RAPORT OPISOWY 1. AUTOR RAPORTU Kierunek studiów: Finanse i Rachunkowość Kierunek na uczelni zagranicznej: Business Administration Ilość zakończonych semestrów studiów na SGH do momentu wyjazdu: 4 2. NAZWA UCZELNI ZAGRANICZNEJ ORAZ TERMIN PRZEBYWANIA NA STYPENDIUM Hochschule für Wirtschaft und Recht Berlin, semestry zimowy, 01.10.2011-18.02.2012 3. MIEJSCE POBYTU Uczelnia położona jest w centralnej części miasta i jest łatwo osiągalna komunikacją miejską. Zajęcia odbywają się w jednym z dwóch budynków oddalonych o kilkaset metrów od siebie. Najprostszym sposobem na dojazd do Berlina z Warszawy jest pociąg EuroCity kursujący kilka razy dziennie. Podróż trwa 6 godzin i kosztuje od 29 do 39 euro zależnie od terminu zakupu biletu. Aczkolwiek od września ubiegłego roku weszła konkurencyjna usługa przewozu oferowana przez firmę przewozową Polskibus.com, która oferuje ceny od 1 zł do 100 zł. Gdy wystarczająco wcześnie zakupi się bilet trasa Berlin- Warszawa kosztuje najczęściej w okolicach 20-50 zł. Niestety trzeba być przygotowanym na dłuższą podróż niż pociągiem tj. ok. 9,5 godzin. Autokary są nowe i wygodne, z WiFi na terytorium Polski i gniazdkami, co niesamowicie umila podróż. Po drodze przewoźnik zatrzymuje się w Łodzi i Poznaniu, a w Berlinie przy lotnisku i na dworcu autobusowym ZOB w zachodniej części Berlina. 4. UNIWERSYTET HWR jest uczelnią publiczną, prawdopodobnie najlepszą uczelnią o tym profilu w Berlinie, posiadającą akredytacje wielu cenionych instytucji. Podzielona jest na dwa kampusy w zależności od profilu studiów, w kampusie nauk ekonomicznych studiuje kilkuset studentów regularnych oraz około 100-120 studentów zagranicznych, w zależności od semestru. Umowy o współpracy podpisane są z uczelniami z całego świata; uczelnia prowadzi politykę niesamowicie pro internacjonalną, co wyraża się w założeniach prowadzonego naboru tj. połowa przyjętych studentów ( zaczynających regularne studia na uczelni) musi pochodzić z innego kraju niż Niemcy. 5. KURSY
W trakcie semestru uczęszczałam na sześć kursów, przy czym połowa z nich była wykładana w języku niemieckim, a druga część w języku niemieckim. Gdy chodzi o zajęcia w języku angielskim, muszę docenić fakt, że jeden z kursów był prowadzony przez native speaker a co znacznie przenosiło się na wyższy poziom wykładu. Dwa pozostałe zajęcia prowadzone w języku angielskim przez niemieckich wykładowców również prezentowały stosunkowo wysoki poziom. Do zajęć prowadzonych w języku niemieckim nie mam żadnych zastrzeżeń. Wykładowcy mówili Hochdeutsch em, co w przypadku osób z innych krajów było niesamowitą zaletą, aczkolwiek zrozumienie samych studentów podczas zajęć, którzy pochodzi z różnych części Niemiec nie raz bywało problemem. W przypadku kursów w języku niemieckim, wykładowcy ogólnie wyrozumiale podchodzili do mnie jako studentki z wymiany zagranicznej, szczególnie biorąc pod uwagę, że często byłam jedynym studentem- Erasmusem w grupie pośród studentów niemieckich. Traktowali nas jednak na równi z niemieckimi studentami jeśli chodziło o wymagania formalne związane z zaliczeniem przedmiot. Każdy wykładowca oferował cotygodniowe konsultacje oraz służył pomocą poprzez kontakt mailowy. Ponieważ HWR jest uniwersytetem nauk stosowanych, zajęcia w formie wykładu praktycznie na niej nie istnieją. Wszystkie zajęcia mają formę seminarium, w czasie którego studenci muszą aktywnie uczestniczyć w dyskusjach oraz przygotowywać liczne projekty i prezentacje (samodzielne lub grupowe) w czasie całego semestru. Dzięki temu końcowy egzamin stanowi tylko większą część oceny semestralnej albo nie ma go wcale. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa, dopuszczalne jest 20% nieobecności (2-3 razy w ciągu semestru). Seminaria trwają zazwyczaj 3 godziny z jedną przerwą. Dużą zaletą jest fakt, że mniej więcej połowa wykładowców ma praktyczne doświadczenie w zarządzaniu dużymi firmami lub pracy dla międzynarodowych instytucji finansowych. Kursy, w których brałem udział w czasie obu semestrów wymienione są poniżej. W nawiasie podane są nazwiska wykładowców. Selbstmanagement (Jens Korz)- bardzo przydatne zajęcia z perspektywy kontaktu ze studentami niemieckimi i nauki języka niemieckiego, obecność obowiązkowa, zajęcia 3 godzinne, co tydzień, dużo wiedzy praktycznej dotyczącej prezentacji, prezentacje w grupach lub indywidualnie prawie na każdych zajęciach, przedmiot na zaliczenie, ale można poprosić o wystawienie oceny ( ocena za punktowaną prezentację- traktowanie na równi z niemieckimi studentami).
Kommunikation Und Interaktion im Beruf ( Monika Klinkhammer/Barbara Deml-Groth) profesjonalnie prowadzone zajęcia, również na zaliczenie, ale dla studentów z wymiany nie ma problemu z wystawieniem oceny, zajęcia co dwa tygodnie z p. Deml-Groth po 3 godziny i cztery spotkania całodzienne z p. Kinkhammer, obecność obowiązkowa; dużo pracy w grupach, przygotowywanie prezentacji w grupach i indywidualnie na tematy związane z życiem zawodowym, procesem rekrutacyjnym itd., należało napisać również kilka esejów, ocena na podstawie pracy w całym semestrze. Ausgewählte Probleme der Finanzwirtschaft ( Thomas Wolke) zajęcia dotyczyły tak naprawdę zarządzania ryzykiem, dużo wzorów i obliczeń, wiedza wyniesiona z tego przedmiotu niesamowicie przydatna, zaliczenie w formie egzaminu pisemnego pod koniec semestru, poziom egzaminu- trudny Strategic Management (Martina Eberl)- ciekawe zajęcia, przełożenie teorii na praktykę, forma zaliczenia : wypadkowa ocen z dwóch prac domowych oraz prezentacji w grupach Macroeconomics II: World Market and Currency (Jennifer Pedussel Wu)- zajęcia prowadzone w ramach program nauczanego na uczelni International Businness Management, wysoki poziom, niesamowicie duzo teorii w praktyce, zaliczenie przedmiotu polega na zdaniu egzaminu śródsemestralnego oraz napisaniu obszernego eseju pod koniec semestru. Business Simulation (Sabine Haller)- przedmiot, który mogłabym polecieć każdemu; zajęcia trwają przez jeden cały weekend w semestrze: od piątkowego poranku do poniedziałkowego wieczora, polegają na symulacji prowadzenia firmy w grupach, zajęcia wymagające wiedzy z zakresu rachunkowości, finansów, umiejętności pracy w grupie, organizacji czasu, niesamowicie emocjonujące, można bardzo dobrze poznać innych studentów podczas tej gry symulacyjnej, zaliczenie przedmiotu składa się z wielu zadań: przygotowanie prezentacji przed i po grze, ocena decyzji podejmowanych w trakcie symulacji oraz napisanie indywidualnego raportu końcowego, po zakończeniu gry, International Day punkt ECTS można również otrzymać za uczestnictwo w Int. Day. Jest to impreza podobna do targów odbywających się regularnie na SGH każdy kraj wystawia swój stand promując uczelnie wśród studentów wybierających się za granicę. 6. WARUNKI STUDIOWANIA Szkolna biblioteka jest stosunkowo dobrze wyposażona, różnica polega na tym, że nie wszystkie egzemplarze znajdują się w czytelni. Ogólnie dostępne są dwie sale
komputerowe a po zalogowaniu do wirtualnego dziekanatu WiFi. Wirtualny dziekanat działa dużo sprawniej niż na SGH, na bieżąco pojawiają się wszystkie informacje potrzebne studentom zmiany, daty. Pierwszy miesiąc semestru jest czasem na zapisywanie się i wypisywanie się z przedmiotów. Dodatkowo funkcjonuje platforma e- learningowa, na której ładowane są wszystkie slajdy i dodatkowa literatura potrzebne do wykładów. Dzięki temu robienie notatek polega jedynie na uzupełnianiu slajdów, ponieważ wszystkie prezentacje są przez wykładowców od razu udostępnione. Aby skorzystać z możliwości kserowania i drukowania należy posiadać własny papier (drukowanie w sali inf.) lub zaopatrzyć się w kartę magnetyczną i korzystać z niej w sklepiku naprzeciwko szkoły. Ogólnie kopiowanie oraz druk czegokolwiek nie należy do najtańszych. 7. WARUNKI MIESZKANIOWE Przyjeżdżając do Berlina mamy dwie możliwości mieszkaniowe wynajem pokoju we wspólnocie mieszkaniowej (WG), koszt 250-400 euro lub akademik. Zazwyczaj miejsca w akademikach rozdzielane są odgórnie przez Studentenwerk, który nimi zarządza (żadna uczelnia nie ma swoich własnych akademików). Z powodu dużego zainteresowania mieszkaniem w akademikach i stosunkowo dużej możliwości nie otrzymania pokoju w akademiku, została mi przedstawiona opcja zamieszkania w akademiku( służącym jako Hotel podczas semestru letniego) w pokoju dwuosobowym i na to się zgodziłam. Cena pokoju dwuosobowego wynosiła 280 euro za miesiąc, tj. 140 euro od osoby. To, co mnie początkowo zdziwiło, to polityka obsadzania miejsc w pokojach, ponieważ zazwyczaj osoby z tego samego kraju mieszkały razem, co przeczy idei wymiany kulturowej. W akademiku Hubertusalle, w którym zamieszkałam pokoje były z łazienkami, natomiast kuchnia była do dyspozycji całego piętra. W kuchni znajdowały się zamykane szafki, gdzie można przechowywać żywność oraz naczynia, jednakże lodówki i jedna zamrażarka ( na dwa piętra!) były wspólne dla wszystkich. Trzeba zauważyć, że akademik ten jest stosunkowo mały (ok. 60 mieszkańców), ale przez to kameralny, co umożliwiało ciągły kontakt z osobami z zagranicy w przeciwieństwie do innych akademików Studentenwerk, gdzie studenci rzadko kiedy poznają innych mieszkańców poza tymi, którzy mieszkają z nimi w jednym tzw. boksie. Akademik znajduje się 25 minut od uczelni przy użyciu komunikacji miejskiej, a rowerem natomiast około 15 minut, jedna z głównych ulic Berlina: Ku damm znajduje się dosłownie 8 minut od akademika
autobusem. Najbliższa stacja S- bahn znajdowała się 5 minut autobusem od akademika, natomiast stacja U-bahn ok. 10 minut autobusem. Wyposażenie: 2 łóżka, biurko, 2 krzesła, szafa, półki. Pościel i wyposażenie kuchni trzeba załatwić we własnym zakresie (pościel można wypożyczyć na okres semestru z recepcji). Warunki higieniczne zależą od tego, z kim się mieszka, ponieważ sprzątanie przez obsługę ogranicza się jedynie do kuchni, pokoju wspólnego, korytarza i wynoszenia śmieci w ciągu tygodnia. 8. RECEPCJA International Office na HWR funkcjonuje bardzo sprawnie, nawet mimo braku takich organizacji jak ESN, które znacząco odciążają pracę tego typu biur. Kilkoro studentów jest odpowiedzialnych za program kulturalno-rozrywkowy wycieczki, imprezy integracyjne, zwiedzanie etc. (średnio 1-2 eventy w miesiącu). Część Erasmusów (co piąty) dostaje buddy`ego, algorytm ich przydzielania nie jest nikomu znany. Kontakt z Int. Office jest płynny, pracownicy są zawsze niezmiernie uprzejmi i pomocni. Na realizację wspomnianego Int. Day przeznaczone są całkiem spore fundusze, dofinansowywane są również wycieczki. Na początku semestru odbywa się tydzień powitalny oficjalne śniadania, załatwianie formalności, prezentacje nt. szkoły. Przed każdym semestrem organizowany jest również na innej uczelni (HTW) kurs języka niemieckiego. Jest to dobry wstęp do nauki języka dla osób początkujących, dla zaawansowanych poziom w najwyższych grupach może być jednak niewystarczający. 9. KOSZTY UTRZYMANIA Stypendium w wysokości przykładowo 240 euro pokrywa 50 kosztów utrzymania. Ceny porównywalne do polskich są w najtańszych supermarketach (Niemcy słynną z zamiłowania do taniej żywności, bez względu na jej jakość), takich jak Lidl, Aldi, Kaufland. Punkty gastronomiczne są dużo droższe. Warto zrobić rozeznanie w cenach produktów najbardziej nas interesujących, ponieważ mogą się one mocno różnić między sklepami. Przykładowo ceny owoców i pieczywa są nieco wyższe niż w Polsce, nabiał może okazać się tańszy. Najtańsze obiady dostaniemy w szkolnej stołówce 1,5-2 euro. Oprócz tego w okolicach szkoły znajdują się dwa supermarkety i kilka kawiarni. Szkolna kafeteria serwuje świetną i bardzo tanią kawę (1 euro). Cena Internetu w akademiku wynosi 14 euro. Najkorzystniejszą siecią komórkową dla Polaków jest Fonic, Lebara czy Blau de 9 ct/min lub sms w kraju i 15 ct/min na stacjonarne za granicą, ponad oferty Vodafone
cieszyły się również dużym powodzeniem. W akademiku znajduje się pralnia na monety pranie kosztuje 2 euro, suszenie 1 euro, przy czym maszyny przyjmują tylko monety 50 centowe, dlatego każda otrzymana przy zakupach 50-centówka jest traktowana jak skarb. Komunikacja publiczna w Berlinie jest bardzo droga, ale nie dla studentów każdy z nich zobowiązany jest i tak do kupienia biletu semestralnego za ok. 200 euro, co wynosi taniej niż kupowanie biletów miesięcznych. Ponadto, każdy student jest zobowiązany po przyjeździe do zameldowania w ratuszu. Zameldowanie uprawnia do otrzymania pieniędzy powitalnych ( Begrüssungsgeld) w wysokości 100 euro. W celu otrzymania pieniędzy należy otworzyć niemieckie konto, co jest wielce przydatne przy wielu formalnościach jak płatność za Internet, a także jest niezbędne w przypadku zwrotu kaucji. Co więcej, wiele sklepów nie akceptuje kart płatniczych Mastercard ani Visa Electron, a karty płatnicze oferowane przez banki niemieckie to zazwyczaj Maestro, którymi bez większych problemów można płacić wszędzie. Jeżeli zaś chodzi o opieką medyczną to jej koszty wynoszą 10 euro za kwartał (opłata manipulacyjna pokrywający pełny zakres świadczeń jeśli posiada się polską EKUZ). Podobnie jak w Polsce, do lekarza specjalisty należy udać się ze skierowaniem od lekarza rodzinnego. Jeżeli komuś zdarzy się konieczność transportu karetką do szpitala, należy się upewnić, że numer ubezpieczenia został poprawnie spisany przy wypełnianiu dokumentów. W przeciwnym razie zostaniemy obarczeni wysokim rachunkiem, z którego zwrotem w NFZ bywają problemy. 10. ŻYCIE STUDENCKIE Życie studenckie w Berlinie stoi na najwyższym poziomie. Jednakże trzeba przyznać, że raczej wynika to z oferty klubów/pubów/ koncertów, które oferuje Berlin jako stolica kultury, aniżeli z działalności organizacji studenckich, samorządów jak to ma miejsce w Warszawie. To, co może być początkowo szokiem, to fakt, że za samo wejście do dobrych klubów w weekendy trzeba zapłacić średnio ok. 12 euro. Co się zaś tyczy sportu HWR nie oferuje żadnych zajęć sportowych, jednak bogata paleta jest w ofercie innych uniwersytetów. W cenie kilkanaście-kilkadziesiąt euro za semestr możemy uprawiać wszystkie możliwe dyscypliny. Warto też skorzystać z oferty kulturalnej kilkunastu teatrów w różnych językach, zniżkowych biletów studenckich do opery, kin, muzeów (na wszelkie możliwe tematy od historii komunikacji do homoseksualizmu) czy festiwali.
11. SUGESTIE BRAK 12. ADAPTACJA KULTUROWA W przypadku wyjazdu na wymianę do Berlina, nie trzeba się jakoś specjalnie przygotowywać. Po przyjeździe do tego miasta raczej nie doświadczymy wielkiego szoku kulturowego. Szczególnie wschodnia część miasta w dużym stopniu przypomina nam Polskę: tramwaje i kamienice takie jak w Szczecinie, architektura jednego z osiedli bliźniacza do osiedla MDM w Warszawie. Z tego powodu momentami można poczuć się jak w domu. Aczkolwiek warto zwrócić uwagę, że Niemcy mimo bliskiego sąsiedztwa Polski i tego samego kręgu kulturowego są nieco bardziej zdystansowani i konsekwentni i koniecznie wypada uważać na rowerzystów, którzy mają zdecydowanie więcej praw na chodnikach niż piesi. Mimo to, Berlin jako stolica europejska jest jednym z najmniej niemieckich miast w tym kraju, mówi się, że Berlin jest multi-kulti. I nie sposób się z tym nie zgodzić. Mieszka tu mieszanka ludzi z całego świata, dlatego gdy mowa o szoku kulturowym, raczej może on dotyczyć ludzi z różnych kręgów kulturowych, których w tym mieście spotykamy na każdym kroku. Oprócz tego Niemcy są bardzo pomocnym na co dzień społeczeństwem, nawet jeśli nie zawsze przychylnie patrzą na obcokrajowców. 13. OCENA Ogólnie 2 (dobry), merytorycznie 2 ( dobry)