Projekt 11.04.2008 r. Koncepcja systemu Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ( 0 okienka ) scenariusz realizacji W celu przedstawienia spójnej koncepcji systemu ewidencji i informacji o działalności gospodarczej przyjęto następujące definicje: Jedno okienko - Centralna Informacja - o Działalności Gospodarczej (CIDG) Centralna Ewidencja - i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) Pojedynczy Punkt - Kontaktowy (PPK) koncepcja organizacji procedury ewidencji działalności gospodarczej polegająca na umożliwieniu realizacji wszystkich czynności związanych z ewidencją w jednym miejscu w najkrótszym możliwym czasie, baza danych (w tym danych ewidencyjnych) o przedsiębiorcach osobach fizycznych, w której będą zbierane, przechowywane i udostępniane informacje dotyczące przedsiębiorcy (zakres danych zgodny z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej), baza danych o funkcjonalności CIDG uzupełnionej o realizację ewidencji działalności gospodarczej, jeden centralny punkt w skali kraju lub sieć lokalnych punktów administracyjno-informacyjnych umożliwiających realizację w jednym miejscu wszystkich procedur związanych z ewidencją i prowadzeniem działalności usługowej. Do uruchomienia PPK obliguje państwa członkowskie UE tzw. dyrektywa usługowa, System CEIDG/PPK - system informatyczny integrujący funkcje CEIDG oraz PPK, Wniosek - zintegrowany umożliwiający realizację wszystkich procedur związanych z ewidencją i prowadzeniem działalności gospodarczej drogą elektroniczną, formularz wniosku integrujący dane niezbędne dla ZUS, GUS i urzędu skarbowego w celu dokonania czynności związanych z rozpoczęciem (ewidencją) działalności gospodarczej.
Systemu CIDG może zostać wdrożony według jednego z następujących wariantów: Wariant 1 CIDG jako integrator danych W takim modelu CIDG byłaby systemem gromadzącym i udostępniającym dane pochodzące z innych rejestrów (gmin, urzędów skarbowych, REGON, ZUS, inne). Rozwiązanie takie nie spełnia jednak wymogów przewidzianych w dyrektywie usługowej dla PPK. W szczególności nie posiada funkcjonalności jednego okienka. Z tego względu budowa CIDG w wariancie 1 nie znajduje uzasadnienia. Wariant 2 CIDG jako dystrybutor danych (CEIDG) Podstawową funkcją CIDG w tym wariancie jest umożliwienie prowadzenia ewidencji działalności gospodarczej w jednym okienku, także drogą elektroniczną. Rozwiązanie to uwzględnia wymagania dla PPK, które dla procedur papierowych zlokalizowane będą w gminach. Procedury elektroniczne realizowane będą za pośrednictwem strony internetowej. Przyjęcie tego rozwiązania oznacza przekształcenie CIDG w CEIDG, która - jako ewidencja prowadzona w oparciu o dane pochodzące z dokumentów składanych przez przedsiębiorców - będzie przekazywać właściwym organom informacje niezbędne dla sfinalizowania procesu rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych. W warstwie informacyjnej - dzięki wymianie danych z systemem informatycznym KRS - CEIDG udostępniać będzie dane dotyczące przedsiębiorstw osób fizycznych i prawnych. Ze względu na pożądaną funkcjonalność w dalszej części niniejszego materiału przedstawiona zostanie koncepcja 0 okienka realizowana w oparciu o wariant 2 (CEIDG). Zgodnie z obecnym stanem prawnym przedsiębiorca wraz ze zgłoszeniem do ewidencji działalności gospodarczej może złożyć w gminie wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) oraz zgłoszenie identyfikacyjne lub aktualizacyjne (NIP). W chwili obecnej nie ma natomiast możliwości zgłoszenia płatnika składek do ZUS za pośrednictwem gminy. W celu umożliwienia przedsiębiorcom realizacji wszystkich procedur związanych z rejestracją i prowadzeniem działalności gospodarczej niezbędne jest utworzenie jednego okienka z dwoma kanałami komunikacji (papierowy i elektroniczny) w relacji obywatel/przedsiębiorca urząd. Rozwiązanie to powinno umożliwiać również realizację procedur wymaganych przez organy wydające zezwolenia (licencje, koncesje, wpisy do rejestrów działalności regulowanej). W takim modelu gminy Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 2
nadal pełniłyby rolę organu przyjmującego wnioski o wpis do ewidencji jednak ewidencja działalności gospodarczej byłaby prowadzona w centralnym systemie informatycznym administrowanym przez Ministerstwo Gospodarki. Swoje dotychczasowe kompetencje zachowałyby organy wydające zezwolenia oraz podmioty prowadzące rejestry działalności regulowanej. Przy realizowaniu swoich zadań one również korzystałyby z ww. systemu informatycznego. Do zgłoszenia wpisu do ewidencji mogłyby być również dołączane pozostałe dokumenty niezbędne do rejestracji i prowadzenia działalności gospodarczej. Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw wymaganiom dyrektywy o usługach na rynku wewnętrznym (dalej: dyrektywy usługowej), która nakłada na państwa członkowskie obowiązek utworzenia Pojedynczych Punktów Kontaktowych (PPK). Zgodnie z art. 6 dyrektywy usługowej państwa członkowskie zapewniają usługodawcom możliwość dopełnienia następujących procedur i formalności poprzez pojedyncze punkty kontaktowe: a) wszelkie procedury i formalności konieczne do podjęcia działalności usługowej przez usługodawcę, w szczególności wszelkie oświadczenia, notyfikacje lub wnioski niezbędne w celu uzyskania od właściwych organów zezwolenia, w tym wnioski o wpis do rejestru, wykazu bądź bazy danych lub wnioski o rejestrację w zrzeszeniach lub stowarzyszeniach zawodowych, b) wszelkie wnioski o uzyskanie zezwolenia niezbędnego do prowadzenia przez usługodawcę działalności usługowej. Natomiast zgodnie z art. 8 ww. dyrektywy państwa członkowskie zapewniają, aby wszelkie procedury i formalności dotyczące podejmowania i prowadzenia działalności usługowej były łatwe do wypełnienia na odległość oraz drogą elektroniczną, poprzez odpowiedni pojedynczy punkt kontaktowy i w odpowiednich właściwych organach. Utworzenie jednego okienka oraz wdrożenie zapisów dyrektywy usługowej wymaga uruchomienia systemu informatycznego CEIDG opartego o usługi Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej e-puap. Zakres funkcjonalności systemu CEIDG powinien umożliwiać: 1. Obsługę ewidencji działalności gospodarczej (funkcjonalność jednego okienka - pośrednictwo w uzyskaniu NIP, REGON, zgłoszeniu ZUS). 2. Przyjmowanie wniosków i wydawanie odpisów wydanych zezwoleń (koncesji, licencji itp.). 3. Udostępnianie danych dotyczących przedsiębiorców, w tym: Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 3
firma przedsiębiorcy; numer identyfikacji podatkowej (NIP); oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu do doręczeń przedsiębiorcy, w tym adres poczty elektronicznej; adres, pod którym jest wykonywana działalność gospodarcza, a jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania - adres głównego miejsca wykonywania działalności i oddziału, jeżeli został utworzony; data rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej; określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD); informacje o istnieniu małżeńskiej wspólności ustawowej lub powstaniu rozdzielności majątkowej; informacje o ograniczeniu lub utracie zdolności do czynności prawnej oraz o ustanowieniu kuratora; informacje o ogłoszeniu upadłości wraz ze sposobem prowadzenia postępowania i o jego zmianie oraz o uchyleniu, umorzeniu i zakończeniu tego postępowania; informacje o wszczęciu postępowania naprawczego; informacje o udzieleniu, zmianie, zawieszeniu i cofnięciu koncesji; informacje o stwierdzeniu wygaśnięcia koncesji, jeżeli przepisy ustaw odrębnych przewidują wydanie takiej decyzji; informacje o wpisie do rejestru działalności regulowanej, zakazie wykonywania działalności objętej wpisem oraz o wykreśleniu z rejestru; informacje o uzyskaniu zezwolenia lub licencji i ich cofnięciu; informacje o zawieszeniu oraz wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej; informacje o umowie spółki cywilnej; dane pełnomocnika, uprawnionego do prowadzenia spraw przedsiębiorcy; informacje o zakazie wykonywania określonej w zgłoszeniu identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym działalności gospodarczej. Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 4
Forma tradycyjna - papierowa W celu ułatwienia dotychczasowych procedur proponuje się zlokalizować w gminach PPK dla procedur papierowych. W tym modelu potencjalny lub aktywny przedsiębiorca zobowiązany będzie złożyć stosowny wniosek o wpis do ewidencji (będzie to wniosek zintegrowany, tj. jeden formularz zawierający dane niezbędne dla wszystkich organów) i dostarczyć niezbędne dokumenty do PPK w formie papierowej. Obsługujący PPK urzędnik wprowadzi dane z wniosku do systemu CEIDG. Po dokonaniu weryfikacji danych system CEIDG wygeneruje potwierdzenie, które zostanie przekazane w formie papierowej wnioskodawcy, z pieczęcią i podpisem pracownika PPK. Od momentu wprowadzenia danych do systemu CEIDG operacja realizowana będzie w czasie rzeczywistym za pośrednictwem platformy e-puap. Przyjęcie tego rozwiązania oznacza, że PPK w gminie będzie również odpowiedzialny za przekazywanie do właściwego organu wniosku o wydanie zezwolenia (licencji, koncesji), wniosku o wpis do rejestru działalności regulowanej lub wniosku o realizację innej czynności niezbędnej do prowadzenia działalności gospodarczej. Dystrybucja danych objętych zintegrowanym wnioskiem do organów właściwych (urząd skarbowy, GUS, ZUS) realizowana będzie automatycznie po zakończeniu wprowadzania tych danych do systemu CEIDG przez pracownika PPK. Dodatkowe dokumenty (mogą to być np. podpisane elektronicznie skany pism potwierdzających posiadanie określonych kwalifikacji zawodowych) każdorazowo podlegać będą indywidualnemu przetwarzaniu i przekazaniu do właściwego organu (wskazanego przez petenta) za pośrednictwem platformy e-puap. Rola PPK w odniesieniu do rejestracji działalności gospodarczej kończyłaby się na przesłaniu danych i dokumentów do ww. organów. Zadaniem organów właściwych będzie niezwłoczne przekazanie (np. w przypadku urzędu skarbowego) bądź wprowadzenie (np. organ prowadzący rdr) do systemu CEIDG elektronicznej informacji (komunikatu) o zrealizowaniu określonej procedury (np. informacja o nadanym numerze NIP). Forma elektroniczna Procedura elektronicznej rejestracji, tzw. 0 okienka polegać będzie na samodzielnej rejestracji przedsiębiorcy w systemie CEIDG za pośrednictwem formularza elektronicznego opublikowanego na stronie CEIDG. Przy rejestracji on-line przyszły przedsiębiorca będzie miał możliwość wprowadzenia danych do elektronicznego formularza, opatrzenia go stosownym podpisem elektronicznym i wysłania do systemu CEIDG. Po zweryfikowaniu przesłanych danych (poprzez wymianę danych z KEP, PESEL, REGON, TERYT) system dokona rejestracji przedsiębiorcy w bazie CEIDG i przeprowadzi proces dystrybucji danych Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 5
z formularza do właściwych organów (automatycznie, bez udziału urzędnika, za pośrednictwem e-puap). Zgodnie z zapowiedziami GUS nadawanie numeru REGON również będzie mogło odbywać się elektronicznie. Oznacza to, że zestawienie usług systemu CEIDG (przesyłanie danych) i GUS (generowanie REGON w czasie rzeczywistym) wpłynie istotnie na skrócenie czasu trwania procedury ewidencyjnej. Jednocześnie wygenerowane zostanie elektroniczne potwierdzenie dokonania rejestracji (opatrzone podpisem elektronicznym). Możliwe będzie przesłanie tego potwierdzenia pocztą elektroniczną na adres wskazany przez przedsiębiorcę. W ramach zintegrowanego formularza wniosku elektronicznego przyszły bądź aktywny przedsiębiorca będzie mógł również wskazać organ, do którego powinny zostać dostarczone dodatkowe dokumenty dołączone do formularza. Dokumenty te powinny być opatrzone podpisem elektronicznym przedsiębiorcy. Dodatkowo na stronie CEIDG zamieszczone zostaną ogólne informacje nt. wymogów dotyczących różnych typów działalności gospodarczej. W szczególności zostaną wylistowane te rodzaje działalności, które wymagają dodatkowych zezwoleń, licencji, wpisów do rdr. Zgodnie z art. 7 dyrektywy usługowej przedstawiony zostanie opis procedur niezbędnych do przeprowadzenia w tym zakresie. Zasadniczą zmianą w stosunku do stanu obecnego będzie rezygnacja z lokalnych ewidencji działalności gospodarczej prowadzonych dotychczas w gminach na rzecz centralnej ewidencji prowadzonej w ramach systemu CEIDG. Rejestracja firmy następować będzie z chwilą wprowadzenia danych z formularza do systemu CEIDG. Rozwiązanie takie opierać się będzie na udostępnieniu kanału bezpośredniej komunikacji oraz zasobów sprzętowych platformy CEIDG wszystkim gminom oraz organom wydającym zezwolenia (licencje, koncesje, wpisy do rejestrów działalności regulowanej itp.). Przyjęcie tej koncepcji wymagać będzie radykalnych zmian prawnych polegających na likwidacji odrębnych ewidencji gminnych, rejestrów działalności regulowanej, rejestrów wydanych/cofniętych zezwoleń itp. i zastąpieniu ich przez jedną centralną ewidencję (CEIDG). Ewidencja CEIDG pełnić będzie rolę tzw. rejestru referencyjnego w odniesieniu do przedsiębiorców osób fizycznych. Z uwagi na otwarty charakter systemu z zasobów CEIDG będą mogły korzystać organy władzy publicznej, biura informacji gospodarczej i inni zainteresowani. Należy pamiętać, że dane dotyczące przedsiębiorcy są jawne. Ochronie podlegają dane osoby fizycznej przedsiębiorcy, które nie są związane z prowadzeniem Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 6
działalności gospodarczej, np. adres zamieszkania, o ile nie jest to miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Ewidencja CEIDG byłaby dostępna za pośrednictwem Internetu. CEIDG/PPK a system informatyczny KRS W kontekście jednego okienka oraz wymagań odnoszących się do PPK określenia wymagają również zasady współpracy między systemem CEIDG/PPK właściwym w sprawach osób fizycznych a systemem KRS dotyczącym osób prawnych. Zgodnie z dyrektywą usługową PPK powinien świadczyć usługi w odniesieniu do usługodawców zarówno osób fizycznych, jak i prawnych. Przyjęcie tego rozwiązania oznacza konieczność wymiany danych między systemami CEIDG/PPK i KRS. W tym zakresie istnieją dwie możliwości: a) współpraca systemów, b) integracja systemów. Ad. a) Współpraca systemów polegać będzie na przekierowywaniu osób prawnych podejmujących próbę rejestracji działalności w systemie CEIDG/PPK do systemu KRS. Ponadto system CEIDG/PPK przekazywać będzie do systemu KRS informacje o zezwoleniach wydanych osobom prawnym przez organy właściwe za pośrednictwem PPK. Należy jednak podkreślić, że sądy rejestrowe ze względu na zakres kompetencji nie powinny dodatkowo pełnić funkcji PPK polegającej na prowadzeniu procedur administracyjnych. Ad. b) Utrzymywanie systemu CEIDG/PPK oraz KRS oznacza prowadzenie dwóch PPK w odniesieniu do rejestracji działalności gospodarczej, tj. CEIDG/PPK dla osób fizycznych oraz KRS dla osób prawnych. Rozwiązanie takie odbiega od ducha dyrektywy usługowej zmierzającej do utworzenia jednego PPK wspólnego dla wszystkich form aktywności gospodarczej. W tym kontekście należy rozważyć zastąpienie procedury sądowej stosowanej przy rejestracji działalności osób prawnych przez procedurę pozasądową. Rozwiązanie takie stosowane jest m.in. w Danii, gdzie rejestracja przedsiębiorstw osób prawnych realizowana jest wyłącznie poprzez elektroniczne jedno okienko w rejestrze handlowym, Irlandii (Urząd ds. Rejestracji Spółek), Słowenii (wspólne elektroniczne jedno okienko dla osób fizycznych i prawnych) czy Holandii (rejestry handlowe w regionalnych izbach przemysłowohandlowych). Odejście od procedury sądowej w przypadku rejestracji spółek pozwoliłoby na integrację rejestru przedsiębiorców KRS z ewidencją działalności gospodarczej CEIDG/PPK oraz stworzenie pełnego jednego okienka i centralnego rejestru podmiotów prowadzących Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 7
działalność gospodarczą. Znacznemu skróceniu i uproszczeniu uległaby również procedura rejestracji spółek handlowych. Fundamentalną rolę w procesie zapewnienia współpracy systemu CEIDG z rejestrami innych organów pełnić będzie Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej e-puap wdrażana przez MSWiA. Dzięki e-puap możliwa będzie bezpieczna komunikacja i wymiana danych między CEIDG oraz systemami KRS, PESEL, REGON, KEP i innymi rejestrami, które korzystać będą z usług ww. platformy. Koncepcja 0 okienka scenariusz realizacji 8