W morzach mgieł Beskidu Wyspowego skąpana Przyjazna Ziemia Limanowska Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja opracowana przez Biuro Stowarzyszenia Przyjazna Ziemia Limanowska. Publikacja współfinansowana ze środków Osi IV LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Spis treści Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska..........................................3 Cele strategiczne LGD................................................4 Struktura organizacyjna Stowarzyszenia..................................5 Wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju....................................6 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej.......................6 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw..............................7 Odnowa i rozwój wsi...............................................8 Małe projekty...................................................9 Sześć przedsięwzięć Przyjaznej Ziemi Limanowskiej........................ 10 Ziemia Limanowska ostoją natury i zdrowia............................ 11 Gościnna Ziemia Limanowska....................................... 12 Odnowa i ochrona zabytków oraz obiektów dziedzictwa kulturowego....... 13 Ziemia Limanowska tętniąca życiem społeczno-kulturalnym............... 14 Rozwój umiejętności mieszkańców oraz aktywność lokalna jako ważny czynnik rozwoju i integracji......................................... 15 Aktywna promocja regionu......................................... 15 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska Dane kontaktowe: ul. Matki Boskiej Bolesnej 10a, 34-600 Limanowa tel.: 18 533-06-62, fax: 18 542-60-25 lgdlimanowa@op.pl, www.lgdlimanowa.org Czas pracy: 8.00 16.00 Dyrektor Biura Janusz Pazdan, tel.: 664-923-200; 18 533-06-06 Materiał informacyjny Stowarzyszenia LGD Przyjazna Ziemia Limanowska. Opracowanie: Biuro Stowarzyszenia LGD Przyjazna Ziemia Limanowska. Fotografie: GOK Dobra, GOK Kamienica, KGW Męcina, Klub Motorowy THOR z Dobrej, Marcin Lorek, Tadeusz Rybka, Starostwo Powiatowe w Limanowej, UG Jodłownik, UG Limanowa, UG Słopnice, UG Tymbark, Wioska Indiańska w Szczyrzycu. ISBN: 978-83-62275-09-0 Projekt graficzny i skład: Paweł Piętka. Druk: Wydawnictwo FALL, 31-524 Kraków, ul. Garczyńskiego 2. Nakład: 1 000 egzemplarzy. 2 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
LGD L GD Dolina Stowarzyyszeniie R abyy LGD LGD Dolina TuStowarzyszenie rystyczna Raby LGD PodkkowTurystyczna a Podkowa Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska Stowarzyszenie Stowaarzyszenie epiękna Ziemia Piękna Gorczańska Ziemia Jest to dobrowolne, samo- Powstało ono w oparciu o Rozporządzenie Gorrczańska k rządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych, którego działania ukierunkowane są na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, aktywizację ludności wiejskiej oraz realizację Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR). Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 23 maja 2008 roku w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lostowarzyszenie kalnej grupy działania do realizacji lorozwoju kalnej strategii rozwoju w ramach ProSpisza gramu Rozwoju Obszarów Wiejskich na i okolicy lata 2007 2013. Celem stowarzyszenia jest pobudzastowaarzyszenie nie drzemiącego potencjału, jaki tkwi Rozwoju w jego obszarze, integrującym siedem gmin powiatu limanowskiego: Dobrą, JoSp i sz a dłownik, Łukowicę, Kamienicę, Limanoi okolicy wą, Słopnice i Tymbark. Ma to się dokonać za sprawą położenia szczególnego akcentu na rozwój turystyki i popularyzację produkcji wyrobów regionalnych oraz ochronę i promocję środowiska naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno-kulturowych. Proces budowania partnerstwa rozpoczął się w 2005 roku w Mszanie Dolnej, gdzie spotkały się osoby, którym zależało na dynamicznym rozwoju obszarów wiejskich. Zakreślona przez nich strategia znajduje dopiero realizację od 2008 roku, kiedy LGD przeniosło swoją siedzibę do Limanowej. Stowarzyszenie zenie Na Śliwkkowym owy Stowarzyszenie Szlakku Na Śliwkowym Szlaku Stowarzyszenie Pogórze Sądeckie Kochelm Stowarzzyszenie Pogórzee Sądeckie Kochellm Stowarzyszenie Stowarzyszenie LGD Białych Brama Stowarzyszenie enie Górali Stowarzyszenie Beskidu SStowarzyszen szen zenie enie ni nie i i Lachów LGD GorceSądeckich BBiaałych LGD PZL w pigułce: -Pieniny BBrama powierzchnia 589 km2 Górali Stowarzyszeniie liczba mieszkańców 69 659 osób Beskidu i Lachów w Dobra 110 km2 Gorce 72 km2 Są Sądeckich eckich ckich ich ch Jodłownik i Pieniny Kamienica 95 km2 Limanowa 152 km2 Łukowica 70 km2 Słopnice 57 km2 Tymbark 33 km2 W W W. L G D L I M A N O WA. O RG Obszar naszego LGD w całości leży w powiecie limanowskim, w sercu województwa małopolskiego. Jest spójny pod względem przestrzennym. Od północy graniczy ze Stowarzyszeniami: Turystyczna Podkowa oraz Dolina Raby. Od wschodu Stowarzyszeniami: Na Śliwkowym Szlaku i Podgórze Sądeckie Kochełm. Od południa z LGD Brama Beskidu, Stowarzyszeniami: Białych Górali i Lachów Sądeckich, Gorce-Pieniny oraz Rozwoju Spisza i Okolicy. Na zachodzie za sąsiada ma Stowarzyszenie Piękna Ziemia Gorczańska. 3
Siedem gmin wchodzących w skład nasze- go stowarzyszenia wno- szą do niego nie tyl- ko pę piękną formę przyrodniczo-krajobrazową skąpanego w morzach mgieł Beskidu Wyspowego, ale przede wszystkim treść, która stanowi o unikalnym mikroklimacie obszaru. Jest on gwarantowany przez bogate dziedzictwo duchowe i materialne pokoleń, którego jesteśmy wiernymi spadkobiercami. Kolor zielony w barwach Stowarzyszenia Przyjazna Ziemia Limanowska odwołuje się do piękna naszego krajobrazu, malowniczych szlaków pieszych i rowerowych usłanych pośród wszechogarniającej zieleni lasów. Brązowy oddaje to, co jest solą naszej ziemi spuściznę kultury ludowej: obrzędy i tradycje, naszą historię. Żółty słynną w kraju i zagranicą gościnność, życzliwość, pogodne nastawienie mieszkańców. Te wszystkie elementy składają się na Przyjazną Ziemię Limanowską. Wszyscy mieszkańcy siedmiu gminczłonków LGD Przyjazna Ziemia Limanowska mają teraz niespotykaną szansę na to, aby zdecydować o swojej przyszłości, o tym co dla nich i dla rozwoju ich obszaru jest najważniejsze. Taką szansę daje podejście LEADER, które wynika z pogłębionych analiz potrzeb i oczekiwań mieszkańców obszarów wiejskich. LEADER nie tylko może zaktywizować naszą społeczność lokalną, umocnić przez wzrost umiejętności i kompetencji kapitał społeczny, ale równocześnie zintegrować nasz różnorodny i dzięki temu bogaty region, a przez to pozytywnie wpłynąć na naszą tożsamość. Środki finansowe na realizację LSR 1. W ramach działania Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju 8 080 444,00 zł Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 1 155 000,00 zł Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw 1 100 000,00 zł Odnowa i rozwój wsi 3 000 000,00 zł Małe Projekty 2 825 444,00 zł 2. W ramach działania Wdrażanie projektów współpracy 208 977,00 zł 3. W ramach działania Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja 2 020 111,00 zł Cele strategiczne LGD Cele ogólne wypunktowane w strategii Stowarzyszenia Przyjazna Ziemia Limanowska, które realizowane są gwarancją rozwoju jej obszaru, stworzone na zasadzie komplementarności względem zadań wytyczanych przez samorządy gminne wchodzące w jej skład, są następujące: 1. Rozwój regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o wykorzystanie zasobów przyrodniczych obszaru objętego LSR; 2. Zachowanie i lepsze wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego; 3. Aktywizacja społeczności lokalnych oraz wzmocnienie kapitału społecznego obszaru LGD. Stowarzyszenie dąży do osiągnięcia wytyczonych celów poprzez: realizację Lokalnej Strategii Rozwoju, opracowanej przez Lokalną Grupę Działania; poprawę jakości życia mieszkańców; wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturalnych, w tym potencjału obszarów chronionych i należących do sieci Natura 2000; podnoszenie wartości lokalnych produktów zwłaszcza przez ułatwianie małym jednostkom produkcyjnym dzięki wspólnym działaniom dostępu do rynków (podnoszenie dochodowości gospodarstw domowych); zastosowanie nowych informacji i nowych technologii w celu podniesienia konkurencyjności produktów i usług obszarów wiejskich Ziemi Limanowskiej; współpracę, integrowanie i wzajemne wspomaganie się członków w realizacji ich zadań, rozwijanie zainteresowań i zaspokajanie potrzeb; realizację zadań edukacyjnych dla rozwoju nowoczesnego społeczeństwa opartego na wiedzy; kształtowanie etyki korzystania z zasobów i środowiska naturalnego zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. 4 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
Struktura organizacyjna Stowarzyszenia Stowarzyszenie jest podmiotem, który skupia przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego oraz społecznego. Jak stanowi sporządzony przez Zarząd Statut Lokalnej Grupy Działania, jej władzami są: Walne Zebranie Członków; Zarząd; Rada (organ decyzyjny); Komisja Rewizyjna (organ kontrolny). Nie można być jednocześnie członkiem Zarządu, Komisji Rewizyjnej i Rady. Ich kadencja trwa trzy lata. Członkowie Zarządu Prezes Zarządu Krzysztof Smaga Wiceprezesi Marcin Oleksy Katarzyna Pazdan Sekretarz Elżbieta Pazdur Skarbnik Marcin Lorek Członkowie Zarządu Paweł Król Urszula Nowogórska Robert Surdziel Członkowie Rady Decyzyjnej Rada składa się z osiemnastu osób. Są to reprezentanci: sektora publicznego (44%) Stanisław Pachowicz Rada Gminy Tymbark; Władysław Pazdan Rada Gminy Limanowa; Jan Puchała Rada Powiatu Limanowskiego; Czesław Rzadkosz Rada Gminy Łukowica; Władysław Sadowski Rada Gminy Kamienica; Adam Sołtys Rada Gminy Słopnice; Paweł Stawarz Rada Gminy Jodłownik; Benedykt Węgrzyn Rada Gminy Dobra. sektora gospodarczego (17%) Józef Oleksy Carox Sp. J. Męcina; Renata Młyńska Sprzedaż Hurtowo-Detaliczna Remi (Nowe Rybie); Janusz Nowogórski Firma Handlowo-Usługowa Sigma (Świdnik). sektora społecznego (39%): Mieczysław Majchrzak Związek Podhalan Oddział Górali Gorczańskich w Kamienicy; Jacenty Musiał Stowarzyszenie Agroturystyczne Powiatu Limanowskiego; Stanisław Piegza Stowarzyszenie Ludowe Zespoły Sportowe (Limanowa); Danuta Smoleń Stowarzyszenie Koło Gospodyń Wiejskich Męcina; Kazimierz Sowa Polskie Towarzystwo Turystyczno- -Krajoznawcze PTTK, oddział Limanowa; Maria Zygadło Gospodarstwo agroturystyczne (Łukowica); Bolesław Żaba osoba fizyczna (Mszana Dolna). Członkowie Komisji Rewizyjnej Przewodniczący Andrzej Matlęga Wiceprzewodniczący Franciszek Bieda Członek Komisji Bronisław Kunicki WWW. LGDLIMANOWA. ORG 5
Wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska będzie przyznawała wsparcie finansowe na działania, które są zgodne ze stworzoną przez nią Lokalną Strategią Rozwoju. Jej realizacja powinna przyczynić się do poprawy jakości życia na obszarach wiejskich, m.in. poprzez wzrost aktywności lokalnych społeczności oraz stymulowanie powstawania nowych miejsc pracy. Pracownicy LGD pomogą beneficjentom w przygotowaniu wniosków, które dotyczą projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działań osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej : 1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; 2. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; 3. Odnowa i rozwój wsi; oraz innych projektów zwanych Małymi projektami, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3, ale przyczyniają się do osiągnięcia celów tej osi, tj. poprawy jakości życia lub większego zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD. 1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej: Cel działania: Głównym celem działania jest tworzenie warunków dla zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich przez udzielanie pomocy na podejmowanie lub rozwijanie przez rolników działalności nierolniczej albo związanej z rolnictwem w zakresie produkcji lub usług. Priorytetem jest tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów w gospodarstwach, a także powstawanie na obszarach wiejskich pozarolniczych miejsc pracy. Profil beneficjenta O dofinansowanie może starać się osoba fizyczna ubezpieczona na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników jako: rolnik, małżonek rolnika lub domownik. Musi również zamieszkiwać obszar, mieć siedzibę lub realizować operację na terenie objętym Lokalną Strategią Rozwoju. Wymagania dodatkowe stawiane wnioskodawcy pełnoletni i nie ukończył 60. roku życia; nie wystąpił o przyznanie lub nie przyznano mu renty strukturalnej w ramach PROW na lata 2004 2006 lub PROW 2007 2013; jest nieprzerwanie ubezpieczony w pełnym zakresie na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, przez okres co najmniej ostatnich dwunastu miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy; za rok poprzedzający rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy do gruntów rolnych, wchodzących w skład posiadanego przez rolnika gospodarstwa rolnego, przyznano mu płatność do gruntów rolnych. Forma i wysokość pomocy Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w gospodarstwie rolnym, w okresie realizacji PROW 2007 2013, nie może przekroczyć 100 000 zł. Poziom pomocy finansowej wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych operacji. Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowanych operacji. Wypłacana jest po realizacji projektu, na który należy posiadać środki własne. 6 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
2. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw: Cel działania Najważniejszym założeniem tego działania jest stworzenie dogodnych warunków dla dywersyfikacji działalności gospodarczej obszarów wiejskich, która umożliwi stworzenie nie tylko nowych miejsc pracy oraz rozpropaguje ideę przedsiębiorczości i konkurencyjności, ale również pozytywnie wpłynie na zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy obszarów wiejskich. Profil beneficjenta Z pomocy może skorzystać osoba fizyczna lub prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi lub podejmuje działalność jako mikroprzedsiębiorca (zatrudnia poniżej 10 osób, obrót nie przekracza równowartości 2 milionów euro). Podmioty te muszą mieć siedzibę lub realizować operację na terenie objętym LSR. Forma i wysokość pomocy Wysokość pomocy przyznanej na realizację operacji nie może przekroczyć: 100 000 złotych jeśli biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej jednego i mniej niż dwóch miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 200 000 złotych jeśli biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej dwóch i mniej niż trzech miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 300 000 złotych jeśli biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej trzech miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji. Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowanych operacji. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi (okres realizacji programu) nie może przekroczyć 300 000 złotych. Poziom pomocy finansowej to maksymalnie 50% kosztów kwalifikowanych operacji. WWW. LGDLIMANOWA. ORG 7
3. Odnowa i rozwój wsi Cel działania Realizacja działania tworzy dogodne warunki dla rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich oraz przez wsparcie inwestycyjne przyznane na realizację projektów związanych z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej służy aktywizacji ludności wiejskiej. Dzięki zaspokojeniu potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców oraz promocję życia na obszarach wiejskich, umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich. Przyczyni się również do wzrostu atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. Profil beneficjenta Pomoc w ramach tego działania może uzyskać: gmina; instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego; organizacja pozarządowa o statusie organizacji pożytku publicznego, któ rej cele statutowe są zbieżne z celami działania Odnowa i rozwój wsi ; organizacja prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, działająca na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Forma i wysokość pomocy Pomoc finansowa ma formę refundacji części kosztów kwalifikowanych projektu. Maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej miejscowości wynosi 500 000 złotych w okresie programowania 2007 2013. Dana miejscowość może uzyskać pomoc w ramach Osi 3, jak i w ramach Wdrażania lokalnych strategii rozwoju, co daje w sumie możliwość pozyskania 1 000 000 złotych na jedną miejscowość. Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być niższa niż 25 000 złotych. Poziom pomocy finansowej z EFR- ROW wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowanych projektu. Wymagany krajowy wkład środków publicznych co najmniej 25% kosztów kwalifikowanych pochodzi ze środków własnych beneficjenta. 8 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
Małe projekty Cel działania Tego typu projekty przyczyniają się do poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD, ale nie mogą być realizowane w ramach Osi 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej. Profil beneficjenta osoba fizyczna: pełnoletnia, obywatel Unii Europejskiej, zameldowana lub prowadząca działalność na obszarze działania LGD; osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną: a) działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, które posiadają siedzibę lub prowadzą działalność na obszarze objętym LSR; b) działające na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje albo stowarzyszenia, które posiadają siedzibę lub prowadzą działalność na obszarze działania LGD. Z pomocy nie mogą skorzystać szkoły i przedszkola publiczne; parki narodowe i krajobrazowe; lasy państwowe; koła gospodyń wiejskich i ochotnicze straże pożarne, które nie są zarejestrowane w KRS-ie; sołectwa. Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu 70% kosztów kwalifikowanych operacji. Wysokość pomocy przyznanej na realizację operacji nie może przekroczyć 25 000 złotych na jeden projekt, zaś poziom dofinansowania dla danego beneficjenta w okresie programowania nie może być wyższy niż 100 000 złotych. WWW. LGDLIMANOWA. ORG 9
Sześć przedsięwzięć Przyjaznej Ziemi Limanowskiej Lokalna Grupa Działania Przyjazna Ziemia Limanowska przyjęła sześć wiodących przedsięwzięć, które mają przysłużyć się realizacji trzech priorytetowych celów ogólnych Lokalnej Strategii Rozwoju. Są one spójne, tworzą logiczne związki i wzajemnie na siebie oddziaływają, dając efekt synergii. CELE OGÓLNE CELE SZCZEGÓŁOWE PRZEDSIĘWZIĘCIA I. Rozwój regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o wykorzystanie zasobów przyrodniczych obszaru objętego LSR. II. Zachowanie i lepsze wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. III. Aktywizacja społeczności lokalnych oraz wzmocnienie kapitału społecznego na obszarze LGD. 1. Poprawa stanu infrastruktury turystycznej i sportowo-rekreacyjnej oraz bazy noclegowo-wypoczynkowej. 2. Rozwój i promocja oferty turystycznej obszaru LGD. 3. Rozwój przedsiębiorczości pozarolniczej dla atrakcyjnej oferty turystycznej. 1. Ochrona krajobrazu i zabudowy terenu oraz rewitalizacja obiektów sakralnych. 2. Ochrona walorów kulturowych oraz umacnianie tożsamości społeczności lokalnych obszaru LGD. 1. Wspieranie i promowanie aktywności lokalnej. 2. Promocja obszaru LGD i działań podejmowanych w ramach LSR. 1.1. Ziemia Limanowska ostoją natury i zdrowia. 2.1. Gościnna Ziemia Limanowska (rozwój bazy usługowo-gastronomicznej). 1.1. Odnowa i ochrona zabytków oraz obiektów dziedzictwa kulturowego obszaru LGD. 2.1. Ziemia Limanowska tętniąca życiem społeczno-kulturalnym. 1.1. Rozwój umiejętności mieszkańców oraz aktywność lokalna jako ważny czynnik rozwoju i integracji obszaru LGD. 2.1. Aktywna promocja regionu. 10 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
Ziemia Limanowska ostoją natury i zdrowia Przyczynia się do realizacji celu ogólnego Rozwój regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o wykorzystanie zasobów przyrodniczych obszaru objętego LSR, a także jego trzech celów szczegółowych (patrz tabela obok). Malownicze, usytuowane pośród wysp Beskidu szczyty, jak: Turbacz, Mogielica, Ćwilin, Śnieżnica, Łopień, Ostra i Jaworz; zasoby leczniczych wód mineralnych Szczawy; rezerwaty przyrody: Kostrza ze stanowiskiem języcznika zwyczajnego i Śnieżnica z pierwotnym lasem bu- kowym, które kryją w sobie unikalne ekosystemy i siedliska przyrodnicze czy też dziedzictwo naszych pokoleń na zawsze pozostaną nieodkryte i niedocenione, jeśli nie zostanie poprawiony stan infrastruktury para- i turystycznej. Obszarowi objętemu LSR potrzeba atrakcyjnej, profilowanej skrojonej na kieszeń i potrzeby każdego turysty oferty noclegowej i żywieniowej, o odpowiedniej jakości świadczonych usług. Musi ona opierać się na rzetelnej informacji i promocji oraz uwzględniać różnorodność smaków naszej kuchni, tradycyjne i ekologiczne produkty oraz angażować istniejące atrakcje kulturalne i turystyczne oraz usługodawców (rozwój gospodarstw agro- i ekologicznych). Naprzeciw tym potrzebom wychodzą proponowane przez LGD Przyjazna Ziemia Limanowska poniższe działania: 1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej oraz Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (minimum po 4 zrealizowane operacje dla każdego działania): rozwój usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem w oparciu o walory kulturowo-przyrodnicze; rozwój agro- i ekoturystyki oraz gospodarstw ekologicznych; rozwój bazy noclegowo-wypoczynkowej oraz bazy sportowo-rekreacyjnej; sprzedaż detaliczna i hurtowa; rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego (budowa przechowalni, magazynów, chłodni i przetwórni); wsparcie dla firm świadczących usługi budowlano-remontowe dla podmiotów podejmujących działalność turystyczno-rekreacyjną, noclegową, wypoczynkową i gastronomiczną; rozwój rzemiosła i rękodzielnictwa; wsparcie dla firm świadczących usługi rachunkowe i prawne dla podmiotów podejmujących działalność turystyczno-rekreacyjną, noclegową, wypoczynkową i gastronomiczną; wsparcie dla firm podejmujących innowacyjną działalność służącą poprawie i ochronie walorów przyrodniczych regionu. 2. Odnowa i rozwój wsi (minimum 4 zrealizowane operacje): budowa, modernizacja infrastruktury turystycznej, sportowej i rekreacyjnej; budowa, przebudowa, remont, wyposażenie sal wystawowych, ekspozycji tematycznych; budowa, modernizacja placów zabaw dla dzieci, skwerów, placów zieleni i parków; innowacyjne projekty służące podnoszeniu atrakcyjności turystycznej obszaru LGD. 3. Małe projekty (minimum 12 zrealizowanych operacji): wytyczenie, budowa i modernizacja szlaków pieszych, konnych i ścieżek rowerowych, edukacyjnych itp.; budowa lub modernizacja małej infrastruktury turystycznej w szczególności: wież i platform widokowych, parkingów i zatoczek, jak również wiat, miejsc odpoczynku itp.; budowa ścianek wspinaczkowych i ścieżek zdrowia Małpi Gaj oraz innych miejsc do aktywnego wypoczynku; zagospodarowanie terenu na pola biwakowe i namiotowe; tworzenie stron internetowych; organizacja imprez sportowo-rekreacyjnych, np. zloty, rajdy itd.; opracowywanie i wydawanie folderów, ulotek, broszur, informatorów turystycznych i czasopism promujących walory przyrodnicze obszaru LGD; aktywny udział w targach, wystawach itp.; zakup powierzchni reklamowych, czasu antenowego i artykułów w prasie w ramach promocji atrakcji turystycznych obszaru LGD; organizowanie konkursów, wyjazdów edukacyjnych w ramach promocji walorów przyrodniczych regionu; budowa torów motocrossowych; wsparcie i promocja rolnictwa ekologicznego; wspieranie działalności klubów sportowych (stroje, wyposażenie); promocja lokalnej twórczości, rzemiosła i rękodzielnictwa. WWW. LGDLIMANOWA. ORG 11
Gościnna Ziemia Limanowska Rozwój bazy usługowo-gastronomicznej przyczynia się do realizacji celu ogólnego Rozwój regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o wykorzystanie zasobów przyrodniczych obszaru objętego LSR, jak również drugiego i trzeciego jego celu szczegółowego (tabela s. 10). Głównym zadaniem, jakie stawia sobie to przedsięwzięcie jest chęć podniesienia jakości świadczonych usług gastronomicznych i noclegowych, związanych z obsługą ruchu turystycznego na terenie LGD. Koncentruje się w szczególności na rozwoju kwalifikacji (językowych; w zakresie marketingu i zarządzania) oraz umiejętności usługodawców, a także na powstawaniu takich restauracji, zajazdów, lokali gastronomiczno-rozrywkowych serwujących kuchnię regionalną, które będą potrafiły schlebiać wysublimowanym gustom swych klientów i zachęcą do częstych powrotów na nasz teren. Zaspokojenie potrzeb żywieniowych generować będzie nie tylko wysokie dochody, ale przede wszystkim wywrze niewątpliwy wpływ na ocenę całego pakietu świadczonych usług turystycznych i przyczyni się do powstawania miejsc pracy w sektorze usług i produktów pokrewnych (agro- i ekoturystyka, usługi przewodnickie, rękodzieło, pamiątki lokalne itp.). Rekomendowane operacje w ramach przedsięwzięcia Gościnna Ziemia Limanowska są realizowane poprzez następujące działania: 1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej oraz Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (minimum po 3 zrealizowane operacje dla każdego działania): rozwój działalności usługowej usługi rachunkowe, prawne i doradcze dla podmiotów oferujących usługi turystyczne, sportowe, rekreacyjne i gastronomiczne; przetwórstwo rolno-spożywcze; wsparcie dla firm szkoleniowo-doradczych oraz szkół językowych; sprzedaż hurtowa i detaliczna produktów lokalnych, rękodzieła, pamiątek lokalnych. 2. Odnowa i rozwój wsi (minimum 3 zrealizowane operacje): współpraca z gminami w celu stworzenia gminnych punktów informacji turystycznej; budowa lub modernizacja infrastruktury służącej sprzedaży pamiątek lokalnych, rękodzielnictwa i innych produktów regionalnych. 3. Małe projekty (minimum 12 zrealizowanych operacji): szkolenia, kursy i warsztaty podnoszące wiedzę i umiejętności podmiotów prowadzących działalność usługowo-gastronomiczną; szkolenia językowe, dotyczące pozyskiwania środków unijnych oraz obsługi rachunkowej; wyjazdy studyjne i szkolenia wyjazdowe; warsztaty, szkolenia, prelekcje dla przewodników turystycznych; szkolenia i warsztaty podnoszące kwalifikacje lokalnych twórców i rzemieślników; szkolenia i warsztaty rękodzielnictwa; organizacja wyjazdów i warsztatów dotyczących nowoczesnych technologii produkowania, przetwarzania i sprzedaży lokalnych produktów ekologicznych. 12 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
Odnowa i ochrona zabytków oraz obiektów dziedzictwa kulturowego obszaru LGD Realizuje cel ogólny Zachowanie i lepsze wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, a także jego dwa cele szczegółowe (tabela s. 10). Liczne zabytki architektoniczne, sakralne, dworki, parki podworskie, kapliczki, krzyże przydrożne, cmentarze wojenne to bogactwo, jakie w sobie chowa Przyjazna Ziemia Limanowska. Często ujęte w szlakach turystycznych są żywym świadectwem historii i obfitą skarbnicą wiedzy o naszym regionie. Bardzo wiele z nich wymaga remontu, rewitalizacji, modernizacji czy zagospodarowania wokół nich przestrzeni. Realizacja tego przedsięwzięcia przyczyni się nie tylko do zachowania dziedzictwa kulturowego i poprawy estetyki przestrzeni publicznej, ale również świadczyć będzie o naszej tożsamości. Rekomendowane operacje w ramach przedsięwzięcia Odnowa i ochrona zabytków oraz obiektów dziedzictwa kulturowego obszaru LGD są realizowane poprzez następujące działania: 1. Odnowa i rozwój wsi (minimum 4 zrealizowane operacje): odnawianie, rewitalizacja obiektów zabytkowych; badania, ekspertyzy i przygotowanie projektów i dokumentacji niezbędnych do konserwacji kościołów; odnawianie, eksponowanie, konserwacja lokalnych pomników historii, miejsc pamięci, budynków będących zabytkami, obiektami sakralnymi; budowa, przebudowa, remont i wyposażanie obiektów pełniących funkcje izb pamięci, izb regionalnych i skansenów; zagospodarowanie obiektów charakterystycznych dla regionu na cele publiczne. 2. Małe projekty (minimum 8 zrealizowanych operacji): odbudowa, renowacja cmentarzy, kapliczek przydrożnych i ich najbliższego otoczenia; organizowanie imprez kulturalnych związanych z obiektami zabytkowymi, miejscami historycznymi ymi i miejscami pamięci; i; budowa małej infrastruktury rukt ury turystycznej w otoczeniu obiektów zabytkowych ych i innych miejsc rycznych; histo- odnawianie elewacji i dachów budynków oraz innych obiektów charakterystycznych dla regionu; zachowanie, odtworzenie, czynna ochrona lub zabezpieczenie i oznakowanie cennego dziedzictwa przyrodniczego i krajobrazowego; wydawnictwa o obiektach zabytkowych, atrakcjach regionu; imprezy, wycieczki edukacyjne, konkursy i konferencje związane z zachowaniem dziedzictwa kulturowego i historycznego; zagospodarowanie obiektów charakterystycznych dla regionu na cele publiczne. WWW. LGDLIMANOWA. ORG 13
Ziemia Limanowska tętniąca życiem społeczno-kulturalnym Przyczynia się do realizacji celu ogólnego Zachowanie i lepsze wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, a także jego drugiego celu szczegółowego (tabela s. 10). Przyjazną Ziemię Limanowską można określić jako tygiel kulturowy, w którym dochodzi do skrzyżowania dziedzictwa Górali (Kamienica) i Lachów (limanowskich, sądeckich, szczyrzyckich). Efektem tej interakcji jest bardzo oryginalna i kolorowa mieszanka folkloru, tradycji, ubiorów i stylów życia, którą najpełniej reprezentują zespoły regionalne. Specyfikę Lachów oddają znani z występów w kraju i zagranicą anic Limanowianie, ia ni zespół Spod Kicek (Mordarka), rk a), Pisarzowianie, ie Szczyrzycanie. zy cani Kulturę ur ludową wsi lachowsko-góralskich o-gó lski Słopniczanie ie i Jurkowianie. ie. Wśród zespołów góralskich prym wiodą Gorce (Kamienica). Ziemia Limanowska ma też dziecięce ięce i młodzie- żowe zespoły regionalne Mali Męcinianie i Mali Słopniczanie. O przekazanie piękna krajobrazu dbają również domorośli malarze, rzeźbiarze i artyści sztuk wszelkich: sztuki kulinarnej, gawędziarze, śpiewacy czy hafciarki. Tak bogate dziedzictwo kulturowe jest niezwykle atrakcyjnym produktem rynkowym i doskonałym magnesem przyciągającym turystów z całego świata. Aby tak się stało parasolem ochronnym należy otoczyć stowarzyszenia i inne grupy nieformalne, które kultywują tradycje ludowe w każdej z dostępnych form. Rekomendowaną operacją w ramach tego przedsięwzięcia jest realizowane przez LGD następujące działanie: 1. Małe projekty (minimum 4 zrealizowane operacje): wsparcie działalności zespołów artystycznych, ludowych, regionalnych, obrzędowych i muzycznych; działalności kół gospodyń wiejskich, ochotniczych straży pożarnych, orkiestr dętych oraz innych organizacji i zrzeszeń, które w swojej działalności kultywują tradycje lokalne wyposażenie, stroje regionalne, instrumenty oraz rekwizyty niezbędne do prowadzenia swojej działalności; organizowanie imprez, uroczystości, przeglądów itp. promujących dziedzictwo kulturowe obszaru LGD; cykl szkoleń przeprowadzanych, m.in. przez KGW w zakresie kultywowania tradycji ludowych; organizowanie i wspieranie powstawania programów edukacyjnych, konkursów wiedzy dla dzieci i młodzieży z zakresu wiedzy o tradycji i historii regionu; wspieranie działań mających na celu zebranie pisanych źródeł informacji o dziedzictwie historycznym oraz dorobku kulturowym regionu; uzupełnienie w bibliotekach szkolnych oraz publicznych działów poświęconych historii i kulturze regionu; organizowanie imprez folki obrzędowych oraz felorystycznycstynów promujących kulturę, tradycję i historię społeczności lokalnej; opracowywanie, druk i dystrybucja materiałów promujących dziedzictwo kulturowe. 14 D OBRA JODŁOWNIK KAMIENICA LIMANOWA ŁUKOWICA SŁOPNICE TYMBARK
Rozwój umiejętności mieszkańców oraz aktywność lokalna jako ważny czynnik rozwoju i integracji obszaru LGD Zadanie przyczynia się do realizacji celu ogólnego Aktywizacja społeczności lokalnych oraz wzmocnienie kapitału społecznego obszaru LGD, a także jego pierwszego celu szczegółowego (tabela s. 10). Realizacja tego celu opiera się na zorganizowanym wsparciu lokalnej aktywności organizacji pozarządowych, liderów lokalnych oraz grup nieformalnych (szkolenia tematyczne). Rekomendowanymi działaniami w ramach tego przedsięwzięcia są: 1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej oraz Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw (minimum po 2 zrealizowane operacje dla każdego działania): powstawanie i rozwój szkół językowych; działalność szkoleniowo-doradcza dla organizacji pozarządowych; działalność związana z doradztwem w zakresie pozyskiwania środków unijnych. 2. Odnowa i rozwój wsi (minimum 2 zrealizowane operacje): budowa, remont świetlic wiejskich i remiz strażackich; budowa, przebudowa, remont, wyposażenie obiektów pełniących funkcje społeczno-kulturalne; zagospodarowanie przestrzeni publicznej we wsiach (centra wsi, parki, chodniki, oświetlenie ulic itp.). 3. Małe projekty (minimum 6 zrealizowanych operacji): zakup i udostępnianie społeczności lokalnej sprzętu komputerowego i multimedialnego, niezbędnego do rozwijania aktywności; organizowanie warsztatów i szkoleń informacyjnych, doradczych; organizowanie szkoleń dla osób odchodzących z rolnictwa oraz osób zagrożonych bezrobociem, kobiet, grup nieformalnych i organizacji pozarządowych; wspieranie powstawania i działalności zrzeszeń, grup producenckich itp.; poprawa bezpieczeństwa publicznego poprzez, m.in. cykl szkoleń dla dzieci i młodzieży z zakresu ratownictwa przedmedycznego (kursy pierwszej pomocy itp.); organizowanie imprez rekreacyjnosportowo-kulturalnych, pikników rodzinnych, okolicznościowych uroczystości, turniejów i innych zawodów; remont świetlic wiejskich i remiz strażackich; remont, wyposażenie obiektów pełniących funkcje społeczno-kulturalne; zagospodarowanie przestrzeni publicznej na wsiach (centra wsi, parki, chodniki, oświetlenie ulic itp.); powstawanie i rozwój kół twórczości i kół zainteresowań przy wiejskich klubach lub ośrodkach kultury. Aktywna promocja regionu Przyczynia się do realizacji celu ogólnego, Aktywizacja społeczności lokalnych oraz wzmocnienie kapitału społecznego obszaru LGD, a także jego pierwszego i drugiego celu szczegółowego (tabela s. 10). Działania te obejmować będą szeroko rozumianą promocję regionu i aktywności lokalnej poprzez działania warsztatowo-szkoleniowe i wydawnicze. Mają one na celu wzmacnianie efektów operacji realizowanych w ramach wcześniejszych przedsięwzięć (tradycje lokalne, wsparcie działalności zespołów regionalnych, artystycznych, KGW, OSP i innych organizacji), a także spowodować wzrost jakości świadczonych usług (agroturystyka, ekologia) i rozwój produktu turystycznego naszego regionu. Rekomendowaną operacją w ramach tego przedsięwzięcia są: 1. Małe projekty (minimum 5 zrealizowanych operacji): opracowywanie i wydawanie folderów, ulotek, broszur i informatorów turystycznych oraz innych wydawnictw tematycznych; druk i dystrybucja materiałów promocyjnych dotyczących dziedzictwa kulturowego i historycznego; zamieszczanie materiałów prasowych w prasie lokalnej, zakup czasu antenowego w telewizji, radiu. WWW. LGDLIMANOWA. ORG 15
Przyjazna Ziemia Limanowska Jodłownicki kołacz z serem Od wieków wyzwala rywalizację pomiędzy płcią piękną, znakomity na uroczystości weselne i odpustowe. Ze złocistą skórką, grubą warstwą serowego nadzienia, słodki rozpływa się w ustach. Stąd wszędzie jest blisko i jest tu wszystko Łukowicka śliwka suszona Chociaż węgierka, to nasza lokalna od co najmniej 100 lat. Idealna do bigosu, krupniku, schabu czy domowego smalcu. Nikt nie ma sam tego, co mamy razem. Siedem gmin to wielki potencjał! Zielone płuca Małopolski Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja opracowana przez Biuro Stowarzyszenia Przyjazna Ziemia Limanowska. Publikacja współfinansowana ze środków Osi IV LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.