PRZEDSIĘBIORCO! SKORZYSTAJ!

PRZEDSIĘBIORCO! SKORZYSTAJ! Praca zbiorowa pod redakcją Anny Forin Andrzeja Szwoch Agaty Wieruszewskiej Warszawa, 2007 r.

Praca zbiorowa redakcja: Anna Forin Andrzej Szwoch Agata Wieruszewska Korekta: Iwona Olek Projekt okładki: Jacek Łucki Copyright by Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, 2007 Publikacja została przygotowana w ramach promocji KSU i jego Działań prowadzonej w ramach projektu własnego PARP pt. Budowa i wzmocnienie sieci organizacji należących do Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU), realizowanego w ramach Poddziałania 1.1.1 Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetowych. ISBN 978-83-60009-42-0 Wydanie VIII Nakład 44 000 egzemplarzy Skład, łamanie i druk: PASAŹ Sp. z o.o. 30-363 Kraków, ul. Rydlówka 24 tel. 012 260 2000, fax: 012 260 2001

SPIS TREŚCI Wstęp........................................................................................ 5 Rozdział I.................................................................................... 7 System wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce wprowadzenie......................... 7 Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU)........................ 9 Formy pomocy rządu dla małych i średnich przedsiębiorstw.................................. 17 Bezpłatne usługi informacyjne............................................................... 18 Lista teleadresowa Regionalnych Instytucji Finansujących (RIF)................................ 21 Rozdział II..................................................................................23 Grupy tematyczne pakietów informacyjnych................................................. 23 Przykłady z grupy Wsparcie przedsiębiorczości i otoczenia biznesu w okresie programowania 2007-2013.................................................................................. 25 Działanie 1.4 4.1: Wsparcie dla przedsiębiorców na prace badawcze i rozwojowe......... 25 Działanie 3.1: Inicjowanie działalności innowacyjnej...................................... 32 Działanie 3.3: Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP.................... 36 Działanie 4.2: Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa................................................................... 40 Działanie 4.4: Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym..................... 43 Działanie 5.1: Wspieranie klastrów o znaczeniu ponadregionalnym........................ 48 Działanie 5.4: Zarządzanie własnością intelektualną....................................... 52 Działanie 8.1: Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej........................................................................... 55 Działanie 8.2: Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B.................... 57 Poddziałanie 2.1.1: Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach projekty konkursowe.................................................................. 59 Podziałanie 6.1.1 Paszport do eksportu dla MSP......................................... 65

WSTĘP Oddajemy w Państwa ręce kolejną edycję informatora Przedsiębiorco! Skorzystaj!, w którym chcielibyśmy przybliżyć Państwu zasady korzystania z bezpłatnych usług informacyjnych w ramach dotychczasowych Punktów Konsultacyjnych wraz z małą próbką ich oferty. Niniejszą publikację podzieliliśmy na dwa rozdziały: Rozdział I zawierający informacje na temat Punktów Konsultacyjnych oraz zakresu oferty ich usług na tle systemu wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce; Rozdział II prezentujący kilka przykładów pakietów informacyjnych, tj. z jednego ze standardowych narzędzi pomocniczych wykorzystywanych w pracy przez konsultantów Punktów Konsultacyjnych, opisujących zagadnienia przydatne w prowadzeniu i rozwoju małej i średniej firmy, w z zakresu wsparcia z funduszy strukturalnych. Pragniemy zaznaczyć, że informacje zawarte w Przedsiębiorco! Skorzystaj! Są aktualne na dzień składania niniejszego informatora do druku, tj. 28 września 2007 r., a sama publikacja nie może być podstawowym źródłem informacji na temat opisywanych tam zagadnień. Ze względu na zmieniające się otoczenie prawne funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, w celu uzyskania najbardziej aktualnych informacji w opisanych tutaj zakresach, prosimy o kontakt z najbliższym Punktem Konsultacyjnym, Regionalną Instytucją Finansującą lub zapoznanie się z zawartością strony internetowej http://www.parp.gov.pl. Życzymy wielu sukcesów na drodze do rozwoju Państwa firmy Zespół Redakcyjny 5

SYSTEM WSPARCIA ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W POLSCE Dotychczasowy system wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce to struktura zaangażowana we wdrażanie programów służących wzmocnieniu sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) w Polsce, obejmująca zarówno sieci i struktury organizacyjne oraz instytucjonalne, jak i instrumenty wsparcia skierowane do małych i średnich przedsiębiorstw. System opiera się na współpracy partnerów na trzech poziomach Działania, co obrazuje poniższy schemat (bloki zacienione odpowiadają partnerom zarejestrowanym w Krajowym Systemie Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw KSU): Poziom centralny to Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), która jest agencją rządową utworzoną w 2001 r., w wyniku przekształcenia Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw, działającej w latach 1996-2000. W połowie 2002 r., w ramach realizacji rządowego pakietu programowego Przede wszystkim przedsiębiorczość, 7

PARP przejęła zadania i obowiązki Agencji Techniki i Technologii oraz Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego. Dzięki konsolidacji trzech agencji powstała jedna instytucja, podległa Ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, która jest odpowiedzialna za wdrażanie programów pomocowych na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, pochodzących z budżetu państwa oraz Unii Europejskiej. Pozwala to na większą skuteczność w realizacji programów i bardziej efektywną kontrolę wykorzystania funduszy. Poziom wojewódzki to Regionalne Instytucje Finansujące (RIF), działające jako wojewódzkie instytucje zarządzające realizacją programów regionalnych skierowanych do sektora MSP i współpracujące z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości przy realizacji programów krajowych. Regionalne Instytucje Finansujące są partnerem PARP, współpracującym przy wdrażaniu polityki sektorowej adresowanej do MSP w regionie oraz pełnią analogiczną rolę wobec samorządowych władz regionalnych we wdrażaniu Działań wynikających z realizacji strategii rozwoju regionu w obszarze dotyczącym MSP. Działania RIF koncentrują się na takich obszarach, jak: zarządzanie regionalnymi programami rozwoju przedsiębiorczości, administrowanie w imieniu PARP sektorowymi instrumentami wsparcia MSP w regionie, świadczenie bezpłatnych usług informacyjnych dla MSP w ramach Punktu Konsultacyjnego, nadzór i koordynacja sieci PK na poziomie województwa oraz monitorowanie ich działalności. Poziom bezpośrednich usługodawców to instytucje i organizacje o dużym doświadczeniu we współpracy z sektorem małych i średnich przedsiębiorców. Wszyscy usługodawcy specjalizują się w świadczeniu różnego rodzaju usług, zwłaszcza doradczych (w tym proinnowacyjnych), szkoleniowych, informacyjnych czy finansowych. Na tym poziomie możemy rozróżnić dwie grupy usługodawców: 1) firmy nastawione na osiąganie zysku 2) grupę jednostek niekomercyjnych, statutowo działających na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. Ad 1) W ramach systemu wsparcia rozwoju przedsiębiorczości firmy komercyjne występują jedynie jako akredytowani przez PARP potencjalni wykonawcy usług, które mogły być dofinansowane najpierw ze środków programów Phare (edycje 2000-2003), a następnie również Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa w ramach realizacji 8

Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (Działanie 2.1 Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo ). Wykonawcy ci tworzyli tzw. długą listę firm, gotowych do świadczenia usług w ramach poszczególnych dziedzin specjalizacji. Ad 2) Akredytacja wykonawców do świadczenia usług dofinansowywanych z kolejnych edycji programów Phare i w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (Działanie 2.1), nie była jednak ograniczona jedynie do firm komercyjnych ubiegać się o nią mogą także organizacje niedziałające w celu osiągnięcia zysku. Wśród firm niekomercyjnych należy wyróżnić przede wszystkim ośrodki zarejestrowane w KSU, prowadzące działalność nienastawioną na zysk i współpracujące ze sobą przy realizacji usług [więcej na temat KSU znajduje się w dalszej części opracowania]. Proponowany model instytucjonalnego wsparcia MSP ukierunkowany był zwłaszcza na spełnienie wymogów związanych z tworzeniem zharmonizowanego systemu, dzięki któremu w pierwszym etapie MSP będą miały ułatwiony dostęp głównie do różnego rodzaju usług doradczych oraz wsparcia projektów inwestycyjnych dofinansowanych w ramach programów przedakcesyjnych. Stanowi on również podstawę systemu, poprzez który realizowana jest obecnie i będzie w przyszłości pomoc dla MSP, finansowana ze środków funduszy strukturalnych. W tym celu konieczne jest stosowanie jednolitych standardów jakościowych i spójnych instrumentów na każdym z etapów programowania, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu regionalnego. Obecne doświadczenia były wykorzystane do opracowania systemu wsparcia rozwoju przedsiębiorczości na kolejne lata, zarówno w zakresie wdrażania programów krajowych, jak i regionalnych. Dobrym przykładem są tu doświadczenie i standardy świadczenia usług organizacji zarejestrowanych w Krajowym Systemie Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw, które są bazą do współpracy organizacji pozarządowych z instytucjami centralnymi i samorządem regionalnym w przygotowaniu choćby spójnego systemu dystrybucji sprawdzonych informacji dla przedsiębiorców i osób podejmujących działalność gospodarczą. KRAJOWY SYSTEM USŁUG DLA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW (KSU) KSU stopniowo ewoluował wraz ze zmieniającymi się potrzebami jego klientów, głównie przedsiębiorców od sieci dobrowolnie współpracujących ze sobą, niezależnych finansowo, niekomercyjnych organizacji, do systemu grup usługodawców, organizacji wyspecja- 9

lizowanych w świadczeniu różnych rodzajów usług. Wszystkie ośrodki KSU zarejestrowane są przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości w jednym rejestrze prowadzonym na podstawie zapisów ustawy o PARP (art. 6 ust. 1 pkt 8 ustawy). Rejestr KSU obejmuje podmioty niedziałające dla zysku lub przeznaczające zysk na cele związane z zadaniami realizowanymi przez PARP, które świadczą usługi doradcze (w tym o charakterze ogólnym lub o charakterze proinnowacyjnym), informacyjne, szkoleniowe i finansowe (w tym udzielanie poręczeń lub udzielanie pożyczek) mikro-, małym i średnim przedsiębiorcom oraz osobom podejmującym działalność gospodarczą. Początki KSU to październik 1996 r., kiedy to z inicjatywy Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw (obecnie PARP), w wyniku realizowanego wówczas programu Phare 1995 STEP I, powstała sieć, której działania koordynuje oraz wspiera merytorycznie i organizacyjnie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Współpraca między ośrodkami Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw służy rozwojowi systemu wspierania przedsiębiorczości w Polsce, a tym samym zwiększeniu konkurencyjności MSP. Wśród ośrodków KSU znajdują się organizacje, które działają w oparciu o bardzo różnorodne prawne formy działania, tj.: agencje rozwoju regionalnego i lokalnego, centra wspierania biznesu, izby przemysłowo-handlowe, instytuty badawczo-rozwojowe, fundusze poręczeń kredytowych, fundusze pożyczkowe, szkoły biznesu, organizacje rzemiosła, fundacje i stowarzyszenia. Członkowie KSU są niezależni i samofinansujący się, a uczestnictwo w systemie jest dobrowolne. Z założenia system KSU jest systemem otwartym ośrodki mogą w każdej chwili rozpocząć współpracę w ramach KSU, gdyż rejestracja prowadzona jest przez PARP w trybie ciągłym. Wymagania i standardy świadczenia usług KSU, określa szczegółowo rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 stycznia 2005 r. w sprawie Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (Dz. U. nr 27, poz. 221). Wszystkie ośrodki Krajowego Systemu Usług dla MSP muszą: posiadać potencjał techniczny i ekonomiczny niezbędny do należytego świadczenia usług doradczych, szkoleniowych, informacyjnych i finansowych mikro-, małym i średnim przedsiębiorstwom oraz podmiotom podejmującym działalność gospodarczą; zapewniać realizację usług przez osoby posiadające niezbędne kwalifikacje; posiadać system zapewnienia jakości świadczenia usług; przestrzegać w prowadzonej działalności zasad etyki zawodowej. Ośrodki KSU zobowiązane są do wdrożenia i stosowania systemu zapewnienia jakości, zarówno w zakresie organizacji pracy oraz świadczenia poszczególnych rodzajów usług, jak i współpracy 10

w ramach KSU. Posiadany przez wszystkie ośrodki KSU system zarządzania jakością, zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO 9001-2001, jest weryfikowany przez niezależnych audytorów podczas okresowych audytów sprawdzających. Kolejne ośrodki są włączane do KSU po uzyskaniu pozytywnego wyniku audytu rejestrującego. Obecnie w KSU zarejestrowanych jest 177 organizacji, świadczących usługi w 184 lokalizacjach na terenie całej Polski, w tym: 121 w zakresie usług doradczych o charakterze ogólnym, 19 w zakresie usług doradczych o charakterze proinnowacyjnym, 152 w zakresie usług informacyjnych, 158 w zakresie usług szkoleniowych, 10 w zakresie usług finansowych udzielanie poręczeń, 38 w zakresie usług finansowych udzielanie pożyczek. PARTNERZY W RAMACH KSU W ramach Krajowego Systemu Usług dla MSP można wyodrębnić następujące grupy ośrodków, odpowiadające kategoriom świadczonych przez nie usług lub specjalizacji, tj.: Regionalne Instytucje Finansujące (RIF), organizacje wyłonione w drodze regionalnych konkursów. W każdym województwie działa jedna RIF, która ściśle współpracuje z samorządem województwa, zwłaszcza w obszarze działań na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. W większości są to agencje rozwoju regionalnego, działające na terenie danego województwa, lub też instytucje posiadające odpowiednie doświadczenie w dziedzinie wsparcia MSP (tj.: izby, fundacje, stowarzyszenia). RIF posiadają duży potencjał merytoryczny i organizacyjny do świadczenia usług dla MSP, dlatego też wdrażają programy regionalne dotyczące MSP oraz współpracują przy ich wdrażaniu. Wszystkie RIF są zarejestrowane w KSU. Lista RIF dostępna jest w niniejszej publikacji oraz na stronach internetowych PARP pod adresem: http://www.parp.gov.pl. Krajowa Sieć Innowacji (KSI), coraz dynamiczniej rozwijająca swoją działalność, skupia ośrodki KSU specjalizujące się w świadczeniu usług doradczych o charakterze proinnowacyjnym. Usługi te to głównie pomoc w zakresie tworzenia warunków do transferu i komercjalizacji nowych rozwiązań technologicznych oraz realizacji przedsięwzięć innowacyjnych w przedsiębiorstwach sektora MSP. Wszystkie ośrodki KSI mają uregulowaną stałą współpracę z instytucjami badawczymi (obecnie z 55) w zakresie świadczenia usług lub stanowią wydzieloną organizacyjnie jednostkę takiej jed- 11

nostki naukowej. Obecnie KSI tworzy 19 ośrodków zarejestrowanych w KSU, które podczas świadczonych usług korzystają z Bazy Danych Technologii KSI, dostępnej pod adresem: http://ksu.parp.gov.pl/oferty_ksi.html, zawierającej oferty technologii oraz zapytania o technologię. Dzięki tej bazie ośrodki KSI mogą kojarzyć przedsiębiorców zainteresowanych konkretnymi rozwiązaniami technologicznymi z ośrodkami KSI z innych województw. Punkty Konsultacyjne (PK), w których mikro-, małe i średnie firmy mogą uzyskać bezpłatne usługi informacyjne, niewymagające dłuższego zaangażowania czasu pracy konsultanta, obejmujące zagadnienia związane z: administracyjno-prawnymi aspektami prowadzenia działalności gospodarczej, zarządzaniem przedsiębiorstwem (z zakresu prawa, marketingu, finansów i podatków, produkcji itp.) oraz zasadami przygotowywania wniosków o pomoc publiczną (w tym z programów wsparcia), a także finansowaniem działalności firmy z innych źródeł (w tym z oferty finansowania zewnętrznego banków i innych instytucji finansowych), możliwością skorzystania z zaawansowanych usług doradczych itp. Organizacje prowadzące PK są wybierane w drodze konkursów, ogłaszanych przez PARP, w których wśród głównych kryteriów oceny są lokalizacja i zasięg działania punktu, potencjał organizacyjny ośrodka, kwalifikacje konsultantów mających świadczyć usługi informacyjne w ramach PK, sytuacja finansowa ośrodka itp. Obecnie na terenie całego kraju działa ponad 190 PK, wszystkie są zarejestrowane w KSU w zakresie usług informacyjnych. Centra Euro Info (EIC 1 ), w ramach sieci międzynarodowej w Polsce działa 14 ośrodków, z których 13 należy do KSU lub prowadzi EIC we współpracy z ośrodkiem KSU. Centra Euro Info świadczą również usługi informacyjne, jednak specjalizują się zwłaszcza w zakresie informacji na temat: warunków prowadzenia działalności gospodarczej na obszarze Unii Europejskiej, ułatwiania szeroko rozumianej współpracy polskich przedsiębiorstw z firmami (poszukiwanie i kojarzenie partnerów gospodarczych) oraz z instytucjami krajów członkowskich, norm i standardów towarowych, regulacji prawa Unii Europejskiej itp. Szczegółowe informacje na temat zakresu usług świadczonych przez Centra Euro Info znajdują się na ogólnopolskiej stronie internetowej EIC: http://www.euroinfo.org.pl. Fundusze poręczeniowe, z których część skupiona jest w Krajowym Stowarzyszeniu Funduszy Poręczeniowych (KSWP). Spośród 56 lokalnych i regionalnych funduszy poręczeniowych działających w Polsce 10 to ośrodki KSU. Szczegółowe informacje 1 ang. Euro Info Centre 12

na temat Krajowego Stowarzyszenia Funduszy Poręczeniowych oraz lista instytucji działających w jego ramach znajdują się na stronie internetowej Stowarzyszenia: http://www.ksfp.org.pl. Fundusze pożyczkowe, z których część skupiona jest w Polskim Stowarzyszeniu Funduszy Pożyczkowych (PSFP). Spośród 76 lokalnych i regionalnych funduszy pożyczkowych działających w Polsce, 38 to ośrodki KSU. Szczegółowe informacje na temat Polskiego Stowarzyszenia Funduszy Pożyczkowych oraz lista instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe w jego ramach znajdują się na stronie internetowej Stowarzyszenia: http://www.psfp.org.pl. STRUKTURA KSU Krajowy System Usług dla MSP to dobrowolnie współpracujące ze sobą ośrodki z całego kraju. Członkowie KSU są niezależni i samofinansujący się. Działania KSU koordynuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, która prowadzi rejestr KSU (w tym KSI) oraz wspiera system organizacyjnie i merytorycznie. KSU podzielony jest na 16 regionów odpowiadających podziałowi administracyjnemu kraju. Organizacje zarejestrowane w KSU współpracują ze sobą na szczeblu regionalnym oraz ogólnopolskim. W każdym z województw, podczas spotkań regionalnych, wybierani są dwaj przedstawiciele ośrodków KSU, którzy zajmują się organizacją prac w regionie oraz reprezentują go w Radzie Koordynacyjnej KSU. Kadencja rady trwa dwa lata. Do wykonywania określonych prac Rada powołuje Grupy Zadaniowe, które czuwają nad rozwojem powierzonych im sfer działania KSU, np. w zakresie rozwoju poszczególnych kategorii usług KSU. Do realizacji bieżących zadań mogą być doraźnie powoływane Zespoły Zadaniowe. OFERTA OŚRODKÓW KSU Każda organizacja zarejestrowana w KSU świadczy przynajmniej jedną z sześciu kategorii usług adresowanych do mikro-, małych i średnich firm lub osób podejmujących działalność gospodarczą, tj. usługi: doradcze (w tym o charakterze: ogólnym i proinnowacyjnym), szkoleniowe, informacyjne, finansowe (w tym udzielanie: poręczeń i pożyczek). Większość ośrodków KSU realizuje także usługi na rzecz władz lokalnych czy regionalnych. Część ośrodków specjalizuje się w określonych dziedzinach lub branżach, w tym m.in. w transferze technologii, systemach zarządzania jakością, badaniach i certyfikacji. 13

Krótką charakterystykę usług realizowanych przez KSU zawiera poniższa tabela: USŁUGI DORADCZE o charakterze ogólnym, np.: w dziedzinie: marketingu, finansów, prawa, planowania i zarządzania, eksportu, jakości itp. o charakterze proinnowacyjnym, służące rozwojowi firmy poprzez poprawę istniejącego lub wdrożenie nowego procesu technologicznego, produktu lub usługi, w tym: ocena potrzeb technologicznych, promocja technologii i nowych rozwiązań organizacyjnych, inne działania, w których następuje transfer wiedzy lub innowacyjnej technologii USŁUGI FINANSOWE udzielanie poręczeń kredytowych, stanowiących dodatkową formę zabezpieczenia głównie kredytów i pożyczek (fundusze poręczeniowe) udzielanie pożyczek na rozpoczęcie lub rozwój działalności gospodarczej (fundusze pożyczkowe) USŁUGI INFORMACYJNE udzielanie informacji: o administracyjno-prawnych aspektach wykonywania działalności gospodarczej o dostępnych programach pomocy publicznej dla przedsiębiorców oraz innych dostępnych źródłach finansowania działalności gospodarczej teleadresowych o targach, wystawach i innych wydarzeniach gospodarczych o zasadach dokonywania inwestycji w Unii Europejskiej o zasadach przygotowywania wniosków o pomoc publiczną i finansowanie działalności gospodarczej z innych źródeł wprowadzanie informacji o ofercie handlowej do baz danych służących nawiązywaniu współpracy gospodarczej (w tym: zagranicznej) wyszukiwanie potencjalnych partnerów gospodarczych w dostępnych bazach danych (w tym weryfikowanych poprzez wywiadownie gospodarcze) USŁUGI SZKOLENIOWE np. z zakresu marketingu, finansów, zarządzania, dla osób podejmujących działalność gospodarczą, branżowe, ogólne (m.in. komputerowe, językowe) itp. szkolenia otwarte, w których uczestnictwo jest ogólnie dostępne szkolenia zamknięte, organizowane na indywidualne zamówienie klienta 14

DLACZEGO WARTO KORZYSTAĆ Z USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ OŚRODKI KSU? Konsultanci KSU mają duże doświadczenie we współpracy z przedsiębiorcami, znają specyfikę swoich środowisk lokalnych oraz kierunki rozwoju regionu dzięki temu służą profesjonalną pomocą w zakresie planowania rozwoju firmy, także pod kątem zmian zachodzących na danym terenie. Dzięki różnorodności ośrodków skupionych w KSU oferta świadczonych przez nie usług jest bardzo szeroka. Każdy przedsiębiorca, lub osoba podejmująca działalność gospodarczą, powinien znaleźć w ośrodku KSU pomoc w rozwiązaniu problemów związanych z prowadzeniem własnej firmy. Niemniej jednak niektóre ośrodki specjalizują się jedynie w bardzo wąskim zakresie świadczonych usług (np. związanych z daną branżą) i nie są w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich oczekiwań przedsiębiorców. W związku z tym stworzono wewnętrzny system pozwalający ośrodkom na szybkie wyszukiwanie partnerów w ramach KSU, którzy zrealizują dla Państwa pożądaną usługę. Toteż niezależnie od stopnia złożoności poszukiwanej usługi, dzięki wdrożonym w KSU narzędziom wymiany informacji, każdy ośrodek w krótkim czasie powinien wyszukać dla swoich klientów specjalistę lub zebrać zespół ekspercki, który sprosta Państwa oczekiwaniom. Przykłady oferty usług KSU są pod adresem: http://ksu.parp.gov.pl/oferty_ksu.html. Warte podkreślenia jest także stałe dostosowywanie oferty usług świadczonych przez ośrodki KSU do zmieniających się potrzeb przedsiębiorców. Ośrodki KSU na podstawie informacji otrzymywanych od swoich klientów uruchamiają nowe usługi, tworzą pakiety informacyjne, tematycznie dostosowywane do bieżących potrzeb firm i innych klientów KSU. Każdy ośrodek zarejestrowany w Krajowym Systemie Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw posiada wdrożony system zapewnienia jakości świadczonych usług, zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO 9001:2001. Ponadto, na zamówienie PARP, niezależni audytorzy weryfikują spełnianie wymagań rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 stycznia 2005 r. w sprawie Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorców (Dz. U. nr 27, poz. 221), w tym zgodność z ww. normą. Wszystkie te działania gwarantują, że w każdym z ośrodków klienci obsługiwani są z jednakową starannością. Niezmiernie ważnym czynnikiem jest również dostępność geograficzna ośrodków. Ośrodki KSU obecne są niemalże w co drugim powiecie na terenie całej Polski. 15

JAK KORZYSTAĆ Z USŁUG OFEROWANYCH PRZEZ KSU? Aby skorzystać z pomocy ośrodka KSU, wystarczy udać się do jego siedziby lub zadzwonić i umówić się na spotkanie z konsultantem. W zależności od specyfiki zamówienia oraz potrzeb przedsiębiorcy usługa może zostać zrealizowana w ośrodku lub bezpośrednio w jego firmie. Wybór ośrodka, z którego usług będzie korzystał przedsiębiorca, zależy tylko od niego. W tym względzie nie istnieją żadne ograniczenia terytorialne. Każdy ośrodek indywidualnie ustala ceny świadczonych usług. Podczas wyceny pod uwagę branych jest wiele czynników, m.in. czas pracy konsultanta, złożoność usługi, wreszcie poziom cen na rynku. GDZIE ZNALEŹĆ INFORMACJE O KRAJOWYM SYSTEMIE USŁUG DLA MSP? Bliższe informacje na temat Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw można uzyskać w każdym ośrodku należącym do KSU, w tym w Regionalnych Instytucjach Finansujących i Punktach Konsultacyjnych, a także w siedzibie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Pełna lista teleadresowa organizacji zarejestrowanych w KSU, oraz ich lokalizacji świadczenia usług, dostępna jest na stronach internetowych KSU pod adresem: http://ksu.parp.gov.pl. Tam też można znaleźć na bieżąco aktualizowany katalog usług KSU. 16

FORMY POMOCY RZĄDU DLA MSP Celem polityki Rządu wobec małych i średnich firm w latach 2000-2007 jest pobudzenie aktywności przedsiębiorców, zapewniającej zatrudnienie w sektorze MSP, oraz wzrost jego konkurencyjności i zdolności do funkcjonowania na Jednolitym Rynku Europejskim. Działania Rządu wynikają m.in. z realizacji zapisów dokumentu Kierunki działań Rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw od 2003 do 2006 r., przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 4 lutego 2003 r. Środki budżetu państwa służą również finansowaniu bezpłatnych usług informacyjnych dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Do grudnia 2007 r. ze środków budżetowych nadal finansowana jest działalność Punktów Konsultacyjnych (PK), w których zarówno małej, jak i średniej wielkości firmy mogą korzystać z bezpłatnych usług informacyjnych z zakresu programów pomocy publicznej oraz zagadnień związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i zarządzaniem przedsiębiorstwem. Utworzenie Punktów Konsultacyjnych jest kontynuacją inicjatywy realizowanej od 2000 r., związanej z funkcjonowaniem Punktów Konsultacyjno-Doradczych (PKD), i wynika z utrzymującego się zapotrzebowania przedsiębiorców na informacje dotyczące dostępnych programów i instrumentów wsparcia. Większość obecnych PK prowadzona jest przez organizacje, które mają już wieloletnie doświadczenie w tym względzie. Obecnie działające PK rekrutują się z konkursów przeprowadzonych w latach 2005 i 2006. Wszystkie te organizacje są zarejestrowane w Krajowym Systemie Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw lub ściśle z nimi współpracują oraz spełniają standardy organizacyjne i świadczenia usług w zakresie udzielania informacji, zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 stycznia 2005 r. w sprawie Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (Dz. U. nr 27, poz. 221). W latach 2008-2015 planuje się zapewnienie dostępu do bezpłatnych informacji na temat zagadnień związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i zarządzaniem przedsiębiorstwem oraz z zakresu programów pomocy publicznej, nie tylko dla przedsiębiorców, ale i dla osób podejmujących działalność gospodarczą. Działania te będą współfinansowane ze środków Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, a w większości województw także z Regionalnych Programów Operacyjnych, co powinno zapewnić łatwy dostęp do informacji na temat wszystkich form dofinansowania możliwych do pozyskania w danym województwie. Informacje dotyczące rozwoju systemu informowania o programach będą sukcesywnie zamieszczane na stronie internetowej http://www.parp.gov.pl. Jednak do tego czasu zapraszamy do korzystania ze sprawdzonych informacji w Punktach Konsultacyjnych, o których więcej na kolejnych stronach niniejszej publikacji. 17

BEZPŁATNE USŁUGI INFORMACYJNE Dla kogo? Bezpłatne usługi informacyjne dostępne są dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców, czyli takich, którzy w poprzednim roku obrotowym spełniali wszystkie wymienione kryteria*: Przedsiębiorca Mikro Mały Średni zatrudnienie < 10 osób < 50 osób < 250 osób roczny obrót < 2 mln euro < 10 mln euro < 50 mln euro lub całkowity bilans roczny < 2 mln euro < 10 mln euro < 43 mln euro * zgodnie z załącznikiem I do Rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorców (Dz. Urz. WE L10 z dnia 13 stycznia 2001 r.) zmienionego Rozporządzeniem nr 364/2004 z dnia 25 lutego 2004 r. (Dz. Urz. WE L63 z dnia 28 lutego 2004 r.). Kwalifikacja do poszczególnych kategorii zależna jest od wielkości firmy. W przypadku przedsiębiorstwa niezależnego (samodzielnego) decydują wyłącznie jego wskaźniki. W innych przypadkach pod uwagę bierzemy wskaźniki nie tylko samej firmy ubiegającej się o wsparcie, ale także przedsiębiorstw, z którymi pozostaje ona w określonych związkach (w układzie przedsiębiorstw partnerskich 25% lub więcej kapitału lub praw głosu w drugiej firmie, a w układzie przedsiębiorstw związanych 100% kapitału lub praw głosu w drugiej firmie). Z kategorii MSP wyłączone są przedsiębiorstwa, których 25% lub więcej kapitału lub praw głosu jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidualnie przez jedno lub kilka organów państwowych podmiotów prawa publicznego (np. jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe, przedsiębiorstwa komunalne, spółki, w których 25% lub więcej kapitału lub praw głosu posiada Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, tj. gmina, powiat, województwo, z wyłączeniem samorządów lokalnych z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 mln euro oraz liczbą mieszkańców poniżej 5 tys.). Wyłączenie to nie dotyczy sytuacji, gdy wartość progowa 25% zostanie osiągnięta lub przekroczona przez: publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka, osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w firmy nienotowane na giełdzie, pod warunkiem, że cała kwota inwestycji tych inwestorów w tę samą firmę nie przekroczy 1,25 18

mln euro, uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze, inwestorów instytucjonalnych, łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju, jeżeli podmioty te nie są związane, indywidualnie lub wspólnie z firmą, w której posiadają 25% lub więcej kapitału lub prawa głosu. ZAKRES USŁUG PUNKTÓW KONSULTACYJNYCH (PK) PK bezpłatnie udzielają informacji na temat zagadnień związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz programami i sposobami wsparcia MSP, często dostępnych również w formie pakietów informacyjnych [o których więcej w dalszej części publikacji] w zakresie: prawa, marketingu, finansów, podatków itp., programów pomocy, finansowanych z budżetu państwa, funduszy strukturalnych i innych, a także zasad ubiegania się o dofinansowanie, oferty finansowania zewnętrznego przez banki (w tym: warunki udzielenia kredytu, oprocentowania, okresu kredytowania, przeznaczenia, rodzaju zabezpieczeń) oraz przez inne instytucje finansowe firmy leasingowe, fundusze: pożyczkowe, poręczeń kredytowych, kapitałowe itp., możliwości i zasad uzyskiwania płatnych (lub częściowo płatnych) bardziej złożonych wymagających od specjalisty większego zaangażowania usług dostępnych w ośrodkach KSU oraz w instytucjach spoza KSU. PK udzielają informacji dotyczących zasad przygotowania wniosków o udzielenie i rozliczenie już pozyskanego wsparcia w ramach projektów pomocowych dla MSP ze środków budżetu państwa, funduszy strukturalnych, innych programów, w szczególności dostępnych w PARP. Informacje te odnoszą się do: wyboru właściwego programu jako źródła finansowania planowanego przedsięwzięcia, zakresu tego finansowania z danego programu wsparcia, zasad wypełniania wniosku o udzielenie i rozliczenie już uzyskanego wsparcia, pomocy przy wyborze akredytowanego wykonawcy (w tym udostępnienie listy akredytowanych wykonawców), zwłaszcza gdy zachodzi konieczność zastosowania procedury porównania ofert, oceny, czy spełniane są kryteria formalne i administracyjne, by ubiegać się o wsparcie. 19

3 kroki, czyli jak korzystać z bezpłatnych usług PK? 1 Wybór Punktu Konsultacyjnego. Jeśli zainteresowała Państwa oferta Punktów Konsultacyjnych, wystarczy wybrać działający w danym województwie PK, z którego usług zechcą Państwo skorzystać. 2 Ustalenie zakresu usługi. Aby ustalić zakres usługi, prosimy zadzwonić lub przyjść do wybranego PK i umówić się na spotkanie z konsultantem. Mogą Państwo oczywiście przyjść bez uprzedzenia, ale prosimy zorientować się, w jakich dniach i godzinach czynny jest wybrany PK. Podczas rozmowy z konsultantem ustalicie Państwo zakres usługi. 3 Realizacja usługi informacyjnej. Teraz pozostaje już tylko działanie. W zależności od tego, czego Państwo oczekują, spotkanie z konsultantem może służyć rozszerzeniu wiedzy dotyczącej zarządzania przedsiębiorstwem lub zdobyciu informacji na temat zasad ubiegania się o środki pomocowe. W zależności od specyfiki i zakresu informacji, może być to jedno lub kilka spotkań nie ma w tym względzie żadnych ograniczeń. 20

Lista teleadresowa Regionalnych Instytucji Finansujących (RIF) Województwo dolnośląskie Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Krupnicza 13 50-075 Wrocław tel.: (71) 797 04 00 e-mail: warr@warr.pl Województwo kujawsko-pomorskie Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Kopernika 4 87-100 Toruń tel.: (56) 621 04 21 e-mail: sekretariat@tarr.org.pl Województwo lubelskie Lubelska Fundacja Rozwoju Agencja Rozwoju Regionalnego Rynek 7 20-111 Lublin tel.: (81) 743 65 43 e-mail: lfr@lfr.lublin.pl Województwo lubuskie Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Zielonej Górze ul. Chopina 11/13 65-001 Zielona Góra tel.: (68) 327 05 04 e-mail: agencja@region.zgora.pl Województwo łódzkie Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Tuwima 22/26 90-002 Łódź tel.: (42) 664 37 50 e-mail: larr@larr.lodz.pl Województwo małopolskie Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Kordylewskiego 11 31-542 Kraków tel.: (12) 411 46 03 e-mail: marr@marr.pl Województwo podkarpackie Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. w Mielcu ul. Chopina 18 39-300 Mielec tel.: (17) 788 18 50 e-mail: marr@marr.com.pl Województwo podlaskie Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego ul. Starobojarska 15 15-073 Białystok tel: (85) 740 86 83 e-mail: pfrr@pfrr.bialystok.pl Województwo pomorskie Agencja Rozwoju Pomorza S.A. ul. Piwna 36/39 80-831 Gdańsk tel.: (58) 323 31 00 e-mail: sekretariat@arpg.gda.pl Województwo śląskie Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Wita Stwosza 31 40-042 Katowice tel.: (32) 201 40 56 e-mail: garr@garr.com.pl Województwo świętokrzyskie Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa ul. Sienkiewicza 53 25-002 Kielce tel.: (41) 368 02 21 e-mail: sekretariat@siph.com.pl Województwo warmińsko-mazurskie Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Kajki 10/12 10-547 Olsztyn tel.: (89) 521 12 50 e-mail: wmarr@wmarr.olsztyn.pl 21

Województwo mazowieckie Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw ul. Smocza 27 01-048 Warszawa tel.: (22) 838 02 91 e-mail: izbarimp@fund.org.pl Województwo opolskie Stowarzyszenie Promocja Przedsiębiorczości ul. Damrota 4 45-064 Opole tel.: (77) 456 56 00 e-mail: biuro@rif.opole.pl Województwo wielkopolskie Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie ul. Zakładowa 4 62-510 Konin tel.: (63) 245 30 95 e-mail: arr@arrkonin.org.pl Województwo zachodniopomorskie Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Stoisława 2 70-223 Szczecin tel.: (91) 488 24 88 e-mail: zarzad@zarr.com.pl 22

GRUPY TEMATYCZNE PAKIETÓW INFORMACYJNYCH Pakiety informacyjne to baza danych, zawierająca krótkie opracowania z zakresu zagadnień, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, będące odpowiedzią na pytania nurtujące najczęściej małych i średnich przedsiębiorców począwszy od opisów konkretnych tematów, po zbiory danych teleadresowych. Zawartość pakietów jest na bieżąco aktualizowana i wzbogacana o nowe informacje, które zebrano i pogrupowano w następujących kategoriach tematycznych, tj.: Bankowość finanse Eksport import/współpraca gospodarcza/działalność gospodarcza za granicą Formy prowadzenia działalności gospodarczej Informacje sektorowe Inne zagadnienia Internet Instytucje wspierające MSP Inwestowanie Jakość normalizacja certyfikacja standaryzacja Księgowość prawozdawczość Kształcenie podnoszenie kwalifikacji Marketing promocja reklama Ochrona środowiska Ordynacja Podatkowa Planowane wsparcie przedsiębiorców w latach 2007-2013 Podatki i opłaty Podręczniki Phare Pomoc publiczna Prawo pracy Programy dla MSP Rachunkowość w MSP Sprawy prawne Systemy informacji gospodarczej Unia Europejska Wsparcie przedsiębiorców w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy Wsparcie przedsiębiorczości i otoczenia biznesu w okresie programowania 2007-2013 Wymogi rejestracyjne zezwolenia i koncesje Zamówienia publiczne Zarządzanie przedsiębiorstwem 23

Ww. baza danych znajduje się na stronie internetowej, pod adresem http://www.parp.gov.pl, jest tam też dostępne archiwum pakietów informacyjnych. Zamieszczone w dalszej części publikacji przykłady pakietów wybrano z grupy tematycznej Wsparcie przedsiębiorczości i otoczenia biznesu w okresie programowania 2007-2013, biorąc pod uwagę, że oczekiwane programy wsparcia dostępne w całym kraju, będą interesujące i uniwersalne dla przedsiębiorców ze wszystkich województw. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości dokłada wszelkich starań, by zawarte w pakietach informacje odzwierciedlały stan prawny obowiązujący w dniu sporządzania/aktualizacji pakietu wskazanego w nagłówku każdego opracowania. Treść pakietów stanowi jedynie materiał informacyjny. W związku z powyższym PARP nie ponosi odpowiedzialności prawnej za skutki działań podjętych przez odbiorców w oparciu o treść pakietów. Wszystkie prezentowane pakiety zostały przygotowane w oparciu o projekty dokumentów i informacje w nich zawarte mogą ulec zmianie w momencie uruchamiania konkursu. Wiążące wersje dokumentów zostaną opublikowane na stronie internetowej PARP po ich zatwierdzeniu. 24

PRZYKŁADY Z GRUPY WSPARCIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I OTO- CZENIA BIZNESU W OKRESIE PROGRAMOWANIA 2007-2013 Tytuł pakietu: Działanie 1.4-4.1 Wsparcie dla przedsiębiorców na prace badawcze i rozwojowe Autor: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Zespół Badań i Rozwoju / Zespół Instytucjonalnego Systemu Wsparcia Krótki opis Działań Polskie przedsiębiorstwa w porównaniu do innych krajów Unii Europejskiej cechuje niska skłonność do wdrażania innowacji, rozumianej jako wprowadzenie do praktyki w przedsiębiorstwie nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do produktu (towaru lub usługi), procesu, marketingu lub organizacji, przy czym istotą innowacji jest zastosowanie nowych rozwiązań w bieżącej działalności gospodarczej przedsiębiorstw. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy przede wszystkim upatrywać w braku środków finansowych na wprowadzanie ulepszeń w działalności gospodarczej, ale także w stosunkowo dużym ryzyku niepowodzenia prac badawczo-rozwojowych. W rezultacie podjęcie prac badawczych i rozwojowych przez przedsiębiorców jest odkładane w czasie. W związku z tym jednym z Działań skierowanych do polskich przedsiębiorców jest Działanie 1.4, w ramach którego można uzyskać wsparcie na przeprowadzenie prac badawczych i rozwojowych, oraz Działanie 4.1 wspierające wdrożenie wyników tych prac w przedsiębiorstwie. Połączenie Działania 4.1 ( Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R ) z realizacją Działania 1.4 ( Wsparcie projektów celowych ) ma na celu ułatwienie przedsiębiorcom realizacji przedsięwzięć badawczo-rozwojowych, jak również wdrożenie ich wyników. Działanie 1.4 Wsparcie projektów celowych realizowane w ramach I. Osi priorytetowej, koncentrującej się na zwiększeniu znaczenia sektora nauki w gospodarce poprzez realizację programów badawczych na rzecz przedsiębiorstw, polega na dofinansowaniu projektów obejmujących przedsięwzięcia techniczne, technologiczne lub organizacyjne (badania przemysłowe i prace rozwojowe). Pierwsza faza obejmować będzie przeprowadzenie badań przemysłowych i prac rozwojowych. 25

Badania przemysłowe są rozumiane jako planowane badania ukierunkowane na zaadoptowanie nowej wiedzy na potrzeby przedsiębiorstwa, która może być wykorzystana w rozwoju nowych produktów, procesów czy usług lub może przyczynić się do znaczącego udoskonalenia produktów i usług już istniejących. Wyniki tych badań nie mogą mieć jeszcze przełożenia na zastosowanie ulepszeń w konkretnych produktach (towarach lub usługach) lub też wprowadzenie nowych produktów. Prace rozwojowe polegają na wykorzystaniu dostępnej wiedzy na potrzeby planowania produkcji, projektowania nowych produktów bądź usług. Prace te mogą obejmować stworzenie wszelkiej dokumentacji niezbędnej do wdrożenia do produkcji wyników badań w tym: przygotowanie projektów, planów, opracowanie prototypów urządzeń, przeprowadzenie niezbędnych testów. Rozróżnienie zaplanowanych Działań na badania przemysłowe oraz prace rozwojowe jest istotne z punktu widzenia intensywności wsparcia przeznaczonego na współfinansowanie badań. Działanie 4.1 Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R jest kontynuacją prac badawczych i rozwojowych z Działania 1.4. Ze względu na to, że Działanie to jest realizowane w ramach 4. Osi priorytetowej, koncentruje się na praktycznym zastosowaniu wyników prac badawczych w działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Warunkiem kontynuacji Działań przez przedsiębiorcę w ramach Działania 4.1 jest przedstawienie sprawozdania potwierdzającego zakończenie badań przemysłowych i prac rozwojowych objętych wsparciem, a także przedłożenie przez przedsiębiorcę analiz ekonomicznych i badań rynkowych potwierdzających celowość wdrożenia wyników prac. W związku z tym poprawne zrealizowanie części badawczej projektu warunkuje przystąpienie do drugiej fazy projektu wdrożenia wyników przeprowadzonych badań w przedsiębiorstwie. Z założenia wszystkie projekty powinny obejmować zarówno część badawczą, jak i wdrożeniową, co powinno zostać uwzględnione w dokumentacji aplikacyjnej. Jeżeli jednak przeprowadzone badania nie przyniosą oczekiwanych wyników bądź wykonane badania rynkowe wskażą, że wdrożenie wyników badań jest nieopłacalne dla przedsiębiorcy, lub też dalsza realizacja projektu będzie zagrażała standingowi finansowemu przedsiębiorstwa, Działania inwestycyjne przewidywane dla drugiej fazy nie zostaną dofinansowane. Warto zaznaczyć, że w takich przypadkach przedsiębiorca nie będzie jednak zobowiązany do zwrotu środków uzyskanych na realizację prac badawczych w ramach pierwszego etapu badawczego. Dla kogo? Wsparcie w ramach Działań 1.4 i 4.1 będą mogły uzyskać mikro-, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa. 26

Uzyskanie wsparcia w ramach Działania 4.1 jest uwarunkowane pomyślnie zakończoną fazą badawczą w ramach Działania 1.4, z wyjątkiem projektów dofinansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach przedsięwzięcia Inicjatywa Technologiczna I. Przedsiębiorcy beneficjenci Inicjatywy Technologicznej I będą mogli złożyć wniosek o uzyskanie wsparcia wyłącznie z części 4.1. Wniosek będzie jednak zawierał opis całości projektu celowego i jako taki będzie oceniany. Po rozliczeniu wsparcia uzyskanego w ramach Inicjatywy Technologicznej I przedsiębiorca będzie mógł uzyskać środki z 4.1 na zasadach analogicznych jak pozostali projektodawcy Działania 1.4-4.1. Na co? W ramach Działania 1.4 dofinansowane będą projekty badawcze obejmujące przeprowadzenie badań (we własnym zakresie lub zlecenie zewnętrznej jenostce badawczej) z niezbędną częścią doradczą. Współfinansowaniu podlegają koszty bezpośrednie prowadzenia prac badawczych i rozwojowych takie jak: wynagrodzenia wraz z pochodnymi od wynagrodzeń osób zaangażowanych bezpośrednio w realizację projektu oraz osób zarządzających projektem, koszty zakupu lub używania sprzętu i aparatury, a także wartość amortyzacji budynków w zakresie i przez okres ich używania na potrzeby projektu itp. Dofinansowaniu podlega także zakup badań, usług doradczych oraz nabycie wartości niematerialnych i prawnych. Stworzenie prototypu będącego efektem prac badawczo-rozwojowych kończy okres kwalifikowalności wydatków w ramach Działania 1.4, przy czym w ramach projektów badawczych nie jest dopuszczalne utworzenie prototypu o komercyjnym przeznaczeniu. Komercjalizacja efektu badań jest przedmiotem projektu w ramach Działania 4.1. Przygotowanie do wdrożenia i wdrożenie wyników prac B+R w ramach Działania 4.1 realizowane będzie poprzez wsparcie przedsięwzięć inwestycyjnych (zakup środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych). Działanie 1.4 Do wydatków kwalifikowanych zalicza się wydatki na: 1) wynagrodzenia wraz z pochodnymi od wynagrodzeń osób zaangażowanych bezpośrednio w realizację projektu objętego wsparciem oraz osób zarządzających projektem; 2) pokrycie kosztów zakupu lub używania sprzętu i aparatury w zakresie i przez okres ich używania na potrzeby projektu objętego wsparciem, przy czym jeżeli nie są one wykorzystywane na potrzeby projektu przez ich całkowity okres użytkowania, do wydatków kwalifikowanych zalicza się wyłącznie koszty amortyzacji odpowiadające okresowi realizacji projektu badawczego, obliczone na podstawie przepisów o rachunkowości; 27

3) pokrycie kosztów amortyzacji budynków w zakresie i przez okres, w jakim są wykorzystywane na potrzeby projektu objętego wsparciem; 4) nabycie prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego gruntu, w zakresie i przez okres, w jakim jest on wykorzystywany na potrzeby projektu do wysokości 10% całkowitych wydatków kwalifikowanych w części 1.4, pod warunkiem że: a) istnieje bezpośredni związek między tym nabyciem a celami projektu objętego wsparciem, b) przedsiębiorca przedstawi opinię rzeczoznawcy majątkowego potwierdzającą, że cena nabycia nie przekracza wartości rynkowej gruntu, określonej na dzień sporządzenia operatu szacunkowego, c) w okresie 10 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie wsparcia grunt nie był nabyty z wykorzystaniem środków publicznych krajowych lub pochodzących z funduszy Unii Europejskiej; 5) nabycie na warunkach rynkowych wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, jeżeli wartości te spełniają łącznie następujące warunki: a) będą wykorzystywane wyłącznie na cele projektu objętego wsparciem na realizację projektów celowych, b) będą podlegać amortyzacji zgodnie z odrębnymi przepisami, c) będą nabyte od osób trzecich na warunkach rynkowych; d) zakup badań, usług doradczych i usług równorzędnych wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby związane z realizacją projektu; 6) pokrycie pozostałych kosztów ogólnych ponoszonych bezpośrednio w związku z realizacją projektu, do wysokości 20% całkowitych wydatków kwalifikowanych; 7) pokrycie pozostałych kosztów operacyjnych, w tym kosztów zakupu materiałów, środków eksploatacyjnych i podobnych towarów bezpośrednio związanych z realizacją projektu. Do wydatków kwalifikowanych nie zalicza się wydatków związanych z bieżącą działalnością przedsiębiorcy. Działanie 4.1 Do wydatków kwalifikowanych zalicza się: 1) cenę nabycia prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego gruntu do wysokości 10% całkowitych wydatków kwalifikowanych, pod warunkiem że: a) istnieje bezpośredni związek między tym nabyciem a celami projektu objętego wsparciem, 28

b) przedsiębiorca przedstawi opinię rzeczoznawcy majątkowego potwierdzającą, że cena nabycia nie przekracza wartości rynkowej gruntu, określonej na dzień sporządzenia operatu szacunkowego, c) w okresie 10 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie wsparcia grunt nie był nabyty z wykorzystaniem środków publicznych krajowych lub pochodzących z funduszy Unii Europejskiej; 2) cenę nabycia prawa własności budynku lub budowli, pod warunkiem że: a) istnieje bezpośredni związek między tym nabyciem a celami projektu objętego wsparciem, b) przedsiębiorca przedstawi opinię rzeczoznawcy majątkowego potwierdzającą, że cena nabycia nie przekracza wartości rynkowej nieruchomości, określonej na dzień sporządzenia operatu szacunkowego, c) przedsiębiorca przedstawi opinię rzeczoznawcy budowlanego potwierdzającą, że nieruchomość może być używana w określonym celu, zgodnym z celami projektu objętego wsparciem, lub określającą zakres niezbędnych zmian lub ulepszeń, d) w okresie 10 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie wsparcia nieruchomość nie była nabyta z wykorzystaniem środków publicznych krajowych lub pochodzących z funduszy Unii Europejskiej, e) nieruchomość będzie używana wyłącznie zgodnie z celami projektu objętego wsparciem; f) cenę nabycia albo koszt wytworzenia środków trwałych związanych z wdrożeniem wyników badań przemysłowych i prac rozwojowych przez przedsiębiorcę; 3) cenę nabycia robót i materiałów budowlanych; 4) cenę nabycia wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej, jeżeli wartości niematerialne i prawne spełniają łącznie następujące warunki: a) będą wykorzystywane wyłącznie na cele projektu objętego wsparciem na realizację projektów celowych, b) będą podlegać amortyzacji zgodnie z odrębnymi przepisami, c) będą nabyte od osób trzecich na warunkach rynkowych, d) będą stanowić aktywa przedsiębiorstwa, które otrzymało wsparcie i pozostaną w nim przez co najmniej pięć lat, a w przypadku przedsiębiorstwa mikroprzedsiębiorcy, małego i średniego przedsiębiorcy przez co najmniej trzy lata od zakończenia realizacji inwestycji; 5) raty spłat wartości początkowej gruntów, budynków i budowli przez korzystającego, należnej finansującemu z tytułu umowy leasingu do wysokości ich wartości początkowej z dnia zawarcia umowy leasingu, poniesione do dnia zakończenia realizacji in- 29