CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH PARAMETRÓW JAKOŚCI WODY ZASILAJĄCEJ ZUW GOCZAŁKOWICE Anna Nowacka1, Maria Włodarczyk-Makuła2, Damian Panasiuk3 1),2) Politechnika 3) NILU Częstochowska, Wydział InŜynierii i Ochrony Środowiska, Polska Sp. z o. o. Praca wykonana w ramach projektu Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego - ZIZOZap POIG 01.01.0224-078/09
Zbiornik zaporowy w Goczałkowicach połoŝony na terenie gminy Goczałkowice-Zdrój, powstał w 1955 r. Rys.1 Zbiornik Goczałkowicki
Zakład Uzdatniania Wody Goczałkowice Woda do uzdatniania pobierana jest z dwóch niezaleŝnych źródeł zasilania: zbiornik Goczałkowice na Małej Wiśle (ok. 1/3 wody), Czaniec na rzece Sole (2/3 wody). ZUW Goczałkowice jest kompleksem obiektów uzdatniających wodę składającym się z dwóch ciągów technologicznych: GO-CZA I uruchomiony w 1956 r., o wydajności 150 tys. m 3 /d, GO-CZA II otwarty w 1979 r., o wydajności 350 tys. m 3 /d. Przy obecnej zdolności produkcyjnej 380 tys. m 3 wody na dobę w ZUW Goczałkowice jest uzdatniane 150-200 tys. m 3.
Kontrola jakości wody pobieranej Analizą jakościową objęta jest woda: ze zbiornika Goczałkowice (10 punktów pomiarowych), jego dopływów (punkty pomiarowe - Bajerka, Potok Zbytkowski, Rów A), woda w zlewni rzeki Wisły (9 punktów pomiarowych). Na terenie zbiornika znajdują się równieŝ punkty kontrolno-pomiarowe stanu ekologicznego (5). NajbliŜej ujęcia wody znajduje się punkt G2 -rys. 1. Jakość wody w tym miejscu zbiornika odpowiada jakości ujmowanej wody surowej. Rys.2 Rozmieszczenie punktów kontrolno-pomiarowych stanu ekologicznego na zbiorniku Goczałkowice
Charakterystyka jakości wody surowej GO-CZA I Wykonywane na bieŝąco oznaczenia obejmują m.in. takie wskaźniki jak: temperatura, mętność, barwa, zapach, odczyn, BZT 5, utlenialność, ChZT, tlen rozpuszczony, procentowe nasycenie tlenem, zawartość róŝnych form azotu, fosforanów, chlorków, manganu i Ŝelaza oraz twardość, zasadowość, kwasowość. Do oceny wybrano: zawartość azotu: amonowego, azotynowego oraz azotanowego, zawartość fosforanów. Celem pracy było porównanie stęŝeń wybranych wskaźników w wodzie surowej GO-CZA I i określenie zmian w miesiącach letnich (czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień) lat: 1984-1986, 1994-1998, 2000-2005.
Zmiany stęŝenia azotu amonowego A) Rys.3 Zmiany stęŝenia azotu amonowego w wodzie surowej GO-CZA I A)1994-1998, B)2000-2005. B)
Zmiany stęŝenia azotu azotynowego A) Rys.4 Zmiany stęŝenia azotu azotynowego w wodzie surowej GO-CZA I A)1994-1998, B)2000-2005. B)
Zmiany stęŝenia azotu azotanowego A) Rys.5 Zmiany stęŝenia azotu azotanowego w wodzie surowej GO-CZA I A)1994-1998, B)2000-2005. B)
Zmiany stęŝenia fosforanów A) Rys.6 Zmiany stęŝenia fosforanów w wodzie surowej GO-CZA I A)1994-1998, B)2000-2005. B)
Podsumowanie W sezonach letnich lat: 1984-1986, 1994-1998 oraz 2000-2005 obserwowano podwyŝszone stęŝenia wybranych wskaźników. Znaczny wzrost stęŝenia azotu amonowego odnotowano w czerwcu i lipcu 1997r. oraz w lipcu 2002 i 2003r., przy jednoczesnym obniŝeniu stęŝenia azotu azotanowego. - przyczyną mogło być wtórne zanieczyszczenia wody przez produkty rozkładu składników obecnych w osadach dennych. StęŜenia azotu amonowego na stosunkowo niskim poziomie odnotowano w latach: 2004 (wystąpienie stęŝeń minimalnych) i 2005. Poprawę jakości wody w zbiorniku, a tym samym wody surowej przekazywanej do ciągu technologicznego GO-CZA I, prawdopodobnie przyniosło wywiezienie osadów dennych z czaszy zbiornika (w trakcie remontu zapory).
Podsumowanie NajniŜsze stęŝenia fosforanów odnotowano w latach 80-tych. W dwóch pozostałych okresach (1994-1998 i 2000-2005) stęŝenia były wyŝsze, co moŝe wskazywać na duŝą podatność zbiornika Goczałkowickiego na eutrofizację w tych latach. PodwyŜszone stęŝenia analizowanych wskaźników wystąpiły w lipcu 1997r. Wpływ na to mogły mieć spływy powodziowe.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Ujęcia brzegowe w Łące dla ZUW Goczałkowice i SUW Strumień (fot. A. Siudy)