Ocena dopuszczająca: SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII KLASA II - Określa zasady bezpiecznej pracy na lekcjach chemii; - Zapoznał się z wymaganiami i sposobem oceniania; - opisuje, z jakich substancji składa się powietrze; - wykonuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; - opisuje podstawowe właściwości powietrza; - ustala na podstawie układu okresowego pierwiastków chemicznych podstawowe informacje tlenie, azocie i wodorze; - zapisuje słownie reakcje otrzymywania tlenu (rozkład wody pod wpływem prądu); - opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenu; - opisuje na schemacie obieg tlenu w przyrodzie; - definiuje tlenek; - podaje podstawowe zastosowania praktyczne wybranych tlenków (tlenku wapnia, tlenku żelaza, tlenku glinu); - ustala nazwy tlenków na podstawie wzoru sumarycznego; - ustala wzór sumaryczny prostych tlenków na podstawie nazwy i wartościowości; - opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu (barwę, zapach, palność); - podaje wzór sumaryczny tlen ku węgla(iv) [dwutlenku węgla]; - wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO 2 w powietrzu wydychanym z płuc; - wymienia źródła tlenku węgla(iv); - zapisuje równania reakcji otrzymywania dwutlenku węgla (spalanie węgla); - opisuje właściwości fizyczne i chemiczne CO 2 ; - opisuje podstawowe właściwości wodoru; - bezpiecznie obchodzi się z substancjami i mieszaninami wybuchowymi; - wyjaśnia skutki zanieczyszczeń powietrza dla przyrody i człowieka; - wymienia rodzaje wód; - wyjaśnia, jaką funkcję pełni woda w budowie organizmów; - tłumaczy obieg wody w przyrodzie; - tłumaczy znaczenie wody w funkcjonowaniu organizmów; - wyjaśnia znaczenie wody w gospodarce człowieka; - bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie; - podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; - podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny; - odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; - wymienia czynniki przyspieszające rozpuszczanie ciał stałych; - wyjaśnia, na czym polega różnica między roztworem rozcieńczonym a stężonym; - definiuje pojęcie: stężenie procentowe roztworu; - podaje wzór na stężenie procentowe roztworu; - wskazuje znane z życia codziennego przykłady roztworów o określonych stężeniach procentowych; - definiuje wskaźnik; - wymienia rodzaje wskaźników; - wyjaśnia pojęcie: wodorotlenek; - opisuje budowę wodorotlenków; - zapisuje wzory sumaryczne najprostszych wodorotlenków (NaOH, KOH); - nazywa wodorotlenki na podstawie wzoru; - stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się ze stężonymi zasadami (ługami);
- opisuje właściwości wodorotlenków sodu, potasu, wapnia i magnezu i wynikające z nich zastosowania; - wyjaśnia pojęcie: kwas; - opisuje budowę kwasów; - zapisuje wzory sumaryczne i podaje nazwy najprostszych kwasów tlenowych i beztlenowych (HCl, H 2 SO 4, HNO 3 ); - nazywa kwasy tlenowe na podstawie wzoru; - zna nazwę zwyczajową kwasu chlorowodorowego; - stosuje zasady bezpiecznej pracy z kwasami; - opisuje właściwości wybranych kwasów (HCl, H 2 SO 4, HNO 3 ) i wynikające z nich zastosowania; - wymienia rodzaje odczynu roztworu; - bada odczyn (lub określa ph) roztworów różnych substancji stosowanych w życiu codziennym; - wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania na przykładzie zasady sodowej i kwasu solnego; - zapisuje równanie reakcji otrzymywania chlorku sodu w reakcji zobojętnienia; - opisuje budowę soli; - tworzy nazwy soli; - odczytuje z tabeli rozpuszczalności sole rozpuszczalne w wodzie; - pisze równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) chlorku sodu korzystając z tabeli rozpuszczalności; - sprawdza doświadczalnie, czy sole są rozpuszczalne w wodzie; - korzysta z tabeli rozpuszczalności soli oraz wskazuje sole dobrze, słabo i trudno rozpuszczalne; - podaje nazwy soli obecnych w organizmie człowieka; - podaje przykłady soli obecnych i przydatnych w życiu codziennym (w kuchni i łazience); - wie, w jakim celu stosuje się sole jako nawozy mineralne; - wymienia zastosowania najważniejszych soli (chlorku sodu). Ocena dostateczna: - bada podstawowe właściwości powietrza; - zapisuje reakcje otrzymywania tlenu (rozkład wody pod wpływem prądu, rozkład tlenków); - planuje i wykonuje doświadczenie dotyczące właściwości tlenu (bada rozpuszczalność w wodzie, stan skupienia, barwę, zapach, wpływ na spalanie); - tłumaczy, dlaczego bez tlenu nie byłoby życia na Ziemi; - wskazuje źródła pochodzenia ozonu oraz określa jego znaczenie dla organizmów; - proponuje sposób otrzymywania tlenków na drodze spalania; - uzupełnia współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji otrzymywania tlenków; - oblicza masy cząsteczkowe wybranych tlenków; - definiuje pojęcia: reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne; - wyjaśnia znaczenie azotu dla organizmów; - odczytuje z układu okresowego pierwiastków chemicznych nazwy pierwiastków należących do 18. grupy; - wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są mało aktywne chemicznie; - wymienia zastosowania gazów szlachetnych; - podaje wzór sumaryczny i strukturalny tlenku węgla(iv) [dwutlenku węgla]; - planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO 2 w powietrzu wydychanym z płuc; - przeprowadza identyfikację otrzymanego CO 2 przy użyciu wody wapiennej; - wyjaśnia znaczenie tlenku węgla(iv) dla organizmów; - zalicza tlenek węgla(iv) do gazów cieplarnianych; - podaje, jakie właściwości tlenku węgla(iv) zadecydowały o jego zastosowaniu; - zapisuje równania reakcji otrzymywania wodoru (rozkład wody, słownie reakcja cynku z kwasem solnym);
- planuje i wykonuje doświadczenie dotyczące właściwości wodoru (bada rozpuszczalność w wodzie, stan skupienia, barwę); - podaje, we wskazanych przykładach, jakie właściwości wodoru zdecydowały o jego zastosowaniu; - wymienia źródła zanieczyszczeń powietrza; - podaje przyczyny i skutki smogu; - wyjaśnia przyczyny efektu cieplarnianego i skutki jego wzrostu na życie mieszkańców Ziemi; - wymienia przyczyny i skutki dziury ozonowej; - wymienia przyczyny i skutki kwaśnych opadów; - planuje sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami; - podaje przyczyny i skutki zanieczyszczenia wód (eutrofizacja); - proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą; - opisuje budowę cząsteczki wody; - wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie; - planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie; - wyjaśnia różnicę między roztworem nasyconym i nienasyconym; - oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze; - prowadzi proste obliczenia procentowe z wykorzystaniem pojęć: masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; - oblicza stężenia procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności); - rozróżnia doświadczalnie kwasy, zasady i roztwory obojętne za pomocą wskaźników; - wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny i wskaźnika uniwersalnego); - zapisuje wzory sumaryczne najprostszych wodorotlenków (NaOH, KOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 ); - podaje przykłady tlenków metali reagujących z wodą; - planuje doświadczenie na otrzymywanie wodorotlenków z tlenków metali (zasadowych); - wykonuje doświadczenie na otrzymywanie wodorotlenków w reakcji tlenku wapnia z wodą; - zapisuje równania reakcji wybranych tlenków metali z wodą. - wskazuje metale aktywne i mniej aktywne na układzie okresowym pierwiastków; - planuje doświadczenie na otrzymywanie wodorotlenków w reakcji metali aktywnych z wodą; - wykonuje doświadczenie na otrzymywanie wodorotlenków w reakcji sodu z wodą; - zapisuje równania reakcje metali aktywnych z wodą; - odczytuje z tabeli rozpuszczalności wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie; - tłumaczy, czym różni się wodorotlenek od zasady; - wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna zasad; - definiuje zasadę na podstawie dysocjacji elektrolitycznej (zgodnie z teorią Arrheniusa); - zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej prostych zasad; - zapisuje wzory sumaryczne i podaje nazwy najprostszych kwasów tlenowych i beztlenowych (HCl, H 2 S, H 2 SO 4, H 2 SO 3, HNO 3, H 2 CO 3, H 3 PO 4, ); - podaje przykłady tlenków niemetali reagujących z wodą; - planuje doświadczenie na otrzymywanie kwasów z tlenków niemetali (kwasowych); - wykonuje doświadczenie na otrzymywanie kwasów w reakcji tlenku siarki (IV) z wodą; - zapisuje równanie reakcji tlenku siarki (IV) z wodą. - planuje doświadczenie, w wyniku którego można otrzymać kwas HCl; - zapisuje równanie otrzymywania kwasu chlorowodorowego; - opisuje właściwości wybranych kwasów (HCl, H 2 S, H 2 SO 4, H 2 SO 3, HNO 3, H 2 CO 3, H 3 PO 4, ) i wynikające z nich zastosowania; - wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna kwasów; - zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) poznanych kwasów; definiuje kwas y na podstawie dysocjacji elektrolitycznej (jonowej); - podaje przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnego; - wyjaśnia pojęcie: skala ph;
- interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, obojętny lub zasadowy); - zapisuje reakcje otrzymywania wybranych kwasów; - pisze reakcje dysocjacji elektrolitycznej wybranych kwasów; - rozumie pojęcie: kwaśne opady; - analizuje proces powstawania kwaśnych opadów; - wymienia skutki kwaśnych opadów; - proponuje, w jaki sposób można zapobiegać kwaśnym opadom; - przeprowadza reakcję kwasu solnego z zasadą sodową wobec wskaźnika; - wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania; - zapisuje równania reakcji otrzymywania soli w reakcjach kwasów z zasadami; - opisuje budowę soli; - tworzy nazwy soli; - podaje nazwę soli, znając jej wzór; - pisze wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów (VI), azotanów (V), węglanów, fosforanów (V), siarczków (sodu i wapnia); - odczytuje z tabeli rozpuszczalności sole rozpuszczalne w wodzie; - podaje definicję dysocjacji elektrolitycznej (jonowej); - pisze równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli korzystając z tabeli rozpuszczalności; - podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli; - pisze równania reakcji tlenków zasadowych z kwasami (proste przypadki); - pisze równania reakcji tlenków kwasowych z zasadami (proste przypadki); - pisze równania reakcji kwasu z metalem (proste przypadki) ; - pisze równania reakcji metalu z niemetalem(na + Cl 2 ); - wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej; - projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcji straceniowej (AgCl, PbI 2 ); - pisze odpowiednie równania reakcji strąceniowych w formie cząsteczkowej i jonowej; - na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji straceniowej; - wskazuje mikro- i makroelementy; - wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów (V), siarczanów (VI), fosforanów (V) i chlorków; - wie, co to jest skała wapienna; - wie, z czego sporządza się zaprawę wapienną; - wie, co to gips i gips palony. Ocena dobra: - oblicza objętość poszczególnych składników powietrza w pomieszczeniu o podanych wymiarach; - wyjaśnia, dlaczego zmienia się naturalny skład powietrza; - podaje w jakiej postaci występuje tlen na Ziemi; - podaje, jakie są zastosowania tlenu i ozonu. - otrzymuje tlenki w wyniku spalania, np. tlenek węgla(iv); - ustala wzory tlenków na podstawie modeli i odwrotnie; - zapisuje równania reakcji otrzymywania kilku tlenków; - podaje podstawowe zastosowania azotu; - podaje skład jąder atomowych i rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach dla czterech helowców (He, Ne, Ar, Kr). - tłumaczy na schemacie obieg tlenku węgla(iv) w przyrodzie; - przeprowadza i opisuje doświadczenie otrzymywania tlenku węgla(iv) w szkolnych warunkach laboratoryjnych; - bada doświadczalnie właściwości fizyczne tlenku węgla(iv);
- uzasadnia konieczność wyposażenia pojazdów i budynków użyteczności publicznej w gaśnice pianowe lub proszkowe; - uzasadnia potrzebę oszczędnego gospodarowania wodą i proponuje sposoby jej oszczędzania; - omawia sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom wód; - wskazuje różnice we właściwościach roztworów i zawiesin; - wyjaśnia, na czym polega różnica między roztworem właściwym a roztworem koloidalnym; - wyjaśnia, co to koloid; - podaje przykłady roztworów koloidalnych spotykanych w życiu codziennym; - wyjaśnia, jak z roztworu nasyconego zrobić roztwór nasycony i odwrotnie; - tłumaczy, co to jest rozpuszczalność substancji; - wyjaśnia, od czego zależy rozpuszczalność ciał stałych i gazów w wodzie; - omawia znaczenie rozpuszczania się gazów w wodzie dla organizmów; - wymienia wskaźniki naturalne; - podaje ogólny wzór wodorotlenku oraz wzory różnych wodorotlenków; - bada właściwości wybranych wodorotlenków; - tłumaczy, w jakich postaciach można spotkać wodorotlenek wapnia i jakie ma on zastosowanie; - podaje wzór ogólny kwasów nieorganicznych; - wskazuje we wzorze kwasu resztę kwasową oraz ustala jej wartościowość; - rysuje modele cząsteczek poznanych kwasów (lub wykonuje ich modele przestrzenne); - podaje jakie barwy przyjmują różne wskaźniki w roztworach kwasów; - omawia trujące właściwości chlorowodoru i siarkowodoru i otrzymanych z nich kwasów; - tworzy modele kwasów beztlenowych; - opisuje wspólne właściwości wszystkich kwasów; - dobiera współczynniki stechiometryczne w różnych równaniach reakcji; - wskazuje działania zmierzające do ograniczenia kwaśnych opadów; - definiuje sól; - podaje wzór ogólny soli; - bada, czy roztwory soli przewodzą prąd; - zapisuje równania reakcji dysocjacji wybranych soli; - pisze w formie cząsteczkowej i jonowej równania reakcji zobojętniania; - ustala na podstawie tabeli rozpuszczalności wzory i nazwy soli dobrze i trudno rozpuszczalnych w wodzie; - omawia przebieg reakcji strącania. Ocena bardzo dobra: - oblicza, na ile czasu wystarczy tlenu osobom znajdującym się w pomieszczeniu (przy założeniu, że jest to pomieszczenie hermetyczne i jest mu znane zużycie tlenu na godzinę). - otrzymuje pod nadzorem nauczyciela tlen podczas reakcji termicznego rozkładu manganianu(vii) potasu; - pisze słownie równanie reakcji chemicznej otrzymywania tlenu powyższą metodą; - odróżnia na podstawie opisu słownego reakcję egzotermiczną od endotermicznej; - wie, kiedy reakcję łączenia się tlenu z innymi pierwiastkami nazywa się spalaniem; - przedstawia podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali oraz podaje przykłady takich tlenków. - tłumaczy, na czym polega obieg azotu w przyrodzie; - uzasadnia, przedstawiając odpowiednie obliczenia, kiedy istnieje zagrożenie zdrowia i życia ludzi przebywających w niewietrzonych pomieszczeniach. - otrzymuje wodór w reakcji cynku z kwasem solnym;
- opisuje doświadczenie, za pomocą którego można zbadać właściwości wybuchowe mieszaniny wodoru i powietrza (identyfikacja wodoru); - wyjaśnia, jak może dojść do wybuchu mieszanin wybuchowych, jakie są jego skutki i jak można się zabezpieczyć przed wybuchem; - porównuje gęstość wodoru z gęstością powietrza. - podaje znaczenie warstwy ozonowej dla życia na Ziemi; - wyjaśnia, jakie znaczenie dla przyrody ma nietypowa gęstość wody; - wykrywa wodę w produktach pochodzenia roślinnego i w niektórych minerałach; - wyjaśnia, jak działa oczyszczalnia ścieków; - tłumaczy, w jaki sposób uzdatnia się wodę. - wyjaśnia, co to jest emulsja; - otrzymuje emulsję i podaje przykłady emulsji spotykanych w życiu codziennym. - wykonuje wykresy rozpuszczalności na podstawie tabeli ; - rozwiązuje różne zadania związane z rozpuszczalnością ciał stałych i gazów. -oblicza stężenie procentowe roztworów (z wykorzystaniem pojęć: masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość) po zmieszaniu, rozcieńczaniu i zatężaniu roztworów; - przygotowuje roztwory o określonym stężeniu. - sprawdza doświadczalnie działanie wody na tlenki różnych metali; - zapisuje równania reakcji dowolnych tlenków zasadowych z wodą. - przedstawia za pomocą modeli reakcję tlenków metali z wodą. - sprawdza doświadczalnie działanie wody na metale za pomocą różnych wskaźników; - pisze równania reakcji dowolnych metali aktywnych z wodą; - potrafi zidentyfikować i nazwać produkty reakcji aktywnych metali z wodą. - bada, czy zasady przewodzą prąd; - interpretuje przewodzenie prądu elektrycznego przez zasady; - pisze równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) przykładowych zasad i ogólne równanie dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad; - przedstawia za pomocą modeli przebieg dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) przykładowych zasad. - zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów; - oblicza na podstawie wzoru sumarycznego kwasu wartościowość niemetalu, od którego kwas bierze nazwę; - zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasów tlenowych w reakcji odpowiednich tlenków kwasowych z wodą; - przeprowadza reakcje wody z tlenkami kwasowymi: SO 2 i P 4 O 10 ; - wyjaśnia metody otrzymywania kwasów beztlenowych; - bada właściwości wybranych kwasów; - układa wzory kwasów z podanych jonów; - przedstawia za pomocą modeli przebieg dysocjacji jonowej kwasów i soli; - tłumaczy sens i zastosowanie skali ph; - omawia, czym różnią się od siebie formy kwaśnych opadów: sucha i mokra; - planuje doświadczalne otrzymywanie soli z wybranych substratów i przewiduje wynik doświadczenia; - planuje i wykonuje doświadczenia na otrzymywanie soli różnymi metodami, przewiduje produkty i zapisuje różnorodne równania reakcji (również jonowo); - przewiduje wynik reakcji metalu z kwasem biorąc pod uwagę aktywność metali; - doświadczalnie wytrąca sól z roztworu wodnego, dobierając odpowiednie substraty; - zapisuje cząsteczkowo i jonowo reakcje strącania soli i wodorotlenków; - doświadczalnie wykrywa węglany (w kościach, muszlach, skałach) i identyfikuje produkt tej reakcji; - omawia rolę soli w organizmach, rolę nawozów mineralnych i skutki ich nadużywania; - podaje wzory i właściwości wapna palonego i gaszonego; - podaje wzory i właściwości gipsu i gipsu palonego;
- wyjaśnia różnicę w twardnieniu zaprawy wapiennej i gipsowej. Ocena celująca: - sprawdza doświadczalnie, jaki jest wpływ zanieczyszczeń gazowych na rozwój roślin; - bada stopień zapylenia powietrza w swojej okolicy; - przeprowadza doświadczenie udowadniające, że dwutlenek węgla jest gazem cieplarnianym; - oblicza procentową zawartość wody w produktach spożywczych na podstawie przeprowadzonych samodzielnie badań; - tłumaczy efekt Tyndalla; - bada oddziaływania kwaśnych opadów na rośliny; - przygotowuje raport z badań odczynu opadów w swojej okolicy; - podaje kilka wskaźników naturalnych i chemicznych i ich działanie na kwasy i zasady; - przedstawia metody przemysłowe otrzymywania ważnych kwasów; - zna nazwy zwyczajowe soli; - formułuje problemy i dokonuje analizy/syntezy nowych zjawisk; - stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych; - bierze udział w konkursach chemicznych i uzyskuje dobre wyniki. KLASA III Ocena dopuszczająca: - wskazuje, w jakich postaciach występuje węgiel w przyrodzie, - wymienia naturalne źródła węglowodorów; - definiuje pojęcia węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone i szereg homologiczny; - podaje wzór ogólny akanów, alkenów i alkinów; - podaje nazwy i wzór sumaryczny czterech pierwszych alkanów; - tłumaczy, jakie środki ostrożności należy zachować wobec lotnych węglowodorów (jak postępować zapalając gaz w kuchence gazowej i na stacji benzynowej; - tłumaczy, która reakcja spalania jest najniebezpieczniejsza i dlaczego; - opisuje podstawowe właściwości metanu i etanu; - podaje słownie produkty spalania węglowodorów; - podaje stany skupienia alkanów w zależności od długości łańcucha węglowego; - tworzy nazwy pierwszych 3 alkenów i alkinów w oparciu o nazwę alkanów; - opisuje właściwości fizyczne i chemiczne etenu i etynu; - opisuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych; - podaje przykłady przedmiotów wykonanych z polietylenu, - zapisuje słownie reakcję polimeryzacji etenu; - podaje podstawowe właściwości polietylenu i wynikające z nich zastosowania; - definiuje alkohol; - podaje wzory sumaryczne i nazwy 2 pierwszych alkoholi prostych (metanolu i etanolu); - podaje wzór sumaryczny glicerolu; - bada i opisuje właściwości metanolu, etanolu (reakcje spalania rozpoznaje) i glicerolu; - wymienia zastosowania metanolu, etanolu i glicerolu; - opisuje negatywne skutki działania etanolu na organizm ludzki;
- podaje przykłady dwóch kwasów organicznych występujących w przyrodzie (metanowy i etanowy), podaje nazwy zwyczajowe tych kwasów, ich wzory sumaryczne i zastosowania; - bada i opisuje właściwości fizyczne i chemiczne kwasu octowego; - podaje nazwy kwasów tłuszczowych; - definiuje ester jako produkt reakcji kwasu z alkoholem; - wyjaśnia na czym polega reakcja estryfikacji (kwas octowy i etanol); - zapisuje reakcje estryfikacji dla kwasu octowego i etanolu; - tworzy nazwy estrów pochodzących od 2 pierwszych kwasów i alkoholi; - opisuje doświadczenie pozwalające otrzymać octan etylu; - opisuje właściwości i zastosowanie octanu etylu; - opisuje budowę metyloaminy i glicyny; - opisuje właściwości metyloaminy i glicyny; - podaje przykłady występowania tłuszczów w przyrodzie; - klasyfikuje tłuszcze pod względem stany skupienia i pochodzenia; - podaje skład pierwiastkowy białek i cukrów; - opisuje zachowanie się białka pod wpływem ogrzewania, stężonego etanolu, kwasów i zasad, soli metali ciężkich i soli kuchennej (co szkodzi białku); - podaje wzór sumaryczny glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy; - bada i opisuje właściwości glukozy i sacharozy; - wymienia zastosowania glukozy, sacharozy, skrobi i celulozy. Ocena dostateczna: - wymienia odmiany pierwiastkowe węgla; - pisze wzory strukturalne i półstrukturalne czterech pierwszych alkanów oraz 3 pierwszych alkenów i alkinów; - tłumaczy, jakie niebezpieczeństwo stwarza brak wystarczającej ilości powietrza podczas spalania węglowodorów; - zapisuje reakcje spalania metanu, etenu, etenu i etynu; - zapisuje sumarycznie reakcje przyłączania bromu i wodoru do etenu i etynu; - zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu, nazywa produkt; - podaje ogólny wzór alkoholi jednowodorotlenowych; - tworzy nazwy, wzory sumaryczne i strukturalne 4 pierwszych alkoholi; - pisze równania reakcji spalania metanolu i etanolu; - podaje przykłady 4 kwasów organicznych występujących w przyrodzie, podaje nazwy zwyczajowe tych kwasów, ich wzory sumaryczne i zastosowania; - zapisuje równania dysocjacji tych kwasów, reakcji z zasadami (NaOH), metalami (Na, Mg) i tlenkami metali (MgO, Na 2 O); - zapisuje wzory sumaryczne kwasów tłuszczowych; - opisuje podstawowe właściwości kwasów tłuszczowych; - projektuje doświadczenie, które pozwoli rozróżnić kwas oleinowy od pozostałych; - zapisuje reakcje estryfikacji dla kwasu mrówkowego i octowego z metanolem i etanolem; - tworzy nazwy estrów pochodzących od 4 pierwszych kwasów i alkoholi; - planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymać octan etylu; - opisuje właściwości i zastosowanie wybranych estrów; - rozpoznaje aminy i aminokwasy spośród innych związków; - definiuje tłuszcze; - klasyfikuje tłuszcze pod względem chemicznym; - projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić tłuszcze nasycone od nienasyconych; - definiuje białka jako związki powstałe z aminokwasów; - omawia rolę białek dla organizmów;
- bada zachowanie się białka pod wpływem ogrzewania, stężonego etanolu, kwasów i zasad, soli metali ciężkich i soli kuchennej; - opisuje różnicę między denaturacją a koagulacją; - wylicza czynniki, które powodują denaturację a koagulację; - wykrywa obecność białka w różnych produktach; - dokonuje podziału na cukry proste i złożone; - opisuje występowanie glukozy, sacharozy, skrobi i celulozy w przyrodzie; - za pomocą wzorów sumarycznych zapisuje równanie sacharozy z wodą; - wykrywa obecność skrobi w produktach spożywczych; - opisuje znaczenie celulozy w organizmach roślinnych; - porównuje właściwości skrobi i celulozy. Ocena dobra: - wyjaśnia, które związki chemiczne nazywa się związkami organicznymi; - podaje przykład doświadczenia wykazującego obecność węgla w wybranych substancjach; - podaje nazwy 10 początkowych alkanów i 9 alkenów i alkinów; - tworzy wzory sumaryczne węglowodorów na podstawie wzoru ogólnego; - buduje modele cząsteczek węglowodorów: etenu i etynu i na ich podstawie zapisuje wzory strukturalne; - zapisuje reakcje spalania propanu, butanu, propenu,butenu, propynu i butynu; - zapisuje reakcje przyłączania bromu i wodoru do pierwszych alkenów i alkinów; - podaje przykłady 3 różnych tworzyw sztucznych i uzasadnia potrzebę zagospodarowania odpadów tworzyw sztucznych; - wyjaśnia pojęcie: grupa funkcyjna; - opisuje proces fermentacji alkoholowej; - pisze równania reakcji spalania czterech pierwszych alkoholi; - wyjaśnia pojęcia: grupa karboksylowa i kwas karboksylowy; - podaje wzór ogólny kwasów karboksylowych; - zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i dysocjacji jonowej pierwszych kwasów (3); - bada właściwości kwasów tłuszczowych; - wyjaśnia, czym różnią się nasycone kwasy tłuszczowe od nienasyconych; - wskazuje występowanie estrów i ich zastosowania; - pisze i rozpoznaje wzór grupy estrowej; - opisuje budowę amin (grupa aminowa); - opisuje budowę aminokwasów (grupa aminokwasowa); - omawia budowę cząsteczki tłuszczu (wyróżnia grupy estrowe); - odczytuje z tabel normy spożycia białek; - pisze równanie reakcji otrzymywania glukozy w procesie fotosyntezy; - pisze reakcję spalania glukozy i omawia znaczenie tego procesu w życiu organizmów; - podaje przykłady innych dwucukrów, ich występowanie i zastosowanie; - wyjaśnia budowę cząsteczki celulozy. Ocena bardzo dobra: - planuje i wykonuje doświadczenie na wykrywanie węgla w produktach roślinnych i zwierzęcych; - tłumaczy, dlaczego węgiel tworzy tak dużo związków chemicznych; - zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne dowolnych węglowodorów; - podaje przykład doświadczenia, w którym można otrzymać w warunkach laboratoryjnych
eten i etyn; - zapisuje reakcje spalania dowolnych węglowodorów; - zapisuje reakcje przyłączania różnych związków do węglowodorów nienasyconych posługując się wzorami strukturalnymi, podaje nazwy produktów; - bada właściwości fizyczne i chemiczne różnych węglowodorów ; - omawia znaczenie tworzyw sztucznych dla gospodarki człowieka; - porównuje właściwości (wskazuje podobieństwa i różnice) między alkanami, alkenami i alkinami; - podaje wzory i nazwy dziesięciu alkoholi prostych; - podaje przykład innego niż glicerol alkoholu wielowodorotlenowego (glikol etylenowy), opisuje jego właściwości i zastosowanie; - zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i dysocjacji jonowej różnych kwasów ; - zapisuje w formie cząsteczkowej równania reakcji dowolnych kwasów z metalami, tlenkami metali i zasadami; - zapisuje równania reakcji spalania całkowitego kwasów tłuszczowych; - pisze równania reakcji kwasu oleinowego z wodorem i bromem; - pisze reakcje otrzymywania stearynianu sody (mydła); - pisze wzory, równania reakcji otrzymywania i stosuje poprawne nazewnictwo dowolnych estrów; - zapisuje równania reakcji hydrolizy estrów; - wyjaśnia, w jaki sposób obecność grup funkcyjnych wpływa na właściwości związku; - projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić tłuszcze jadalne; - wyjaśnia rolę tłuszczów w żywieniu; - wyjaśnia, jak tworzy się wiązanie peptydowe; - wyjaśnia przemiany, jakim ulega spożyte białko w organizmach; - wykrywa glukozę za pomocą próby Trommera; - proponuje doświadczenie pozwalające zbadać właściwości celulozy. Ocena celująca: - podaje wzory i nazwy alkanów o liczbie węgla do 20; - -określa wzory i nazwy węglowodorów na podstawie znajomości produktów spalania, -potrafi zapisać ogólne równanie reakcji spalania węglowodorów, -ustala wzór sumaryczny węglowodoru z danego szeregu homologicznego na podstawie liczby atomów wodoru w cząsteczce; - zapisuje reakcje otrzymywania innych popularnych polimerów np. polichlorku winylu, polipropylenu i polistyrenu; - podaje wzory i nazwy wybranych fluorowcopochodnych; - podaje wzory innych kwasów karboksylowych występujących w przyrodzie np. szczawiowego; - pisze wzory i równania reakcji dowolnych estrów, w tym wosków i tłuszczów; - podaje przykłady peptydów występujących w przyrodzie; - układa i rozwiązuje chemografy z węglowodorami i pochodnymi węglowodorów; - rozwiązuje różnorodne zadania rachunkowe wykorzystując prawa chemiczne, stężęnie procentowe i inne; - stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych; - bierze udział w konkursach przedmiotowych i uzyskuje dobre wyniki.