób, w następnej kolejności plasują się gminy z powiatów: radomszczańskiego, które łącznie planują zwiększenie kadry o 15 osób, gminy z powiatu sieradzkiego - 11 osób, z opoczyńskiego - 9 osób. Żadnych zmian nie planują tylko gminy z powiatów brzezińskiego i łaskiego. Tabela nr 4, 5 i 6. 23
Lp. powiat Ustawowe wymogi dot. zatrudnienia pracowników socjalnych w ops-ach. Stan zatrudnienia pracowników socjalnych na 31.12.2008r. Braki w zatrudnieniu 1. 60 44 17 2. 18 21 2 3. kutnowski 59 58 6 4. 27 23 4 5. 30 29 3 6. 45 36 11 7. 35 28 7 8. 43 27 16 9. pabianicki 62 50 13 10. 30 23 8 11. piotrkowski 49 42 9 12. Piotrków Trybunalski 39 40 0 13. 24 20 4 14. 64 64 8 15. rawski 28 28 4 16. sieradzki 64 57 8 17. skierniewicki 27 16 12 18. Skierniewice 25 14 11 19. tomaszowski 67 54 13 20. 43 35 9 21. wieruszowski 25 21 5 22. 35 30 5 23. zgierski 82 74 10 24. 374 335 39 1 355 1 169 224 Kształcenie i dokształcanie kadry ośrodków pomocy społecznej Osoby wykonujące zawód pracownika socjalnego są zobowiązane posiadać wykształcenie zgodne z ustawą o pomocy społecznej. W zawodzie pracownika socjalnego wyróżnia się stanowiska: 1) pracownik socjalny, 2) starszy pracownik socjalny, 3) specjalista pracy socjalnej, 4) starszy specjalista pracy socjalnej, 5) główny specjalista pracy socjalnej. Pracownik socjalny może ubiegać się o uzyskanie I lub II stopnia specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego. Na podstawie informacji przekazanych w połowie 2009r. przez ośrodki pomocy społecznej do RCPS Łodzi w związku z rozpoczęciem przez Departament Pomocy i Integracji Społecznej przygotowań do realizacji projektów szkoleniowych 24
Tabela nr 5. Potrzeby zatrudnienia dodatkowych pracowników socjalnych Lp. Powiat Potrzeby dot. zatrudnienia dodatkowych pracowników socjalnych w ops-ach w 2010r. 1. 7 2. 0 3. kutnowski 6 4. 0 5. 3 6. 4 7. 3 8. 9 9. pabianicki 6 10. 3 11. piotrkowski 5 12. Piotrków Trybunalski 5 13. 5 14. 15 15. rawski 5 16. sieradzki 11 17. skierniewicki 4 18. Skierniewice 3 19. tomaszowski 7 20. 8 21. wieruszowski 8 22. 6 23. zgierski 8 24. 101 232 w ramach Działania 1.2 PO KL powstało w formie tabelarycznej zestawienie obejmujące pracowników socjalnych chętnych do podjęcia specjalizacji I i II stopnia w zawodzie. Z nadesłanego materiału wynika, że nadal jest duże zapotrzebowanie na w/w specjalizacje. Pracownicy zgłaszają też chęć dalszego dokształcania na studiach licencjackich lub na studiach II stopnia - magisterskich. Dane zbiorcze dla województwa ilustrują tabele nr 7 i 8. W związku z realizacją w 2008r. projektu 1.20 Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników pomocy i integracji społecznej w ramach Działania 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wdrażanego przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi zorganizowało nabór na specjalizacje w zawodzie pracownik socjalny, w efekcie którego specjalizację I stopnia - podjęło 58 osób a specjalizację II stopnia - podjęło 17 osób. Dodatkowo 52 osoby podjęły studia I stopnia, 13 osób rozpoczęły studia II stopnia. Na początku 2009r. przeprowadzony został nabór uzupełniający, w wyniku którego kolejne 6 osób 25
Miasto/gmina w w tym: tym: Powiat Powiat Dyrektorzy/kierownicy Dyrektorzy/kierownicy kierownika kierownika starszy specjalista pracy starszy specjalista pracy socjalnej socjalnej specjalista pracy specjalista pracy socjalnej socjalnej starszy pracownik starszy pracownik socjalny socjalny pracownik socjalny pracownik socjalny w tym: pracownicy w tym: pracownicy socjalni w rejonach socjalni w rejonach socjalnym socjalnym Aspirant pracy socjalnej Aspirant pracy socjalnej Konsultant Konsultant Radca prawny Radca prawny Pozostali pracownicy Pozostali pracownicy 1 2 24 0 13 0 11 0 0 0 2 17 5 0 1 1 45 98 1 1 2 1 24 3 0 0 13 0 0 1 11 2 0 3 0 0 0 0 2 0 17 0 5 0 0 0 1 0 1 0 45 2 98 7 1 1 1 0 3 3 0 0 0 0 1 2 2 1 3 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 3 7 7 Kleszczów 1 1 0 1 3 3 0 1 0 0 2 1 1 1 3 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 2 7 7 Kleszczów Kluki 1 1 1 0 3 2 1 0 0 0 1 1 1 1 3 2 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 7 6 Kluki Rusiec 1 1 0 0 2 3 0 0 0 0 1 0 1 3 2 3 0 0 0 0 0 0 1 0 0 2 0 0 0 0 0 0 2 3 6 9 Rusiec Szczerców 1 1 0 0 3 3 0 0 0 0 0 1 3 2 3 3 0 0 0 0 0 1 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 3 2 9 8 Szczerców Zelów 1 1 0 1 3 10 0 0 0 1 1 7 2 2 3 8 0 0 0 0 1 3 1 9 0 0 0 0 0 0 0 0 2 14 8 38 Zelów 1 8 1 5 10 51 0 1 1 14 7 13 2 23 8 25 0 0 0 0 3 6 9 28 0 7 0 0 0 1 0 1 14 73 38 180 Brzeziny m. 8 1 5 1 51 9 1 0 14 2 13 5 23 2 25 0 0 0 0 0 6 0 28 0 7 0 0 0 1 0 1 1 73 4 180 16 Brzeziny gm. 1 0 2 0 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 Brzeziny m. 1 1 9 0 2 5 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 16 Dmosin 1 0 3 0 3 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 4 8 Brzeziny gm. 1 0 2 0 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 Dmosin Rogów 1 1 0 0 3 3 0 0 3 0 0 1 0 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 1 8 5 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 5 1 19 0 5 9 5 7 0 0 0 0 0 0 0 1 11 37 Rogów 1 0 3 0 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 Bedlno 1 0 2 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 5 5 1 1 0 19 3 0 0 5 2 9 0 5 1 7 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 11 0 37 5 Bedlno 1 1 0 0 2 7 0 0 1 6 0 0 1 1 0 7 0 0 0 0 1 0 0 4 0 3 0 0 0 0 0 0 1 4 5 19 1 1 0 0 3 3 0 0 2 0 0 2 1 1 0 2 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 4 Kutno m. 1 1 0 1 7 27 0 18 6 5 0 2 1 2 7 27 0 0 0 0 0 0 4 0 3 11 0 2 0 2 0 2 4 37 19 83 Kutno gm. 1 1 0 0 3 5 0 0 0 0 2 0 1 5 2 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 7 Kutno m. 1 1 1 0 27 3 18 0 5 0 2 1 2 2 27 3 0 0 0 0 0 0 0 0 11 0 2 0 2 0 2 0 37 0 83 4 Nowe Ostrowy Kutno gm. 1 1 0 0 5 3 0 0 0 0 0 2 5 1 0 3 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 7 5 Oporów Strzelce 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 3 1 0 3 0 0 1 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 1 0 3 0 0 1 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 Nowe Ostrowy 1 1 0 1 3 7 0 0 0 2 2 0 1 5 3 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 9 5 21 Oporów 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 3 11 2 64 18 16 8 22 52 0 0 4 4 15 2 3 3 52 160 Strzelce 1 0 3 0 0 1 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 KUTNOWSKI KUTNOWSKI Koordynator ds. komputeryzacji Koordynator ds. komputeryzacji 1 1 7 0 2 0 5 7 0 0 0 0 1 0 1 1 9 21 11 2 64 18 16 8 22 52 0 0 4 4 15 2 3 3 52 160 26
Buczek 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 1 2 0 0 1 1 4 13 1 0 12 0 5 6 1 11 0 0 0 4 0 0 0 1 12 30 1 0 2 0 1 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 Widawa 1 0 4 0 2 1 1 4 0 0 1 0 0 0 0 0 3 9 Wodzierady 1 0 2 0 0 0 2 2 0 0 0 2 0 0 0 0 1 6 5 0 23 0 8 9 6 22 0 0 2 8 0 0 1 2 21 62 Daszyna 1 0 4 0 2 0 2 2 0 0 0 5 0 0 0 0 0 10 1 0 3 0 2 0 1 3 0 0 0 1 1 0 0 0 1 7 Grabów 1 0 4 2 0 2 0 4 0 0 0 3 0 0 0 0 3 11 1 0 8 0 0 7 1 7 0 0 0 0 0 0 1 1 9 20 1 0 5 0 4 0 1 4 0 0 0 0 0 0 0 0 2 8 1 0 3 0 0 1 2 3 0 0 0 2 0 0 0 0 1 7 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 0 1 0 0 0 0 0 5 Witonia 1 0 2 0 2 0 0 2 0 0 1 1 3 0 0 0 0 8 8 0 32 2 10 12 8 28 0 0 1 13 4 0 1 1 16 76 Bielawy 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 Domaniewice 1 0 3 0 1 0 2 3 0 0 1 0 0 0 0 0 1 6 Kiernozia 1 0 3 0 0 0 3 3 0 0 0 2 0 0 0 0 1 7 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 1 0 18 0 0 6 12 18 0 0 0 3 0 0 0 0 20 42 1 0 3 0 1 0 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 1 0 2 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 4 Nieborów 1 0 3 0 0 3 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 Zduny 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 10 0 40 0 2 15 23 38 0 0 1 5 0 0 0 0 25 81 Andrespol 1 0 4 0 4 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 1 4 10 Brójce 1 0 3 1 1 0 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 Koluszki 1 0 9 1 6 0 2 6 0 0 0 3 0 0 0 0 3 16 Nowosolna 1 0 3 0 2 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 Rzgów 1 0 5 0 2 1 2 5 0 0 0 0 0 0 0 0 4 10 Tuszyn 1 0 6 2 3 1 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 7 14 6 0 30 4 18 2 6 26 0 0 0 3 0 0 0 1 22 62 WSCHODNI 27
1 0 3 0 0 1 2 2 0 0 0 2 0 0 0 0 4 10 Drzewica 1 0 3 0 1 1 1 3 0 0 0 1 0 0 0 0 1 6 Mniszków 1 0 2 0 0 0 2 0 0 0 1 5 0 0 0 0 1 10 Opoczno 1 1 18 4 10 2 2 18 0 0 0 10 0 0 1 0 5 36 1 0 3 0 0 3 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 1 0 1 0 0 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 4 1 0 3 0 1 0 2 0 0 0 1 3 0 0 1 0 6 15 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 0 3 0 0 0 0 2 9 8 1 36 4 12 10 10 29 0 0 3 24 0 0 2 0 22 96 1 0 2 0 1 0 1 2 0 0 0 10 0 0 0 0 2 15 1 0 3 0 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 7 1 0 9 1 3 2 3 8 0 0 0 0 0 0 0 0 22 32 Ksawerów 1 0 3 1 1 0 1 3 0 0 0 2 0 0 0 1 4 11 Lutomiersk 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 1 0 0 0 0 1 5 Pabianice m. 1 1 30 2 25 0 3 27 0 0 1 10 0 0 0 2 41 86 Pabianice gm. 1 0 3 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 7 1 52 4 31 3 14 42 0 0 1 23 0 0 0 3 74 161 1 0 6 0 2 2 2 6 0 0 0 0 0 0 0 0 4 11 1 0 3 0 1 1 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 2 1 0 0 0 0 6 1 1 4 0 3 1 0 4 0 0 1 3 2 0 0 0 3 15 1 0 4 3 0 1 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 2 11 Siemkowice 1 0 2 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 5 Strzelce Wielkie 1 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 4 Sulmierzyce 1 0 3 0 1 0 2 3 0 0 0 3 0 0 0 0 1 8 8 1 26 3 9 7 7 18 0 0 1 13 3 0 0 0 13 65 Aleksandrów 1 0 3 0 1 2 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 Czarnocin 1 0 2 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 7 Gorzkowice 1 1 5 0 3 0 2 0 0 0 0 1 0 0 0 0 3 11 Grabica 1 0 3 0 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 1 0 2 0 0 2 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 1 6 Moszczenica 1 0 7 0 0 4 3 7 0 0 0 2 0 0 0 0 10 20 1 0 3 0 0 0 3 3 0 0 0 0 0 0 1 1 1 7 Rozprza 1 0 6 0 2 4 0 6 0 0 0 2 0 0 0 0 11 20 Sulejów 1 0 5 1 0 3 1 5 0 0 0 5 0 0 0 0 8 19 Wola Krzysztoporska 1 0 5 0 0 2 3 5 0 0 0 0 3 0 1 0 5 15 Wolbórz 1 0 5 0 1 0 4 4 0 0 0 1 0 0 0 0 5 12 Piotrków Trybunalski 11 1 46 2 7 18 19 33 0 0 0 13 3 0 2 2 50 128 1 1 45 3 5 21 16 40 0 0 1 0 0 0 1 2 28 79 PIOTRKOWSKI PABIANICKI 28
Dalików 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 1 0 0 0 0 0 1 5 1 0 2 0 0 0 2 2 0 0 2 0 0 0 0 0 2 7 1 0 9 0 0 3 6 8 0 0 5 7 0 0 0 0 3 25 Uniejów 1 0 4 0 0 2 2 4 0 0 1 1 1 0 0 0 1 9 Wartkowice 1 0 5 0 0 1 4 3 0 0 1 0 0 0 0 0 2 9 Zadzim 1 0 3 0 0 1 2 2 0 0 0 3 0 0 0 0 0 7 6 0 25 0 0 8 17 21 0 0 10 11 1 0 0 0 9 62 Dobryszyce 1 0 3 0 1 0 2 0 0 0 0 1 0 0 1 0 2 8 Gidle 1 0 3 0 3 0 0 3 0 0 0 4 1 0 0 0 2 11 Gomunice 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 0 2 0 0 0 0 2 8 1 0 3 0 2 0 1 3 0 0 1 3 0 0 0 0 2 10 Kobiele Wielkie 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 1 3 0 0 1 0 0 7 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 1 2 0 0 0 0 2 9 Lgota Wielka 1 0 3 0 1 0 2 0 0 0 0 2 0 0 1 0 1 8 1 0 3 0 0 1 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 1 0 2 0 0 1 1 0 0 0 1 8 0 0 1 0 3 16 Przedbórz 1 0 4 0 0 0 4 0 0 0 0 0 1 0 2 0 4 12 Radomsko m. 1 1 42 0 2 7 33 26 0 0 0 39 3 0 1 2 40 129 Radomsko gm. bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd bd 1 0 4 0 0 0 4 4 0 0 0 3 0 0 1 0 2 11 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 0 8 0 0 0 0 2 14 13 1 77 0 9 15 53 47 0 0 4 75 5 0 8 2 63 248 1 0 5 0 4 0 1 4 0 0 0 12 4 0 0 0 11 33 1 0 3 1 0 0 2 2 0 0 0 2 0 0 0 0 1 7 Rawa Maz. m. 1 1 11 0 10 1 0 7 0 0 0 14 4 1 0 1 9 42 Rawa Maz. gm. 1 0 8 3 0 1 4 4 0 0 1 0 0 0 0 0 1 11 Regnów 1 0 2 1 0 0 1 2 0 0 0 2 0 0 0 0 1 6 Sadkowice 1 0 4 0 3 1 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 6 5 1 28 5 13 3 7 18 0 0 1 18 4 1 0 1 13 72 1 1 8 1 0 4 3 8 0 0 0 3 0 0 1 0 9 23 1 0 4 0 1 1 2 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 1 0 3 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 Burzenin 1 0 3 0 3 0 0 3 0 0 1 1 0 0 0 0 1 7 Goszczanów 1 0 3 1 0 1 1 3 0 0 0 2 1 0 0 0 2 9 Klonowa 1 0 3 0 0 1 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 Sieradz m. 1 1 24 4 14 4 2 15 2 0 1 0 0 0 1 0 55 85 Sieradz gm. 1 0 5 0 3 0 2 5 0 0 1 0 0 0 0 0 1 8 Warta m./gm. 1 0 7 0 3 0 4 7 0 0 0 0 0 0 0 0 3 11 Wróblew 1 0 3 1 1 0 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 1 0 4 0 0 3 1 3 0 0 0 1 0 0 0 0 2 8 11 2 67 7 25 17 18 52 2 0 3 7 1 0 2 0 78 173 SIERADZKI RAWSKI 29
Bolimów 1 0 3 0 0 2 1 2 0 0 0 1 1 0 0 0 1 7 1 0 4 0 0 0 4 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 Godzianów 1 0 2 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 Kowiesy 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 1 0 0 0 0 2 6 Lipce Reymontowskie 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 Maków 1 0 2 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 5 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 Skierniewice gm. 1 0 3 0 2 0 1 3 0 0 0 1 2 0 0 0 5 12 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 Skierniewice 9 0 20 0 2 7 11 14 0 0 0 3 3 0 0 0 11 46 1 0 17 1 0 10 6 12 0 0 2 18 2 0 0 0 17 57 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 4 Budziszewice 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 5 Czerniewice 1 0 3 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 3 0 0 0 0 4 10 Lubochnia 1 0 3 0 0 0 2 1 3 0 0 0 3 0 0 0 3 10 Rokiciny 1 0 2 1 0 0 1 2 0 0 1 1 0 0 1 0 2 8 Rzeczyca 1 0 2 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 6 Tomaszów Maz. m. 1 1 36 0 13 11 12 30 0 0 2 5 0 0 0 0 30 75 Tomaszów Maz. gm. 1 0 3 1 0 2 0 3 1 1 1 0 0 0 0 0 1 7 Ujazd 1 0 4 0 1 2 1 4 0 0 0 0 0 0 0 0 5 10 1 0 3 0 0 2 1 3 0 0 0 1 0 0 0 0 1 6 11 1 60 2 14 20 23 46 4 1 5 10 3 0 1 0 53 145 1 0 3 0 2 0 1 3 0 0 1 0 0 0 0 0 4 9 1 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3 Konopnica 1 0 3 0 1 0 2 0 0 0 0 3 0 0 0 0 1 8 Mokrsko 1 0 4 1 0 1 2 2 0 0 0 0 3 0 0 0 0 8 Osjaków 1 0 2 1 1 0 0 2 0 0 1 0 0 0 0 0 2 6 Ostrówek 1 0 4 0 3 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 1 0 4 0 3 0 1 4 0 0 0 3 0 0 0 0 1 9 Skomlin 1 0 2 0 1 0 1 2 0 0 0 1 0 0 0 0 1 5 1 1 16 0 9 0 7 16 2 0 0 0 0 0 0 1 11 32 Wierzchlas 1 0 3 0 2 0 1 2 0 0 0 1 0 0 0 0 5 10 10 1 42 3 22 1 16 34 2 0 2 8 3 0 0 1 26 95 1 0 2 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 5 Czastary 1 0 2 0 1 0 1 2 0 0 1 0 0 0 0 0 1 5 Galewice 1 0 2 0 0 1 1 2 0 0 0 1 0 0 0 0 2 6 Lututów 1 0 2 0 0 2 0 2 0 0 1 2 0 0 0 0 1 7 1 0 2 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 9 Sokolniki 1 0 2 0 0 0 2 2 0 0 0 2 0 0 0 0 2 7 Wieruszów m./gm. 1 1 16 0 9 0 7 16 2 0 0 0 0 0 0 1 11 32 7 1 28 0 11 4 13 24 2 0 2 6 0 0 0 1 24 71 WIERUSZOWSKI TOMASZOWSKI SKIERNIEWICKI 30
Szadek 1 0 4 0 3 0 1 4 0 0 0 6 0 0 1 1 3 16 Zapolice 1 0 4 0 2 0 2 4 0 0 0 8 0 0 1 0 1 15 1 1 24 1 15 1 7 20 0 0 0 0 0 0 1 2 10 39 1 0 4 0 2 0 2 4 0 0 0 0 0 0 0 0 4 9 4 1 36 1 22 1 12 32 0 0 0 14 0 0 3 3 18 79 1 0 13 2 2 2 7 12 0 0 0 0 0 0 0 0 37 51 2 1 9 0 3 1 5 5 0 0 0 0 0 0 1 1 12 26 1 0 3 0 0 1 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 Ozorków m. 1 1 10 2 4 2 2 10 0 0 0 0 0 0 1 1 10 24 Ozorków gm. 1 0 3 0 3 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 3 7 1 0 3 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 Stryków m./gm. 1 1 6 2 2 2 0 6 0 0 0 9 0 0 1 1 5 24 Zgierz m. 1 0 27 7 15 1 4 26 0 0 0 0 0 6 2 1 42 79 Zgierz gm. 1 0 8 0 5 3 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 8 17 ZGIERSKI OWOLSKI 10 3 82 13 35 13 21 70 0 0 0 9 0 6 5 4 119 238 6 8 436 73 110 120 133 322 0 0 0 0 0 21 1 8 358 838 181 32 1382 146 400 346 489 1052 10 1 49 313 54 30 31 36 1196 3311 bd - brak danych 31