Czasopismo redagowane przez uczniów i dla uczniów nie tylko gimnazjum! Kobylin, grudzień 2017 r. 2/72 MAGICZNY DZIEŃ Jest taki dzień w środku zimy, Pachnący barszczem, choinką. Wesołych świąt sobie życzymy, Karmiąc się szczęścia drobinką. Nadzieja wchodzi w nasze progi, Miłość otwiera ramiona, Dzień wszystkim nam drogi, Radość, smutek pokona. Pierwsza gwiazdka zaświeci, Życzliwość z uśmiechem się splata, W świat kolęda poleci, Wiara do serca wkracza. Przystańmy więc na chwilę, Nadzieja niech przetrwa rok cały, Uśmiech króluje codziennie, A wiara niech kruszy skały!
HISTORIA ŚW. MIKOŁAJA Święty Mikołaj kojarzy się wszystkim z czerwonym strojem i czapką, wielkimi saniami z reniferami oraz prezentami. Jednak taki obraz świętego Mikołaja to nic innego jak fałszywa kreacja, którą stworzyła popkultura i branża handlowa. Prawdziwa historia świętego Mikołaja jest inna. Był on biskupem Miry, który pomagał ubogim. Urodził się w Patarze na terenie obecnej Turcji około 270 roku. Od najmłodszych lat był bardzo pobożny i chętnie pomagał ubogim, co było o tyle łatwiejsze, że jego rodzice byli bardzo zamożnymi ludźmi. Pewnego dnia Mikołaj dowiedział się, że jeden z mieszkańców Patary popadł w biedę. Wychowywał on trzy córki, które z braku pieniędzy nie mogłyby wyjść za mąż. Biskup Miry wrzucił im przez okno sakiewkę z pieniędzmi, co uchroniło je przed biedą. Gdy został biskupem zasłynął wśród wiernych jako dobroczyńca i gorliwy duszpasterz. Uratował przed śmiercią trzech drobnych złodziejaszków, upraszając w Konstantynopolu cesarza Konstantyna I Wielkiego o darowanie im życia. Wiele cudownych historii o życiu biskupa Miry przyczyniło się do jego beatyfikacji i na zawsze rozsławiły imię Mikołaja jako orędownika biednych i potrzebujących pomocy. Niewiele osób wie, że św. Mikołaj jest także patronem marynarzy. Podczas jego pielgrzymki do Jerozolimy na morzu rozpętała się potężna burza. Wokół biskupa zgromadziła się cała załoga, prosząc o wstawiennictwo do Boga, który wysłuchał modlitw i statek ocalał. 2
W całym chrześcijańskim świecie kult świętego Mikołaja zaczął szybko się rozpowszechniać. Świadczy o tym przede wszystkim liczba kościołów, które nazywane były jego imieniem. W samym Rzymie jest ich 11, natomiast w Polsce aż 327. Popularyzację wizerunku świętego Mikołaja zawdzięczamy Holendrom, dla których jest patronem Amsterdamu. Od XVI wieku świętego Mikołaja wyobrażano sobie przypływającego statkiem zza oceanu i jeżdżącego na białym koniu. W Holandii zapiski o świętowaniu 6 grudnia pochodzą już z XIV wieku. Zwyczaj wręczania sobie prezentów w dzień św. Mikołaja przyjął się szybko także wśród innych mieszkańców, a 6 grudnia 1804 roku urządzono pierwsze mikołajki. Na temat tej tradycji w Polsce można przeczytać w tekstach z XVIII wieku. Ówczesne podarki były skromniejsze od dzisiejszych. Grzeczne dzieci dostawały jabłka, złocone orzechy, pierniki i drewniane krzyżyki. W miarę upływu czasu mikołajki nie były już kojarzone z rocznicą śmierci świętego, tylko z rubasznym, starszym panem w czerwonym stroju. Taki wizerunek świętego Mikołaja narodził się w Stanach Zjednoczonych w latach 30. ubiegłego wieku i przetrwał do dzisiaj. W dzisiejszych czasach świecka kultura przeniknęła naszą świadomość. Musimy pamiętać, że obchodzenie dnia świętego Mikołaja ma jeden cel - niesienie radości innym. Dlatego 6 grudnia myślmy przede wszystkim o tym, żeby zrobić coś dobrego dla drugiej osoby. Pamiętajmy także, żeby ta potrzeba rodziła się z serca, a nie z kolorowych wystaw i mody na mikołajki. Mikołaj Gorwecki 3
KOLĘDY Pierwsze kolędy były śpiewane przez Rzymian w ramach uroczystego uczczenia pierwszego stycznia, potem zwyczaj śpiewania pieśni przejęli chrześcijanie, aby czcić narodziny Jezusa. Kolędy śpiewane są w Polsce powszechnie i przez wszystkich. Ich teksty pisali najwięksi polscy poeci, a kompozytorzy tworzyli do nich muzykę. Są również związane z rodzimą twórczością ludową. W latach okupacji hitlerowskiej zabronione było śpiewanie hymnu Jeszcze Polska nie zginęła". W okresie Bożego Narodzenia śpiewano ze łzami w oczach, jako hymn polski, czwartą zwrotkę kolędy "Bóg się, rodzi": "Podnieś rękę Boże Dziecię, błogosław Ojczyznę miłą...". Każde dziecko zna kolędę,,dzisiaj w Betlejem'', która w radosny sposób opowiada o narodzinach Jezusa w ubogim żłobie. Co roku w Polsce odbywają się liczne przeglądy i festiwale kolędowe, z których największym, gromadzącym kilkadziesiąt tysięcy wykonawców jest Ogólnopolski Festiwal Kolęd i Pastorałek w Będzinie. Najstarsza zachowana polska kolęda to Zdrów bądź królu anielski pochodzi z 1424 roku. Zdrow bądź, krolu anjelski K nam na świat w ciele przyszły, Tyś zajiste Bog skryty, W święte czyste ciało wlity. Zdrow bądź, Stworzycielu Wszego stworzenia, Narodziłś się w ucirpienie Prze swego luda zawinienia. Zdrow bądź, Panie, ot Panny Jenżś się narodził za ny. Zdrow bądź, Jesu Kryste, krolu, Racz przyjęci naszę chwałę. Racz daci dobre skonanie Prze twej matki zasłużenie, Abychom cię wżdy chwalili, Z tobą wiecznie krolowali. Amen. Zuzanna Konieczna, Sandra Weber, Dorota Szpak 4
TRADYCJE ŚWIĄTECZNE W POLSCE Pierwsza gwiazdka, pięknie przystrojona choinka i opłatek to jedne z najważniejszych symboli Bożego Narodzenia. Warto poznać znaczenie tych znaków i związane z nimi tradycje. Pierwsza gwiazdka - jest symbolem Gwiazdy Betlejemskiej, której pojawienie się towarzyszyło narodzinom Jezusa. Dzięki niej pasterze, Trzej Królowie mogli dotrzeć do miejsca narodzin Zbawiciela. Dziś oczekujemy pierwszej gwiazdy na wigilijnym niebie, bo dopiero, gdy ona zabłyśnie, możemy według tradycji, siąść do stołu i podzielić się opłatkiem. Opłatek - jego nazwa wzięła się z łacińskiego słowa oblatum i znaczy tyle co dar ofiarny. Jest to nic innego, jak cienki kawałek wypieczonej mąki pszennej i wody. Na nim widnieją obrazy związane z Bożym Narodzeniem. Dzielenie się chlebem ma korzenie w pogańskich tradycjach. Z czasem przeszło ono na stałe do zwyczajów chrześcijańskich, a dziś dzielimy się opłatkiem przed wieczerzą wigilijną, składając sobie życzenia. Pamiętajmy, że powinny one być szczere. Wybaczamy sobie też wtedy wszystkie winy, aby zasiąść do kolacji pogodzeni i z czystymi sercami. 5
Sianko wigilijne - kładziemy pod białym obrusem na stole, przy którym będziemy spożywać wigilijną kolację. Symbolizuje oczywiście miejsce, w jakim przyszedł na świat Jezus szopkę i siano, na którym leżał po urodzeniu. Choinka ubierana zazwyczaj w dzień wigilijny lub 23 grudnia. Kiedyś były to przystrojone snopy siana bądź gałęzie. Z czasem zwyczaj przynoszenia do domu i ubierania w różne ozdoby sosnowego drzewka przeniósł się z Niemiec do innych chrześcijańskich krajów. Ozdoby choinkowe powinny być związane z symboliką Bożego Narodzenia, a na szczycie choinki wiesza się bombkę w kształcie gwiazdy betlejemskiej. Kiedyś wieszano jabłka, które prawdopodobnie symbolizowały biblijną przypowieść o Adamie i Ewie, dziś zastępujemy je szklanymi bombkami. Zielone drzewko to symbol życia i narodzin Zbawiciela. Lampki choinkowe powinniśmy zapalić po raz pierwszy dopiero po pojawieniu się pierwszej gwiazdki. 6
Stajenka - w niej narodził się Jezus. Jest także symbolem nas samych. Jesteśmy jak stajenka, w której nie zawsze jest czysto, w której dobro przeplata się ze złem. Jednak to właśnie do stajenki, a więc i do nas, zwykłych ludzi, przychodzi Jezus, rozświetla nasze życia i daje nam nadzieję, miłość i wiarę. Bóg rodzi się w nas! Pasterka - tradycyjna msza odprawiana w nocy z 24 na 25 grudnia. Symbolizuje czuwanie pasterzy przy żłobie Jezusa. Uczestniczymy w niej razem z najbliższymi. Jest najważniejszym momentem w czasie świąt Bożego Narodzenia. Zuzanna Konieczna, Sandra Weber, Dorota Szpak TRADYCJE I ZWYCZAJE ŚWIĄTECZNE NA ŚWIECIE Anglicy już w połowie listopada zaczynają świąteczne przygotowania. Główne ulice w Londynie wyglądają w tym okresie najpiękniej, a na Trafalgar Square można spotkać większość mieszkańców gromadzących się wokół olbrzymiej choinki, gdzie wraz z występującymi chórami z różnych stron świata śpiewają kolędy. Anglicy nie obchodzą Wigilii. Świąteczny posiłek spożywają w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia. Tradycyjnym daniem jest pieczony indyk nadziewany kasztanami oraz tzw. christmas pudding rodzaj deseru. Dopiero w drugi dzień świąt otwierają otrzymane prezenty. W Argentynie święta Bożego Narodzenia obchodzone są bardzo hucznie. Przy ogromnym stole zastawionym jedzeniem mieszkańcy wraz z rodziną, znajomymi i sąsiadami bawią się i żartują. Głównym i najważniejszym daniem jest pieczony prosiak, a dopiero o północy zaczyna się konsumowanie słodyczy, zabawa i tańce do samego rana. W tych harcach uczestniczą również dzieci. 7
W Australii, ze względu na klimat, święta Bożego Narodzenia spędza się w niecodziennej scenerii. W ten najważniejszy dzień mieszkańcy gromadzą się na plażach, rozkładają śnieżnobiałe obrusy, jedzą pieczone indyki, małe ciasteczka z bakaliami o wymyślnych kształtach, owocowe puddingi i ciasto przypominające polski keks. Nie brakuje również prezentów, które można znaleźć pod choinką, w ogromnej wełnianej skarpecie. Oprócz tego wysyłają wszystkim znajomym kartki świąteczne, a otrzymane prezentują pod choinką. Podobnie jak w pozostałe dni w roku Grecy wieczór wigilijny najchętniej spędzają poza domem, spotykając się z przyjaciółmi w barach, klubach i restauracjach. Domowa wieczerza wigilijna spożywana jest o bardzo późnej porze. Najważniejszym daniem jest faszerowany indyk, z pikantnym, ryżowo - mięsnym nadzieniem. Boże Narodzenie trwa tutaj chyba najdłużej na świecie, bo aż 12 dni. I aż dwukrotnie w tym czasie Grecy obdarowują się nawzajem nieprawdopodobną liczbą prezentów, które przynosi święty Bazyli. W Hiszpanii bardziej świątecznie niż Boże Narodzenie obchodzi się święto Trzech Króli. Wtedy to do miasta zawija statek, który na swym pokładzie przywozi Króli. Hiszpanie odwiedzają znajomych i rozdają keks. Francuzi przygotowują na Wigilię ostrygi i białą kiełbasę, a prezenty wkłada do butów grzecznym dzieciom sam mały Jezusek. W Finlandii wigilijną potrawą jest marchewkowa zapiekanka oraz śledzie w sosie musztardowym. Węgrzy gustują w rybie smażonej z frytkami, a na wigilijny stół sypią soczewicę symbol dostatku. Kanadyjczycy delektują się pieczonym indykiem. Ogromna jest też różnorodność ciast. Mirela Trawińska 8
WIGILIJNE POTRAWY Poniżej znajdziecie listę potraw, których nie może zabraknąć na wigilijnym stole. 1. Karp smażony lub karp w galarecie. 2. Barszcz z uszkami (wymiennie żurek, zupa grzybowa, zupa owocowa, zupa rybna). 3. Kapusta z grochem. 4. Pierogi z kapustą i grzybami. 5. Fasola z suszonymi śliwkami. 6. Paszteciki z grzybami. 7. Kasza z suszonymi grzybami. 8. Kotleciki z ryżu z sosem grzybowym. 9. Makiełki. 10. Kutia. 11. Zupa migdałowa. 12. Kulebiak z kapustą i grzybami. Mirela Trawińska 9
KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 10
ZIMOWA HERBATKA Składniki: garść czarnej herbaty liściastej, kilka kawałków kory cynamonu, ok. 10 ziaren goździka, 1 łyżka ziaren zielonego kardamonu, 4-6 cm obranego i pokrojonego w plastry korzenia imbiru, 2 cytryny sparzone i dokładnie wyszorowane, 2 pomarańcze sparzone i dokładnie wyszorowane, do posłodzenia cukier trzcinowy lub jasny miód. Wykonanie: W garnku zagotuj wodę z herbatą i przyprawami, podgotuj kilka minut, aby nabrała mocy i aromatu. Pokrój w grube plastry 1 cytrynę i 1 pomarańczę i wrzuć do garnka. Gdy napar trochę przestygnie wyciśnij sok z 1 cytryny i 1 pomarańczy. Dodaj go do herbaty. Na końcu posłódź do smaku. Napój wlej przez sitko do pięknych kubków i podawaj gorący. Adrianna Kędziora 11
Spis zawartości numeru 2 HISTORIA ŚW. MIKOŁAJA... 2 KOLĘDY... 4 TRADYCJE ŚWIĄTECZNE W POLSCE..... 5 TRADYCJE I ZWYCZAJE ŚWIĄTECZNE NA ŚWIECIE...... 7 WIGILIJNE POTRAWY.......9 KRZYŻÓWKA ŚWIĄTECZNA......10 ZIMOWA HERBATKA... 11 Na całokształt czasopisma pracowali: uczniowie z klasy III a, III b, III c, III d oraz p. A. Durczynska, p. J. Tadaszak. 12