Podstawowe pojęcia Pojęcia i nazwy stosowane w podręczniku Logo 7 W dalszej części niniejszego podręcznika będą występować podstawowe pojęcia i zasady: 01) System Identyfikacji Wizualnej (CI) zasady, wg których marka komunikuje się z Klientem, obejmują wszystkie skodyfikowane elementy występujące w layoutach oraz ich wzajemne relacje. 02) znak graficzny identyfikujący instytucję lub firmę, składający się z: logo nietypograficznego elementu graficznego logotypu (rysunek korony ), logotypu zawierającego logo i element typograficzny logotypu (napis Małopolska ) oraz kwadratowego pola, na którym się znajduje, logotyp Województwa Małopolskiego występuje w wersjach opisanych na str. 8-21. 03) Pole ochronne logotypu obszar wokół logotypu na którym nie może znajdować się żaden inny element layoutu. 04) Layout całość powierzchni projektu ze wszystkimi elementami. W przypadku projektów dotyczących obiektów w przestrzeni (np.: teczki, notesy itp.) pojęcie to obejmuje płaski widok wszystkich płaszczyzn. 05) Spad określenie na spad oznacza umieszczenie obiektu (zdjęcia, grafiki, paternu itp.) tak, by przekraczał jedną lub więcej krawędzi layoutu. 06) Wielkość czcionki (zwana inaczej stopniem czcionki) wartość oznaczająca wysokość czcionki wyrażoną w punktach typograficznych postscriptowych (pt), 07) Punkt typograficzny (pt) postscriptowy (cyfrowy) = 1/72 cala = 0,3528 mm, 08) Linia bazowa czcionki linia wyznaczona przez linię łączącą dolne podstawy dużych liter, 09) Interlinia (Odległość między wierszami) w tym przypadku wyznaczana przez odległość pionową między liniami bazowymi sąsiednich wierszy wyrażoną w pt, 10) uto odległość między wierszami zalecana przez projektanta dla danego typu i wielkości czcionki. W tym podręczniku najczęściej stosowane będzie to pojęcie w znaczeniu rozumianym w pakietach graficznych firmy dobe (Illustrator, Photoshop, InDesign). Oznacza ono odległość między liniami bazowymi. UWG: Niektóre firmy (np. Microsoft w programach pakietu Office) stosują pojęcie auto w stosunku do dodatkowej, pustej interlinii między wierszami, które traktują jak kolejny paragraf. W takim wypadku należy stosować do przenoszenia do następnego wiersza kombinację klawiszy shift+enter lub alt+enter. Wtedy następne wiersze traktowane są jako część tego samego paragrafu. Można też dla zaznaczonego tekstu włączyć funkcję Nie dodawaj pustej przestrzeni między paragrafami tego samego stylu ( Don t ad space between paragraphs of the same style ) w palecie Paragraf (Paragraph). Można też ustawić odstęp 0 pt, ale nie odpowiada on dokładnie pożądanej odległości. 11) Kerning, regulowanie odległości pomiędzy konkretnymi parami znaków w danym kroju pisma i jego odmianie. 12) Justyfikacja, Justowanie formowanie bloku tekstu poprzez wyrównanie położenia wierszy w celu nadania całości jednolitego, estetycznego wyglądu. 13) Blok Tekstowy zwarta forma tekstu zajmująca wydzieloną przestrzeń. W layoucie może znajdować się wiele bloków. 14) CMYK (CYN MGENT YELLOW BLCK) zestaw czterech podstawowych kolorów farb drukarskich stosowanych powszechnie w druku kolorowym w poligrafii i metodach pokrewnych (atramenty, tonery i inne materiały barwiące w drukarkach komputerowych, kserokopiarkach itp.). CMYK to jednocześnie jedna podstawowych przestrzeni barw w pracy z grafiką drukowaną. 15) RGB (RED GREEN BLUE) jeden z modeli przestrzeni barw, opisywanej współrzędnymi RGB. Jest to model wynikający z właściwości odbiorczych ludzkiego oka, w którym wrażenie widzenia dowolnej barwy można wywołać przez zmieszanie w ustalonych proporcjach trzech wiązek światła o barwie czerwonej, zielonej i niebieskiej. RGB jest szeroko wykorzystywany w urządzeniach wyświetlających obraz (np. telewizory, monitory komputerowe). 16) Pantone Pantone Matching System (PMS) to system identyfikacji kolorów opracowany przez firmę Pantone Inc. z US. Kolory oznaczane są numerem (np. PMS 130) z oznaczeniami dodatkowymi takich cech jak fluorescencja, metaliczność itp. Podstawowa skala opisuje 1114 kolorów. Powstają one przez zmieszanie 15 pigmentów (w tym białego i czarnego). Stąd ich odwzorowanie na skalach CMYK i RGB nie jest oczywiste. 17) Wersja monochromatyczna wersja w odcieniach jednego koloru (zazwyczaj czarnego). Obejmuje ona wszelkie wydruki jednokolorowe, np. z drukarki laserowej lub gazety. 18) Wersja achromatyczna wersja w jednym kolorze (zazwyczaj czarnym) w jednym odcieniu (bez przejść tonalnych). Obejmuje ona wszelkie wydruki jednokolorowe, np. z drukarki laserowej lub gazety. 19) Layouty pełnokolorowe (ang. full color ) layouty drukowane w skali CMYK lub pochodnych. 20) Layouty unijne (m.in. MRPO) materiały, druki i publikacje powstające w związku z wdrażaniem programów unijnych. Lorem ipsum dolorosa opus fabrikatum ips Opcja pozwalająca zachować właściwą odległość między wierszam Linia bazowa czcionki Interlinia
5% długości boku pola kwadratowego logotypu Budowa, pole ochronne i wielkości minimalne 03) wersja pionowa 9 Województwa Małopolskiego został przyjęty Uchwałą Nr 65/12 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 26 stycznia 2012 r. Koncepcja logotypu zakłada, że podstawą jego konstrukcji jest kwadrat w kolorze pomarańczowym. umieszczony jest na krawędzi layoutu przypominając metkę lub wszywkę. Sugeruje to pewną przezroczystość i niewielką ingerencję elementów CI w wygląd layoutu. zbudowany jest z 4 podstawowych elementów: napisu Małopolska (czcionka: DIN Pro Bold). korony. 3 żółtych plamek. kwadratowego pola. Wyróżniamy 3 wersje logotypów: 01) Kwadratowa wszystkie elementy logotypu znajdują się wewnątrz kwadratowego pola. Stosowana we wszystkich działaniach prowadzonych bezpośrednio przez Województwo Małopolskie oraz Wojewódzkie Samorządowe Jednostki Organizacyjne. Wszystkie elementy umieszczone są wzdłuż pionowej osi symetrii. Przeciwległe odstępy od krawędzi kwadratowego pola są wzajemnie sobie równe. Wysokość litery M w napisie Małopolska wynosi 11,43 % wysokości kwadratowego pola logotypu. 02) Pozioma Stosowana we wszystkich działaniach, w których Województwo Małopolskie występuje w roli Partnera, Współorganizatora i Współfinansującego, we wszystkich przypadkach, gdy względy kompozycyjne i kształt nośników nie pozwalają na zastosowanie wersji kwadratowej znaku graficznego oraz gdy zastosowanie logotypu poziomego poprawia rozpoznawalność i czytelność znaku graficznego. Napis Małopolska znajduje się poza obrębem kwadratowego pola logotypu. Leży on na osi poziomej wyznaczonej przez środek kwadratowego pola logotypu, w odległości równej 30 % wysokości tego pola. Wysokość litery M w napisie Małopolska wynosi 50 % wysokości kwadratowego pola logotypu. W przypadku layoutów dla beneficjentów środków unijnych oraz projektów, których efektem jest powstanie materiałów audiowizualnych bez względu na kształt layoutu stosuje się wyłącznie wersję poziomą logotypu. UWG: Po prawej stronie tego logotypu nie można umieszczać napisów dodatkowych. 03) Pionowa stosowana tylko w szczególnych przypadkach bardzo wąskich layoutów pionowych. Napis Małopolska znajduje się poza obrębem kwadratowego pola logotypu. Wersja ta powstaje na bazie wersji poziomej przez obrócenie wokół osi wyznaczonej przez środek kwadratowego pola logotypu. UWG: Nie stosować tej wersji bez wyraźnej konieczności. Pole ochronne w przypadku tego logotypu występuje tylko w okrojonej formie. Ponieważ sam logotyp może znajdować się na dowolnym tle (w tym zdjęcia i grafika), pole ochronne ogranicza się właściwie tylko do powierzchni elementów logotypu. Należy jednak unikać tła w podobnej kolorystyce do logotypu (ze względu na pogorszenie widoczności logotypu). UWG: Żaden z pozostałych elementów layoutu nie może przykrywać logotypu. logotypu jest determinowana czytelnością zawartych w nim napisów. Przyjmuje się, że prawidłowo można wydrukować i odczytać napis o wielkości nie mniejszej niż 4 pt. W tym jednak przypadku ważniejsza będzie czytelność wszystkich elementów graficznych. uzależniona została od długości boku pomarańczowego pola logotypu: Wersji kwadratowa 10 mm, Wersja pozioma 4 mm, Wersja pionowa 4 mm. 01) wersja kwadratowa 02) wersja pozioma Plamki Korona Kwadratowe pole znaku Napis 01) wersja kwadratowa 10 mm 02) wersja pozioma 4 mm 03) wersja pionowa 4 mm
5% długości boku pola kwadratowego logotypu Odmiana specjalna, międzynarodowa Kraków Region Odmiana specjalna logotypu przeznaczona jest do użytku w materiałach międzynarodowych, niepolskojęzycznych. Od odmiany podstawowej różni się obecnością napisu KRKÓW REGION, który znajduje się pod napisem Małopolska. Czcionka słowa KRKÓW Futura T CE Medium Oblique. Czcionka słowa REGION DIN PRO Bold. Wyróżniamy 3 wersje logotypów: 01) Kwadratowa wszystkie elementy logotypu znajdują się wewnątrz kwadratowego pola. Wysokość litery K w napisie KRKÓW REGION wynosi 55 % wysokości litery M w napisie Małopolska. Szerokość napisu KRKÓW REGION równa się szerokości napisu Małopolska. To wyznacza kerning czcionki napisu KRKÓW REGION 122. 02) Pozioma stosowana w materiałach niepolskojęzycznych zgodnie z zasadami opisanymi na stronie 8 niniejszego podręcznika. W przypadku materiałów unijnych bez względu na ilość miejsca i kształt layoutu stosuje się wyłącznie wersję poziomą logotypu. Wysokość litery K w napisie KRKÓW REGION wynosi 55 % wysokości litery M w napisie Małopolska. Szerokość napisu KRKÓW REGION równa się szerokości napisu Małopolska. To wyznacza kerning czcionki napisu KRKÓW REGION 122. UWG: Po prawej stronie tego logotypu nie można umieszczać napisów dodatkowych. 03) Pionowa stosowana tylko w szczególnych przypadkach bardzo wąskich layoutów pionowych. UWG: Nie stosować tej wersji bez wyraźnej konieczności. UWG: Żaden z pozostałych elementów layoutu nie może przykrywać logotypu. logotypu jest determinowana czytelnością zawartych w nim napisów. Przyjmuje się, że prawidłowo można wydrukować i odczytać napis o wielkości nie mniejszej niż 4 pt. W tym jednak przypadku ważniejsza będzie czytelność wszystkich elementów graficznych. uzależniona została od długości boku pomarańczowego pola logotypu: Wersji kwadratowa 17 mm, Wersja pozioma 4 mm, Wersja pionowa 4 mm. Pozostałe zasady budowy i stosowania są takie same jak logotypów odmiany podstawowej. Wyjątek stanowią bardzo wąskie layouty poziome i pionowe (stosunek krótszego boku do dłuższego mniejszy lub równy 20 %. W takich przypadkach logotyp musi być nieco mniejszy niż wynikałoby to z zasad umieszczania logotypu w layoucie opisanych na str. 14-19. Szczegółowo opisano to na str. 18-19. Odmiany kolorystyczne tego logotypu są dokładnie takie same jak dla odmiany podstawowej (str 12-13). 01) wersja kwadratowa 02) wersja pozioma Plamki Korona Kwadratowe pole znaku Napis Napis 01) wersja kwadratowa 17 mm 02) wersja pozioma 4 mm 03) wersja pionowa 4 mm 03) wersja pionowa 11
Kolory i odmiany kolorystyczne C/M/Y/K: 0/0/0/50 R/G/B: 147/147/37 C/M/Y/K: 0/0/0/100 R/G/B: 0/0/0 C/M/Y/K: 0/0/0/20 R/G/B: 214/214/214 13 Każda z wersji u może występować w 3 odmianach kolorystycznych: 01) Odmiana barwna zalecana do większości zastosowań. UWG: W przypadku stosowania logotypów odmiany barwnej w wersji poziomej i pionowej na ciemnym tle, kolor napisu Małopolska zostaje zmieniony na biały (jedyny dopuszczalny kolor). 02) Odmiana monochromatyczna głównie do wydruków i gazet czarnobiałych, gdy nie ma technicznych możliwości zastosowania odmiany barwnej. UWG: Nie można stosować tej odmiany na layoutach pełnokolorowych. W takim przypadku należy zastosować odmianę barwną. w skali szarości na ciemnym tle 03) Odmiana achromatyczna (w tym w kontrze) tylko do zastosowań specjalnych, gdy nie można użyć nawet odmiany monochromatycznej. Może być stosowana np. do produkcji niektórych gadżetów, tłoczeń itp. Wersja ta może występować w dwóch innych kolorach logotypu barwnego (w zależności od tła i wymogów technicznych): pomarańczowego (C/M/Y/K: 0/60/100/, Pantone 158C), niebieskiego (C/M/Y/K: 100/65/0/30, Pantone 288C). Wnętrze logotypu (korona, plamki) powinno być białe, jednak nie wyklucza się w szczególnych wypadkach przezroczystości o ile nie ograniczy ona czytelności znaku. Wymagane jest jednak w takim przypadku tło jednolite o kontrastowym w stosunku do logotypu zabarwieniu. Przykładem takiego logotypu są np. pióra ze str. 112 (logotyp biały na czarnym tle). UWG: Nie można stosować tej odmiany na layoutach pełnokolorowych. W takim przypadku należy zastosować odmianę barwną. Podstawą identyfikacji jest jednak odmiana barwna. Należy unikać pozostałych odmian, jeśli tylko można zastosować wersję barwną ze względów technicznych. 02) Kolorystyka logotypu odmiana monochromatyczna 03) Kolorystyka logotypu achromatyczna i w kontrze C/M/Y/K: 0/0/0/0 R/G/B: 255/255/255 C/M/Y/K: 0/0/0/100 R/G/B: 0/0/0 01) Kolorystyka logotypu odmiana barwna C/M/Y/K: 0/60/100/0 Pantone 158C R/G/B: 212/134/37 C/M/Y/K: 100/65/0/30 Pantone 288C R/G/B: 44/63/119 C/M/Y/K: 0/25/100/0 Pantone 123C R/G/B: 233/201/30 barwny na ciemnym tle Przykład odmiany achromatycznej wykorzystującej kolor niebieski logotypu na jasnym tle Przykład odmiany achromatycznej wykorzystującej kolor pomarańczowy logotypu na ciemnym tle
Zasady umieszczania logotypu w layoucie pionowym Moduły służące do wyznaczania marginesów i odległości powstające w oparciu o wysokość logotypu - 100% wysokości logotypu D 15 B - 50% wysokości logotypu Zasady umieszczania logotypu w layoucie różnią się nieco w zależ- C - 25% wysokości logotypu ności od tego, czy dotyczą layoutu pionowego, czy poziomego. Poniżej opisane są zasady umieszczania logotypu w layoucie D - 20% wysokości logotypu pionowym: 01) dotyka zawsze lewej krawędzi layoutu. nie może równocześnie dotykać innych krawędzi ani być umieszczony swobodnie. Od tej reguły dopuszcza się następujące wyjątki: szczególny kształt layoutu (np.: kubki, długopisy itp.), logotyp w wersji pionowej, bardzo wąskie layouty pionowe. 02) Stosunek wysokości kwadratowego pola logotypu do wysokości layoutu wynosi 10 %. Layout pionowy dwustronicowy dzielony w pionie 03) znajduje się w odległości równej swej wysokości (10 % wysokości layoutu) od górnego lewego narożnika layoutu. 04) W szczególnej sytuacji (brak miejsca na pozostałe elementy layoutu) wysokość kwadratowego pola logotypu może zostać zmniejszona do 5 % wysokości layoutu, przy założeniu, że wielkość logo nie może być mniejsza niż wielkość minimalna określona w tym podręczniku. Jednocześnie proporcjonalnie należy zmniejszyć odległość od lewego górnego narożnika layoutu. 05) W bardzo wąskich i nietypowych layoutach pionowych wysokość logotypu może zostać zwiększona nawet do 20 % wysokości layoutu. Gdy szerokość layoutu jest mniejsza niż 20 % jego wysokości logotyp w wersji kwadratowej może dotykać jednocześnie prawej krawędzi layoutu. Jego odległość od górnej krawędzi layoutu nadal powinna być równa wysokości Layout pionowy 4 C B kwadratowego pola logotypu. 06) Wielkość logotypu nie powinna się zwiększać płynnie tylko skokami równymi wysokości kwadratowego pola logotypu Layout kwadratowy Layouty pionowy szerokość 20% wysokości Layouty pionowy szerokość 20% wysokości Bardzo wąski layout pionowy szerokość 20% wysokości (patrz pkt 5) Bardzo wąski layout pionowy szerokość 15% wysokości (czyli co 10 %). 07) w wersji pionowej powinien być osadzony na osi pionowej layoutu. Może on dotykać lewej, górnej i prawej krawędzi layoutu (ekstremalnie wąskie layouty pionowe, gdy szerokość layoutu jest mniejsza niż 15 % jego wysokości). 08) Dla layoutów kwadratowych obowiązują takie same zasady jak dla layoutów pionowych. 09) Teksty i elementy graficzne layoutu nie mogą się znajdować bliżej od logotypu niż 2 % wysokości layoutu (20 % wysokości kwadratowego pola logotypu). 10) W przypadku layoutów dwu i wielostronicowych dzielonych w pionie, logotyp znajduje się tylko przy lewej krawędzi lewej skrajnej stronnicy. 11) W przypadku layoutów dwu i wielostronicowych dzielonych w poziomie, logotyp znajduje się tylko przy lewej krawędzi górnej skrajnej stronnicy. UWG: W takim przypadku obowiązuje stosunek wysokości kwadratowego pola logotypu do wysokości górnej strony: 20 % (jak w layoutach poziomych).
Layout poziomy 4 Zasady umieszczania logotypu w layoucie poziomym D 17 Zasady umieszczania logotypu w layoucie różnią się nieco w zależności od tego, czy dotyczą layoutu pionowego, czy poziomego. Poniżej opisane są zasady umieszczania logotypu w layoucie poziomym: 01) dotyka zawsze lewej krawędzi layoutu. nie może równocześnie dotykać innych krawędzi ani być umieszczony swobodnie. Od tej reguły dopuszcza się następujące wyjątki: Moduły służące do wyznaczania marginesów i odległości powstające w oparciu o wysokość logotypu - 100% wysokości logotypu szczególny kształt layoutu (np.: kubki, długopisy itp.), bardzo wąskie layouty poziome. 02) Stosunek wysokości kwadratowego pola logotypu do wysokości layoutu wynosi 20 %. 03) znajduje się w odległości równej swej wysokości (20 % wysokości layoutu) od górnego lewego narożnika layoutu. B - 50% wysokości logotypu C - 25% wysokości logotypu C B 04) W szczególnej sytuacji (brak miejsca na pozostałe elementy layoutu) wysokość kwadratowego pola logotypu może zostać zmniejszona do 10 % wysokości layoutu. Jednocześnie proporcjonalnie należy zmniejszyć odległość od lewego górnego narożnika layoutu. D - 20% wysokości logotypu Layout poziomy wysokość 40% szerokości 05) W bardzo wąskich i nietypowych layoutach poziomych zasada z pt. 4 ulega zmianie: Layout poziomy dwustronicowy dzielony w poziomie stosunek wysokości layoutu do szerokości mniejszy lub równy 40 %: logotyp zwiększa się do 40 % wysokości layoutu i zostaje umieszczony w odległości 20 % wysokości layoutu od lewego górnego rogu. stosunek wysokości layoutu do szerokości mniejszy lub równy 30 %: logotyp zwiększa się do 60 % wysokości layoutu i zostaje umieszczony na osi poziomej layoutu. stosunek wysokości layoutu do szerokości mniejszy lub równy 20 %: logotyp może dotykać też dolnej i górnej krawędzi layoutu Bardzo wąski layout poziomy wysokość 30% szerokości (patrz pkt 5) (wysokość logotypu równa się wysokości layoutu). 06) Wielkość logotypu nie powinna się zwiększać płynnie tylko skokami równymi wysokości kwadratowego pola logotypu (czyli co 20 %). 07) Dla layoutów kwadratowych obowiązują takie same zasady jak dla layoutów pionowych. 08) Teksty i elementy graficzne layoutu nie mogą się znajdować bliżej od logotypu niż 2 % wysokości layoutu (20 % wysokości kwadratowego pola logotypu). 09) W przypadku layoutów dwu i wielostronicowych dzielonych w pionie, logotyp znajduje się tylko przy lewej krawędzi lewej skrajnej stronnicy. Bardzo wąski layout poziomy wysokość 20% szerokości (patrz pkt 5) 10) W przypadku layoutów dwu i wielostronicowych dzielonych w poziomie, logotyp znajduje się tylko przy lewej krawędzi górnej skrajnej stronnicy. 11) Zasady umieszczania logotypów wersji kwadratowej i poziomej są takie same.
03) Ingerencja w kształt, zawartość i proporcje logotypu Niedozwolone zabiegi na logotypie Przykłady zmiany proporcji elementów logotypu 21 Proporcje, zawartość oraz kolorystyka logotypu są ściśle określone i opisane w tym podręczniku. Wszelkie zabiegi niezgodne z opisem są niedopuszczalne. Wyróżniamy następujące typy niedozwolonych zabiegów: 01) Zastosowanie logotypów w odmianach monochromatycznej i achromatycznej na layoutach pełnokolorowych. 02) Zmiana kolorystyki logotypu. 03) Ingerencja w kształt, zawartość i proporcje logotypu. 04) Ograniczanie widoczności logotypu. 01) Zmiana logotypu monochromatycznego i achromatycznego na layoutach pełnokolorowych Przykłady zmiany miejsc i kształtu elementów logotypu Obrócone logo w logotypie 02) Zmiana kolorystyki logotypu Przykłady zamiany kolorów podstawowych Przykłady zmiany zawartości logotypu Przykłady zmiany kolorów podstawowych na inne Przykłady zamiany nasycenia kolorów podstawowych 04) Ograniczenie widoczności logotypu Przesunięcie logotypu do narożnika Krawędzie layoutu Ucięcie fragmentu logotypu Zastosowanie logotypu mniejszczego od opisanych wielkości minimalnych Przykrycie logotypu innymi elementami layoutu (np. zdjęciem)