Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 aktualna sytuacja i ocena ryzyka Materiały źródłowe: Krzysztof Śmietanka PIWet-PIB w Puławach
Wirusy H5N8 należą do dużej grupy wirusów określanych jak H5Nx i wywodzących się od wirusa H5N1 H5 Wirus H5N1 azjatycki H5N2 H5N5 H5N6 H5N8
Wirusy H5N8 należą do dużej grupy wirusów określanych jak H5Nx i wywodzących się od wirusa H5N1
GENEZA NOWEJ EPIDEMII H5Nx chronologia zdarzeń 2010 H5N2, H5N5, H5N6, H5N8 (klad 2.3.4.4)
Geneza epidemii HPAI H5N1, H5N2 i H5N8 w Europie i Ameryce Północnej
GENEZA EPIDEMII H5Nx w 2014/2015 chronologia zdarzeń styczeń 2014 kwiecień 2014 wrzesień 2014 listopad/grudzień 2014
H5N8 w Europie 2014/2015
Opinia dotycząca przelotów w Polsce dzikich ptaków pochodzących z Zachodniej Syberii, Uralu oraz europejskiej środkowej części Federacji Rosyjskiej prof. dr hab. Maciej Gromadzki Zakład Ornitologii PAN 5. Przybrzeżne wody Bałtyku, 6. Ławica Słupska, 7. Ostoja Słowińska, 8. Zatoka Pucka, 9. Ujście Wisły, 10. Zalew Wiślany
Lokalizacja przypadków HPAI/H5N8 w Polsce w 2016 r.
Lokalizacja przypadków HPAI/H5N8 w Polsce w 2016 r. 22 ogniska u ptaków hodowlanych : - woj. lubuskie - 14 ognisk duże fermy komercyjne indyki, kaczki, gęsi ; - woj. małopolskie 5 ogniska gospodarstwa przyzagrodowe; - woj. świętokrzyskie - 1 ogniska gospodarstwa przyzagrodowe; - woj. podkarpackie 2 ogniska gospodarstwa przyzagrodowe
Lokalizacja przypadków HPAI/H5N8 w Polsce w 2016 r. woj. zachodniopomorskie- 4 przypadki woj. mazowieckie 1przypadek
Gatunki dzikich ptaków u których wykrywano wirusy H5N8 w Europie krzyżówka łabędź niemy cyraneczka świstun
W jaki sposób dochodzi do zakażenia drobiu?
Trzymanie drobiu w zamknięciu zmniejsza ryzyko wprowadzenia wirusa, ale nie eliminuje go całkowicie: Wirus łatwo może być przeniesiony na odzieży, sprzęcie, za pośrednictwem paszy Wskazuje się na rolę wektorów mechanicznych: psy, koty, gryzonie BIOASEKURACJA!!!
DRÓB NAJBARDZIEJ WRAŻLIWE SĄ INDYKI I KURY, GĘSI I KACZKI W ZNACZNIE MNIEJSZYZM STOPNIU, U DROBIU MOŻLIWY RÓWNIEŻ PRZEBEG BEZOBJAWOWY
Kury Obraz kliniczny typowy dla HPAI, chociaż w porównaniu do zakażeń HPAI/H5N1 możliwy jest dłuższy okres inkubacji i dłuższy przebieg Śmiertelność do 100% Objawy nerwowe, sinica nieopierzonych części głowy, duszność silne przekrwienie narządów wewnętrznych, wybroczyny w sercu, trzustce, mięśniach piersiowych
Indyki U dostarczonych do badań indyków zanotowano następujące zmiany anatomo-patologiczne: - obrzęk tkanki podskórnej głowy - powiększenie i przekrwienie wątroby, śledziony, nerek - przekrwienie płuc - nieżytowe zapalenie jelit i przekrwienie kępek Peyer a - wybroczyny w nasierdziu przebieg zakażenia jest bardzo gwałtowny.
Kaczki domowe Wolno rosnąca śmiertelność Powolny, ale zaznaczony spadek nieśności, obraz sekcyjny wskazujący na wtórne zakażenia bakteryjne
Aspekt zoonotyczny Jak dotychczas nie stwierdzono na świecie ani jednego przypadku zakażenia wirusem HPAI/H5N8 u człowieka biorąc pod uwagę ewolucyjne pochodzenie wirusów H5N8 od H5N1 oraz generalnie dużą zmienność wirusów grypy, wskazana jest ostrożność, szczególnie u osób zawodowo mających kontakt z drobiem i ptakami dzikimi w chwili obecnej nie ma podstaw do wprowadzania ponadstandardowych środków prewencyjnych w odniesieniu do ludzi - zaleca się stosowanie rutynowych zasad higieny, takich jak mycie rąk ciepłą wodą z mydłem oraz unikanie bezpośredniego kontaktu z drobiem chorym, padłym ptactwem dzikim oraz przedmiotami, na których znajdują się ślady ptasich odchodów wirus szybko ginie w produktach drobiarskich poddanych obróbce termicznej (70ºC 3 sek)
Podsumowanie Kury i indyki wykazują bardzo wysoką wrażliwość (śmiertelność do 100%) i klasyczny przebieg HPAI: objawy nerwowe, zasinienie grzebienia, wybroczynowość, duszność, biegunka, gwałtowne spadki nieśności U kaczek i gęsi objawy mogą być słabo wyrażone, niespecyficzne, a śmiertelność niska: możliwy jest też przebieg bezobjawowy!
Podsumowanie Do zakażenia drobiu może dojść poprzez: - Kontakt bezpośredni lub pośredni (zanieczyszczona wirusem pasza) z zakażonymi ptakami dzikimi - Kontakt bezpośredni lub pośredni (sprzęt, pasza, odzież itp.) z zakażonym drobiem
Działania profilaktyczne - Monitoring - Zgłoszenia, badania i dobowe raportowanie - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r.w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r. zakazuje się: a) organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów z udziałem żywych kur, kaczek, gęsi, indyków, przepiórek,perlic, strusi oraz innych bezgrzebieniowców, gołębi, bażantów i kuropatw, z wyłączeniem lotów treningowych lub lotów konkursowych gołębi, b) przechowywania i prezentacji w celu sprzedaży, oferowania do sprzedaży, sprzedaży, dostarczania oraz każdego innego sposobu zbycia ptaków, o których mowa w lit. a, na targowiskach, c) pojenia drobiu oraz ptaków utrzymywanych przez człowieka wodą ze zbiorników, do których dostęp mają dzikie ptaki, d) wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa, w którym jest utrzymywany drób, zwłok dzikich ptaków lub tusz ptaków łownych;
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r. nakazuje się: a) odosobnienie drobiu lub innych ptaków w gospodarstwie, w szczególności w zamkniętych obiektach budowlanych lub innych miejscach, w sposób uniemożliwiający kontakt z innymi ptakami utrzymywanymi w innych gospodarstwach oraz ograniczający ich kontakt z dzikimi ptakami, b) zgłaszanie do powiatowego lekarza weterynarii miejsc, w których jest utrzymywany drób lub inne ptaki, z wyłączeniem ptaków utrzymywanych stale w pomieszczeniach mieszkalnych, c) utrzymywanie drobiu w sposób wykluczający jego dostęp do zbiorników wodnych, do których dostęp mają dzikie ptaki, d) zgłaszanie powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu dla miejsca wysyłki, co najmniej na 24 godziny przed przemieszczeniem, informacji o planowanym przemieszczeniu przesyłek drobiu
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r. nakazuje się CD: e) przechowywanie paszy dla ptaków w sposób zabezpieczający przed kontaktem z dzikimi ptakami oraz ich odchodami, f) karmienie i pojenie drobiu oraz ptaków utrzymywanych w niewoli w sposób zabezpieczający paszę i wodę przed dostępem dzikich ptaków oraz ich odchodami, g) wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami i wyjściami z budynków inwentarskich, w których jest utrzymywany drób, a w przypadku braku niecek dezynfekcyjnych przed wjazdami i wyjazdami z gospodarstwa, w którym jest utrzymywany drób, oraz stałe utrzymywanie wyłożonych mat lub niecek dezynfekcyjnych w stanie zapewniającym skuteczne działanie środka dezynfekcyjnego, h) stosowanie przez osoby wchodzące do budynków inwentarskich, w których jest utrzymywany drób, odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego, przeznaczonych do użytku wyłącznie w danym budynku,
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 grudnia 2016 r. Nakazuje się CD: i) stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą drobiu zasad higieny osobistej, w tym mycie rąk przed wejściem do budynków inwentarskich, j) oczyszczanie i odkażanie sprzętu i narzędzi używanych do obsługi drobiu przed każdym ich użyciem, k) powstrzymanie się przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na ptaki łowne, od wykonywania czynności związanych z obsługą drobiu, l) dokonywanie codziennego przeglądu stad drobiu wraz z prowadzeniem dokumentacji zawierającej w szczególności informacje na temat liczby padłych ptaków, spadku pobierania paszy lub nieśności.
Weryfikacja przestrzegania Kontrole Inspekcji Weterynaryjnej -do 13 stycznia planowane jest zakończenie kontroli wszystkich podmiotów utrzymujących drób będących pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej.
Weryfikacja przestrzegania Kontrole Inspekcji Weterynaryjnej Akcja informacyjna, ulotki (gospodarstwa i myśliwi) Weryfikacja zabezpieczenia drobiu przyzagrodowego (zadanie) Weryfikacja zgłoszenia drobiu przyzagrodowego do Powiatowego Lekarza Weterynarii (zadanie)
Weryfikacja przestrzegania NOTATKA SŁUŻBOWA Czy ptaki są odosobnione w zamkniętych obiektach budowlanych lub innych miejscach, w sposób uniemożliwiający kontakt z innymi ptakami utrzymywanymi w innych gospodarstwach oraz ograniczający ich kontakt z dzikimi ptakami? TAK / NIE* Czy zgłoszono do powiatowego lekarza weterynarii miejsce, w których jest utrzymywany drób lub inne ptaki, z wyłączeniem ptaków utrzymywanych stale w pomieszczeniach mieszkalnych? TAK / NIE* Czy karmienie i pojenie drobiu oraz ptaków utrzymywanych w niewoli odbywa się w sposób zabezpieczający paszę i wodę przed dostępem dzikich ptaków oraz ich odchodami? TAK / NIE* Czy przed wejściami i wyjściami z budynków inwentarskich, w których jest utrzymywany drób wyłożone są maty dezynfekcyjne w stanie zapewniającym skuteczne działanie środka dezynfekcyjnego? TAK / NIE*
Weryfikacja przestrzegania Podejmowanie interwencji w przypadku kiedy widoczne jest, że ptaki nie są zamknięte lub nie ma mat dezynfekcyjnych a wiadome jest, że utrzymywane jest ptactwo Unikanie/zakaz wchodzenia do budynków inwentarskich W przypadku stwierdzenia martwych ptaków w gospodarstwie niezwłoczna /natychmiastowa informacja do PLW Dystrybucja ulotek
Weryfikacja przestrzegania Przekazanie NOTATEK służbowych do Powiatowego Lekarza Weterynarii (częstotliwość) Powiatowy Lekarz Weterynarii przeprowadza kontrole w miejscach stwierdzenia nieprawidłowości. Nałożenie sankcji w postaci kar administracyjnych decyzją Powiatowego Lekarza Weterynarii
HPAI zadania przy zwalczaniu
Podział zadań Inspekcja Weterynaryjna : Sprawy merytoryczne związane ze zwalczaniem ogniska Wydawanie decyzji administracyjnych Analizowanie stanu zagrożenia i przedstawianie wniosków do CZK Perlustracje gospodarstw Zaopatrzenie w sprzęt, środki dezynfekcyjne, maty dezynfekcyjne, kombinezony w pierwszym etapie Koordynacja działań w ognisku oraz w obszarach zapowietrzonych i zagrożonych (instruowanie osób, które będą pracować przy wywozie padłych zwierząt, wydawanie ubrań jednorazowych, środki dezynfekcyjne
Podział zadań Inspekcja Weterynaryjna : prowadzenie szacowania wartości rynkowej zwierząt w sposób i na zasadach określonych w przepisach nadzór i koordynacja zabijania zwierząt nadzór i koordynacja zabiegów oczyszczania i dezynfekcji na każdym etapie zwalczania HPAI prowadzenie perlustracje okręgu zapowietrzonego i zagrożonego
Podział zadań Centrum Zarządzania Kryzysowego: Wydawanie aktów prawnych Wyłożenie mat dezynfekcyjnych na graniach obszarów oraz ich obsługa Zabezpieczenie ogniska kontrola osób wychodzących oraz wchodzących, kontrola ruchu drogowego - Policja Organizacja gazowania kurników- Grupa Azoty, Tarnów, Włocławek Organizacja utylizacji w początkowej fazie bardzo duże problemy z zakładami utylizacyjnymi ; Zakłady biorące udział w zbiórce padłych/zabitych ptaków : Farmutil, Saria Małopolska, Hetman Oszówka, Promarol, Zakład Utylizacyjny - JAsta Organizacja osób do załadunku ptaków ( Wojsko) Organizacja konwojów pojazdów z ogniska do zakładu utylizacyjnego
Podział zadań Centrum Zarządzania Kryzysowego: Zaangażowanie Staży Pożarnej przy gazowaniu padłych ptaków mierzenie stężenia gazów w obiektach oraz wydanie pozwolenia na wejście do obiektów; Pomoc przy znalezieniu rzeźni, które przyjmą ptaki do uboju/zabicia Akcje informacyjne Prowadzenia ścisłego nadzoru epidemiologicznego nad osobami uczestniczącymi w likwidacji ogniska grypy ptaków
Do osiągniecia sukcesu, czyli likwidacji ogniska oraz nie wystąpienie kolejnych, zależy od pełnej współpracy wszystkich zaangażowanych służb oraz wzajemne informowanie o planowanych i wykonanych zadaniach.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ