M I E J S K O - G M I N N Y P R O G R A M P R O F I L A K T Y K I I R O Z W I Ą Z Y W A N I A P R O B L E M Ó W A L K O H O L O W Y C H na 2 0 0 9 rok
2 Załącznik do Uchwały Nr XXIII/138/08 Rady Gminy i Miasta Błaszki z dnia 17 grudnia 2008r. Podstawą prawną działań związanych z rozwiązywaniem problemów alkoholowych jest ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku (Dz.U. z 2007r. Nr 70 poz.473 z późniejszymi zmianami) zwana dalej ustawą. Art. 1 ust.1 ustawy stanowi, że organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego są obowiązane do podejmowania działań zmierzających do ograniczenia spożycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spożywania, inicjowanie i wspieranie przedsięwzięć mających na celu zmianę obyczajów w zakresie sposobu spożywania tych napojów, działania na rzecz trzeźwości w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwaniu następstw nadużywania alkoholu, a także wspieranie działalności w tym zakresie organizacji społecznych zakładów pracy. Art.4¹ ustawy stanowi, że prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin W szczególności zadania te obejmują: 1.zwiększenie dostępności terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, 2.udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, 3.prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, 4.wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, Realizacja tych zadań prowadzona jest w postaci Miejsko-Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych uchwalanego corocznie przez Radę Gminy i Miasta. Zadania zawarte w Programie realizowane są poprzez kształtowanie polityki społecznej, w szczególności poprzez tworzenie warunków, których zaspokojenie może powstrzymać od spożywania alkoholu poprzez działalność wychowawczą, informacyjną,ograniczenie dostępności do alkoholu, leczenie,reintegrację osób uzależnionych od alkoholu, zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu, przeciwdziałanie narkomanii i przemocy w rodzinie. Zadania samorządów gminnych znajdują odbicie w Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2006-2010.
3 Rok 2009 będzie kolejnym rokiem realizacji programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Jest kontynuacją wielu działań zainicjowanych w latach poprzednich, Miejsko-Gminny Program określa zakres i formę realizacji zadań wynikających z ustawy. Jego nadrzędnym celem jest stworzenie spójnego systemu działań profilaktycznych i naprawczych, zmierzających do: zapobiegania powstawaniu nowych problemów alkoholowych zmniejszenia rozmiarów problemów, które aktualnie występują zwiększenie zasobów i niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi problemami Działania Gminy i Miasta Błaszki związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych obejmują w szczególności: I. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu Uzależnienie od alkoholu jest chorobą społeczną, której konsekwencje dotykają nie tylko osób uzależnionych, ale także członków ich rodzin i środowisk społecznych. Na mocy art.21 ustawy leczenie osób uzależnionych od alkoholu odbywa się w placówkach lecznictwa odwykowego. Od takich osób nie pobiera się opłat za świadczenia w zakresie terapii (art.21 ust.3 ustawy). Koszty związane z odbyciem terapii w placówce odwykowej pokrywa Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia za pacjentów ubezpieczonych i Ministerstwo Zdrowia za pacjentów nieubezpieczonych. Podstawowym zadaniem samorządu jest zwiększenie dostępności terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia dla mieszkańców gminy. Dostępność profesjonalnej i aktywnej terapii warunkuje skuteczność jakichkolwiek innych działań podejmowanych na rzecz osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin. Zadania programu: 1.Utrzymanie i doposażenie punktu konsultacyjnego dla osób uzależnionych od alkoholu i członków ich rodzin oraz innych osób (dyżury telefoniczne oraz udzielanie pomocy z zakresu psychologii, psychiatrii i pomocy prawnej) 2.Prowadzenie akcji uświadamiającej o roli używek na organizm młodego i dojrzałego człowieka (agresja, przemoc). 3.Próby rozwiązywania alkoholowych problemów rodzinnych (współpraca z punktem konsultacyjnym, psychologiem, rozmowy terapeutyczne). 4.Spotkania profilaktyczno-rozwojowe dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy i Miasta Błaszki (warsztaty, konkursy z nagrodami, spektakle teatralne). 5.Szkolenia dla osób związanych zawodowo z rozwiązywaniem problemów alkoholowych (służbą zdrowia,nauczyciele, opieka społeczna, policja). 6.Udział Miejsko-Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
4 Alkoholowych w organizowaniu imprez dla dzieci (Dzień Dziecka, Dzień Sportu, Andrzejki, Spotkania Świąteczne, Spacerkiem po Europie i inne). 7.Przystępowanie Szkół do konkursów związanych z tematyką promowania profilaktyki uzależnień, promocji i zdrowego stylu życia wśród najmłodszych, upowszechnianie wzorów i postaw prozdrowotnych (konkurs pod hasłem Zachowaj Trzeźwy Umysł). 8.Nawiązanie współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. 9.Umożliwienie kontaktu osób nadużywających alkoholu oraz współuzależnionych z psychologiem, lekarzem oraz specjalistą terapii uzależnień. 10.Podejmowanie czynności zmierzających do wydania orzeczeń sądu o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w placówce otwartego bądź szpitalnego leczenia ponoszenia kosztów sporządzania opinii przez biegłych: psychiatrę i psychologa w przedmiocie uzależnienia od alkoholu opłacenie kosztów postępowania sądowego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu opłacenie kosztów dojazdów dla osób uzależnionych do Ośrodka leczenia uzależnień koszty sporządzania wywiadów środowiskowych zakup literatury fachowej, prenumerata czasopism. 11.Prowadzenie rozmów motywujących do leczenia z osobami uzależnionymi. 12.Wspieranie działań dotyczących readaptacji zawodowej i społecznej osób uzależnionych, pomoc i prowadzenie działań na rzecz osób bezdomnych z problemem alkoholowym, kontynuacja Programu wychodzenia z bezdomności dla osób uzależnionych od alkoholu i nie tylko. 13.Pomoc ludziom uzależnionym, wdrażanie programów wspierających. motywujących i podtrzymujących abstynencję. 14.Organizowanie i dofinansowywanie aktywnych form wypoczynku dla dzieci i młodzieży połączoną z realizacją programu profilaktyki przeciwalkoholowej. 15.Wspieranie działalności szkół,mgops, Policji i Ośrodków Zdrowia w profilaktyce uzależnień. 16.Współpraca ze stowarzyszeniami i podmiotami działającymi na terenie Gminy i Miasta Błaszki w zakresie wspierania inicjatyw związanych z profilaktyką uzależnień i leczenia odwykowego. II.Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą. Ważną grupą doznającą szkód wynikających z uzależnienia są dzieci wychowujące się w rodzinach z problemem alkoholowym, które ponoszą ogromne straty we wszystkich aspektach rozwoju. Są słabsze fizycznie, często chorują. Rozwijają się u nich określone zaburzenia emocjonalne, często są ofiarami przemocy i nadużyć seksualnych ze strony najbliższych członków rodziny lub otoczenia. Ponadto stanowią tzw. grupę ryzyka pod względem prawdopodobieństwa uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych.
5 Istotną rolę w procesie pomagania dzieciom z rodzin alkoholowych odgrywają: - - placówki takie jak: świetlice socjoterapeutyczne, punkty wychowawcze. Ich zadaniem jest wspieranie rodziny przez objęcie dziecka działaniami wychowawczymi, opiekuńczymi i edukacyjnymi, udzielanie dzieciom specjalistycznej pomocy psychologicznej. Zadania programu: 1.Pokrycie kosztów szkoleń dotyczących współpracy służb i instytucji związanych z wdrożeniem procedur interwencji w przypadkach przemocy w rodzinie. 2.Dofinansowanie szkoleń i kursów członków MGKRPA, pracowników socjalnych i policji służących podnoszeniu kompetencji w zakresie zagadnień związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. 3.Prowadzenie przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej grup wsparcia dla ofiar przemocy. 4.Finansowanie programów o tematyce profilaktyki uzależnień realizowanych na obozach, koloniach organizowanych dla dzieci i młodzieży z rodzin, w których występuje problem alkoholowy oraz finansowanie ich pobytu na tych obozach i koloniach. 5.Finansowanie kosztów funkcjonowania świetlic socjoterapeutycznych i punktów wychowawczych na terenie Gminy. 6.Pomoc żywnościowa dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. 7. Współpraca z Wojewódzkim Szpitalem Psychiatrycznym w Warcie Oddział Terapii i Uzależnień, z Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym i Poradnią Psychlogiczno Pedagogiczną w Warcie. III. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności dla dzieci i młodzieży. Młodzi ludzie mają tendencję do podejmowania różnorakich zachowań ryzykownych dla zdrowia (używanie różnych substancji psychoaktywnych, podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych itd.). W związku z tym w profilaktyce tych zachowań rekomendowane jest tworzenie programów edukacyjnych dotyczących różnych rodzajów środków uzależniających (alkohol, tytoń, narkotyki) oraz łączenie różnorodnych działań podejmowanych wobec tej populacji. Przy planowaniu programów profilaktycznych należy zwrócić uwagę, aby nie koncentrowały się one wyłącznie na osłabieniu czynników ryzyka, lecz również na wspieraniu głównych czynników chroniących ( zwłaszcza kształtowaniu silnej więzi rodzinnej, rozwijaniu zainteresowania nauką szkolną i rozwojem oraz wzmocnieniu skłonności do respektowania norm i wartości). Realizacja tego zadania odbywać się będzie poprzez: 1.Współfinansowanie realizowanych na terenie szkół, przedszkoli i innych placówek oświatowo-opiekuńczo-wychowawczych programów profilaktycznych dla dzieci, młodzieży i dorosłych. 2.Prowadzenie zajęć pozalekcyjnych i zajęć sportowych,a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczęszczających w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-
6 wychowawczych i socjoterapeutycznych. 3.Współorganizowanie i finansowanie kampanii profilaktycznych (lokalnych i ogólnopolskich) w szkołach dla dzieci, młodzieży i dorosłych (Zachowaj Trzeźwy Umysł, Biegi Trzeźwości, Spacerkiem po Europie, Stop agresji i przemocy, Mleko to zdrowie zdrowie to życie bez nałogów, zielone szkoły i inne). 4.Organizowanie koncertów dla dzieci i młodzieży jako promocja zabawy bez środków psychoaktywnych. 5.Tworzenie miejsc spędzenia czasu wolnego dla dzieci i młodzieży (powstawanie boisk, placów zabaw, kawiarenek komputerowych). 6.Organizacja oraz dofinansowywanie profilaktycznych i terapeutycznych obozów dla dzieci i młodzieży. 7 Dofinansowanie zadań inwestycyjnych i remontowych w celu zwiększenia i poprawy bazy materialnej poszerzającej możliwości organizacji zajęć o charakterze profilaktycznym, rekreacyjno-sportowym i kulturalnym, zapewniające dzieciom i młodzieży atrakcyjne spędzenie czasu wolnego). 8.Promocja imprez bezalkoholowych i zdrowego stylu życia. 9.Organizacja lub dofinansowywanie festynów, konkursów, turniejów, gier i zabaw dla dzieci i młodzieży promujących zdrowy styl życia. 10.Organizowanie badań i sondaży (przeprowadzenie ankiet) w celu oceny aktualnego stanu problemów alkoholowych. 11.Prowadzenie kontroli przestrzegania warunków sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych. 12.Prowadzenie szkoleń dla sprzedawców i właścicieli sklepów handlujących napojami alkoholowymi. 13.Objęcie szkoleniami podstawowymi z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przedstawicieli Policji, pracowników socjalnych, nauczycieli, pedagogów uczestniczących w realizacji zadań miejsko-gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 14.Podejmowanie działań edukacyjnych adresowanych do kierowców. 15.Dofinasowywanie warsztatów integracyjno-terapeutycznych dla osób niepełnosprawnych i dzieci z rodzin patologicznych. 16.Zakup prenumeraty pism, fachowej literatury 17.Organizowanie i współfinansowanie turniejów w piłce nożnej i siatkowej o puchar Burmistrza oraz innych turniejów związanych ze sportem. IV.Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych Realizacja tego zadania odbywać się będzie poprzez: wspieranie finansowe instytucji, stowarzyszeń i organizacji pozarządowych realizujących działania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych wspomaganie działalności grupy AA, sfinansowanie pracy terapeutycznej dofinansowywanie obozów terapeutycznych dla organizacji zrzeszających członków rodzin z problemem alkoholowym
7 współorganizowanie z Centrum Kultury,świetlicami środowiskowymi, szkołami, radami soleckimi imprez mających na celu promocję wśród mieszkańców gminy:zabaw, życia rodzinnego i wypoczynku bez alkoholu jako alternatywnych form spędzenia wolnego czasu. V. Ograniczenie dostępności alkoholu Wydawanie opinii przez Miejsko-Gminną Komisję Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w sprawie usytuowania na terenie gminy i miasta miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych zgodnie z uchwałą Rady Gminy i Miasta Błaszki (art.12 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). VI.Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej Prowadzenie działań związanych z integracją społeczną osób uzależnionych od alkoholu jest nowym zadaniem własnym gminy, obok działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, zaś wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej stanowi jedną z form realizacji tego zadania. W roku 2009 będzie funkcjonował Klub Integracji Społecznej prowadzony przez Miejsko-Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej w Błaszkach. VII. Kontrole i zasady finansowania 1.Zgodnie z art. 13¹ i art.15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi podejmowanie interwencji w sprawie reklamy i promocji oraz sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. 2.Źródłem finansowania Miejsko-Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych są opłaty za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych wnoszone na rachunek Urzędu Gminy i Miasta Błaszki, które nie mogą być przeznaczone na inne cele. 3.Upoważnia się Burmistrza Gminy i Miasta Błaszki do dysponowania środkami finansowymi na w/w działalność w oparciu o zaopiniowany preliminarz przez Miejsko-Gminną Komisję Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 4.Wydatki związane z wynagrodzeniem członków Komisji są pokrywane z budżetu gminy i miasta za dany rok, ze środków na finansowane Miejsko-Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zatwierdzonego przez Radę. Podstawą sporządzenia listy wynagrodzeń stanowi lista obecności udziału w posiedzeniach Komisji. 5.Z tytułu udziału w posiedzeniach Miejsko-Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych członkom Komisji przysługuje wynagrodzenie w formie diety w wysokości 90,00 (słownie: dziewięćdziesiat złotych). 6.Osobom będącym pracownikami Urzędu Gminy i Miasta w Błaszkach i jednostek podległych gminie wynagrodzenie za udział w Komisji nie przysługuje w przypadku gdy posiedzenia odbywają się w godzinach funkcjonowania Urzędu.
8 Zasoby lokalne, instytucje i organizacje współrealizujące zadania w zakresie profilaktyki 1. Inicjatorem działań określonych wyżej jest Miejsko-Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,która jest ciałem opiniującym, inicjującym i nadzorującym wykonanie gminnego programu. W szczególności do jej zadań należy: - współpraca z jednostkami organizacyjnymi i stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy w zakresie tworzenia projektu programu, opiniowanie decyzji o cofaniu zezwoleń w przypadku naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim i nietrzeźwym lub zakłócania porządku publicznego w miejscu sprzedaży alkoholu lub najbliższej okolicy w oparciu o art.18 ust.10 ustawy,prowadzenie kontroli przestrzegania warunków sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych. podejmuje czynności zmierzające do orzecznictwa o zastosowanie wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. 2.Placówki oświatowe szkoły i przedszkola. prowadzą działalność profilaktyczną, edukacyjną, informacyjną dla dzieci, młodzieży i rodziców. 3.Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, w tym: punkt konsultacyjny udziela rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą świetlice socjoterapeutyczne i punkty wychowawcze prowadzą działalność profilaktyczną, edukacyjną, informacyjną dla dzieci i młodzieży oraz dożywianie Dom Wsparcia Społecznego (wychodzenie z bezdomności) Klub Integracji Społecznej (wspieranie zatrudnienia socjalnego) Grupa AA prowadzi: wsparcie w utrzymaniu abstynencji, promowanie zdrowego stylu życia. 4.Komisariat Policji w Błaszkach pełni funkcję ochrony przed przemocą w rodzinie oraz egzekwuje zakaz spożywania alkoholu w miejscach publicznych, przeprowadza wywiady środowiskowe Burmistrz Gminy i Miasta Błaszki przedkłada Radzie Gminy i Miasta w Błaszkach sprawozdanie z realizacji Programu wraz z rocznym sprawozdaniem z wykonania budżetu.