sty 05 sty 06 sty 07 sty 08 sty 09 sty 10 sty 11 sty 12 sty 13 sty 14 sty 15 sty 16 sty 17 sty 18 sty 19 R-Forecaster Miesięczny Przegląd Rynkowy 12 października 2017 GŁÓWNE ZAŁOŻENIA NASZYCH PROGNOZ: Konsolidacja EURUSD poniżej szczytu przy 1,21. Decyzja EBC 26 października, postępy w zmianach podatkowych w USA i wybór nowego prezesa Fed kluczowe w najbliższym czasie. Oczekiwania na podwyżki stóp w Polsce mogą umocnić PLN w końcówce roku. Ryzykiem konflikt Polska-UE USDPLN tymczasowe wybicie, ograniczone do okolic 3,75 Frank pod presją łagodnej polityki szwajcarskiego banku centralnego WAŻNE DLA RYNKÓW Ile podwyżek stóp w USA w 2018 roku? Ubiegły miesiąc przyniósł wyraźną zmianę oczekiwań co do przyszłości stóp procentowych w Stanach Zjednoczonych. W trakcie letnich 6,00 4,00 miesięcy uczestnicy rynku z dużym sceptycyzmem oceniali szanse na realizację prognoz Fed, zakładających jeszcze jedną 2,00 0,00 podwyżkę stóp procentowych w tym roku oraz kolejne trzy podwyżki w przyszłym roku (zgodnie z naszymi prognozami). W ostatnich tygodniach natomiast rynek w większym stopniu zaczął wyceniać możliwość kolejnych Stopa bazowa Fed Libor USD 3M - prognoza Libor USD 3M Stopa bazowa Fed - prognoza podwyżek kosztu kredytu w USA w nadchodzących kwartałach. Prawdopodobieństwo podwyżki stóp procentowych w grudniu jest już szacowane na ponad 75% wobec zaledwie 35% dwa miesiące temu. Zmiana ta zarówno wsparła w ostatnich tygodniach 1
notowania dolara, spowodowała wzrost rentowności amerykańskich obligacji, jak i zaszkodziła sentymentowi do rynków wschodzących (w tym i PLN). Przyczyn tej zmiany należy upatrywać w dwóch czynnikach. Po pierwsze wpływ na zmianę oczekiwań ma retoryka Fed. Przedstawiciele amerykańskiego banku centralnego, w tym prezes J. Yellen, wskazują, że zamierzają podnosić stopniowo stopy procentowe nawet przy pozostającej poniżej celu inflacji (stanowiący punkt odniesienia dla Fed wskaźnik inflacji PCE wyniósł w sierpniu tylko 1,4% wobec celu 2%). Oceniają oni, że dynamika cen w USA przyspieszy w nadchodzących kwartałach, wspierana przez dobrą sytuację na rynku pracy. Ponadto w komunikacie po decyzji Fed wskazał m.in., że nie spodziewa się długotrwałego efektu ostatnich huraganów w USA na gospodarkę, co dodatkowo sprzyja kontynuacji założonej ścieżki podwyżek. Przestrzeń do podwyżek stóp w USA wzrośnie też jeżeli administracja D. Trumpa z powodzeniem przeprowadzi reformę systemu podatkowego, wyraźnie obniżając obciążenia z tego tytułu wobec podmiotów gospodarczych. Wsparcia dla prognozy Fed (i naszej) dostarczają też zaplanowane na 2018r. zmiany w składzie FOMC. Prawa głosu utracą dwaj zwolennicy łagodniejszej polityki monetarnej (Ch. Evans i N. Kashkari), a zyskają bardziej jastrzębi przedstawiciele (L. Mester, J. Williams). Źródłem niepewności w tym kontekście jest natomiast stanowisko prezesa Fed. Kadencja J. Yellen kończy się bowiem w lutym 2018r. i nie ma pewności, że D. Trump zdecyduje się ją przedłużyć decyzję ma podjąć jeszcze w tym miesiącu. Postępy w drodze do zmian systemu podatkowego USA Drugim czynnikiem mającym wpływ na modyfikację oczekiwań co do poziomu stóp procentowych w USA mają sygnały postępu w pracach nad reformą systemu podatkowego. We wrześniu prezydent D. Trump przedstawił projekt planowanych zmian podatkowych, na początku października udało się natomiast przegłosować projekt budżetu na przyszły rok, będący pierwszym konkretnym krokiem na drodze do zmian podatkowych. Reforma podatków w USA (jeśli uda się ją wprowadzić) powinna stanowić kolejny argument za przyspieszeniem inflacji w kolejnych kwartałach. Rentowności amerykańskich obligacji skarbowych (%) 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Źródło: Bloomberg 2Y 5Y 10Y 2
sty 10 lip 10 sty 11 lip 11 sty 12 lip 12 sty 13 lip 13 sty 14 lip 14 sty 15 lip 15 sty 16 lip 16 sty 17 lip 17 sty 18 lip 18 sty 19 sty 05 sty 06 sty 07 sty 08 sty 09 sty 10 sty 11 sty 12 sty 13 sty 14 sty 15 sty 16 sty 17 sty 18 sty 19 EBC u progu ograniczenia programu QE Rynek oczekuje również zmian w polityce monetarnej Europejskiego Banku Centralnego. Zarówno komentarze większości przedstawicieli EBC, jak również opublikowane w ubiegłym 6,00 tygodniu minutki z wrześniowego posiedzenia 5,00 4,00 banku, sugerują, że na zaplanowanym na 26 3,00 października posiedzeniu EBC podjęta 2,00 zostanie decyzja o ograniczeniu skali 1,00 luzowania ilościowego. Możliwym 0,00 scenariuszem jest wydłużenie terminu -1,00 obowiązywania programu skupu do września przyszłego roku (z grudnia br. obecnie) przy Stopa bazowa EBC Stopa bazowa EBC - prognoza Euribor 3M Euribor 3M - prognoza jednoczesnym ograniczeniu wartości skupowanych aktywów z 60 mld euro do 30 mld euro miesięcznie. Spodziewamy się, że EBC zachowa elastyczność działania, zwłaszcza biorąc pod uwagę siłę euro im silniejsza wspólna waluta tym dłużej trwać może QE. Bez zmian w kolejnych kwartałach pozostawać powinny natomiast stopy procentowe w strefie euro, za czym przemawiają nowe (obniżone) prognozy EBC odnośnie inflacji, kształtujące się wyraźnie poniżej celu banku (definiowanego jako blisko, ale poniżej 2%) nawet w 2019r. RPP niewzruszona kondycją gospodarki i rosnącymi płacami Dobrze znaną, neutralną retorykę utrzymuje tymczasem Rada Polityki Pieniężnej. Komunikat Rady po posiedzeniu, które odbyło się na 5,00 początku października, koncentrował się na niskich stopach za granicą i umiarkowanym 3,00 poziomie inflacji w kraju, natomiast nie zawierał wielu odniesień do sytuacji na rynku pracy. Więcej informacji w tym obszarze 1,00 pojawiło się jednak na konferencji po posiedzeniu. Obecni na niej członkowie RPP wydawali się traktować ostatnie przyspieszenie płac notowane w polskiej gospodarce jako jednorazowe, wskazując na wciąż duże rezerwy Stopa bazowa NBP Stopa bazowa NBP - prognoza Wibor 3M Wibor 3M - prognoza siły roboczej. Prezes A. Glapiński wskazał też na brak napięć inflacyjnych w krajach naszego regionu, przy jednocześnie bardzo wysokiej dynamice płac, co jego zdaniem stanowi dodatkowy sygnał, że wzrost wynagrodzeń niekoniecznie gwarantuje przyspieszenie wzrostu cen. Wszystko to w ocenie członków RPP stanowi argument za utrzymywaniem stóp procentowych bez zmian w kolejnych kwartałach. W szybką reakcję RPP nie wierzy rynek konsensus Bloomberga zakłada pierwszą podwyżkę w czwartym kwartale 2018r. Warto podkreślić, że argumentem za podwyżką nie jest naszym zdaniem wrześniowe wybicie inflacji do 2,2%r/r (z 1,8%), które powinno być chwilowe pod koniec roku spodziewamy się ponownie odczytów poniżej 2%. Polityka w Europie już nie wspiera notowań, a stanowi czynnik ryzyka Ostatnie wydarzenia polityczne w Europie zaburzyły wyłaniający się wcześniej w tym roku, pozytywny obraz polityczny w strefie euro, który silnie wspierał notowania europejskich aktywów i był jednym ze źródeł wzrostów kursu EURUSD w ostatnich miesiącach. Źródłem tej zmiany jest zarówno obecny kryzys polityczny 3
w Hiszpanii, jak również nieco gorszy od oczekiwań wynik w wyborach parlamentarnych w Niemczech koalicji na czele której stoi kanclerz A. Merkel. Rozmowy koalicyjne w Niemczech będą obejmowały zwycięską w wyborach koalicję CSU-CDU oraz mniejsze parte: liberalną FDP oraz Partie Zieloni. Z wypowiedzi szefa sztabu A. Merkel wynika, że CSU/CDU chciałby, aby rozmowy koalicyjne zakończyły się do końca roku. Kluczowym czynnikiem z punktu widzenia rynków okazać się może pozycja przedstawicieli FDP w przyszłym rządzie. Lider partii Christner Linder wydaje się być najpoważniejszym kandydatem do objęcia stanowiska ministra finansów. Lindner jest znany z pro-biznesowego stanowiska. Z drugiej strony nie jest on jednak zwolennikiem pogłębienia integracji europejskiej, co może utrudniać plany reform strukturalnych w strefie euro, które zaproponował we wrześniu francuski prezydent E. Macron. Relacje polskiego rządu z UE wciąż źródłem niepewności Najważniejszym lokalnym czynnikiem ryzyka ograniczającym m.in. siłę złotego jest obecnie niepewność związana z konfliktem na linii polski rząd-komisja Europejska. Sytuacji nie zmieniły przedstawione we wrześniu przez Prezydenta A. Dudę projekty ustaw zmian w systemie sądownictwa. Wciąż nie jest jasne czy uzyskają one poparcie większości parlamentarnej. Co ważniejsze jednak, nawet po uwzględnieniu modyfikacji w porównaniu z początkową propozycją PiS, zmiany te wciąż raczej napotkają sprzeciw ze strony Unii Europejskiej i mogą się przełożyć się na pogłębienie sporu. W negatywnym scenariuszu, którego wciąż nie można wykluczyć, prowadzić może to do prób nałożenia sankcji na Polskę. Tabela: Polityka monetarna wybranych banków centralnych Stopa bazowa Moment cyklu Następna zmiana* Fed 1,00-1,25 Podwyżki XII 2017 / XII 2017 EBC 0,00 Bez zmian Q1 2019 / Q1 2019 Inne narzędzia SNB -1,25/-0,25 Bez zmian I 2019/ - Nieregularne interwencje na rynku walutowym RPP 1,50 Bez zmian Q3 2018 / Q4 2018 *Prognoza RBPL / konsensus Bloomberg Komentarz QE W 2018r. oczekujemy dobrej kondycji gospodarki, w tym rynku pracy (stopa bezrobocia poniżej 4%). Inflacja po chwilowym spadku w Ikw. pod wpływem efektu bazy, powinna wzrosnąć do celu w kolejnych kwartałach, co przemawia naszym zdaniem za trzema podwyżkami w całym 2018r. QE Oczekujemy w październiku ogłoszenia ograniczania QE począwszy od stycznia 2018r. do 30mld euro z 60mld obecnie. Termin QE może zostać wydłużony do IX 2018 z XII 2017 obecnie. Dalsze decyzje o tempie wygaszania podejmowane będą elastycznie w zależności od kondycji gospodarki, inflacji i siły euro. Brak SNB nie dyskutuje nad odejściem od obecnej, ekspansywnej polityki i jest nadal gotowy na interwencje na rynku FX w razie potrzeby. Po wakacyjnym osłabieniu CHF presja na takie działania spadła. Pierwszych zmian w polityce oczekujemy dopiero w 2019r. RPP pozostaje neutralna mimo dobrych danych z gospodarki. Sądzimy, że wraz z powrotem trendu wzrostowego inflacji w 2018r. Rada zdecyduje się na podwyżki w połowie przyszłego roku. 4
cze-14 lis-14 kwi-15 wrz-15 sty-16 cze-16 lis-16 kwi-17 wrz-17 lut-18 lip-18 PROGNOZY WALUTOWE EURUSD Zmiana oczekiwań co do przyszłości stóp procentowych w USA oraz sygnały postępu w pracach nad reformą podatków pomagały w ostatnich tygodniach notowaniom dolara. Z drugiej strony niekorzystny wpływ na notowania euro miała niepewność związana z sytuacją polityczną w Hiszpanii. W konsekwencji kurs EURUSD zszedł na początku października w okolicę 1,17 - najniżej od połowy sierpnia. Ostatnie dni przyniosły jednak odbicie od tych poziomów, wspierane miedzy innymi przez informacje z Katalonii, gdzie Parlament nie zdecydował się na razie ogłaszać secesji regionu. Notowania euro wspiera również oczekiwanie 1,40 na posiedzenie EBC 26 października, kiedy to bank ma ogłosić plan ograniczenia luzowania 1,30 ilościowego. Do czasu tej decyzji spodziewamy się ruchu bocznego kursu EURUSD poniżej 1,20 tegorocznych szczytów (1,2090) a powyżej 1,10 ostatnich minimów (1,1670). Próba wybicia na nowe tegoroczne szczyty 1,00 mogłaby mieć miejsce w przypadku bardziej agresywnego ograniczania QE (tak odczytane EURUSD Prognoza EURUSD może zostać zredukowanie miesięcznej wartości skupowanych obligacji do 30 mld euro lub do niższej wartości). Odwrotny efekt miałoby niewielkie ograniczenie skupu lub brak deklaracji do kiedy ma trwać program QE. Kluczowym czynnikiem z punktu widzenia notowań pary pozostawać będzie również kwestia reformy podatkowej w USA. Pomimo postępu w pracach nad zmianami podatkowymi sygnały utrzymujących się podziałów w gronie polityków Partii Republikańskiej co do ostatecznego ich kształtu ograniczają na razie apetyt na dolara. Ostatecznie zakładamy jednak, że zakres i wpływ zmian podatkowych, ze względu na ograniczenia budżetowe, nie będzie na tyle duży, aby trwale zaszkodzić obserwowanemu od początku roku wzrostowi kursu EURUSD. Wpływ na notowania kursu w nadchodzących tygodniach będzie miała również decyzja ws. nowego szefa Fed. Najbardziej prawdopodobni obecnie kandydaci do tej funkcji: K. Warsh oraz J. Powell maja dosyć odmienne nastawienie do polityki monetarnej (podczas gdy Powell uważany jest za gołębia, Warsh ma reputację zwolennika szybkich podwyżek stóp). Za głównego faworyta uważany jest obecnie J. Powell i jego wybór powinien mieć raczej umiarkowany wpływ na notowania EURUSD. Nominacja K. Warsha, gdyby to na nią zdecydować miał się jednak prezydent D. Trump, byłaby argumentem przemawiającym za pozostaniem kursu poniżej poziomu 1,20. Złoty Ostatnie zaostrzenie retoryki Fed nie sprzyjało złotemu, zwłaszcza, że kontrastuje wciąż z uparcie neutralnym nastawieniem polskiej RPP. W efekcie EURPLN utrzymywał się blisko bariery 4,30, notując szczyt w końcówce września nad 4,33. 5
gru-14 maj-15 paź-15 mar-16 sie-16 sty-17 cze-17 lis-17 kwi-18 gru-14 maj-15 paź-15 mar-16 sie-16 sty-17 cze-17 lis-17 kwi-18 gru-14 maj-15 paź-15 mar-16 sie-16 sty-17 cze-17 lis-17 kwi-18 Głównym źródłem ryzyka dla złotego w najbliższych tygodniach jest natomiast sytuacja polityczna w Polsce i spór na linii polski rząd Komisja Europejska. Potencjał wzrostowy kursu EURPLN powstrzymywać powinna na razie jednak naszym zdaniem okolica 4,35. Negatywny wpływ ze strony polityki powinien zanikać pod koniec roku gdy będzie już większa 4,45 4,35 4,25 4,15 4,05 3,95 pewność co do zmian w systemie sądownictwa. Niewykluczone jednak, że już w listopadzie zobaczymy mocniejsze poziomy złotego. Mimo neutralnego nastawienia RPP prawdopodobne EURPLN Źródło: RBPL, Bloomberg Prognoza EURPLN podwyższenie prognoz PKB w listopadowej projekcji, w połączeniu z dobrymi danymi o PKB w końcówce miesiąca (wzrost sięgnąć może nawet 4,5%r/r) powinny sprzyjać przesunięciu oczekiwań co do podwyżek stóp w Polsce (konsensus zakłada pierwszą podwyżkę dopiero w IV kw. 2018r., my w połowie roku). To zaś powinno przełożyć się na testowanie poziomów poniżej 4,25 na EURPLN. Zewnętrznym czynnikiem ryzyka dla prognozy umocnienia złotego jest reforma podatków w USA i jej wpływ na tempo podwyżek stóp procentowych w USA. Zakładamy jednak, że proces wprowadzania jej 4,30 w życie może się opóźniać. Dodatkowo skala 4,10 zmian podatkowych w USA ze względu na ograniczenia budżetowe może okazać się 3,90 raczej umiarkowana. Przemawia to za 3,70 ograniczonym, negatywnym wpływem na 3,50 złotego, co w przypadku kursu USDPLN oznacza, naszym zdaniem, że potencjał 3,30 wzrostowy zapoczątkowanego we wrześniu odbicia kursu nie przekracza 3,75. Natomiast zakładane przez nas umocnienie złotego w końcówce roku powinno sprowadzić kurs z powrotem poniżej poziomu 3,60. USDPLN Prognoza USDPLN Frank szwajcarski Spodziewamy się, że presja na osłabienie franka widoczna w notowaniach kursu EURCHF będzie się utrzymywała w najbliższym czasie, za czym przemawia dywergencja w polityce EBC oraz szwajcarskiego banku centralnego. Ten pozytywny wpływ ograniczać może jednak niepewność polityczna, która nadal może wywierać negatywny wpływ na wycenę polskiej waluty. W przypadku kursu CHFPLN spodziewamy się dlatego w nadchodzących tygodniach ruchu bocznego w zakresie 3,65-3,80. 4,45 3,95 3,45 CHFPLN Prognoza CHFPLN 6
ul. Grzybowska 78 00-844 Warszawa Departament Sprzedaży Rynków Finansowych Telefon: + 48 22 585 37 86 Faks: + 48 22 585 33 68 www.raiffeisenpolbank.com Dealing: Bydgoszcz tel.: (22) 585 37 73 Gdańsk tel.: (22) 585 37 71 Katowice tel.: (22) 585 37 69 Kielce tel.: (22) 585 37 70 Kraków tel.: (22) 585 37 70 Lublin tel.: (22) 585 37 75 Łódź tel.: (22) 585 37 75 Poznań tel.: (61) 585 37 72 Rzeszów tel.: (22) 585 37 75 Szczecin tel.: (22) 585 37 71 Toruń tel.: (22) 585 37 72 Warszawa tel.: (22) 585 37 78 Wrocław tel.: (22) 585 37 74 Zielona Góra tel.: (22) 585 37 73 Dane na dzień: 2017-10-12 Raport opublikowano: 2017-10-12 Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska SA: Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. 7