1. Kierunek studiów Germanistyka, Ekonomia UNIWERSITE FRIBOURG 2. Jakie dokładnie dokumenty zostały wysłane do uczelni zagranicznej? Kiedy? Podanie o przyjęcie na studia i Learning Agrement, CV, potwierdzenie stypendium musiały zostać wysłane do końca października. 3. Jak ustalał/a Pan / Pani przedmioty w Learning Agreement przed wyjazdem oraz po wyjeździe i gdzie można je było znaleźć (Internet, koordynator zagraniczny, BWZ KUL, pakiety ECTS, etc.)? Przedmioty ustaliłam z Koordynatorem Instytutowym na KUL-u, po przyjeździe nie musiałam niczego ustalać z koordynatorem zagranicznym. Przedmioty można znaleźć na stronie uniwersytetu: www.unifr.ch Wybierałam przedmioty przy pomocy Internetu. Później wybrane przeze mnie przedmioty podpisał koordynator wydziałowy i instytutowy. 4. Legalizacja pobytu: Od 1 maja 2004 studenci wyjeżdżający do uczelni partnerskich w innych krajach Unii Europejskiej na okres od 3 miesięcy do 1 roku nie muszą ubiegać się o wizy; pozostaje w mocy obowiązek zalegalizowania pobytu w danym kraju. a) Czy była wymagana legalizacja pobytu? b) Czy były kłopoty z legalizacją pobytu? nie c) Gdzie musiał/a Pan/i się udać i w jakim terminie od dnia przyjazdu należało dopełnić formalności dotyczących legalizacji pobytu? Formalności należy dopełnić w przeciągu dwóch tygodni od daty przyjazdu. Należy się udać do Urzędu Imigracyjnego we Fribourgu. W terminie siedmiu dni po przyjeździe trzeba się było udać do urzędu zajmującego się wydawaniem pozwoleń na pobyt. Na pierwszym spotkaniu dla Erasmusów jest podawany adres urzędu. W przeciągu 3 miesięcy od przyjazdu trzeba załatwić pozwolenie na pobyt, załatwia się to w urzędzie ds. migracji (Amt für Bevölkerung und Migration). d) Jakie dokładnie dokumenty? By otrzymać pozwolenie na pobyt w Szwajcarii należy przedłożyć następujące dokumenty w urzędzie: potwierdzenie przyjęcia na studia, potwierdzenie otrzymania stypendium (wszystko otrzymuje się w biurze współpracy z zagranicą na uniwersytecie), dwa zdjęcia paszportowe, posiadać przy sobie paszport lub dowód osobisty oraz uiścić opłatę w wysokości około 96 fr. e) Jaki był czas oczekiwania? Od dwóch tygodni do miesiąca 5. Ubezpieczenie Obowiązkowo należy uzyskać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), która wydawana jest przez oddział Narodowego Funduszu Zdrowia właściwy ze względu na miejsce zamieszkania i jest ona bezpłatna. EKUZ pokazuje się bezpośrednio w placówce służby zdrowia. Czasami wymagane jest dodatkowo okazanie dowodu tożsamości (preferowany paszport). Dodatkowo każdy student Erasmusa jest zobowiązany posiadać dodatkowe ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) wykupione w towarzystwie ubezpieczeniowym. α) W jakim towarzystwie ubezpieczeniowym wykupił/a Pan/i ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i jaki był jego koszt?
Wykupiłam kartę Euro 26 Word wraz z ubezpieczeniem. Łączny koszt: 60 zł PZU SA- 66zł β) Czy musiał/a Pan/ Pani skorzystać z ubezpieczenia zdrowotnego (karty EKUZ) lub z ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków za granicą? Jeśli, czy wystąpiły jakieś trudności? Nie korzystałam. Nie korzystałam z karty EKUZ, gdyż aby otrzymać zwrot kosztów musiałabym wydać na lekarza ponad 90 CHF. Ja wydałam na jedną wizytę 60 CHF i nie przysługiwało mi pokrycie wydatków. χ) Czy była konieczność rejestracji w odpowiedniej instytucji ubezpieczeniowej aby w razie choroby za okazaniem kart EKUZ móc korzystać z opieki zdrowotnej (jeśli, proszę podać nazwę instytucji i termin do jakiego należało dopełnić formalności)? Nie 6. Jaki wybrał/a Pan/Pani środek transportu? (proszę podać również koszt biletu) Autobus koszt około 420 zł - w obie strony polecam firmę Eurobus. Korzystałam też z firmy Agat, ale podróż była koszmarem. Przestrzegam przed tą firmą. autokar AGAT w jedną stronę ok. 280 zł Własny samochód 7. Czy uczelnia zagraniczna proponuje przyjeżdżającym studentom: a) odebranie z dworca po przyjeździe nie b) pomoc studenta/ów zagranicznych, nie c) imprezę powitalną, program orientacyjny, itp. 8. Czy uczelnia proponowała dodatkowe zajęcia gdzie można było rozwijać swoje zamiłowania i umiejętności (sport, muzyka, plastyka, i inne.) Uczelnia umożliwia korzystanie z wielu zajęć sportowych i tanecznych, niektóre są odpłatne. 9. Co warto ze sobą zabrać? Parasol, gdyż bardzo często pada. Przewodnik po Szwajcarii. Więcej zdjęć paszportowych, potrzebne również do biletu miesięcznego autobusowego, czajnik elektryczny, wygodne buty do wspinaczki i ubrania do uprawiania sportów zimowych, do chodzenia po górach, kostium kąpielowy, nośniki pamięci, jeżeli ktoś jedzie własnym samochodem, dobrze by było zabrać zapas jedzenia, gdyż jest ono o wiele droższe w Szwajcarii, pieniądze (sporo), bo szanse na pracę w Szwajcarii są równe zeru 10. Czego nie warto zabierać? Nie warto brać ze sobą rzeczy, które można kupić za podobną cenę w Szwajcarii, np. przyborów papierniczych, kosmetyków, kubka. Komputera, na uczelni jest nieograniczony dostęp do internetu, kserokopiarki, drukarek, programów komputerowych itp. Wszystkie pomoce naukowe i Handouty zapewnione są przez uczelnię/wykładowców. 11. O czym należy pamiętać/co warto załatwić przed wyjazdem (sprawy studenckie / administracyjne/ finansowe etc.)? Zapewnić sobie mieszkanie na pobyt w Szwajcarii, Warto zdać egzaminy z psychologii i pedagogiki po pierwszym semestrze na KUL-u. Ustalić w podaniu do Koordynatora Wydziałowego sposób i termin ewentualnych zaliczeń z sesji letniej.
Podbicie legitymacji na następny semestr, uiszczenie opłaty administracyjnej. Trzeba zrobić trochę zapasów gotówki na początek, bo Szwajcaria jest bardzo drogim krajem jak na polskie warunki. 12. Zakwaterowanie: a) Rodzaj (akademik, wynajęte mieszkanie, itp.) 1) Akademik 2) Wynajęte mieszkanie 3) Wspólnota mieszkaniowa b) Czy było zapewnione przez uczelnię zagraniczną? Nie c) Czy wymagano kaucji? d) Jeśli, to w jakiej wysokości? 1) 800 CHF (zwrot jednak jest w wysokości 700 CHF) 2) 500 CHF 3) 1000CHF e) Jaki był koszt zakwaterowania? 1) 360 franków miesięcznie..(jest możliwość zapłacenia również za dwa tyg., jeśli zaczyna się lub kończy pobyt w połowie miesiąca. 445 CHF/miesiąc za pokój jednoosobowy (w tym: Internet, obowiązkowe śniadania). 2) 400 CHF/ miesiąc 3) 415CHF/ miesiąc f) Czy wymagano opłat z góry i za jaki okres? 1) Nie, za każdy miesiąc płaciło się z góry 2), kaucja + każdy miesiąc z góry 3) TAK, przed rozpoczęciem miesiąca, za który się płaciło g) Kiedy załatwiał Pan/Pani formalności związane z zakwaterowaniem (przed przyjazdem, po przyjeździe na miejsce/ ewentualne uwagi)? 1) Zakwaterowania szukałam już w czasie wakacji letnich przed wyjazdem. Warto sobie zarezerwować miejsce w konkretnym akademiku wcześniej, by potem nie mieć problemów z brakiem wolnych miejsc. ok, 2 miesiące przed wyjazdem. 2) Po przyjeździe na miejsce. 3) Dużo wcześniej przed przyjazdem h) Pana/Pani wskazówki jak znaleźć dobre/niedrogie zakwaterowanie oraz adres, który chce Pan / Pani polecić kolegom - proszę podać powód, dlaczego warto tam mieszkać (ze względu na cenę, położenie, itp.) Należy przejrzeć możliwości zakwaterowania na stronie uniwersytetu i wybrać odpowiednie dla siebie pod względem finansowym. Akademik w którym mieszkałam ma dość dobre warunki. Poza tym właśnie zaczął się remont starszych budynków. Jednak dużym minusem jest brak kuchni. Można oczywiście było wynająć pokój w akademiku z kuchnią, ale kosztował on ponad 600 CHF. Najlepszym rozwiązaniem jest chyba wynajęcie pokoju z innymi studentami. Na uniwersytecie jest bardzo dużo ogłoszeń. Często są to pokoje bez umeblowania, więc należy uważać. Po przyjeździe na miejsce można znaleźć wiele ogłoszeń na uczelni o mieszkaniach studenckich do wynajęcia. Każdy znajdzie coś dla siebie, z meblami lub bez, 2-3- lub 4-ro pokojowe w bardzo różnym przedziale cenowym. Przede wszystkim trzeba zacząć szukać dużo wcześniej, bo potem jest drogo i trudno coś znaleźć atrakcyjnego. Adresy dostępne w BWZ KUL.
13. Wyżywienie: W stołówce akademickiej We własnym zakresie Uwagi/wskazówki: Obiad na stołówce akademickiej kosztuje około 7-8 franków. Obiady są bardzo smaczne. Samodzielne przyrządzanie posiłków na pewno wychodzi taniej. Stołówka akademicka oferuje tylko śniadania! UWAGA: w akademikach nie ma kuchni, ani aneksów kuchennych! Obiady można wykupić na uczelni. Trzeba przywieźć sobie trochę suchego prowiantu z Polski, żeby trochę zaoszczędzić relatywnie tanie sklepy spożywcze to Migros albo Denner i szukać produktów w promocji. 14. Czy można na miejscu podjąć pracę? Jeśli, prosimy o Pana/Pani uwagi: Studenci z krajów członkowskich Unii Europejskiej mają prawo do podjęcia pracy zarobkowej w wymiarze określonym przez ustawodawstwo danego kraju. Studenci otrzymują pozwolenie na pobyt typu L. Podobno umożliwia ono podjęcie pracy. Nie sprawdzałam jednak tego, gdyż miałam dużo nauki, że nie mogłabym podjąć pracy z braku czasu. Można podjąć pracę, jednak to przyszły pracodawca musi wystąpić o zgodę na pracę, więc jest to dość kłopotliwe. Dużo studentów zagranicznych podejmuje pracę, jednak maja oni Ausweis B, a Polacy dostają jedynie Ausweis L, który pozwala jedynie studiować. 15. Ile dni przed rozpoczęciem semestru warto przyjechać na miejsce? Przyjechałam 5 dni wcześniej, miałam wystarczająco czasu na dopełnienie bez problemu wszystkich formalności. Warto przyjechać wcześniej na kurs francuskiego (ok. 2 tyg. przed). 16. Co i w jakiej kolejności załatwiał/a Pan/Pani w ciągu pierwszych dni po przyjeździe? 1) Najpierw udałam się do Biura Współpracy z Zagranicą, by otrzymać dokumenty uprawniające do legalizacji pobytu a potem udałam się urzędu imigracyjnego. Następnie założyłam konto bankowe na poczcie. Założenie jest bezpłatne. Należy mieć przy sobie paszport lub dowód osobisty. Do założenia Konta w banku potrzebne jest pozwolenie na pobyt. Nie wiem, czy założenie konta bankowego jest również niepłatne. Założenie konta trwa około 10 min. Niestety obsługa poczty nie mówi w języku niemieckim. Należy się porozumieć po francusku bądź angielsku. Numer konta, ksero ubezpieczenia oraz kart EKUZ należy złożyć w biurze współpracy z zagranicą. 2) Zgłoszenie się na uniwersytet po potwierdzenie statusu studenta. Pozwolenie na pobyt. Założenie konta (na poczcie konta są darmowe dla studentów) 3) Po pierwsze należy się zgłosić do biura współpracy i dowiedzieć się o spotkanie organizacyjne dla studentów zagranicznych. Na spotkaniu wszystkiego można się dowiedzieć, rozdawane są broszurki informacyjne w których napisane jest wszystko, co, gdzie i w jakim momencie. 17. Wybór przedmiotów/konty z koordynatorem na uczelni zagranicznej/przesłanie uzgodnionego Learning Agreement do Biura Współpracy z Zagranicą KUL, kont ze swoim koordynatorem w KUL prosimy o Pana/Pani wskazówki/rady dla przyszłych studentów Erasmusa: Po przyjeździe warto chodzić na jak najwięcej zajęć by wybrać te, które rzeczywiście są dla nas interesujące. Po przyjeździe można jeszcze dokonać zmian w Learning Agreement. Ewentualną zmianę przedmiotów należy najpierw ustalić mailowo z koordynatorem instytutowym na KUL-u. Learning Agreement należy przesłać w terminie do 4 tyg. od daty rozpoczęcia semestru. Learning Agreement musi zostać podpisany również przez koordynatora uczelni we Fribourgu, dla Germanistyki jest to
obecnie Urs Meyer. Warto zapamiętać to nazwisko, bo nie jest łatwo dowiedzieć się, kto jest tym koordynatorem. Pan Meyer nie robi żadnych problemów. Podpisuje wszystko, co się mu przedłoży. Jako koordynator wydziałowy podpisują się pracownicy Biura Współpracy z Zagranicą, w tym roku była to Pani Zbinden. Nie należy zatem szukać dziekana bo on się tym nie zajmuje. Learning Agreement przesyła się faksem w Biurze Współpracy z Zagranicą. Nalegać aby koordynator wspólnie ze studentem wybrał przedmioty, a nie tylko złożył pod nimi podpis. Poza tym będąc jeszcze w Polsce należy poprosić o wskazanie koordynatora w Szwajcarii. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że szwajcarskie Biuro Współpracy nie potrafiło podać nazwiska koordynatora dla ekonomii i odsyłało na stronę internetową. Natomiast osoba, która jest podana na stronie internetowej odmawiała podpisania LA, gdyż nikt jej nie powiedziała, że ma ie uprawnienia. Warto za to zainteresować się punktami ECTS i wziąć ich jak najmniej, a najlepiej minimum. Potem po przyjeździe na miejsce można dobrać sobie przedmioty i zwiększyć liczbę punktów, w odwrotnym kierunku mogą być problemy. Każdą zmianę w LA trzeba uzgodnić ze swoim koordynatorem, przedmioty trzeba dobrać, by pokrywały się możliwie jak najlepiej z tymi na KULu. 18. Jaką w przybliżeniu łączną kwotę wydawał/a Pan/Pani miesięcznie w czasie pobytu? Łączna kwota/mies. ok. 650 1200 CHF w tym: a. mieszkanie 360 445 CHF b. komunikacja miejska 0 44 CHF c. wyżywienie 50 450 CHF d. książki i pomoce naukowe 0 100 CHF e. inne (proszę wymienić) 350 CHF podróże, pozostałe zakupy, wycieczki, bilety wstępu 19. Jaką formę przechowywania pieniędzy wybrał Pan / wybrała Pani? Konto bankowe złotówkowe konto bankowe we frankach w Szwajcarii Gotówka Czy wg Pana/Pani bardziej korzystne jest konto w Polsce czy za granicą? Wszelkich płatności dokonywałam kartą płatniczą Banku Śląskiego i kartami kredytowymi Citi Banku. Są to konta złotówkowe. Dokonywanie płatności jest bezproblemowe a niejednokrotnie wychodziło mnie to taniej niż wymiana złotówek na franki w Polsce, gdyż przelicznik z kart był o wiele korzystniejszy niż kurs Franka w kantorach. 20. Cenne wskazówki dotyczące pobytu/studiów: Warto jak najwięcej zwiedzić, gdyż Szwajcaria jest pięknym krajem. Korzystnie jest kupić TAGESKARTE na uczelni w cenie 35 Fr, która umożliwia podróżowanie po całej Szwajcarii wszelkimi środkami komunikacji krajowej lądowej i wodnej w ciągu 24 godz. Warto również kupić Swiss saver pass jest to bilet kilkudniowy, która ma te same możliwości co Tageskarte plus upoważnia do bezpłatnych wstępów do muzeów, jeżeli chcę się zwiedzać Szwajcarie co najmniej w dwie osoby. Przy zakupie szwajcarskiej karty tel. należy mieć przy sobie paszport lub dowód os, lub też pozwolenie na pobyt, gdyż sprzedaż karty musi być zarejestrowana. Należy znać język, w którym chce się studiować, na poziomie bardzo dobrym. Jest dość mało Erasmusów na ekonomii i nie są oni traktowani wyjątkowo przez profesorów, więc należy się skupić na nauce w czasie pobytu. Jeżeli ktoś chce zwiedzić Szwajcarie, powinien się przygotować finansowo. Można kupić na uczelni dzienny bilet na pociąg i kosztuje on tylko 32 CHF, ale te bilety są limitowane i trzeba je kupować z wyprzedzeniem. Dla porównania podam, że bilet w jedną stronę do Genewy kosztuje ok 35 CHF (brak zniżek dla studentów)
Najlepiej dowiedzieć się wszystkiego przed wyjazdem, dobrze spakować i nastawić się na dobrą zabawę oraz naukę bez taryfy ulgowej dla studentów zagranicznych. 21. Studia: a) Jak Pan / Pani ocenia poziom i organizację zajęć na uczelni przyjmującej (prosimy o krótkie uzasadnienie) Zajęcia są bardzo ciekawe i prowadzone na wysokim poziomie. Jeżeli chodzi o germanistykę, to służę radą, czego nie należy wybierać lub też, co jest szczególnie ciekawe. Poziom jest dość wysoki. Studenci są bardzo ambitni i pracowici. Nie należy przesadzać z ilością zajęć, jeżeli nie zna się bardzo dobrze języka. Trzeba pilnować terminów. Szwajcarzy są bardzo dokładni i zorganizowani. b) Proszę zaznaczyć w jakim stopniu zajęcia oferowane przez uczelnię zagraniczną były zbliżone do zajęć oferowanych na Pana/Pani kierunku studiów w KUL: w dużym stopniu w średnim stopniu w niewielkim stopniu c) Jak Pan / Pani ocenia poziom usług świadczonych przez uczelnię (administracja, dostęp do biblioteki, komputerów i innego sprzętu, itd.)? Dostęp do biblioteki, mediateki i komputerów jest bezproblemowy. Warto jak najwięcej skorzystać z tutejszych zasobów. Jest wiele sal z komputerami, gdzie nigdy nie musiałam czekać na swoją kolej. Biblioteki mają bogate zbiory i zawsze można sprowadzić książki z całej Szwajcarii. Wszystko załatwione zostaje sprawnie i bez zbędnej zwłoki. d) Czy uczelnia przyjmująca stosowała ECTS? e) W jakim języku prowadzone były zajęcia/wykłady? Niemiecki, francuski, angielski (niewielka ilość). f) Jak ocenia Pan / Pani konty ze studentami tamtejszej uczelni oraz zagranicznymi? Z własnego doświadczenia muszę powiedzieć, że poznałam bardzo wielu sympatycznych i chętnych do pomocy studentów szwajcarskich jak i zagranicznych. Wiem też, że inni uważają iż studenci szwajcarscy są zamknięci i trudno z nimi nawiązać kont. Ja ich doświadczeń jednak nie miałam, wprost przeciwnie. Studenci szwajcarscy, z którymi studiowałam byli zawsze bardzo sympatyczni, pomocni, sami rozpoczynali rozmowę, pytali o uczelnię w Polsce itp. Studenci miejscowi są dość zamknięci. Natomiast studenci zagraniczni są już bardziej otwarci i łatwo z nimi nawiązać kont- szczególnie ze Słowianami, aczkolwiek nie spodziewałabym się głębszych znajomości. Szwajcarscy studenci są bardzo zamknięci, tym bardziej jeśli nie mówi się w dialekciemałe są szanse na zawiązanie jakiejś przyjaźni. g) Jak Pan / Pani ocenia pracę (w skali: 2 źle, 3- słabo, 4- dobrze, 5 bardzo dobrze)? a) koordynatora zagranicznego 5; 2; 5; 4. b) Biura Współpracy z Zagranicą uczelni zagranicznej 5; 4; 5; 4. c) Biura Socrates uczelni zagranicznej 5; 4; -; 4. Uwagi: Niska ocena koordynatora zagranicznego nie wynika z jego złej pracy, a właściwie z jego braku. h) Jak dokładnie zdobywał/a Pan / Pani Transcript of Records oraz dokument potwierdzający pobyt w uczelni przyjmującej? Proszę opisać ewentualne trudności z tym związane: Do uzyskania Transcript of records potrzebne są ewentualne oceny, które wpisywane są na konto internetowe studenta. Stamtąd należy je wydrukować i przedłożyć w Biurze Współpracy z Zagranicą po wcześniejszym mailowym
umówieniu się na konkretny termin. Obecnie zajmuje się tym Pan Alexander Egger, który jest bardzo kontową i pomocną osobą. Wystawienie dokumentu trwa około 10 min. Może się jednak zdarzyć, iż nie wszystkie oceny będą już wpisane na konto internetowe, gdyż zajmuje to jednak uczelni wiele czasu. Można wtedy umówić się z Panem Egger em, że prześle on dokument na Uniwersytet, gdy tylko wszystkie oceny będą wystawione. Jeżeli chodzi natomiast o Confirmation, to należy o tym Pana Egger a poinformować, gdyż Szwajcarzy sami od siebie iego dokumentu nie wystawiają. Jeżeli się jednak o to poprosi, to nie ma problemu z jego wystawieniem. Uczelnia zagraniczna nie wydaje ich dokumentów od ręki. Wszystko zostaje wysłane pocztą po zakończeniu sesji, czyli pod koniec lipca. 22. Proszę opisać jak dokładnie wyglądała procedura rozliczenia Pana / Pani okresu studiów po powrocie na KUL? Uwagi/wskazówki/problemy: 1. Złożenie (do dnia 31.07 lub w przypadku gdy stypendium trwa dłużej w nieprzekraczalnym terminie dwóch tygodni po zakończeniu okresu studiów) w SOWM KUL: - zaświadczenia z uczelni zagranicznej o czasie trwania stypendium (Confirmation) - wykazu zaliczonych przedmiotów i uzyskanych ocen (Transcript of Records) - wypełnienie drogą elektroniczną dwóch ankiet 2. Przetłumaczenie przez tłumacza przysięgłego Transcript of Records. 3. Złożenie kserokopii tłumaczenia Transcript of Records w BWZ KUL. 4. Wypłacenie drugiej raty stypendium programu Erasmusa w kasie KUL. 5. Złożenie oryginału Transcript of Records wraz z jego tłumaczeniem oraz Confirmation w dziekanacie. Zaliczenie zaległych egzaminów KUL na zasadach i w terminach określonych w podaniu do Koordynatora Wydziałowego złożonym jeszcze przed wyjazdem niezbędny kont z dziekanatem w celu ustalenia szczegółów. 23. Podsumowanie - prosimy o wszelkie uwagi dotyczące pobytu zagranicznego: co się Panu / Pani szczególnie podobało i nie podobało, co sprawiało największy kłopot, jakich rad może Pan / Pani udzielić studentom wyjeżdżającym, itd. Należy pamiętać o tym, by każdego wykładowcę poinformować o tym, że potrzebuje się ocenę z zajęć, gdyż szwajcarscy studenci przeważnie nie otrzymują ocen a jedynie punkty. Należy też ustalić, w jaki sposób trzeba zapracować na tą ocenę. Organizacja administracji, zajęć, rozrywki dla studentów na uczelni zagranicznej jest po prostu wspaniała. Podobnie zaliczenia, egzaminy i wszelkie sprawy studenckie. Jedyne na co należy zwrócić uwagę to brak jakiejkolwiek ulgi dla studentów zagranicznych podczas sesji. Język obcy należy naprawdę znać dość dobrze. Punkty można jednak zdobyć w Centrum Językowym na uczelni zapisując się na kursy lub indywidualne programy nauczania z języków obcych. Watro też zabezpieczyć się finansowo, bo stypendium na wszystko nie wystarcza. Szwajcaria jest bardzo pięknym krajem warto dużo zwiedzać, bo jest co. Co do samych Szwajcarów to ludzie bardzo zamknięci i zdystansowani, ale za to bardzo pomocni. Da się przeżyć. Wykładowcy na uczelni są pomocni i wyrozumiali. Ogólnie wyjazd uważam za jak najbardziej udany, pozytywny zdobyłem dużo doświadczenia naukowego, ale przede wszystkim życiowego, które potem procentuje.