I Literatura: PROPOZYCJE TEMATÓW DO MATURY USTNEJ 2014 1. Mitologizacja i demitologizacja Polski i Polaków. Omów 2. Zdrajcy, szubrawcy, kreatury i kanalie. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby kreowania bohaterów negatywnych i ich funkcje. 3. Władza powołanie, pokusa, zaszczyt, zobowiązanie, namiętność. Do jakich refleksji na ten temat skłania Cię lektura wybranych dzieł literackich? 4. Omów różne wizerunki Boga w wybranych utworach literackich. 5. Różne oblicza samotności i portrety literackich samotników. Przedstaw problem w wybranych utworach. 6. Niepokoje i lęki człowieka w różnych epokach. Rozwiń problem w oparciu o wybrane utwory. 7. Różne funkcje natury w literaturze. Omów 8. Scharakteryzuj i oceń na wybranych przykładach, jaką rolę w społeczeństwie wyznaczyli inteligencji twórcy wybranych utworów literackich różnych epok. 9. Wskaż i omów motywy horacjańskie w literaturze polskiej oraz określ ich funkcje. 10. Wielkie karty naszej historii utrwalone w różnych formach zapisu literackiego. Zaprezentuj 11. Motyw tańca w literaturze. Wykaż różnorodne sposoby wykorzystywania toposu. 12. Marzyciele i idealiści w polskiej rzeczywistości XIX i XX wieku. Omów problem, analizując postawy wybranych bohaterów. 13. Różne ujęcia modelu rodziny w literaturze. Przedstaw je, odwołując się do wybranych tekstów literatury. 14. Literackie wizerunki przyjaźni i przyjaciół. Omów 15. Powstanie styczniowe jako źródło dramatów życiowych bohaterów utworów E. Orzeszkowej, B. Prusa, S. Żeromskiego i innych twórców. Przedstaw i porównaj, odwołując się do wybranych 16. Dylematy moralne bohaterów literackich. Określ ich przyczyny i konsekwencje, odwołując się do wybranych 17. Groteska jako kategoria estetyczna i sposób postrzegania świata. Rozważ na przykładach wybranych utworów literackich. 18. Pamiętnikarz jako autor, narrator i bohater swego dzieła. Na wybranych przykładach przedstaw różne sposoby realizacji tych ról.
19. Dramat polskiego emigranta w literaturze romantycznej i współczesnej. Przedstaw na wybranych przykładach. 20. Porównaj literackie wizje Polski jako kraju szczęśliwego w wybranych utworach XIX i XX wieku 21. Przedstaw rolę religii w życiu bohaterów literackich. Omów temat na podstawie wybranych tekstów. 22. Mogiły, ruiny, opustoszałe zamki znaki przemijania świata. Rozwiń temat na wybranych przykładach utworów różnych epok. 23. Koncepcja życia szczęśliwego. Omów problem 24. Motyw exegi monumentum w twórczości Horacego i jego reintepretacje w literaturze polskiej różnych epok. Przedstaw 25. Rola publicystów w kształtowaniu świadomości narodowej Polaków doby przedrozbiorowej. Zanalizuj i przedstaw problem w oparciu o wybrane utwory. 26. Etos rycerski w ujęciu poważnym i prześmiewczym. Omów na wybranych przykładach literackich. 27. Dzieło literackie jako świadectwo swego czasu. Omów problem, odwołując się do wybranych 28. Dokumentaryzm i paraboliczność. Porównaj dwie możliwości prezentacji świata w literaturze współczesnej. 29. Różne sposoby ujęcia problemu władzy w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 30. Literackie reinterpretacje mitów antycznych lub motywów biblijnych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska( 31. Literatura jako diagnoza stanu społeczeństwa. Odwołując się do utworów z różnych epok literackich, wykaż, że są one wiernym obrazem rzeczywistości. 32. Świat ludowych wierzeń i wartości oraz jego rola w literaturze. Omów na przykładzie wybranych tekstów literackich. 33. Człowiek współczesny egzystencjalista, humanista, ludożerca?. Odpowiedz na pytanie, analizując wybrane kreacje literackie. 34. Młodość czas buntu czy afirmacji? Rozważ problem, analizując kreacje wybranych bohaterów literackich. 35. Różne postawy człowieka wobec okrucieństw wojny. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów literatury dwudziestego wieku. 36. Praca jako sens życia człowieka. Omów funkcjonowanie tego tematu na dowolnych przykładach.
37. Kobieta postać drugoplanowa w literaturze? Przedstaw swoją opinię, odwołując się do przykładów z literatury polskiej i obcej. 38. Idea wyzwolenia narodowego jako motyw literatury czasów zniewolenia. Rozwiń temat w oparciu o wybrane utwory. 39. Relacje Bóg człowiek. Przedstaw problem w oparciu o wybrane przykłady z literatury. 40. Analizując wybrane utwory reprezentatywne dla różnych epok, określ, jakich postaw żądała narodu polskiego ówczesna historia. 41. Tradycje i obyczaje w literaturze polskiej. Zaprezentuj sposób i celowość ich przedstawienia w wybranych utworach literackich. 42. Różne ujęcia motywu matki w literaturze. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów literatury. 43. Praca i jej wpływ na osobowość człowieka. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 44. Biografia jako tworzywo literackie. Omów na przykładzie analizy utworów wybranego pisarza. 45. Literackie obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych 46. Polemiki, spory, prowokacje - starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych 47. Pan i jego sługa - przedstaw swoistość literackich kreacji i wzajemnych relacji. 48. Topos pielgrzyma w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcia, odwołując się do wybranych dzieł. 49. Rodzice i dzieci miłość łatwa czy trudna? Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 50. Wpływ literatury fantastycznej na kulturę XX wieku; dokonaj analizy zjawiska w oparciu o wybrane przykłady. II Korespondencja sztuk: 1. Portret artysty w literaturze i sztuce. Omów 2. Literackie i malarskie wyobrażenia Marii i Chrystusa/ innych postaci biblijnych. Omów 3. Surrealistyczna wizja świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Omów 4. Obraz PRL-u w literaturze i filmie. Przedstaw problem w świetle wybranych dzieł. 5. Katastroficzna wizja świata w poezji i malarstwie XX wieku. Zaprezentuj problem, odwołując się do wybranych dzieł.
6. Obraz Śląska w literaturze i filmie. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady. 7. Karykatura jako jeden ze sposobów prezentacji człowieka w różnych tekstach kultury. Omów 8. Literacka i plastyczna deformacja świata. Na wybranych przykładach pokaż i oceń ten sposób kreacji rzeczywistości. 9. Filmowe adaptacje dzieł literackich jako przykład interpretacji tekstu-pierwowzoru. Omów problem 10. Wybrani bohaterowie mitów jako archetypy funkcjonujące w różnych tekstach kultury. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych dzieł. 11. Echa powstań narodowych w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Omawiając zagadnienie, odwołaj się do znanych utworów literackich, obrazów malarzy polskich lub filmów. 12. Przedstaw różne sposoby kreowania postaci kobiecych w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 13. Tatrzańskie krajobrazy w poezji i malarstwie (paralele i różnice). Omów zagadnienie 14. Inspiracje malarskie i muzyczne w liryce. Omów 15. Radosna filozofia wiary św. Franciszka z Asyżu w literaturze, malarstwie i filmie. Omów 16. Przedstaw różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach [np. malarstwo, muzyka, film]. 17. Inspiracje antyczne lub biblijne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne. 18. Dzieło literackie a jego adaptacja teatralna. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych przykładów. 19. Polskie obrzędy ludowe jako inspiracja artystyczna. Omów na wybranych przykładach dzieł literackich, malarskich, muzycznych. 20. Pory roku w literaturze i sztuce. Pokaż różnorodność ujęć tego motywu, odwołując się do wybranych dzieł. 21. Różne sposoby kreowania bogów w literaturze i sztuce ( na wybranych przykładach ). 22. Przedstaw portret dziecka, analizując wybrane utwory literackie i obrazy polskich malarzy. 23. Fascynacje średniowieczem i barokiem w literaturze i sztuce późniejszych epok. Omów różnorodne ujęcia tego zjawiska w wybranych tekstach kultury. 24. Literackie i malarskie interpretacje wybranych wydarzeń historycznych. Przedstaw zagadnienie 25. Motyw maryjny w różnych dziedzinach sztuki. Przedstaw
26. Dzieło sztuki jako zwierciadło epoki. Uzasadnij, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki. 27. Cztery pory roku. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów różnych dziedzin sztuki. 28. Wielcy kochankowie. Przedstaw ich kreacje literackie, teatralne i filmowe. III Język: 1.Frazeologizmy jako tworzywo poetyckie w wybranych tekstach współczesnej liryki polskiej (np. S. Barańczaka, W. Szymborskiej, T. Różewicza, Z. Herberta). 2. Uroda leksyki i frazeologii staropolskiej. Korzystając z tekstów literatury dawnej (np. M. Reja, J. Kochanowskiego, J. Ch. Paska) i posługując się kryteriami poprawności językowej, przedstaw swoją listę znaków językowych godnych ocalenia. 3. Na przykładzie twórczości wybranych autorów omów funkcję aluzji literackiej w budowie przesłania utworu literackiego. 4. Różne oblicza lingwizmu. Omów zagadnienie na konkretnych przykładach literatury polskiej. 5. Nowomowa, czyli o języku władzy i propagandy w systemie totalitarnym. Rozwiń temat w oparciu o różne teksty literackie lub publicystyczne. 6. Jakie cechy gwary śląskiej dostrzegasz w wybranych tekstach folklorystycznych? Omów na przykładzie przysłów, dowcipów. 7. Omów cechy i funkcję stylizacji gwarowej w wybranych utworach XIX i XX wieku. 8. Omów rolę i sposoby tworzenia i neologizmów w twórczości wybranych pisarzy. 9. Zapożyczenie dowodem różnorodnych kontaktów Polaków z innymi narodami. Omów problem w odniesieniu do różnych epok. 10. Informatywna, ekspresywna i impresywna funkcja języka w reklamie. Omów na wybranych przykładach. 11. Wykorzystanie mowy potocznej jako tworzywa literackiego. Rozwiń problem, analizując wybrane utwory. 12. Na wybranych przykładach omów charakterystyczne dla wybranych epok cechy języka i stylu 13. Oryginalność języka wybranego poety. Omów zagadnienie, analizując jego utwory.
14. Jaką rolę pełnią nagłówki w prasie? Zanalizuj temat na przykładach różnego typu gazet i czasopism. 15. Na wybranych przykładach prześledź rozwój wybranego gatunku literackiego (języka i formy) np. ballady, bajki, sonetu. 16. Na wybranych przykładach z prasy różnych epok omów cechy stylu publicystycznego. 17. Językowe kształtowanie świata w poezji. Funkcje środków artystycznych. Omów na podstawie analizy utworu wybranego artysty. 18. Sposoby funkcjonowania rożnych odmian języka w dziele literackim. Zagadnienie opracuj na podstawie analizy wybranych tekstów. 19. Mowa ezopowa w literaturze rozwijającej się w warunkach cenzury. Przedstaw temat na przykładach wybranych tekstów. 20. Jak mówią bohaterowie powieści historycznych? Zanalizuj procesy archaizacyjne wybranych dzieł. 21. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów Opracowała J. Kusiak