Uchwała nr LVI/1181/06 z dnia 23 marca 2006r. w sprawie przyznania Panu Wojciechowi Kilarowi tytułu Honorowy Obywatel Miasta Katowice. Na podstawie 58 ust. 1 Statutu miasta Katowice ( Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 12 marca 2004r., nr 14, poz. 539) Rada Miasta Katowice uchwala: 1. Przyznać Panu Wojciechowi Kilarowi tytuł Honorowy Obywatel Miasta Katowice. 2. Wykonanie uchwały powierzyć Przewodniczącemu oraz Prezydentowi Miasta Katowice. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Jerzy Forajter 1
UZASADNIENIE Wojciech Kilar - pianista, znakomity kompozytor muzyki poważnej, twórca muzyki filmowej. Wojciech Kilar urodził się 17 lipca 1932 roku we Lwowie. Mieszkańcem Katowic jest od 1948r. Gry na fortepianie uczył się w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Rzeszowie. Jako pianista zadebiutował w 1947 roku na konkursie Młodych Talentów, wykonując własne Dwie miniatury dziecięce. W latach 1947-48 uczęszczał do Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie, zaś w latach 1948-1950 do Państwowego Liceum Muzycznego w Katowicach. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Studiował u Władysławy Markiewiczówny (fortepian), u Artura Malawskiego (teoria muzyki) i u Bolesława Woytowicza (fortepian i kompozycja). Dyplom ukończenia studiów z najwyższym odznaczeniem uzyskał w 1955 roku. Był stypendystą rządu francuskiego, kształcił się pod kierunkiem Nadii Boulanger w Paryżu. Rozpoczął karierę w końcu lat pięćdziesiątych na pierwszych edycjach festiwalu Warszawska Jesień. Początkowo jego twórczość pozostawała pod wpływem polskiego i europejskiego neoklasycyzmu. Kompozytor sięgał do klasycznych form i gatunków (Mała uwertura, I i II Symfonia, Sonata na róg i fortepian), także do klasycznej melodyki, orkiestry i brzmienia. Czerpał z twórczości Béli Bartóka, Igora Strawińskiego, Dymitra Szostakowicza, Siergieja Prokofiewa. W 1960 roku za odę Béla Bartók in memoriam otrzymał nagrodę fundacji L. Boulanger w Bostonie. Od początku lat sześćdziesiątych współtworzył wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Mikołajem Góreckim nową, polską szkołę awangardową oraz nowy kierunek we współczesnej muzyce zwany sonoryzmem, nawiązywał do serializmu i dodekafonii. Ważne utwory z tego okresu to: oparty na wierszu Rilkego Herbsttag, jazzujący Riff 62, Générique (1963), Diphtongos (1964) na chór mieszany i orkiestrę, dodekafoniczny Springfield Sonnet oraz Training 68 na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian,minimalistyczno-sonorystyczne Upstairs-Downstairs na dwa chóry dziecięce i orkiestrę. W połowie lat siedemdziesiątych Wojciech Kilar zaczął nawiązywać do tradycji, szukał inspiracji ludowej i religijnej - można tu mówić o próbie odnowienia stylu narodowego w polskiej muzyce. Punktem zwrotnym był Krzesany (1974). Ważne dzieła z tego okresu to: Przygrywka i kolęda (1972) na cztery oboje i smyczki, Bogurodzica (1975) na chór mieszany i orkiestrę, Kościelec 1909 (1976) - poemat symfoniczny napisany na 75-lecie Filharmonii Narodowej, nawiązujący do tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza, Siwa mgła (1979) na baryton i orkiestrę, Exodus 2
(1980), Victoria (1983) prawykonanie utworu w Katedrze Chrystusa Króla w czasie wizyty Papieża Jana Pawła II w Katowicach, Angelus (1984) na sopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną, Orawa (1986) na orkiestrę kameralną, Preludium chorałowe (1988). Z okazji przypadającego Jubileuszu 100-lecia Filharmonii Warszawskiej, na zamówienie dyrektora Filharmonii Narodowej Kazimierza Korda, Wojciech Kilar skomponował mszę w intencji pokoju na nowe tysiąclecie: Missa pro pace (A. D. 2000). Światowe prawykonanie miało miejsce 12 stycznia 2001 roku w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Dzieło przyjęto z wielkim entuzjazmem. Wojciech Kilar napisał muzykę do ponad 130 filmów. Jego związki z filmem zaczęły się już w 1958 r., kiedy napisał muzykę do "Narciarzy" N. Brzozowskiej. Współpracował z wieloma reżyserami: Andrzejem Wajdą, Kazimierzem Kutzem, Krzysztofem Zanussim (począwszy od "Struktury kryształu" stworzył muzykę do niemal wszystkich filmów tego reżysera), Krzysztofem Kieślowskim, Stanisławem Różewiczem, Wojciechem Hasem, Tadeuszem Konwickim, Markiem Piwowskim, Romanem Polańskim, Francisem Fordem Coppolą, Jane Campion. Kompozytor otrzymał wiele prestiżowych nagród artystycznych polskich i międzynarodowych, m.in. wspomnianą wyżej nagrodę kompozytorską im. L. Boulanger, nagrodę fundacji A. Jurzykowskiego, nagrodę Lux ex Silesia (1995), nagrodę Złotego berła (2000). Za muzykę do filmu "Pan Tadeusz" otrzymał Złotą Kaczkę oraz "Platynową Płytę" za 20 tysięcy sprzedanych egzemplarzy. Za ścieżkę muzyczną do filmu "Dracula" Wojciech Kilar otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Kompozytorów Amerykańskich. W 1998 r. Wojciech Kilar został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. 16 października 1998 r. na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd. W dowód uznania dla jego twórczości otrzymał 10 marca 1999 r. tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego. 9 marca 2001 roku został laureatem Nagrody Wielkiej Fundacji Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury. Jest także Laureatem Nagrody Prezydenta Miasta Katowice w dziedzinie kultury, którą otrzymał w 1992 roku. W 1998 roku za wybitne osiągnięcia twórcze rozsławiające Katowice, Wojciech Kilar otrzymał Honorową Odznakę Miasta Katowice. 3
Kompozycje Wojciecha Kilara wykonywane są przez najsłynniejsze orkiestry świata, m.in. z Filadelfii, Cleveland i Nowego Jorku. Wojciech Kilar wyraził zgodę na przyznanie tytułu Honorowy Obywatel Miasta Katowice. Ważniejsze dzieła: Mała uwertura na orkiestrę, 1955 Symfonia nr 1 na smyczki, 1955 Oda Béla Bartók in memoriam, 1956 Symfonia nr 2 Sinfonia Concertante, 1956 Koncert na dwa fortepiany i orkiestrę perkusyjna, 1958 Riff 62, 1962 Générique, 1963 Diphtongos, 1964 Springfield Sonnet, 1965 Training 68, 1968 Upstairs-Downstairs, 1971 Przygrywka i kolęda, 1972 Krzesany, 1974 Bogurodzica, 1975 Kościelec 1909, 1976 Siwa mgła, 1979 Exodus, 1980 Victoria, 1983 Angelus, 1984 Orawa na orkiestrę smyczkową, 1986 Preludium chorałowe na orkiestrę smyczkową, 1988 Koncert na fortepian i orkiestrę, 1996 Missa pro pace (A. D. 2000), 2001 September Symphony, 2003 - hołd ofiarom 9/11 Sinfonia de motu, 2005 Wybrana filmografia: Narciarze, 1958 Lunatycy, 1959 Nikt nie woła, 1960 Giuseppe w Warszawie, 1964 4
Salto, 1965 Czterej pancerni i pies, 1966 Marysia i Napoleon, 1966 Sami swoi, 1967 Westerplatte, 1967 Człowiek z M-3, 1968 Lalka, 1968 Samotność we dwoje, 1968 Sól ziemi czarnej, 1969 Struktura kryształu, 1969 Rejs, 1970 Perła w koronie, 1971 Ziemia obiecana, 1974 Barwy ochronne, 1976 Trędowata, 1976 Przypadek, 1981 Kronika wypadków miłosnych, 1985 Dracula (Bram Stoker's Dracula), 1992 Śmierć i dziewczyna (Death and the Maiden), 1994 Śmierć jak kromka chleba, 1994 Cwał, 1996 Portret damy (The Portrait of a Lady), 1996 Brat naszego Boga, 1997 Miasto Aniołów (City of Angels), 1998 Dziewiąte wrota (The Ninth Gate), 1999 Pan Tadeusz, 1999 Tydzień z życia mężczyzny, 1999 Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową, 2000 Suplement, 2001 Pianista, 2002 Zemsta, 2002 Przewodniczący Jerzy Forajter 5