Procedura tworzenia stowarzyszeń Osoby w liczbie, co najmniej piętnastu, które pragną założyć stowarzyszenie uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski 43. Każda osoba prawna powinna być zespołem ludzi odpowiednio zorganizowanych. Czynnikami porządkującymi ich działania są przepisy prawa powszechnie obowiązującego oraz wydane na ich podstawie statuty jako przepisy prawa wewnętrznego. Statut stanowi podstawowy dokument wyznaczający strukturę organizacji 44. Statut jest dokumentem, od którego zależy sprawność i efektywność późniejszego działania stowarzyszenia. Może on przyjąć formę oszczędnych uregulowań podyktowanych wymogami ustawowymi. Może też zawierać rozbudowane unormowania, wyznaczające bardziej szczegółowe zasady działania. Zapisy statutowe stanowiące podstawę istnienia stowarzyszenia, określają w szczególności: 1) Nazwę odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji, instytucji: Nazwa stowarzyszenia jest ustalana na ogół przez założycieli. Nazwa stowarzyszenia przedstawia działalność, jaką trudnią się jej członkowie, a zatem musi być odpowiednia i zgodna z celami stowarzyszenia. Ułatwi ona osobom zainteresowanym ich działalnością dotarcie do tej organizacji. Prawo o stowarzyszeniach nie wymaga, aby słowo stowarzyszenie było umieszczone w nazwie. Z obserwacji wynika, iż liczne stowarzyszenia w celu pokreślenia swojej indywidualności obierają sobie przy nazwie imię patrona. Nazwie stowarzyszenia przysługuje ochrona prawna, przewidziana w Kodeksie cywilnym (art.24i 43k.c.) 45. 2) Teren działania i siedziba stowarzyszenia: Siedziba powinna znajdować się na terytorium Rzeczpospolitej Polski aczkolwiek ustawa nie zakazuje działalności poza granicami kraju. Statut stowarzyszenia powinien określać siedzibę oraz teren jej działania. Niezbędne jest również podanie nazwy miejscowości, w której będą działać ograny stowarzyszenia. Ma to znacznie z punktu widzenia właściwości sądu rejestrowego i właściwości władzy sprawującej nadzór nad jej działalnością, 3) Cele i sposoby ich realizacji: Stowarzyszenie musi jasno określić cele, które chce realizować, 4) Sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków, 5) Władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje, 6)sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał, 7)sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich, 8) Zasady dokonywania zmian statutu, 43 Art.9 Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989r., Prawo o stowarzyszeniach. 44 M. Granat, Organizacje pozarządowe w Polsce, podstawy prawno-finansowe, Wydawnictwo Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2000,s.286. 45 R. Skiba, http://www.prawo.ngo.pl/labeo/app/cms/x/51924.
9) Sposób rozwiązania się stowarzyszenia: Działanie podjęte w wyniku uchwały statutowego organu stowarzyszenia lub na wniosek uprawnionego organu państwowego o postawieniu stowarzyszenia w stan likwidacji powoduje jego likwidację. 46 Na walnym zebraniu członków ( zebraniu delegatów) spoczywa obowiązek podjęcia decyzji o rozwiązaniu stowarzyszenia. Może ono mieć miejsce w następujących okolicznościach: zrealizowano cel stowarzyszenia, nastąpił upływ czasu, na jakie je zawiązano, liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej 15 osób, władze stowarzyszenia utraciły zdolność do działania i nie posiadają określonych w ustawie władz zarządu lub komisji rewizyjnej a także możliwości powołania nowych w okresie jednego roku (art.31 pkt 2), w przypadku kiedy władze stowarzyszenia wykazują rażące lub uporczywe naruszenie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem (art.29 ust.1 pkt 3). W statucie można określić, kto jest likwidatorem stowarzyszenia. W wypadku braku takich postanowień likwidatorami są członkowie zarządu (art. 36 ust.1prawo o stowarzyszeniach.) Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania delegatów) o likwidacji stowarzyszenia. W razie braku postanowienia statutu lub uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel społeczny (art.38 prawo o stowarzyszeniu.) Pierwszym koniecznym krokiem jest zwołanie zebrania założycielskiego. Na zebraniu zostanie podjęta oficjalna decyzja o powołaniu do życia stowarzyszenia. Zatem należy powiadomić grono minimum 15 osób zainteresowanych o jego pierwszym spotkaniu. Ustalamy termin spotkania a także miejsce, w którym ma się odbyć. Na początku zebrania sporządza się listę członków założycieli, która musi zawierać następujące dane: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; numer dowodu osobistego; własnoręczny podpis (bardzo ważne!). Listę możemy mieć pełną lub możemy ją uzupełnić o brakujące informacje przed zebraniem lub w trakcie. Wygodnie jest, jeśli ta sama lista zawiera też oświadczenie członków założycieli o: posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Aczkolwiek jest to dopiero wstępny etap prac, niezbędnych do rejestracji tej organizacji. Analogicznym następstwem jest wybór przewodniczącego a także sekretarza (protokolanta). Następstwem jest podjęcie pierwszej uchwały o powołaniu stowarzyszenia a także dyskusja nad powołaniem aktu prawnego regulującego prawnie istnienie organizacji, czyli statutu. Następnym krokiem jest wybranie spośród siebie komitetu założycielskiego. Na nim, bowiem spoczywa szereg obowiązków związanych z procedurą. Ustawa nie określa liczby osób, które tworzą komitet założycielski, może się zdarzyć tak, że w jego 46 Art.10, ust.1 Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach; Z. Szypuliński, Prawo o stowarzyszeniach. Wzory. s.253.
skład wejdą wszyscy jego członkowie 47. Z wyboru komitetu sporządza się protokół. Przyjąć musi on formę pisemną, a wymaganym minimum jest złożenie podpisu przewodniczącego oraz protokolanta. Nie ma jednak przeszkód, aby protokół podpisali wszyscy jego założyciele. Jak już wspomniałam na organie tym spoczywa szereg obowiązków: złożenie do sądu wniosku o zarejestrowanie stowarzyszenia ( art.12 Prawo o stowarzyszeniach.). O dokonaniu wpisu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego, sąd rejestrowy powiadamia m.in. jego założycieli. Przed oficjalnym zamknięciem zebrania obligatoryjne jest uchwalenie statutu. Stanowi on fundament dla komitetu założycielskiego, aby przystąpić do procedury rejestrowej. Na tym kończy się zebranie założycielskie. Komitet założycielski, który bierze na siebie formalności związane z rejestracją, musi teraz skompletować wymagane dokumenty i załączniki (art. 12). Członkowie komitetu założycielskiego muszą, w ciągu 7 dni od dnia zamknięcia zebrania założycielskiego, złożyć wniosek o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym wraz z wymaganymi dokumentami, we właściwym sądzie (art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). W razie nie złożenia wniosku lub innych wymaganych dokumentów w terminie, sąd rejestrowy wzywa do ich złożenia wyznaczając nowy 7-dniowy termin. Jeżeli obowiązane osoby nie złożą wniosku wraz z dokumentami w tym dodatkowym wyznaczonym terminie, sąd rejestrowy może ukarać je karą grzywny. Grzywna taka może być nakładana wielokrotnie, aż do wymuszenia pożądanego działania 48. 3. Procedura rejestrowa. Postępowanie rejestrowe jest postępowaniem sądowym, zmierzającym do nadania stowarzyszeniu osobowości prawnej. Wszczęcie postępowania w sprawach rejestrowych następuje na skutek złożenia wniosku. Zgodnie z art. 19 ust.2 o KRej. S. wniosek o wpis do rejestru składa się na urzędowym formularzu. Krajowy Rejestr Sądowy jest ogólnopolskim rejestrem prowadzonym przez sądy rejestrowe, czyli wydziały gospodarcze sądów rejonowych znajdujących się w 20 miastach. Rejestr ten składa się z trzech osobnych rejestrów: rejestry przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki społecznej, rejestru dłużników niewypłacalnych. Krajowy Rejestr Sądowy utworzono w oparciu o ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym ( Dz. U z 1997 roku, nr 121, poz. 769 z późniejszymi zmianami). Pełni on dwie istotne funkcje: Funkcja informacyjna: polega na udostępnianiu określonym podmiotom szybkiej i niezawodnej informacji o statucie prawnym partnera, najważniejszych elementach jego sytuacji finansowej, czy też sposobie jego reprezentowania. Funkcja legalizacyjna: polega na tym, że dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynności prawnych (często dopiero z chwilą wpisu do rejestru dany podmiot uzyskuje osobowość prawną) 49. Procedura rejestrowa przebiega w dwóch etapach: 47 J. Brol, dz. cyt.,s.28. 48 http://www.barka.org.pl/sas/stowarzyszenia.htm. 49 http://prace.sciaga.pl/25428.html.
Pierwszy etap związany jest z gromadzeniem obligatoryjnych dokumentów niezbędnych do zarejestrowania stowarzyszenia. Wzory formularzy określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 roku w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępnienia 50. Wzory formularzy przypisane stowarzyszeniom: dla wniosku o rejestrację (KRS-W20) dla wniosku o zmianę danych podmiotu (KRS-Z20) dla wniosku o wykreślenie stowarzyszenia z rejestru (KRS-X2) dla wniosku o rejestrację oddziałów, terenowych jednostek organizacyjnych (KRS- WA) dla wniosku o wpis założycieli (KRS-WF) dla wniosku o rejestrację lub zmianę danych dotyczących organów stowarzyszenia (KRS-WK) dla wniosku o rejestrację stowarzyszenia powstałego z połączenia, podziału lub przekształcenia (KRS-WH) dla wniosku o rejestrację związku stowarzyszeń (KRS-WI) dla wniosku o rejestrację w rejestrze przedsiębiorców podejmującego działalność gospodarczą (KRS-W9) dla wniosku o rejestrację w rejestrze przedsiębiorców, bez wykreślenia z rejestru stowarzyszeń (KRS-X1) Ponadto przepisy nakładają obowiązek zgłoszenia numeru REGON (przypomnę, że uzyskujemy go w Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym dopiero po uzyskaniu osobowości prawnej, czyli kiedy stowarzyszenie jest już wpisane do KRS). Uzyskanie REGONU zgłaszamy na urzędowym formularzu KRS-Z20. Zgłoszenie numeru REGON do KRS nie podlega opłacie. Do wniosku o wpis do rejestru stowarzyszenia powinny być dołączone w dwóch egzemplarzach: statut stowarzyszenia, protokół z zebrania, razem z treścią podjętych na zebraniu uchwał: o powołaniu organizacji; o wyborze Komitetu Założycielskiego; o wyborze Zarządu; o wyborze organu kontroli wewnętrznej), lista członków założycieli (zawiera imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy członków założycieli), informacja o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia. Zgodnie z art. 19a ustawy o KRS dołączamy również: uwierzytelnione notarialnie albo złożone przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu, 50 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000r.,W sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania.(dz. U. Nr118, poz.1247).
dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu (nieruchomości), w którym ma być wykonywana działalność objęta wnioskiem 51. Do wniosku o wpis do rejestru terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia powinny być dołączone: statut stowarzyszenia, decyzja uprawnionego organu stowarzyszenia lub oddziału o uzyskaniu przez tę jednostkę osobowości prawnej, uwierzytelnione notarialnie przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu. (art. 19a ust.1 u.krej.s), dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu (nieruchomości), w którym ma być wykonywana działalność objęta wnioskiem (art. 19a ust.2 u.krej.s). Pamiętajmy również, że do wniosku o wpis do rejestru powinny być dostarczone również inne dokumenty. Mówi o tym art. 45 prawo o stowarzyszeniu, nakłada on na założycieli stowarzyszenia mającego prowadzić działalność bezpośrednio związaną z obronnością, bezpieczeństwem państwa lub ochroną porządku publicznego, obowiązek uzgodnienia zakresu tej działalności z odpowiednimi organami administracji. Decyzja tych organów powinna być dołączona do wniosku. Do wniosku związanych ze zmianą danych konieczne jest dołączenie dokumentów będących podstawą tych zmian: w przypadku zmian statutu należy złożyć protokół potwierdzający prawidłowość podjęcia uchwał na zebraniu członków, zgodnie z wymogami obowiązującego dotychczas statutu. Ponadto należy dołączyć do wniosku jednolity tekst statutu zawierający wprowadzone zmiany, w przypadku zmian dot. członków władz należy dołączyć protokoły potwierdzające prawidłowość dokonania wyboru zgodnie z wymogami statutu, w przypadku innych zmian należy dołączyć stosowne dokumenty uzasadniające żądanie zmiany, przypadku wniosku o wpisanie likwidacji należy dołączyć uchwałę walnego zgromadzenia powziętą w trybie przewidzianym w statucie.(uchwała o likwidacji, o której mowa powinna odpowiadać w tym zakresie zasadom i trybowi postępowania likwidacyjnego i wskazywać przeznaczenie majątku określone w statucie, ew. w przyp. braku postanowień statutowych) w uchwale walnego zebrania członków albo w orzeczeniu sądu o przeznaczeniu majątku) 52. Wniosek o wpis do rejestru podlega opłacie sądowej. Reguluje to rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 roku w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych: 53 kwotę 500 zł pobiera się od wniosku o zarejestrowanie stowarzyszenia w rejestrze stowarzyszeń. W przypadku, kiedy wniosek dotyczy wpisu do rejestru przedsiębiorstw- wpis wynosi 1000 zł, kwotę 150 zł pobiera się od wniosku o dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego tylko w rejestrze stowarzyszeń, nie wpisanego do rejestru przedsiębiorców, 51 R. Niecikowska, Jak założyć stowarzyszenie,s. 52 M. Budziak, Rejestracja organizacji społecznych w Krajowym Rejestrze Sądowym, http://www.gdansk.pl/gdansk/files/other/12/48_file. 53 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996r., W sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych, (Dz. U. Nr 154, poz.753, z późniejszymi zmianami).
kwotę 1.000 zł pobiera się od wniosku o zarejestrowanie podmiotu w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, kwotę 300 zł pobiera się od wniosku o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców lub z rejestru stowarzyszeń połączone z wykreśleniem z Krajowego Rejestru Sądowego, kwotę 150 zł pobiera się od wniosku o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców bez wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego, kwotę 400 zł pobiera się od wniosku o dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców, kwotę 500 zł za ogłoszenie pierwszego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, kwotę 250 zł za ogłoszenie kolejnych wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, za inne ogłoszenia i obwieszczenia ustala się za ilość znaków, którymi są litery, cyfry, znaki przestankowe i odstępy między wyrazami licząc po 0,50 złotych za jeden znak, nie mniej niż 60 złotych za ogłoszenie. W razie żądania użycia w ogłoszeniu lub w obwieszczeniu szczególnej czcionki oraz dokonania podkreśleń i wytłuszczeń, opłatę zwiększa się o 30%. W odniesieniu do kwot pieniężnych organowi przysługuje również prawo do nakładania kar pieniężnych na organizację. Może mieć to miejsce w razie nie wykonania obowiązków w terminie, sąd rejestrowy może nałożyć grzywnę. W przypadku jednoczesnego wniesienia kilku wniosków o wpis lub o dokonanie zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym, na kilku formularzach, przez tego samego wnioskodawcę- pobiera się jedną kwotę, a jeżeli ustawa przewiduje dla danego typu spraw wpisy w różnej wysokości pobiera się kwotę wyższą. Wysokość opłat postępowania może zostać umorzona, jeśli wnioskodawca złoży stosowne pismo a także umotywuje przyczynę jego złożenia. Wniosek w tym zakresie można złożyć zarówno przed rejestracją a w momencie złożenia wniosku o wpis/zmianę w rejestrze. Wnioskodawca musi pamiętać, iż instytucja zwolnienia od kosztów sądowych działa na zasadzie zapewnienia, przede wszystkim podmiotom niemającym wystarczających środków, prawa dostępu do sądu. Nie może ona natomiast służyć takiemu celowi jak zaoszczędzenie skromnych środków podmiotu na inne cele (nawet statutowe). Należy zauważyć, iż podmioty wnoszące o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu o pierwszy wpis do Krajowego Rejestru Sądowego są traktowane jak osoby fizyczne nie zaś jak osoby prawne. Z tego względu wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych powinien zawierać przedstawienie sytuacji rodzinnej i majątkowej każdego z członków założycieli a nie powoływać się na to, iż pomiot nie ma żadnych środków, ponieważ jeszcze nie rozpoczął działalności. W sytuacji, gdy podmiot dysponuje środkami, jednakże skromnymi może ubiegać się o zwolnienie częściowe od kosztów sądowych, wskazując w uzasadnieniu, iż poniesienie kosztów sądowych w całości odbiłoby się negatywnie na jego funkcjonowaniu lub (w przypadku osób fizycznych) doprowadziło do istotnego uszczerbku dla rodziny. W przypadku, gdy nie złożymy dokumentów potwierdzających nasz wniosek Sąd może zobowiązać nas do przedłożenia stosownych dokumentów. Na orzeczenie odmawiające zwolnienia od kosztów sądowych przysługuje zażalenie (w przypadku sądu) i skarga (w przypadku orzeczenia wydanego przez referendarza sądowego) 54. 54 M. Budziak, dz. cyt.,s.
Drugi etap przedstawia się następująco: przewodniczący (sędzia lub referendarz, na którego zadekretowano sprawę) sprawdza poprawność formalną wniosku. Jeżeli wniosek jest dotknięty brakami formalnymi, to w zależności od ich charakteru przewodniczący zwraca wniosek bez wzywania o ich usunięcie bądź też wzywa do ich usunięcia w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu wniosku. Formalne braki, które mogą mieć miejsce wynikają z: ignorowania obowiązku użycia formularza albo doboru formularza niewłaściwego, błędy w wypełnieniu, brak opłaty sądowej. Innym przykładem braku formalnego jest uszkodzenie fizyczneprzedarcie czy przecięcie formularza. Po uzupełnieniu braków formalnych sąd nadaje sprawie bieg merytoryczny, przystępując do oceny materialnoprawnej wniosku. Jeżeli wniosek ma braki o charakterze materialnoprawnym, które mogą być usunięte, sąd wzywa do ich usunięcia w określonym przez siebie terminie pod rygorem odmowy dokonania wpisu do rejestru lub oddalenia wniosku w części. W przypadku wątpliwości sąd może wzywać podmiot podlegający rejestracji do wyjaśnienia określonych okoliczności poprzez złożenie oświadczeń na piśmie albo złożenie określonych dokumentów mających potwierdzić żądanie określonego wpisu zawarte we wniosku. Badanie materialne zgłoszenia, polega na ustaleniu przez sąd następujących faktów: zgodności statutu z przepisami prawa; czy statut zawiera obligatoryjne postanowienia, a także jego zgodności z Konstytucją. Zakładane stowarzyszenie nie może odwoływać się, w swoim statucie, np. do totalitaryzmu, nazizmu, nakłaniać do nienawiści rasowej czy stosowania przemocy. czy jego założyciele spełniają wymagania określone ustawą, polegające na ustaleniu czy osoby będące założycielami spełniają wymogi określone ustawą, a także czy stowarzyszenie założyła odpowiednia liczba osób. sprawdzenie przez sąd czy powołana do życia organizacja jest faktycznie stowarzyszeniem: sprawdzenie cech charakteryzujące tą organizację pod kątem dobrowolności, samorządności a także nie zarobkowy cel działania (art.2 uts.1 prawo o stowarzyszeniach). W odniesieniu do prawa o stowarzyszeniach z roku 1932, sąd nie przeprowadza badania pod kątem celowości powstania stowarzyszenia. Informacją godną uwagi jest, iż sąd nie zastrzega wyłączności celów i sposobów ich realizacji na rzecz stowarzyszenia zarejestrowanego wcześniej. Możliwa jest, zatem rejestracja stowarzyszenia, którego cele i sposoby realizacji są identyczne z celami stowarzyszenia już istniejącego. Orzeczenia sądu rejestrowego zapadają w formie postanowień. Postanowienia o zarejestrowaniu stowarzyszenia, jak i o odmowie jego zarejestrowania podlegają zaskarżeniu 55, w terminie tygodniowym: od dnia czynności, gdy uczestnik był przy niej obecny lub był o jej terminie zawiadomiony, w innych wypadkach- od dnia doręczenia zawiadomienia uczestnika o dokonaniu czynności, w przypadku braku zawiadomienia- od dnia dowiedzenia się o dokonaniu czynności, z tym zastrzeżeniem, że w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego dla uczestników postępowania, w którym postanowienia co do istoty sprawy nie doręcza się, termin do wniesienia skargi biegnie od daty wpisu w Rejestrze. 55 J. Blicharz, dz.cyt.,s.45.
Skarga wniesiona po upływie terminu zostaje odrzucona przez sąd 56. Skargę można oprzeć na następujących podstawach prawnych: naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Chodzi tu o błędy zaszłe w sferze prawnej orzeczenia, jak na przykład zastosowanie prawnego, który przestał obowiązywać lub błędne pojmowanie treści normy prawnej, jak również mylne przyjęcie lub nieprzyjęcie związku między rozpoznawanym stanem faktycznym a pewną normą prawną 57, nieważność postępowania- podstawą tej przesłanki może być sprzeczny z przepisami prawa skład sądu, niewyjaśnieni wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Oznacza to, że sąd nie dokonał w ogóle pewnych ustaleń potrzebnych do tego, by sprawa mogła być rozstrzygnięta zgodnie z jej rzeczywistym stanem, sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału. Błędy sądu polegają tu głównie na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów albo na wadach ustaleń faktycznych wynikających z akt sprawy. inne uchybienia procesowe, jeżeli mogły one wpłynąć na wynik sprawy, nowe fakty i dowody, których storna nie mogła powołać w pierwszej instancji 58. Od orzeczenia referendarza sądowego, istnieje możliwość odwołanie się do sądu rejonowego. Sąd rejonowy rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji. Rozpoznając sprawę, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone orzeczenie i dokonany na jego podstawie wpis utrzymuje w mocy albo uchyla w całości lub w części i w tym zakresie wniosek oddala bądź odrzuca, albo postępowanie umarza. Wniesienie i rozpoznanie apelacji odbywa się na zasadach ogólnych. Przepisy regulujące postępowanie rejestrowe przewidują pewne zmiany, co do rozstrzygnięć sądu drugiej instancji. W razie uwzględnienia środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Rozpoznając sprawę, sąd rejestrowy uwzględnia wskazania sądu drugiej instancji oraz aktualny stan rejestru. Zażalenie na orzeczenie referendarza sądowego odbywa się na podstawie art. 394-397 w związku z art. 518 i 13 2 k.p.c. W postępowaniu rejestrowym kasacja przysługuje jedynie od decyzji sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji. Sądem II instancji jest sąd okręgowy 59. Etap kolejny to czynności mające na celu nadanie stowarzyszeniu osobowości prawnej. Sąd rejonowy zgodnie z art. 13. ust.1 prawo o stowarzyszeniach powinien niezwłocznie rozpoznać wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia. Natomiast na rozstrzygnięcie sąd ma nie więcej niż 3 miesiące licząc od dnia złożenia wniosku. 60 Złożony wniosek uzyskuje swój numer porządkowy dobrze jest go znać, gdybyśmy chcieli dowiedzieć się, co dzieje się z naszą sprawą. W czasie procedury rejestracyjnej sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu (wojewodzie lub staroście) odpis wniosku o rejestrację wraz z 56 P. Suski, dz.cyt.,s.130. 57 J. Blicharz,dz.cyt.,s.45. 58 Tamże. 59 P. Suski, dz. cyt.,ss.131-133. 60 http://www.barka.org.pl/sas/stowarzyszenia.htm.
załącznikami dołączonymi do wniosku. Organowi nadzorującemu przysługuje prawo do wypowiedzenia się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpienie, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany. Zgodnie z art. 14 ustawy prawo o stowarzyszeniach, sąd rejestrowy może odmówić zarejestrowania stowarzyszenia, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie. Wszelkie niezgodności formalne i materialne zostały już omówione. Zweryfikowanie ich a następnie wyeliminowanie ich błędów pozwoli na rejestrację stowarzyszenia. Od dnia 1 stycznia 2001 r. stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Postanowienie o wpisie jest skuteczne i wykonalne z chwilą wydania, tzn. sąd dokonuje wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym niezwłocznie po wydaniu postanowienia. Sąd rejestrowy zawiadamia założycieli i organ nadzorujący (przesyła mu też statut) o wpisaniu stowarzyszenia do KRS (art. 17.3). Anna Bryła