Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w Zespole Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Rybniku w roku szkolnym 2014/2015 I. L I T E R A T U R A 1. Obecność motywów mitologicznych w literaturze późniejszych epok. Omów 2. Obecność motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok. Omów 3. Motywy apokaliptyczne w literaturze. Omów żywotność tych motywów 4. Mit o Prometeuszu i jego literackie przetworzenia. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 5. Przedstaw różne oblicza Boga w wybranych tekstach literackich. 6. Motyw diabła w literaturze. Omów 7. Świat jako teatr. Omów funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych utworów literackich. 8. Rola przeznaczenia w życiu człowieka. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. 9. Tragizm jednostki w literaturze. Omów różne koncepcje tragizmu w wybranych utworach literackich. 10. Konflikty i różne sposoby ich rozwiązywania w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 11. Topos heroicznej śmierci w literaturze. Omów popularność tego motywu w różnych epokach literackich. 12. Dokonaj analizy różnorodnego ujęcia motywu miłości w wybranych utworach literackich. 13. Portrety matek w utworach literackich. Omów 14. Literackie obrazy rodziny. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. 15. Dziecko jako bohater literacki. Omów różne sposoby kreacji bohatera dziecięcego w wybranych utworach. 16. Bohater zbuntowany. Porównaj wybrane postacie literackie. 17. Samotność człowieka w otaczającym go świecie. Omów temat na podstawie wybranych utworów różnych epok literackich. 18. Bohaterowie samotni z wyboru i z konieczności. Rozważ problem na podstawie wybranych utworów literackich. 19. Konflikty międzypokoleniowe w literaturze. Omów motyw, odwołując się do wybranych utworów. 20. Refleksje na temat młodości na kartach literatury. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów. 1
21. Żartem i serio o wadach Polaków w wybranych utworach literackich różnych epok. 22. Motyw obłędu w literaturze. Omów 23. Zjawy, upiory, wampiry w literaturze polskiej i obcej. Uwzględnij przykłady i rozważ problem. 24. Topos Arkadii w wybranych utworach literackich. 25. Natura i jej funkcje w literaturze. Omów zagadnienie 26. Obrazy biesiad i uczt utrwalone w dziełach literackich różnych epok. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów. 27. Motyw tańca w literaturze. Przedstaw i omów funkcje tego motywu w wybranych utworach literackich. 28. Rola poety i poezji w różnych epokach literackich. Omów 29. Bohaterowie z kainowym piętnem. Omów wpływ popełnionej zbrodni na późniejsze życie wybranych postaci literackich. 30. Pieniądze źródło sukcesu czy przyczyna klęski bohaterów? Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów. 31. Praca jako miernik wartości człowieka. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do utworów literackich różnych epok. 32. Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest (J. Conrad). Przedstaw swoje refleksje na temat złożoności ludzkiej natury na podstawie dowolnie wybranych utworów. 33. Wierność ideałom jako próba ocalenia ludzkiej godności i honoru. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 34. Miasto przestrzeń, która ukształtowała bohatera i jego losy. Dokonaj analizy problemu, odwołując się do wybranych utworów literackich. 35. Nikt z nas nie jest bez winy (K. K. Baczyński). Przedstaw motyw kata i ofiary w literaturze podejmującej problematykę wojny i okupacji. 36. Katastrofizm generacyjny w utworach poetów apokalipsy spełnionej. 37. Wolna i zniewolona, w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach literackich. 38. Świat odwróconego dekalogu w literaturze XX wieku. Dokonaj analizy problemu 39. Literacki obraz Holocaustu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 40. Literacki obraz obozów koncentracyjnych. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 41. Różne spojrzenie na wieś w literaturze. Omów zagadnienie 42. Mity i legendy jako inspiracja literatury fantasy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 43. Problem władzy w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 44. Przedstaw różne oblicza totalitaryzmu w literaturze, odwołując się do wybranych utworów. 45. Ukaż różnorodne portrety kobiet w literaturze wybranych epok. 46. Zaprezentuj motyw wędrówki w literaturze polskiej i obcej. 2
47. Ukaż sposób funkcjonowania motywów fantastycznych w wybranych utworach literackich. 48. Straceńcy, marzyciele, społecznicy jako bohaterowie literaccy różnych epok. 49. Outsider jako bohater literacki. Zaprezentuj przykłady i dokonaj interpretacji problemu. 50. Lekarz jako bohater literacki. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich różnych epok. 51. Literatura jako podręcznik savoir vivre u. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów. 52. Różne sposoby ujęcia starości w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów. 53. Analizując wybrane przykłady literatury XIX i XX wieku, porównaj i omów wzajemne relacje Polaków i Żydów. II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Wciąż o Ikarach głoszą (E. Bryll). Mit o Ikarze i jego żywotność w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 2. Portret ojca w literaturze i sztuce. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł kulturowych. 3. Motyw tańca w literaturze i sztuce. Przedstaw i omów różne ujęcia tego motywu. 4. Motyw gór w literaturze i malarstwie. Omów funkcjonowanie tego motywu 5. Literackie i filmowe sceny pożegnań. Porównaj wybrane przykłady. 6. Motyw anioła w literaturze i malarstwie. Omów funkcjonowanie tego motywu 7. Motyw wody w literaturze i sztuce. Omów funkcjonowanie tego motywu 8. Kreacje władców w literaturze i filmie. Omów 9. Gotyk jako źródło inspiracji dzieł literackich i innych dziedzin sztuki. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów różnych epok. 10. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 11. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Omów zagadnienie, powołując się na adekwatne przykłady. 12. Motyw drogi w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu w wybranych dziełach. 13. Inspiracje antyczne w kulturze późniejszych epok. Omów zagadnienie 14. Inspiracje biblijne w kulturze późniejszych epok. Omów zagadnienie 15. Motyw vanitas w literaturze i sztuce różnych epok. Omów 3
16. Femme fatale w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw sposób ukazania wizerunku kobiety fatalnej 17. Kobiety grzeszne i grzeczne. Przedstaw różne wizerunki kobiet w literaturze i sztuce wybranych epok. 18. Jak zmieniał się ideał kobiecego piękna na przestrzeni dziejów? Omów na wybranych utworach literackich i plastycznych. 19. Motyw maryjny w literaturze i malarstwie. Przedstaw 20. Postać karierowicza w literaturze i filmie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 21. Motyw wsi w literaturze i malarstwie. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu 22. Piękna brzydota jako prowokacja artystyczna w literaturze i malarstwie. Rozważ problem, 23. Literatura i sztuka w służbie tolerancji. Rozważ problem odwołując, się do wybranych tekstów kultury. 24. Najsłynniejsze pary miłosne w literaturze i filmie. Omów ich kreacje 25. Literackie źródła filmowego horroru. Omów problem, porównując wybrane przykłady z literatury i filmu. 26. Impresjonizm w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie 27. Różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych. 28. Porównaj różne ujęcia motywu domu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 29. Dzieło literackie a jego adaptacja filmowa. Omów zagadnienie 30. Przeanalizuj motyw śmierci w literaturze i sztukach plastycznych. 31. Rozważ rolę motywów historycznych w literaturze i sztukach plastycznych. 32. Bóg w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy problemu 33. Motyw cierpienia w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 34. Jaka jest rola inspiracji mitologicznych w literaturze, filmie i w multimedialnych grach komputerowych? Odpowiedz na pytanie, analizując wybrane przykłady. 35. Motyw wędrówki w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie 36. Tradycje rodzinne i świąteczne w wybranych utworach literackich i w filmie. Dobierz właściwe przykłady i omów temat. 37. Literackie i pozaliterackie obrazy zniszczenia człowieczeństwa w systemach totalitarnych. Dokonaj interpretacji wymienionego problemu 38. Przedstaw motyw walki narodowowyzwoleńczej w literaturze i malarstwie. 39. Przedstaw motyw ogrodu w malarstwie i wybranych utworach literackich. 40. Stanisław Wyspiański malarz, dramaturg, poeta. Zaprezentuj sylwetkę twórczą artysty, odwołując się do konkretnych przykładów. 41. Literatura romantyczna a malarstwo romantyczne ukaż wspólną płaszczyznę ujęcia rzeczywistości. 4
42. Kreacja gangstera w literaturze i filmie XX i XXI wieku. Omów zagadnienie, 43. Kreacja bohatera wyobcowanego w literaturze i filmie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 44. Portrety ludzi szczęśliwych. Przedstaw na przykładzie różnych tekstów kultury. 45. Kreacja szpiega w literaturze i filmie XX i XXI wieku. Omów zagadnienie, 46. Emancypacja kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie, III. J Ę Z Y K 1. Wykorzystanie języka literackiego w świecie reklamy. Zanalizuj konkretne przykłady. 2. Język przemówień współczesnych polityków. Podaj przykłady oraz zanalizuj temat. 3. Omów cechy języka, jakim posługują się Twoi rówieśnicy. Zanalizuj zebrane przykłady. 4. Onomastyka w Twoim otoczeniu. Na wybranych przykładach przedstaw związek historii miejscowości z ich nazwami. 5. Sposoby funkcjonowania różnych odmian języka w dziele literackim. Zagadnienie opracuj na podstawie analizy wybranych tekstów. 6. Napisy nagrobne różnorodność treści, formy i przeznaczenia. Zbadaj i oceń podany problem. 7. Frazeologizmy we współczesnej polszczyźnie. Jaka jest ich geneza, znaczenie i rodzaje? Podaj przykłady. 8. Perswazyjna funkcja języka. Rozważ zagadnienie na podstawie wybranych tekstów literackich i publicystycznych. 9. Język prasy. Omów różne odmiany stylu publicystycznego na konkretnych przykładach. 10. Przedstaw różne cele stylizacji językowej w literaturze epoki pozytywizmu i Młodej Polski. 11. Zbadaj, jakie są przyczyny zapożyczeń językowych i oceń ich przydatność w języku współczesnym. 12. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu zaprezentuj cechy gwary śląskiej. 13. Odwołując się do wybranych przykładów tekstów pisanych i znajomości języka mówionego, przedstaw pokoleniowe zróżnicowanie gwary śląskiej. 14. Pastisz i parodia jako gra językowa. Przedstaw problem na wybranych przykładach z literatury, kabaretu i twórczości uczniowskiej. 15. Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych przysłów polskich. 16. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały z kampanii wyborczej (np. ulotki reklamowe, reklamy telewizyjne, hasła wyborcze itd.). 17. Scharakteryzuj język Internetu na wybranych przykładach tekstów. 18. Specyfika języka sprawozdawcy sportowego. Omów zagadnienie analizując wybrane relacje sportowe w prasie, radiu i telewizji.
5
19. Na podstawie analizy wybranych przykładów omów specyfikę języka tytułów i nagłówków prasowych. 20. Analiza językoznawcza nazw sklepów, firm czy restauracji w Twoim mieście. Określ pochodzenie tych nazw, budowę słowotwórczą i oceń ich trafność. 6