Stowarzyszenie Rodzina Katyńska Lublin to organizacja powstała z potrzeby serc tych, którym sowieckie NKWD w 1940 r strzałem w tył głowy bestialsko zamordowało mężów i ojców - polskich oficerów i policjantów. Tych, których szczątki ukryte zostały w Katyniu, Miednoje, Charkowie, Bykowni i innych nie znanych nam miejscach Związku Sowieckiego. Najbliżsi zamordowanych przez pół wieku dźwigali ciężar kłamstwa i przymusowego milczenia o zbrodni katyńskiej. Nikt nigdy nie przyszedł im z pomocą kiedy jej potrzebowali, nigdy nie usłyszeli słowa przepraszam. W przypadku ujawnienia pokrewieństwa z ofiarą Katynia doznawali od ówczesnych komunistycznych władz wielu represji jak eksmisja z mieszkania, zwolnienie z pracy, uniemożliwienie otrzymania indeksu na wyższą uczelnię, a nawet więzienie. Nadszedł rok 1989. Ojczyzna nasza odzyskała niezależność, a Katyń przestał być słowem zakazanym. Stał się symbolem wszystkich Polaków ujętych po 17 września 1939 r przez Armię Czerwoną i osadzonych w zbiorczych obozach jenieckich w Kozielsku, Ostaszkowie, Starobielsku oraz licznych więzieniach i obozach pracy na terenie Zachodniej Ukrainy i Białorusi, a wiosną 1940 r z rozkazu najwyższych władz sowieckich bestialsko zamordowanych przez NKWD strzałem w tył głowy. Wówczas powstało Stowarzyszenie Rodzina Katyńska Lublin. Cel organizacji, to wspólna działalność na rzecz odkłamywania fałszowanej przez dziesiątki lat historii zbrodni katyńskiej i upamiętniania pomordowanych. Organizacja powstawała powoli. W pierwszym okresie wiele osób wciąż jeszcze obawiało się wyjawienia swojej rodzinnej tajemnicy, przyznania się do pokrewieństwa z zamordowanym. Minione lata pozostawiły w psychice ślady obaw, ostrożności. Stowarzyszenie jednak sukcesywnie rozrastało się, aby po kilku miesiącach osiągnąć stan około 300 osób. W początkowym okresie trudności było wiele. Były one natury organizacyjnej, ale wciąż także politycznej. Członkowie powstałego Stowarzyszenia stali się rodziną, czuli się sobie nawzajem 1 / 6
potrzebni, a łączyły ich wspólne przeżycia i wspólny cel działania. Siedziba organizacji oprócz pracy okazała się przyjazną przystanią - miejscem, gdzie przy filiżance herbaty można podzielić się kłopotami i radościami, troskami i sukcesami. Pierwszym dużym przedsięwzięciem Stowarzyszenia była zorganizowana w kwietniu 1990 r wystawa. Była to po raz pierwszy pokazana w województwie lubelskim prawdziwa historia zbrodni katyńskiej. Eksponatami były skrzętnie ukrywane przez 50 lat przed służbą bezpieczeństwa w rodzinnych archiwach pamiątki. Wskazywały one, że oprawcami Katynia są nie Niemcy jak utrzymywały komunistyczne władze - lecz sowiecka policja polityczna NKWD. Zwiedzający oglądali wystawę z niedowierzaniem, inni z triumfem w oczach. Wyrażano także liczne obawy poruszania tego niebezpiecznego tematu. Ekspozycja wystawy zbiegła się z faktem, kiedy to w Wielki Piątek 13 kwietnia 1990 r prezydent Związku Radzieckiego Michaił Gorbaczow oficjalnie przyznał, że: odpowiedzialność za zbrodnię katyńską ponosi NKWD. Ta wypowiedź radzieckiego przywódcy zwiększyła zainteresowanie wystawą, powodowała często zażarte dyskusje. Wystawa była eksponowana w lubelskiej katedrze i na KUL, a obejrzało ją kilkadziesiąt tysięcy osób z całego województwa. Wielu członków powstającej Rodziny Katyńskiej niezwłocznie włączyło się do prac Społecznego Komitetu Upamiętnienia Ofiar Katynia, którego celem było wzniesienie na cmentarzu wojskowym w Lublinie symbolicznej Mogiły Katyńskiej. Byli organizatorami konkursu na Mogiłę, kwestowali, pozyskiwali potrzebne fundusze. W maju 1993 roku zorganizowano uroczyste poświęcenie Mogiły, gdzie na tablicach epitafijnych umieszczono 260 nazwisk Ofiar Katynia związanych osobiście lub rodzinnie z Lublinem. Uroczystość była niezwykła, była manifestacją odczuć licznie przybyłych mieszkańców i władz Lublina. Z uwagi na brak środków finansowych dalsze prace przy Mogile zostały wstrzymane, a 2 / 6
Społeczny Komitet Upamiętniania Ofiar Katynia uległ rozwiązaniu. Dopiero po 8-letniej przerwie Rodzina Katyńska samodzielnie podjęła się dokończenia budowy Mogiły Katyńskiej. Po pozyskaniu środków finansowych w centralnej części Mogiły umieszczono na kilkutonowej betonowej płycie mosiężny odlew wizerunku Matki Bożej Katyńskiej i znicz gazowy, a także kolejne tablice z nazwiskami Ofiar Katynia. Poświęcenie w pełni wykończonej Mogiły nastąpiło 11 listopada 2001 r. Od początku działalności świątynią patronacką Stowarzyszenia jest kościół Najświętszej Marii Panny Zwycięskiej. Choć w roku 1989 wiele osób obawiało się jeszcze mówić o Katyniu, a nawet mieć z Rodziną Katyńską kontakt, ks. Rektor przyjął Rodzinę Katyńską pod swoją opiekę duchową. To w tym kościele umieszczona została pierwsza inskrypcyjna tablica upamiętniająca Ofiary Katynia, gdzie jako oprawców polskich oficerów i policjantów wskazano NKWD. Tutaj także wyeksponowana została urna z ziemią przywiezioną z Katynia, Miednoje i Charkowa oraz drzeworyt Matki Bożej Katyńskiej patronki pomordowanych na Wschodzie. Rodzina Katyńska sukcesywnie upamiętniała nazwiska ofiar zbrodni katyńskiej w kilku miejscach Lublina: w kościele KUL, d. Szkole Lubelskiej im. S. Batorego, Szkole im. S. Staszica, kościele św. Pawła. Członkowie Stowarzyszenia wspierali także finansowo budowę krzyża wzniesionego przy kościele Garnizonowym w Lublinie upamiętniającego proboszcza tej parafii zamordowanego w Katyniu oraz Polaków zamordowanych na Wschodzie w miejscach nieznanych oraz uczestniczyli w dziele wznoszenia pomnika-głazu przy Wojewódzkiej Komendzie Policji w Lublinie ku czci polskich policjantów zamordowanych w czasie II wojny światowej. Po latach, kolejnym ogromnym wyzwaniem Rodziny Katyńskiej była budowa pomnika Ofiar Katynia przy ul. Głębokiej w Lublinie. Najbliżsi pomordowanych chcieli, aby każdy przechodzeń poznawał wypisaną tu w skrócie historię tej polskiej tragedii, aby Lublin o Nich pamiętał. Przy znaczącym wsparciu finansowym z Fundacji Przezorność i Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, organizacja pozyskała wielu sponsorów i gratisowych bezpośrednich wykonawców, wśród których m.in. było wojsko i więźniowie. Po pokonaniu wszelkich trudności, 8 miesięcy po podjęciu decyzji o jego budowie - 11 grudnia 2005 r nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie pomnika. Stanowi on miejsce katyńskich uroczystości wojewódzkich, miejsce oddawania hołdu Ofiarom Katynia. Zaznaczyć należy, że lubelski pomnik dzięki życzliwości władz miasta Lublina - jest jednym z czterech w Polsce katyńskim obeliskiem, który usytuowany jest w ruchliwym punkcie miasta, a 3 / 6
nie na cmentarzu. Znajdujący się w pobliżu Miasteczka Uniwersyteckiego spełnia także ogromną rolę edukacyjną. Szczególnym rodzajem upamiętniania przez Rodzinę Katyńską Ofiar stalinowskiego totalitaryzmu są publikacje. Książki Lubelska Lista Katyńska i Pamięć nie dała się zgładzić..., a także foldery, karty okolicznościowe, pocztówki, ekslibrisy, medale pamiątkowe i dziesiątki artykułów o tragedii katyńskiej w prasie krajowej i lokalnej to dowody serdecznej o Nich pamięci. Członkowie lubelskiego Stowarzyszenia wielokrotnie odwiedzali miejsca pogrzebania swoich Bliskich. Największym jednak dla nich przeżyciem była uroczystość oddania i poświęcenia Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Wybudowane zostały w 2000 r przez polski rząd reprezentowany przez ROPWiM i wsparciu Rodzin Katyńskich. Ta uroczystość, to był pogrzeb zamordowanych. Bezimienne doły śmierci stały się godnymi Ich męczeńskiej śmierci polskimi cmentarzami. Każdy skrawek tej nasiąkniętej polską krwią nekropolii został poświęcony, a nazwiska upamiętnione. Bliscy czekali na to 60 lat! Hołd Ofiarom Katynia członkowie Stowarzyszenia oddawali także w różnych miejscach pamięci. Wielokrotnie organizowane były wyjazdy do Warszawy, gdzie zwiedzano Muzeum Katyńskie i Muzeum Policyjne, palono znicze w Dolince Katyńskiej na Powązkach, przy Grobie Nieznanego Żołnierza i pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Składano kwiaty przy pomniku Trzech Krzyży w Górach Świętokrzyskich oraz pod krzyżem katyńskim we Lwowie. Cel patriotyczny łączony był ze zwiedzaniem najciekawszych obiektów kulturalno-turystycznych. Wielkim duchowym umocnieniem pracy Rodziny Katyńskiej był otrzymany w 2004 r od Jego Świątobliwości Jana Pawła II list z życzeniami owocnej pracy. Z okazji 15-lecia organizacji Ojciec Święty z serca udzielił Stowarzyszeniu Rodzina Katyńska Lublin na dalsze lata działalności Apostolskiego Błogosławieństwa. Kopia listu wyeksponowana została w książce wydanej przez Rodzinę Katyńską pt. Pamięć nie dała się zgładzić... 4 / 6
Aby przybliżyć społeczeństwu Polaków, którzy żyli, cierpieli i zginęli na Kresach Wschodnich, Rodzina Katyńska od kilku lat jest współorganizatorem wieczornic Zaduszki Kresowe. Organizowane pod patronatem Prezydenta Miasta Lublin w pierwszych dniach listopada wspólnie z lubelskimi organizacjami kresowymi, są dowodem pamięci o naszych rodakach. Podczas każdego spotkania jednym z tematów jest los ofiar zbrodni katyńskiej. Wyzwaniem dla Rodziny Katyńskiej jest organizacja katyńskich uroczystości rocznicowych. Odbywają się one 13 kwietnia w Dniu Pamięci Ofiar Katynia i 17 września w rocznicę napaści sowieckiej na Polskę. Obchody mają bardzo uroczysty charakter. Rozpoczyna je msza św. w kościele NMP Zwycięskiej, po czym przy pomniku Ofiar Katynia następuje część patriotyczna z udziałem kompanii honorowej WP i Policji, orkiestry Garnizonu Lublin i licznych pocztów sztandarowych. W uroczystościach udział biorą parlamentarzyści, władze województwa i miasta, wojsko i policja, organizacje kombatanckie i kresowe, młodzież i mieszkańcy Lublina. Dla pogłębienia wiedzy społeczeństwa o zbrodni katyńskiej, uroczystościom wielokrotnie towarzyszą sesje naukowe, wystawy, konkursy dla młodzieży. Od 2007 roku trwa zorganizowana przez Stowarzyszenie Parafiada pod patronatem Prezydenta RP, adresowana przede wszystkim do szkół, ogólnopolska akcja sadzenia dębów pamięci. Każdy posadzony dąb upamiętnia jedno nazwisko z listy katyńskiej. Uroczystości sadzenia dębu pamięci, które wspomagają i uczestniczą wraz ze swoim kapelanem przedstawiciele Rodziny Katyńskiej, to piękna żywa lekcja historii. Upamiętnia ona Ofiarę Katynia, ale stwarza także młodzieży możliwość poznania tej największej na Wschodzie podczas II wojny światowej polskiej tragedii. Wielkim zadaniem dla Rodziny Katyńskiej jest współpraca z młodzieżą szkolną. Możliwość uczestniczenia w spotkaniach z uczniami jest ogromną satysfakcją, a przekazywanie młodym Polakom posiadanej wiedzy o zbrodni katyńskiej jest gwarantem, że pamięć o ofiarach stalinowskiego totalitaryzmu będzie trwała. Historia zbrodni katyńskiej przekazywana jest także na spotkaniach z mieszkańcami Lubelszczyzny, które odbywają się w Domach Kultury, kościołach, jednostkach wojskowych. Działalność Rodziny Katyńskiej prezentowano wielu dostojnikom. Były to spotkania z ostatnim prezydentem na uchodźstwie, ambasadorem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Polsce, marszałkiem Sejmu, parlamentarzystami. 5 / 6
Obecnie Stowarzyszenie Rodzina Katyńska Lublin liczy kilkudziesięciu członków. Na miarę swoich sił i możliwości pracuje, aby pamięć o Ofiarach Katynia trwała. Wśród członków organizacji dominuje oczekiwanie na otwarcie kremlowskich archiwów i ujawnienie wszystkich dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej. Najbliżsi Ofiar Katynia, a także cała Polska oczekuje na pełną listę zamordowanych polskich jeńców i wskazanie nie znanych dotąd miejsc ich pogrzebania. Oczekuje na rehabilitację zamordowanych i uznanie zbrodni katyńskiej jako ludobójstwo. Zbrodnia katyńska musi być także oskarżona i potępiona! dm 6 / 6