Forum Przewoźników Ekspresowych ul. Piękna 18 00-549 Warszawa Warszawa, 8 grudnia 2016 r. Szanowny Pan Wiesław Jasiński Podsekretarz Stanu Ministerswtwo Finansów ul. Świętokrzyska 12 00-916 Warszawa Szanowny Panie Ministrze, Działając w imieniu Forum Przewoźników Ekspresowych z siedzibą w Warszawie (dalej FPE ), w związku z projektami: ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (dalej Ustawa ), oraz rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie przewozu towarów, który nie podlega systemowi monitorowania (dalej Rozporządzenie ), poniżej przedstawiamy propozycje drobnych zmian w obu projektach, które jednak w ocenie FPE rozwiewają potencjalne, istotne wątpliwości natury interpretacyjnej, korespondują z aspektem operacyjnym codziennej pracy operatorów pocztowych, oraz odzwierciedlają w większym stopniu zasadę proporcjonalności, nie naruszając przy tym celu Ustawy i Rozporządzenia (podanego do publicznej wiadomości w ramach ich uzasadnienia), który FPE w pełni popiera, uważając za szczególnie istotny dla interesu Paostwa i przedsiębiorców działających legalnie w Polsce. FPE proponuje: 1. w Ustawie: 1) art. 7 ust. 2 nadad następujące brzmienie:
Zgłoszenie zawiera: 1) dane kierującego środkiem transportu; 2) dane nadawcy towarów; 3) dane odbiorcy towarów; 4) datę i miejsce rozpoczęcia przewozu na terytorium kraju; 5) datę i miejsce zakooczenia przewozu na terytorium kraju; 6) dane dotyczące towaru będącego przedmiotem przewozu, w szczególności rodzaj towaru, ilośd towaru i jego masę brutto; 7) masę netto towaru, wartośd netto oraz pozycję CN lub pozycję PKWiU towaru, jeżeli informacje te zostały wskazane przez podmiot wysyłający przesyłkę w dokumentach towarzyszących przesyłce; 8) numer dokumentu przewozowego towarzyszącego przewożonemu towarowi; 9) numery rejestracyjne środka transportu; 10) indywidualny numer lokalizatora. Proponowana zmiana ma na celu dostosowanie zakresu informacji objętych obowiązkiem zgłoszenia, dokonywanego przez kierującego środkiem transportu, do zasobu informacji realnie dostępnych dla kierującego w sytuacji, w której zgłoszenie to dotyczy przewozu towarów (tranzytu) z jednego paostwa członkowskiego do drugiego paostwa członkowskiego albo paostwa trzeciego przez terytorium kraju i to właśnie na kierującym spoczywa obowiązek dokonania zgłoszenia przewozu (odmiennie niż w wypadku przewozu towarów rozpoczynającego się na terytorium kraju, gdzie obowiązek ten spoczywa na podmiocie wysyłającym oraz przewozu towarów wysyłanych z terytorium paostwa członkowskiego albo z paostwa trzeciego na terytorium kraju, gdzie obowiązek ten spoczywa na podmiocie odbierającym). Proponowana zmiana dotyczy informacji wymienionych w pkt 7) powyżej kierujący będzie w stanie podad te informacje w ramach zgłoszenia wyłącznie wówczas, gdy będą one wynikały z dokumentów towarzyszących przesyłce przekazanych przez podmiot wysyłający. W ten sposób zakres obowiązków kierowcy nie będzie przewidywał podania w zgłoszeniu informacji, które nie będą dla kierowcy dostępne. Dodad należy, że informacje przewidziane pkt 7) nie należą do standardowego katalogu informacji podawanych w związku z przewozem i przewoźnik, ani tym bardziej kierujący, nie mają możliwości
wyegzekwowania tych informacji od podmiotu wysyłającego. Co więcej, zakres informacji zawartych w dokumentach towarzyszących przesyłce może różnid się w zależności od kraju, w którym została ona nadana (można również założyd, że dokumenty dotyczące przesyłek nadanych za granicą nie będą zawierad polskiego kodu PKWiU). Nałożenie na kierowcę obowiązku podania tych danych w zgłoszeniu mogłoby zatem prowadzid do sytuacji, w której kierujący z niezależnych od niego przyczyn oraz pomimo dołożenia należytej staranności nie byłby w stanie zachowad się w sposób zgodny z prawem. Z tego względu, zdaniem FPE, zasadne jest dostosowanie katalogu informacji, których podanie jest wymagane od kierowcy, do zakresu informacji, które będą dla niego rzeczywiście dostępne. 2) art. 11 ust. 4 nadad następujące brzmienie: Kierujący środkiem transportu, w przypadku stwierdzenia niesprawności lokalizatora, jest obowiązany do wstrzymania przewozu towarów i zatrzymania środka transportu w najbliższym miejscu dającym możliwośd bezpiecznego postoju, w szczególności na parkingu lub w miejscu obsługi podróżnych. Przewóz towarów może byd kontynuowany po usunięciu niesprawności lokalizatora albo jego wymianie albo przeładunku towarów na środek transportu wyposażony w sprawny lokalizator. Proponowana zmiana ma na celu dostosowanie przepisu do powszechnie obowiązujących zasad mających na celu zapewnienie bezpieczeostwa przewozu, w tym bezpieczeostwa kierującego i ładunku. W przypadku niesprawności lokalizatora zatrzymanie pojazdu powinno nastąpid w miejscu dającym możliwośd bezpiecznego postoju, w szczególności na parkingu lub w miejscu obsługi podróżnych a nie w jakimkolwiek najbliższym miejscu. Zdaniem FPE należy unikad nakładania na kierowcę obowiązków, których wykonanie mogłoby stwarzad zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego (np. zatrzymanie pojazdu ciężarowego w zatoce postojowej przy ruchliwej drodze, gdzie mogłoby to utrudniad ruch innym pojazdom).
Na koniecznośd postoju w bezpiecznym miejscu wskazują niejednokrotnie organy policji, jest to również standardowy wymóg przewidziany w umowach ubezpieczeo i ogólnych warunkach ubezpieczeo stosowanych przez ubezpieczycieli. 3) w art. 14, po ust. 2, dodad ust. 3 o następującym brzmieniu: Jeżeli w trakcie kontroli stwierdzono, że przewożony towar nie odpowiada co do rodzaju lub ilości towarowi wskazanemu w zgłoszeniu i nałożono zamknięcie urzędowe na środek transportu, dopuszcza się usunięcie ze środka transportu pozostałych znajdujących się w nim towarów, co do których nie stwierdzono niezgodności ze zgłoszeniem, a także towarów niepodlegających systemowi monitorowania, w celu kontynuowania ich przewozu innym środkiem transportu. Proponowana zmiana ma na celu dostosowanie regulacji do realiów wykonywania przewozów, spośród których zdecydowaną większośd stanowią przewozy drobnicowe, cechujące się tym, że jednym środkiem transportu przewożonych jest wiele różnych przesyłek od wielu różnych nadawców do wielu różnych odbiorców. Z punktu widzenia celu projektowanej regulacji nie jest zatem konieczne uniemożliwienie kontynuowania przewozu wszystkich przesyłek, w przypadku gdy obowiązki w zakresie zgłoszenia zostaną naruszone w odniesieniu do jednej lub kilku przesyłek objętych systemem monitorowania. Przewóz przesyłek nieobjętych systemem monitorowania oraz przesyłek objętych systemem monitorowania, co do których nie stwierdzono żadnego naruszenia, powinien byd kontynuowany. W przeciwnym wypadku reakcja na jednostkowe naruszenie byłaby niewspółmierna i w sposób nieuzasadniony dotykałaby szerokiego kręgu innych podmiotów (w szczególności nadawców i odbiorców innych przesyłek). Proponowane przez FPE rozwiązanie umożliwi natomiast zachowanie celu regulacji (tj. zatrzymanie przesyłek co do których naruszono obowiązki w zakresie monitorowania), przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości dalszego funkcjonowania przewoźników i wykonywania przez nich ich zobowiązao.
4) art. 17 nadad następujące brzmienie (pominąd treśd objętą ust. 2 i 3): W przypadku niedokonania zgłoszenia przez kierującego środkiem transportu, na kierującego środkiem transportu nakłada się karę pieniężną w wysokości do 2.000 zł. Proponowana zmiana ma na celu zracjonalizowanie sankcji wobec kierującego środkiem transportu, który w zdecydowanej większości przypadków nie będzie przedsiębiorcą przewoźnikiem, a jedynie jego pracownikiem. Zakres i dolegliwośd sankcji powinny byd adekwatne do rzeczywistego naruszenia obowiązku przez kierującego. Mając to na uwadze, należy stwierdzid, że pierwotna treśd art. 17 ust. 2 i 3 przewidywała możliwośd nałożenia kary pieniężnej na kierowcę mimo, że obowiązki naruszył inny podmiot (podmiot wysyłający lub podmiot odbierający), który, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie dokonał wcale zgłoszenia lub podał przewoźnikowi lub kierowcy błędne dane, w wyniku czego ten ostatni dokonał błędnego zgłoszenia. Za tego rodzaju przypadki kierowca nie powinien byd karany, bowiem w rzeczywistości ponosiłby on wówczas odpowiedzialnośd za sprzeczne z prawem działania innych osób. Co istotne, kierowca ponosiłby tę odpowiedzialnośd (na podstawie art. 17 ust. 2 Ustawy) m.in. w sytuacjach, w których zostałby on wprowadzony w błąd przez podmiot wysyłający przesyłkę co do jej zawartości (np. podmiot wysyłający przesyłkę celowo podałby nieprawdziwą informację co do rodzaju towaru, wskazując rodzaj nieobjęty obowiązkiem zgłoszenia). Na podstawie art. 17 ust. 3 Ustawy kierowca odpowiadałby ponadto za zgodnośd rodzaju i ilości towaru z danymi wskazanymi w zgłoszeniu. W celu upewnienia się, że dane podane w zgłoszeniu są zgodne ze stanem faktycznym kierowca musiałby zatem dokonad ich weryfikacji, co wymagałoby w rzeczywistości zważenia przesyłki, zbadania jej zawartości oraz potwierdzenia poprawności klasyfikacji według PKWiU lub Nomenklatury Scalonej.
Zdaniem FPE sankcje przewidziane w art. 17 ust. 2 oraz ust. 3 Ustawy byłby zatem zbyt daleko idące i wprowadzałyby zasadę absolutnej odpowiedzialności kierowcy, zupełnie niezależną od jego winy. Kierowca powinien natomiast odpowiadad wyłącznie za własne naruszenie ciążącego na nim obowiązku to jest za niedokonanie zgłoszenia, w przypadku gdy obowiązek zgłoszenia ciąży na kierującym. Przewidziana w projekcie wysokośd kary pieniężnej, która mogłaby zostad nałożona na kierowcę (20.000 zł), wydaje się byd rażąco wygórowana i niewspółmierna, zważywszy w szczególności fakt, iż podmiotem podlegającym karze ma byd osoba fizyczna najczęściej pracownik. Co więcej, Ustawa przewiduje, że kara ta miałaby sztywną wysokośd, tj. kwota 20.000 zł stanowiłaby wysokośd kary w każdym przypadku, a nie jej maksymalny pułap. Zasadne jest zatem zmniejszenie kwoty kary, zdaniem FPE, do kwoty 2.000 zł. Rozsądnym punktem odniesienia dla określenia wysokości kary pieniężnej nakładanej na kierującego mogłaby byd wysokośd grzywny przewidzianej w art. 92 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, jaka może byd nałożona na kierującego za naruszenie przepisów o transporcie drogowym. Maksymalny poziom kary grzywny wynosi właśnie 2.000 zł. 2. w Rozporządzeniu: 1) 1 pkt 2) nadad następujące brzmienie: towarów przewożonych przez operatorów pocztowych (w tym także w oparciu o umowę o współpracy) lub ich podwykonawców w paczkach pocztowych, w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. z 2016 r., poz. 1113 z późn. zm.); Proponowana zmiana ma na celu wyłącznie uniknięcie ewentualnych wątpliwości co do tego, że przewozy towarów w paczkach pocztowych, wykonywane przez podwykonawców operatorów pocztowych, również podlegają wyłączeniu z systemu monitorowania przewozów.
2) 1 pkt 5) nadad następujące brzmienie: towarów objętych Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług - za wyjątkiem towarów objętych: pozycjami od 10.41.21 do 10.41.60, pozycją 10.42.10, pozycją 10.62.14, pozycjami od 19.20.21 do 19.20.29, pozycją 20.14.22, pozycją 20.14.23, pozycją 20.14.33, pozycją 20.14.34, pozycją 20.14.73, pozycją 20.14.74 nieoznaczonych znakami akcyzy, pozycją 20.14.75, pozycją 20.30.22, pozycją 20.59.41, pozycją 20.59.42, pozycją 20.59.43 zawierających alkohol etylowy, pozycją 20.59.57, pozycją 20.59.58, pozycją 38.12.25, których przewóz podlega systemowi monitorowania przewozu, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki: a) masa brutto przesyłki obejmującej towar objęty wymienionymi wyjątkami przekracza 500 kg lub jej objętośd przekracza 500 litrów lub jej zgłoszona wartośd netto przekracza 100 000 zł, oraz b) przesyłka ta jest przewożona środkiem transportu o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Proponowana zmiana sprowadza się wyłącznie do korekty redakcyjnej, mającej na celu jednoznaczne wyrażenia intencji ustawodawcy wynikającej z uzasadnienia projektu. FPE zaznacza, że w braku wskazanej korekty redakcyjnej, treśd przepisu mogłaby budzid istotne wątpliwości interpretacyjne, np. w zakresie objęcia obowiązkiem zgłoszenia przewozu niewielkich przesyłek zawierających chociażby pojedynczą sztukę towaru wymienionego w jednej ze wskazanych w przepisie pozycjach PKWiU w sytuacji, w której byłyby one przewożone pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. 3) w 1, po pkt 5), dodad pkt 6) o następującym brzmieniu: towarów objętych Nomenklaturą Scaloną - za wyjątkiem towarów objętych: pozycjami od 1507 do 1517, pozycją 2207 nieoznaczonych znakami akcyzy, pozycją 2707, pozycją 2710, pozycją 2905, pozycją 2917, pozycją 3403, pozycją 3811, pozycją 3814, pozycją 3820 zawierających alkohol etylowy, pozycją 3824, pozycją 3826, których przewóz podlega systemowi monitorowania przewozu, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki: a) masa brutto przesyłki obejmującej towar objęty wymienionymi wyjątkami przekracza 500 kg lub jej objętośd przekracza 500 litrów lub jej zgłoszona wartośd netto przekracza 100 000 zł, oraz
b) przesyłka ta jest przewożona środkiem transportu o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Proponowana zmiana sprowadza się wyłącznie do korekty redakcyjnej, mającej na celu jednoznaczne wyrażenia intencji ustawodawcy wynikającej z uzasadnienia projektu, analogicznie jak w wypadku zmiany w 1 pkt 5) Rozporządzenia. Z poważaniem Wojciech Arszewski Prezes Zarządu Forum Przewoźników Ekspresowych