XXI SESJA POMORZOZNAWCZA. za lata

XXI SESJA POMORZOZNAWCZA za lata 2016-2017 Toruń 22-24 listopada 2017

Organizatorzy Współorganizatorzy Patronat honorowy Patronat medialny

Program 22 listopada 2017 roku (środa) Część I (ogólna, dla wszystkich uczestników konferencji) Ratusz Staromiejski, Sala Mieszczańska, Rynek Staromiejski 1 od 9.30 Rejestracja uczestników 10.00 10.30 Powitanie gości, oficjalne otwarcie konferencji prof. dr hab. Wojciech Chudziak (Dyrektor Instytutu Archeologii UMK) dr Marek Rubnikowicz (Dyrektor Muzeum Okręgowego w Toruniu) 10.30 10.45 prof. dr hab. Wojciech Chudziak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Słowo o Profesorze Władysławie Łosińskim 10.45 11.05 mgr Sambor Gawiński (Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków): Czy zabytki można chronić lepiej? 11.05 11.30 mgr Mirosław Fudziński (Gdynia): Dzieje Sesji Pomorzoznawczych 11.30 11.55 prof. dr hab. Andrzej P. Kowalski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Archeologia w badaniach nad kulturą wspólnot pradziejowych 11.55 12.10 Dyskusja 1 12.10 15.00 Przerwa na kawę/posiłek Oferta wydarzeń towarzyszących obradom w zestawieniu na końcu programu

sala A 22 listopada 2017 roku (środa) Instytut Archeologii UMK, ul. Szosa Bydgoska 44/48 PANEL PRADZIEJE (sala A) Starsza i środkowa epoka kamienia 15.00 15.25 dr hab. Jacek Kabaciński, prof. IAiE PAN (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań): Społeczności późnego glacjału oraz wczesnego i środkowego holocenu Pomorza w świetle badań stanowisk torfowych 15.25 15.35 dr Beata Bielińska-Majewska (Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Toruniu): Badania archeologiczne w Brzozie, stanowisko 50, gm. Wielka Nieszawka w latach 2016 i 2017 [komunikat] 15.35 15.45 dr Grzegorz Osipowicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Kompleks mezolitycznych piecowisk dziegciarskich? Z wyników badań na stanowisku 29 w Paliwodziźnie, gm. Golub- -Dobrzyń [komunikat] 2 MŁODSZA EPOKA KAMIENIA 15.45 16.10 dr hab. Dobrochna Jankowska, prof. UAM (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Kierunki i perspektywy badań nad neolitem na Pomorzu 16.10 16.30 mgr Marcin Dziewanowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Stan realizacji niesformalizowanego projektu badań mikroregionalnych na Dolnym Nadodrzu w latach 2016 2017 16.30 16.50 dr hab. Lech Czerniak, prof. UG (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), mgr Marcin Dziewanowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), dr Agnieszka Matuszewska (Katedra Archeologii Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego), dr Łukasz Pospieszny (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań): Pilotażowe badania obiektu typu rondel w Nowym Objezierzu (gm. Moryń, woj. zachodniopomorskie) 16.50 17.00 Przerwa na kawę 17.00 17.20 mgr Marcin Dziewanowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Wyniki poszukiwań i badań stanowisk wczesnoneolitycznych na Dolnym Nadodrzu w latach 2016 2017

sala B 22 listopada 2017 roku (środa) Instytut Archeologii UMK, ul. Szosa Bydgoska 44/48 PANEL WCZESNE I PÓŹNE ŚREDNIOWIECZE, CZASY NOWOŻYTNE I WSPÓŁCZESNOŚĆ (sala B) Okres wczesnośredniowieczny 15.00 15.20 mgr Bartosz Świątkowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), mgr Patryk Muntowski (AES. Pracownia badań archeologicznych Patryk Muntowski, Tczew), mgr Karolina Czonstke (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku): Wczesnośredniowieczne stanowisko w Lubiszewie 15.20 15.30 dr hab. Agnieszka M. Noryśkiewicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr hab. M. Badura, prof. UG (Katedra Ekologii Roślin, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego), prof. dr hab. Wojciech Chudziak, prof. dr hab. inż. Daniel Makowiecki, dr Ryszard Kaźmierczak, mgr Barbara Kowalewska, mgr Piotr Błędowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr Jarosław Kordowski, dr Mateusz Kramkowski (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Toruń): Wczesnośredniowieczne osadnictwo w Nętnie w świetle źródeł przyrodniczych [komunikat] 15.30 15.40 mgr Marcin Dziewanowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Wyniki poszukiwań słowiańskiego skarbu w Starym Czarnowie, pow. Gryfi no [komunikat] 15.40 15.50 dr hab. Andrzej Janowski (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Szczecin), mgr Paweł Janowski (Toruń): Grodzisko wczesnośredniowieczne w Zdrojach, gm. Węgorzyno, stanowisko 1 (AZP 28 16/1) wyniki badań w 2017 roku [komunikat] 15.50 16.10 dr Anna B. Kowalska (Dział Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie): Nowe badania interdyscyplinarne w Świelubiu nad Parsętą 16.10 16.20 Iwona Miśkowicz (Katedra Ekologii Roślin, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego), mgr Grzegorz Skrzyński (Muzeum Ziemi, Warszawa), mgr Paweł Pogodziński (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku), dr hab. Monika Badura, prof. UG (Katedra Ekologii Roślin, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego): Materiał roślinny z wczesnośredniowiecznej strażnicy w Błądzikowie, gm. Puck [komunikat] 16.20 16.30 dr Paweł Szczepanik (Bytów): Wyniki badań weryfi kacyjno-sondażowych na nowoodkrytych stanowiskach w Gorzynie, gm. Główczyce (AZP 7 33/63 i 64) [komunikat] 3

sala A 17.40 18.00 dr Kamil Adamczak, mgr Maria Pronobis (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Browina, gm. Chełmża, stanowisko 4: pozostałości osadnictwa ludności kultury pucharów lejkowatych 18.00 18.20 mgr Dominika Kofel (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa), mgr Dorota Bienias (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Wykorzystywanie roślin przez mieszkańców osad pradziejowych na stanowisku w Browinie. Wstępne wyniki badań archeobotanicznych 18.20 18.40 dr Agnieszka Matuszewska (Katedra Archeologii Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego): Badania grobowca megalitycznego w Dolicach (woj. zachodniopomorskie) 18.40 19.00 Bogdan Przybyła (Łobeska Fundacja Archeologiczna, Łobez): Megality Ziemi Łobeskiej w świetle ostatnich odkryć 19.00 19.10 mgr Damian Piłaszewicz (Muzeum w Koszalinie): Cmentarzyska megalityczne w dorzeczu Parsęty [komunikat] 19.10 19.30 Dyskusja 20.00 Spotkanie towarzyskie (Instytut Archeologii, ul. Szosa Bydgoska 44/48) 4

sala B 16.30 16.40 dr Kamil Niedziółka (Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa), dr Tadeusz Widerski (Katedra Geodezji, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej), mgr Tomasz Zielenkiewicz (ArcheOptics, Gdańsk): Badania teledetekcyjne na grodzisku Grąbczynie, stanowisko 1, pow. Szczecinek [komunikat] 16.40 17.00 prof. dr hab. Wojciech Chudziak, dr Ryszard Kaźmierczak, dr Marcin Weinkauf, mgr Piotr Błędowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Sprawozdanie z badań weryfi kacyjnosondażowych wczesnośredniowiecznych grodzisk Pojezierza Drawskiego realizowanych w ramach programu NPRH Atlas grodzisk wczesnośredniowiecznych w latach 2016 2017 17.00 17.10 Przerwa na kawę 17.10 17.30 prof. dr hab. Wojciech Chudziak, dr Ryszard Kaźmierczak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr Paweł Szczepanik (Bytów), dr Marcin Weinkauf, mgr Piotr Błędowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Sprawozdanie z badań na Pomorzu Środkowym realizowanych w ramach programu NPRH Człowiek na Pograniczu w latach 2016 2017 17.30 17.50 dr Jacek Bojarski, prof. dr hab. Wojciech Chudziak, dr Ryszard Kaźmierczak, mgr Piotr Błędowski, dr hab. Jacek Gackowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Sprawozdanie z badań wysp na ziemi chełmińskiej realizowanych w ramach programu NPRH Człowiek na Pograniczu w latach 2016 2017 (Mirakowo Grodno i Jeleniec) 17.50 18.10 dr Jerzy Sikora, mgr Łukasz Trzciński (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego): Średniowieczy zespół osadniczy w Ostrowitem. Wyniki badań z lat 2016 2017 18.10 18.30 mgr Karolina Czonstke (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku), dr Finn Ole S. Nielsen, Christina R. Seehusen (Bornholms Museum), mgr Bartosz Świątkowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Nørre Sandegård cmentarzysko z okresu Vendel na Bornholmie 18.30 18.50 mgr Karolina Czonstke (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku), dr Finn Ole S. Nielsen (Bornholms Museum), mgr Bartosz Świątkowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), Michaels S. Thorsen (Bornholms Museum): Smørengegård stanowisko kultowe z wyspy Bornholm 18.50 19.30 Dyskusja 5 20.00 Spotkanie towarzyskie (Instytut Archeologii, ul. Szosa Bydgoska 44/48)

sala A 23 listopada 2017 (czwartek) 9.00 9.20 mgr Marcin Dziewanowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Wyniki badań nad środkowym i późnym neolitem na Dolnym Nadodrzu 9.20 9.30 dr Łukasz Pospieszny (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Poznań), dr Lucy Cramp, dr Volker Heyd, dr Linda Mills (University of Bristol, Wielka Brytania), dr Jarosław Sobieraj (Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie): Pozostałości lipidów w naczyniach ceramicznych z późnoneolitycznej osady w Grabinie, pow. braniewski [komunikat] 9.30 9.40 mgr Mateusz Szeremeta (Dział Archeologii Muzeum Archeologiczno- -Historycznego w Stargardzie): Sztylety krzemienne z miejscowości Nosowo, gm. Suchań, pow. stargardzki [komunikat] EPOKA BRĄZU, WCZESNA EPOKA ŻELAZA 6 9.40 10.05 dr hab. Maciej Kaczmarek, prof. UAM (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Obrządek pogrzebowy w późnej epoce brązu na Pomorzu wybrane aspekty 10.05 10.25 dr Katarzyna Ślusarska (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Przełom epok brązu i żelaza na Nizinie Szczecińskiej 10.25 10.45 mgr Edyta Przytarska (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku), dr Piotr Fudziński (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku), mgr Mirosław Fudziński (Gdynia): Nowe znaleziska siekierek brązowych z terenu Pomorza Wschodniego 10.45 11.05 dr Marcin Maciejewski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego): Najwyraźniejsza z granic. Miejsce złożenia późnobrązowego skarbu ze Strzyżewka, stanowisko 4, w kontekście innych gromadnych znalezisk przedmiotów metalowych z Pomorza 11.05 11.15 Przerwa na kawę 11.15 11.25 mgr Leszek Kucharski (Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Toruniu): Naczynie z IV okresu epoki brązu z Kijewa problem lokalizacji [komunikat] 11.25 11.35 mgr Agnieszka Krzysiak (Muzeum w Lęborku): 11 przedmiotów z depozytu przedmiotów brązowych z okolic Miastka, pow. Bytów [komunikat] 11.35 11.55 dr hab. Jacek Gackowski, mgr Łukasz Kowalski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr inż. Aldona Garbacz- -Klempka (Centrum Badań Nawarstwień Historycznych, Wydział Odlewnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie): Skarb z Elgiszewa (stanowisko 14), pow. Golub-Dobrzyń w świetle dotychczasowych badań archeologiczno-metaloznawczych

sala B 23 listopada 2017 roku (czwartek) OKRES PÓŹNOŚREDNIOWIECZNY, NOWOŻYTNOŚĆ I WSPÓŁCZESNOŚĆ 9.00 9.20 dr Joanna Dąbal (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), mgr Karolina Szczepanowska (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku): Kościół św. Mikołaja w Łebie w świetle badań archeologiczno-architektonicznych (badania 2016) 9.20 9.30 dr Przemysław Kołosowski, mgr Artur Kurpiewski, mgr Michał Siemiński, mgr Radosław Wasilewski, mgr Marcin Nowak, mgr Paweł Janowski (Muzeum Templariuszy w Chwarszczanach): Zamek rycerzy von Wedel w Krępcewie. Badania 2016 2017 [komunikat] 9.30 9.40 mgr Krzysztof Cackowski, mgr Radosław Cisło (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Badania archeologiczne na zamku krzyżackim w miejscowości Zamek Bierzgłowski w ramach Projektu Castra Terrae Culmensis [komunikat] 9.40 9.50 mgr Jakub Józefowicz (Pracownia Archeologiczna Renata Wiloch- -Kozłowska, Gdańsk): Plakietka brunszwicka odkryta na Wyspie Spichrzów w Gdańsku [komunikat] 9.50 10.10 mgr Maciej Miściski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego): Ślady wykonywania elementów kusz z poroża na zamku w Człuchowie 10.10 10.30 dr Michał Starski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego): Archeologiczne refl eksje o kulturze materialnej małego miasta na Pomorzu Gdańskim w późnym średniowieczu 10.30 10.50 dr Barbara Stolpiak (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), mgr Teresa Świercz (Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Pocysterskiego w Bierzwniku): Pocysterski klasztor w Bierzwniku, woj. zachodniopomorskie. Relikty średniowiecznego pieca do wypału cegieł 10.50 11.00 mgr Piotr Wroniecki (Warszawa), mgr Aleksander Żmuda-Trzebiatowski (Fundacja Zamek Dybów i Gród Nieszawa, Toruń): Zaginione średniowieczne miasto Nieszawa badania i perspektywy [komunikat] 7 11.00 11.10 Przerwa na kawę

sala A 11.55 12.05 mgr Tomasz Choroba (Muzeum w Koszalinie): Nowe nabytki datowane na epokę brązu w Muzeum w Koszalinie [komunikat] 12.05 12.25 mgr Rober Żukowski, mgr Paweł Gan (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa): Metalurgia późnej epoki brązu w świetle znalezisk elementów rzędu końskiego phaler z okolic Starogardu Gdańskiego 12.25 12.35 mgr Jakub Wojtecki (Toruń), mgr Mateusz Skrzatek (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr Paweł Szczepanik (Bytów): Wyniki badań na nowo odkrytym cmentarzysku kurhanowym w Gołczewie (AZP 15 34/74) [komunikat] 12.35 12.45 dr Bartłomiej Rogalski (Dział Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie): Badania wykopaliskowe na osadzie kultury łużyckiej i kultury jastorfskiej w Trzcińsku-Zdroju, gm. loco, pow. Gryfi no, stanowisko 75 (AZP 60 06/133) w latach 2016 2017 [komunikat] 12.45 12.55 dr Paweł Szczepanik (Bytów): Wyniki badań ratowniczych na cmentarzysku przykościelnym przy ulicy Wyszyńskiego w Bytowie [komunikat] 12.55 13.05 Przerwa na kawę 8 13.05 13.25 dr Anna Rembisz-Lubiejewska (Pracownia Archeologiczna Archeo- -Lab, Gdańsk), dr Paweł Szczepanik (Bytów): Pozostałości osadnictwa z młodszej epoki brązu wczesnej epoki żelaza z Bytowa w świetle najnowszych badań 13.25 13.45 mgr Dominika Kofel (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa), mgr Magdalena Kozicka, Ewelina Orwat (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Obiekt 1/17 ze stanowiska 12 w Wejherowie, gm. loco studium przypadku 13.45 14.05 mgr Magdalena Przymorska-Sztuczka, dr hab. Jacek Gackowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Wyniki badań cmentarzyska ludności kultury łużyckiej w Żyglądzie (stanowisko 26), pow. Chełmno w sezonie 2017, z uwzględnieniem wcześniejszych odkryć 14.05 14.15 mgr Ewa Fudzińska (Muzeum Zamkowe w Malborku), mgr Renata Wiloch-Kozłowska (Pracownia Archeologiczna Renata Wiloch- Kozłowska, Gdańsk): Osada z wczesnej epoki żelaza w Tupadłach, gm. Władysławowo. Badania w 2016 roku [komunikat] 14.15 14.30 Dyskusja 14.30 15.30 Przerwa na posiłek (Instytut Archeologii, ul. Szosa Bydgoska 44/48)

sala B 11.10 11.30 dr hab. Marcin Wiewióra, prof. UMK (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr hab. Paweł Molewski, prof. UMK (Katedra Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr Sebastian Tyszkowski (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Toruń), dr hab. Krzysztof Misiewicz, prof. UW, dr Miron Bogacki, mgr Wiesław Małkowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego), dr hab. M. Badura, prof. UG, Karolina Maciejewska (Katedra Ekologii Roślin, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego): Castra Terrae Culmensis - na rubieży chrześcijańskiego świata wstępne wyniki badań nieinwazyjnych, przyrodniczych i archeologicznych w 2016 i 2017 roku 11.30 11.50 dr Bogusz Wasik (Toruń): Krzyżackie zamki murowane w Unisławiu i Starogrodzie w świetle nowych badań 11.50 12.10 mgr Daniel Gazda (Fundacja Ureusz, Warszawa): Badania archeologiczne zamku w Radzyniu Chełmińskim w latach 2016 2017 12.10 12.30 mgr Daniel Gazda (Fundacja Ureusz, Warszawa): Badania wielokulturowego obiektu warownego na Górze Zamkowej oraz grodu cyplowego w Starym Dzierzgoniu w 2017 roku 12.30 12.50 mgr Renata Wiloch-Kozłowska (Pracownia Archeologiczna Renata Wiloch-Kozłowska, Gdańsk): Zabudowa Wyspy Spichrzów w Gdańsku na przykładzie wyników badań archeologicznych w kwartale ulic Chmielna/Żytnia/Pszenna 9 12.50 13.00 Przerwa na kawę 13.00 13.20 dr hab. Grażyna K. Sulkowska-Tuszyńska, prof. UMK (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr Anna Halina Cicha (Toruń): Badania archeologiczno-architektoniczne przy kościele św. Jakuba w Toruniu 13.20 13.40 mgr Joanna Jarzęcka-Stąporek (Dantiscum. Pracownia Badań Archeologicznych, Gdańsk): Szatelenka kobiecy niezbędnik. Podwieszacze do pasa w świetle wykopalisk na Targu Siennym w Gdańsku 13.40 13.50 mgr Maria Karolina Kocińska (Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska Maria Karolina Kocińska, Borkowo), mgr Patryk Muntowski (AES. Pracownia badań archeologicznych Patryk Muntowski): Badania archeologiczne przy ulicy Kieturakisa 8 na Dolnym Mieście w Gdańsku [komunikat] 13.50 14.30 Dyskusja 14.30 15.30 Przerwa na posiłek (Instytut Archeologii, ul. Szosa Bydgoska 44/48)

sala A 10 15.30 15.40 mgr Bartosz Świątkowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), mgr Patryk Muntowski (AES. Pracownia badań archeologicznych Patryk Muntowski, Tczew), mgr Karolina Czonstke (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku): Osada z wczesnej epoki żelaza w Borkowie [komunikat] 15.40 15.50 dr Anna Drzewicz (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie): Pierścień napierśnika kultury pomorskiej z Woli Pasikowskiej, pow. warszawski zachodni [komunikat] 15.50 16.00 mgr Małgorzata Kurzyńska (Muzeum im ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu): Wielokulturowy kompleks osadniczy w Maruszy-Skaszewach, stanowisko 9, pow. grudziądzki [komunikat] 16.00 16.10 mgr Małgorzata Kurzyńska (Muzeum im ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu): Szynych, stanowisko 14, pow. grudziądzki. Osada i cmentarzysko kultury łużyckiej oraz kultury pomorskiej, osada wczesnośredniowieczna [komunikat] 16.10 16.30 mgr Marta Marczewska, mgr Maciej Marczewski (Firma Archeologiczna Glesum Maciej Marczewski, Gdańsk), dr Katarzyna Ślusarska (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), mgr Tomasz Zielenkiewicz (ArcheOptics, Gdańsk): Badania archeologiczne na cmentarzysku i osadzie kultury pomorskiej w Gdyni-Wiczlinie, stanowisko 2/3 16.30 16.40 mgr Jolanta Szałkowska-Łoś, mgr Józef Łoś (Dział Archeologii Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy): Badania na wielokulturowym stanowisku w Grabówku, gm. Pruszcz, woj. kujawsko-pomorskie [komunikat] 16.40 16.50 Przerwa na kawę OKRESY PRZEDRZYMSKI, WPŁYWÓW RZYMSKICH I WĘDRÓWEK LUDÓW 16.50 17.15 dr hab. Henryk Machajewski, prof. UG (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Elementy skandynawskie na Pomorzu u schyłku starożytności 17.15 17.35 dr Anna Strobin (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego), prof. dr hab. inż. Maciej Pawlikowski (Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Wydział Geologii, Geofi zyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie), mgr Patryk Dąbrowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Cmentarzysko o cechach kultury jastorfskiej z okresu przedrzymskiego w Babim Dole-Borczu, pow. kartuski, stanowisko 2. Aneks: Wyniki badań technologiczno-surowcowych ceramiki z Babiego Dołu-Borcza, sezon badawczy 2016

sala B 15.30 15.50 mgr Maria Karolina Kocińska, mgr Monika Kasprzak, mgr Kacper Kij (Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska Maria Karolina Kocińska, Borkowo): Badania archeologiczne przy ulicy Długi Targ w Gdańsku 15.50 16.10 mgr Robert Krzywdziński (Dantiscum. Pracownia Badań Archeologicznych, Gdańsk): Kult maryjny, reformacja i śmieci w źródłach archeologicznych z Gdańska 16.10 16.20 mgr Maciej Marczewski, mgr Agnieszka Naleźny (Firma Archeologiczna Glesum Maciej Marczewski, Gdańsk), mgr Tomasz Zielenkiewicz (ArcheOptics, Gdańsk): Badania archeologiczne Starego Rynku w Słupsku [komunikat]. 16.20 16.40 dr Aleksandra Pudło, mgr Maciej Szyszka (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku): Wstępne wyniki badań antropologiczno-archeologicznych ossuariów z cmentarzyska przy Placu Dominikańskim w Gdańsku 16.40 17.00 dr Dawid Kobiałka (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa): Z nami albo bez nas. Nieinwazyjne rozpoznanie XX-wiecznego dziedzictwa militarnego w lasach pod Chojnicami 17.00 17.10 Przerwa na kawę 17.10 17.20 dr hab. Grażyna K. Sulkowska-Tuszyńska, prof. UMK, mgr Ewa Wielocha (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Dawny szpital św. św. Piotra i Pawła w Toruniu i jego otoczenie w świetle badań archeologiczno-architektonicznych w sezonie 2017 [komunikat] 17.20 17.40 mgr Olga Krukowska (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku): Naczynia szklane w stylu weneckim z najnowszych badań Gdańska 17.40 17.50 mgr Aleksandra Jabłońska, mgr Aleksander Kwapiński (Signum Aleksander Kwapiński, Sopot): Badania archeologiczne przy ulicy Wilczej i Rzeźnickiej w Gdańsku w roku 2017 [komunikat] 17.50 18.10 mgr Aleksandra Jabłońska, mgr Magdalena Kulesz-Hodysz, mgr Aleksander Kwapiński (Signum Aleksander Kwapiński, Sopot): Badania archeologiczne na północnym cyplu Wyspy Spichrzów w Gdańsku w latach 2015 2016 18.10 18.20 mgr Monika Kasprzak, mgr Aleksander Kwapiński (Signum Aleksander Kwapiński, Sopot): Badania archeologiczne przy Bramie Nizinnej w Gdańsku w roku 2017 [komunikat] 18.20 18.30 mgr Aleksandra Jabłońska, mgr Magdalena Kulesz-Hodysz, mgr Aleksander Kwapiński (Signum Aleksander Kwapiński, Sopot): Badania przy ulicy Rajskiej w Gdańsku w roku 2017 [komunikat] 11

sala A 17.35 17.55 prof. dr hab. inż. Maciej Pawlikowski (Katedra Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Wydział Geologii, Geofi zyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie): Badania mineralogiczne grobu 134, stanowisko Babi Dół, pow. Kartuzy 17.55 18.15 dr Anna Strobin (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Wielokulturowe cmentarzysko z okresów młodszego przedrzymskiego, rzymskiego i wędrówek ludów w Brzynie, pow. pucki, stanowisko 7 18.15 18.25 dr Bartłomiej Rogalski (Dział Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie): Badania wykopaliskowe na cmentarzysku z okresu wpływów rzymskich w Czelinie, gm. Mieszkowice, pow. Gryfi no, stanowisko 23 (AZP 45 04/5) w latach 2016 2017 [komunikat] 18.25 18.45 dr Jerzy Sikora, mgr Łukasz Trzciński, mgr Sylwia Borowicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego): Wielokulturowy zespół osadniczy w Ostrowitem w świetle ostatnich badań 18.45 18.55 mgr Ewa Adamska-Grzymała (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku): Cmentarzysko kultury wielbarskiej w Pudłowcu, gm. Stary Dzierzgoń badania ratownicze 2016 2017 [komunikat] 18.55 19.15 Dyskusja 12 20.00 Spotkanie towarzyskie (Instytut Archeologii, ul. Szosa Bydgoska 44/48)

sala B 18.30 18.50 mgr Monika Kasprzak, mgr Magdalena Kulesz-Hodysz, mgr Maciej Marczewski, mgr Agnieszka Naleźny (Firma Archeologiczna Glesum Maciej Marczewski, Gdańsk), mgr Tomasz Zielenkiewicz (Arche- Optics, Gdańsk): Badania archeologiczne przy ulicy Wyszyńskiego w Lęborku 18.50 19.10 mgr Marta Wołyńska (Dantiscum. Pracownia Badań Archeologicznych, Gdańsk): Tokeny a prace drogowe w XVI-wiecznym Gdańsku 19.10 19.30 Dyskusja 20.00 Spotkanie towarzyskie (Instytut Archeologii, ul. Szosa Bydgoska 44/48) 13

sala A 24 listopada 2017 roku (piątek) 14 9.00 9.20 dr Magdalena Natuniewicz-Sekuła (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa): Cmentarzysko kultury wielbarskiej w Weklicach, pow. elbląski. Najnowsze wyniki badań 9.20 9.30 dr hab. Piotr Łuczkiewicz, prof. UMCS (Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), dr hab. Michał Jankowski, prof. UMK (Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), dr hab. Agnieszka M. Noryśkiewicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), mgr Marcin Sykuła (Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Uwarunkowania środowiskowe lokalizacji i stratygrafi a cmentarzyska przedrzymskiego i rzymskiego w Malborku-Wielbarku [komunikat] 9.30 9.50 mgr Agnieszka Krzysiak (Muzeum w Lęborku), mgr Maciej Marczewski (Firma Archeologiczna Glesum Maciej Marczewski, Gdańsk): Wilkowo, gm. Nowa Wieś Lęborska, stanowisko 5. Badania w latach 2015 2016 9.50 10.10 mgr Agnieszka Krzysiak (Muzeum w Lęborku), mgr Maciej Marczewski (Firma Archeologiczna Glesum Maciej Marczewski, Gdańsk), dr hab. Jan Schuster, prof. UŁ (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego), dr Kalina Skóra (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Kraków): Czarnówko, gm. Nowa Wieś Lęborska, stanowisko 5. Badania w latach 2016 2017 10.10 10.20 dr hab. Adam Cieśliński (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego), mgr Andrzej Kasprzak (Muzeum w Koszalinie): Cmentarzysko kurhanowe kultury wielbarskiej w Nowym Łowiczu, pow. Kalisz Pomorski wyniki badań w latach 2016 2017 [komunikat] 10.20 10.30 mgr Andrzej Kasprzak (Muzeum w Koszalinie): Cmentarzysko z kręgami kamiennymi w Pławnie, gm. Czaplinek wyniki badań w sezonie 2016 [komunikat] 10.30 10.40 mgr Agnieszka Jarzec (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego): Nekropola kultury wielbarskiej w Krośnie, pow. pasłęcki nowe perspektywy [komunikat] 10.40 11.00 dr Marta Chmiel-Chrzanowska (Katedra Archeologii Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego): Kurhany kultury wielbarskiej na stanowisku 22 w Bagiczu, woj. zachodniopomorskie 11.00 11.10 Przerwa na kawę

sala B 24 listopada 2017 roku (piątek) 9.00 9.10 dr hab. Kazimierz Grążawski, prof. UWM (Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie): Inwentaryzacja reliktów mostu w jeziorze Robotno [komunikat] 9.10 19.20 mgr Łukasz Połczyński (Pracownia Archeologiczna Azupiranu. Jakub Prager), mgr Magdalena Przymorska-Sztuczka (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Nowożytne plomby towarowe z wykopalisk w Gdańsku przy ulicy Wałowej 40 [komunikat] 9.20 9.40 mgr Sebastian Nowak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Pochówki z kościoła pw. Narodzenia NMP w Piasecznie (sezon badawczy 2017) 9.40 9.50 mgr Iwona Wojciechowska (Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie): Wstępne wyniki i znaleziska z badań archeologicznych w kaplicach kościoła Mariackiego w Stargardzie [komunikat] 9.50 10.00 Przemysław Murawski (Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska Maria Karolina Kocińska, Borkowo): Skałki do broni palnej z badań archeologicznych przy ul. Łąkowej 35 38 w Gdańsku [komunikat] 10.00 10.20 mgr Maria Karolina Kocińska, mgr Kacper Kij (Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska Maria Karolina Kocińska, Borkowo), mgr Patryk Muntowski (AES. Pracownia badań archeologicznych Patryk Muntowski, Tczew), Przemysław Murawski (Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska Maria Karolina Kocińska, Borkowo): Badania archeologiczne przy ul. Łąkowej 35 38 w Dolnym Mieście w Gdańsku 10.20 10.30 mgr Kacper Kij (Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska Maria Karolina Kocińska, Borkowo), mgr Patryk Muntowski (AES. Pracownia badań archeologicznych Patryk Muntowski, Tczew): Zabudowa industrialna przy ul. Łąkowej 35 38 w Gdańsku w świetle badań archeologicznych [komunikat] 10.30 10.40 mgr Wawrzyniec Orliński (Muzeum Historyczne w Legionowie): Na szczęście! dzban siegburski z badań wykopaliskowych pod dawnym kinem Neptun w Gdańsku [komunikat] 10.40 10.50 dr hab. Waldemar Ossowski, prof. UG, mgr Michał Grabowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Projekt Wisłoujście. Podwodna prospekcja akwenu Martwej Wisły przy Twierdzy Wisłoujście w Gdańsku [komunikat] 10.50 11.00 mgr Anna Siwiak, dr Wojciech Siwiak (Pracownia Archeologiczno- -Konserwatorska Wojciech Siwiak): Archeologiczno-architektoniczny rekonesans zachodniej pierzei Starego Rynku w Bydgoszczy [komunikat] 15 11.00 11.10 Przerwa na kawę

sala A 16 11.10 11.30 dr hab. Jan Schuster, prof. UŁ (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego): Badania nad grobami elit na cmentarzysku w Czarnówku, pow. lęborski. Wstępne wyniki 11.30 11.50 dr hab. Jörg Uwe Kleemann, prof. US (Katedra Archeologii Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego), mgr Joanna Chanko (Ruhr-Uniwersität Bochum), mgr Kathrin Misterek (Berlin), dr hab. Piotr Łuczkiewicz, prof. UMCS (Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie): Ausgrabungen in Malbork-Wielbark, Fundstelle 1 auf der Suche nach den Gräberfeldgrenzen 11.50 12.10 dr Józef Bednarczyk (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Osada kultury wielbarskiej w Juszkowie-Będzieszynie. Z badań nad pruszczańskim mikroregionem osadniczym 12.10 12.30 mgr Karolina Czonstke (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku), mgr Edyta Przytarska (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku), mgr Bartosz Świątkowski (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich w Lignowach Szlacheckich 12.30 12.50 mgr Krzysztof Kowalski, mgr Dorota Kozłowska, dr Bartłomiej Rogalski (Dział Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie): Odkrycie zabytków z przedwojennej kolekcji szczecińskiej Pommersches Landesmuseum w Mołtowie, gm. Gościno, pow. Kołobrzeg w 2016 roku 12.50 13.00 Przerwa na kawę 13.00 13.20 prof. dr hab. Jacek Woźny (Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy): Rola hydrografi i w rozwoju osadnictwa pradziejowego i średniowiecznego na obszarze Bydgoszczy 13.20 13.40 mgr Mateusz Sosnowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), mgr Jerzy Czerniec (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa), dr hab. inż. Krystian Kozioł (Katedra Geodezji Zintegrowanej i Kartografii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie): Analiza DTM (Digital Terrain Model) jako wsparcie archeologicznych badań powierzchniowych. Próba oceny przydatności metod analizy przestrzennej DTM obszarów nieodstępnych dla archeologicznych badań powierzchniowych na przykładzie zalesionych obszarów Borów Tucholskich 13.40 13.50 mgr Wioleta Jaskólska (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku), mgr Jarosław Strobin (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku), dr hab. Henryk Machajewski, prof. UG (Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego): Znalezisko skandynawskiej zapinki typu Burgelfi beln z okresu wędrówek ludów w miejscowości Stare Prusy, gm. Czersk [komunikat]

sala B 11.10 11.30 mgr Marcin Dziewanowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Podsumowanie nadzorów nad budową światłowodów wyniki prac w Kaliszu Pomorskim 11.30 11.50 mgr Maciej Marczewski, mgr Agnieszka Naleźny (Firma Archeologiczna Glesum Maciej Marczewski, Gdańsk) mgr Tomasz Zielenkiewicz (ArcheOptics, Gdańsk): Badania archeologiczne na Placu Wolności w Dzierzgoniu 11.50 12.10 dr Przemysław Krajewski (Katedra Archeologii Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego), dr Piotr Maliński (Katedra Badań nad Konfliktami i Pokojem Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego), Sławomir Radaszewski (Nurek-Technika, Szczecin): Wrak radzieckiej łodzi desantowej z Odry potencjał nieoczywisty 12.10 12.30 mgr Edyta Przytarska (Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku), mgr Marcin Tymiński (Muzeum w Sztutowie): Prace archeologiczno-poszukiwawcze na terenie byłego obozu koncentracyjnego w Sztutowie 12.30 13.00 Przerwa na kawę 17

sala A 13.50 14.10 mgr Agata Byszewska (Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa): Ochrona archeologicznego dziedzictwa podwodnego na przykładzie wybranych stanowisk z terenu Pomorza 14.10 14.20 mgr Maria Pronobis, dr hab. Agnieszka M. Noryśkiewicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Osadnictwo społeczności okresu rzymskiego w rejonie jeziora Okonin w świetle danych archeologicznych i paleobotanicznych [komunikat] 14.20 14.30 mgr Małgorzata Kurzyńska (Muzeum im ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu): Badania powierzchniowe i weryfi kacyjno-sondażowe na cmentarzysku i osadzie z młodszego okresu przedrzymskiego i wczesnego okresu rzymskiego na stanowiskach 1 i 4 w Grudziądzu-Rządzu [komunikat] 18

SESJA POSTEROWA (pierwsze piętro, korytarz) 13.00 13.10 mgr Rober Żukowski, mgr Paweł Gan (Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa): Metalurgia późnej epoki brązu w świetle znalezisk elementów rzędu końskiego phaler z okolic Starogardu Gdańskiego 13.10 13.20 mgr Jan Wiejacki, prof. dr hab. inż. Daniel Makowiecki (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Zwierzęta dzikie a mieszkańcy strefy nadbałtyckiej w średniowieczu 13.20 13.30 mgr Martyna Wiejacka, prof. dr hab. inż. Daniel Makowiecki (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Ptaki w średniowiecznych miastach portowych Polski 13.30 13.40 mgr Alicja Gomoliszek, mgr Paulina Terendy (Dantiscum. Pracownia Badań Archeologicznych): Plakietki pielgrzymie z wykopalisk na Targu Siennym w Gdańsku 13.40 13.50 Karolina Maciejewska, dr Joanna Święta-Musznicka (Katedra Ekologii Roślin, Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego): Rośliny użytkowe w nowożytnych materiałach (XVII XVIII wiek) ze stanowiska Podwale Przedmierskie w Gdańsku 13.50 14.00 mgr Magdalena Majorek (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Skrzynie trumienne z badań archeologicznych w Gniewie w latach 2009 2016 (kościół pw. św. Mikołaja) 14.00 14.10 mgr Sebastian Nowak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Konserwacja i rekonstrukcja atłasowego żupana z krypty pod kaplicą św. Anny w kościele pw. św. Mikołaja w Gniewie 14.10 14.20 mgr Sebastian Nowak (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu): Rekonstrukcja skórzanej rękawicy z Wyspy Spichrzów w Gdańsku problemy i wyzwania konserwatorskie 19 OKOŁO GODZINY 14.30 PODSUMOWANIE I ZAKOŃCZENIE OBRAD

WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE OBRADOM Muzeum Okręgowe w Toruniu oferuje uczestnikom konferencji zwiedzanie ekspozycji (na podstawie identyfi katorów) w Oddziałach: Muzeum Historii Torunia ; Dom Eskenów, ul. Łazienna 16: wejście bez terminowych ograniczeń, w godz. od 10.00 do 16.00; Muzeum Toruńskiego Piernika ; ul. Strumykowa 4: 24 listopada br. od godz. 12.00 do 13.00; obowiązują wcześniejsze zapisy przy stoliku rejestracyjnym w Muzeum Okręgowym (grupa nie może liczyć więcej niż 50 osób). 20 W Instytucie Archeologii UMK są dostępne cztery ekspozycje: wybrane zbiory pozamuzealne (Gabinet Zabytków); parter, sala nr 155: 23 listopada br. od godz. 12.00 do 18.00; 24 listopada br. od godz. 10.00 do 14.00; Obraz prehistorii w brązie. Sztuka situl Novego mesta (własność Muzeum Okręgowego w Toruniu); parter, korytarz w głównym budynku Instytutu: stały dostęp; Archeologia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Historia i teraźniejszość (1946 2010) ; parter, łącznik między budynkami Instytutu: stały dostęp; plenerowa prezentacja replik prahistorycznych i wczesnohistorycznych obiektów mieszkalnych i gospodarczych; wewnętrzny dziedziniec Instytutu: 23 i 24 listopada br., godz. od 10.00 do 14.00). Wśród uczestników konferencji będą rozprowadzane nieodpłatnie publikacje przekazane przez instytucje zajmujące się archeologią Pomorza (korytarz parteru w głównym budynku Instytutu Archeologii).

STARE MIASTO