Informacja o działalności Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku (2006 2016) I. Podstawa prawna i uwarunkowania działalności WFOŚiGW w Gdańsku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku samorządowa osoba prawna - działając zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016r. poz. 672 ze zm.) od prawie 25 lat wspiera finansowo przedsięwzięcia w ochronie środowiska i gospodarce wodnej w województwie pomorskim. Realizuje cele wynikające z regionalnej i krajowej polityki ochrony środowiska, w szczególności w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami, rozwoju niskoemisyjnej gospodarki Pomorza i poprawy stanu środowiska. Budując swój potencjał finansowy, organizacyjny i merytoryczny w zakresie środowiska i energetyki, WFOŚiGW w Gdańsku stał się regionalnym centrum kompetencji. Jest partnerem dla samorządu województwa, samorządów lokalnych, przedsiębiorców oraz organizacji pozarządowych, pełni funkcję doradczą i integrującą środowiska. Fundusz wdrożył i utrzymuje system zarządzania środowiskowego EMAS. W 2017 roku, decyzją Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Ministerstwa Środowiska, został nominowany do ogólnoeuropejskiego etapu konkursu EMAS Awards 2017, reprezentował Polskę w kategorii: Organizacje sektora publicznego. II. Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej ze środków WFOŚiGW w Gdańsku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku wspiera projekty związane z ochroną środowiska i gospodarką wodną na terenie województwa pomorskiego. Do najważniejszych zadań Funduszu należy m.in: zapewnienie jak najlepszej absorpcji środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej dla realizowanych przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska; ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska oraz zwiększenie udziału energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych; rozwój nowoczesnych technik i technologii ochrony środowiska oraz badań naukowych służących innowacjom; wzrost różnorodności biologicznej, zachowanie i odnowa cennych przyrodniczo siedlisk i ekosystemów; kreowanie postaw ekologicznych zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju i zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o stanie środowiska regionu. WFOŚiGW w Gdańsku w latach 2006-2016 dofinansował zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w łącznej wysokości 920 milionów zł, z czego 52% stanowiły wydatki na zadania związane z ochroną wód, 17% przeznaczono na przedsięwzięcia z zakresu ochrony powietrza, 11% na przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi oraz 10% na zadania dotyczące bioróżnorodności i edukacji ekologicznej;
WFOŚiGW w Gdańsku finansuje ekologiczne przedsięwzięcia, dzięki którym stan środowiska w województwie pomorskim systematycznie się poprawia. W ciągu ostatnich 10 lat zawarto ponad 4.000 umów o dofinansowanie projektów (ok. 880 umów pożyczki oraz 3.190 umów dotacji). Nie ma na Pomorzu gminy, która nie uzyskałaby wsparcia finansowego na realizację proekologicznych inwestycji; WFOŚiGW w Gdańsku wspiera merytorycznie gminy i przedsiębiorstwa komunalne w województwie pomorskim w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, OZE i efektywności energetycznej. W 2016 roku ukończono budowę siedziby WFOŚiGW przy ul. Rybaki Górne 8. W budynku zastosowane zostały najnowocześniejsze ekologiczne rozwiązania. Zielony dach, instalacja fotowoltaiczna o mocy prawie 40 kw, obiekt otwarty na wodę i tereny zielone, energooszczędny. W siedzibie Funduszu prowadzone są warsztaty dotyczące efektywności energetycznej. 1. Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi W zakresie gospodarki wodno-ściekowej wspierane są inwestycje realizowane kompleksowo i prowadzące do zredukowania ilości odprowadzanych zanieczyszczeń. Dzięki temu możliwa była rozbudowa lub modernizacja przestarzałej infrastruktury. Od prawie ćwierćwiecza, dzięki działalności WFOŚiGW w Gdańsku, zmienia się województwo pomorskie. Staje się regionem bardzo przyjaznym środowisku. Nie ma na Pomorzu gminy, która nie uzyskałaby wsparcia finansowego na realizację proekologicznej inwestycji. Ochrona zasobów wodnych oraz właściwe nimi gospodarowanie jest jednym z priorytetowych zadań Funduszu. Od wielu lat wspierane są programy i zadania mające na celu ograniczanie bezpośredniego dopływu zanieczyszczeń do wód przybrzeżnych Morza Bałtyckiego, do wód powierzchniowych w zlewniach rzek oraz na obszarach ochronnych zbiorników wód podziemnych stanowiących źródło wody dla potrzeb komunalnych. Program ochrony wód Zatoki Gdańskiej, Puckiej i Zalewu Wiślanego doprowadził do ograniczenia spływu zanieczyszczeń do wód morskich. Współpraca z samorządami lokalnymi zaowocowała otwarciem plaż od 1996 roku w rejonie Trójmiasta. Jednak odtworzenie zasobów Zatoki Puckiej i Gdańskiej wymaga dalszego wysiłku, stąd wiele działań w obszarze Trójmiasta i Półwyspu Helskiego. W zakresie gospodarki wodno ściekowej wspierane są inwestycje realizowane kompleksowo i prowadzące do zredukowania ilości zanieczyszczeń odprowadzanych wraz ze ściekami do wód powierzchniowych i morskich oraz do ziemi, zgodnie z wymogami Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Wśród dofinansowanych w ostatnich latach projektów znalazła się rozbudowa systemów zbiorczej kanalizacji sanitarnej, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków. Lista zadań obejmuje m.in. gminy: Człuchów, Sierakowice, Sulęczyno, Krokowa, Stegna, Władysławowo, Wejherowo, Ustka, Jastarnia, Słupsk i wiele innych. Przykładem zrealizowanych w ostatnich latach zadań z udziałem środków Funduszu w celu poprawy jakości wody pitnej jest modernizacja stacji uzdatniania wody m.in. w gminie Stężyca oraz gminie miejskiej Skórcz, gminie Pruszcz Gdański, Chmielno, Chojnice, Kolbudy, Kościerzyna, Stara Kiszewa, Nowa Karczma, Ryjewo, Sierakowice, Kępice i Przywidz, w Prabutach, Pelplinie i Gardei.
2. Ochrona atmosfery WFOŚiGW w Gdańsku dofinansował działania dotyczące ograniczenia emisji do powietrza o charakterze planistycznym (Programy Ochrony Powietrza), a także monitoringowym (monitoring powietrza), inwestycyjnym (wnioski podmiotów realizujących zadania z zakresu ochrony powietrza i OZE) oraz informacyjno-edukacyjnym (zwiększanie świadomości w zakresie zmian klimatu, efektywności energetycznej i OZE). Zrealizowano wiele zadań i projektów w ramach konkursów dotyczących ochrony powietrza: Słoneczne Pomorze oraz Czyste Powietrze Pomorza od 2008 roku Fundusz ogłasza konkursy mające na celu wsparcie zadań polegających na instalacji kolektorów słonecznych, baterii fotowoltaicznych, lamp hybrydowych oraz zadania z zakresu modernizacji ogrzewania węglowego i zastąpienie innymi źródłami ciepła; TermoPomorze i Oszczędne Oświetlenie Pomorza - Fundusz ogłosił konkursy na zadania z zakresu termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej oraz modernizacji oświetlenia zewnętrznego. Były to pierwsze konkursy w pełni dedykowane tematyce związanej z efektywnością energetyczną; KAWKA dla Pomorza - ograniczenie niskiej emisji; Prosument dla Pomorza zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii; Pomorskie projekty badawczo-rozwojowe, konkurs dot. projektów badawczo-rozwojowych w zakresie m.in. ograniczenia emisji, produkcji energii z OZE; Pomorskie wdrożenia konkurs na innowacyjne projekty służące rozwiązaniu problemów środowiskowych występujących w regionie oraz mające na celu wdrożenie racjonalizatorskich przedsięwzięć. WFOŚiGW w Gdańsku aktywnie uczestniczy w programie monitoringu atmosfery poprzez dofinansowanie zadań realizowanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, był również jednym z inicjatorów powołania Fundacji Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej (ARMAAG) utworzonej w 1993 roku przez samorządy Gdańska, Gdyni, Sopotu i Tczewa. W systemie ARMAAG pracują automatyczne stacje monitoringu jakości powietrza, a wyniki pomiarów udostępniane są on-line na stronie internetowej ARMAAG oraz w urzędach miast i Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego.
3. Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi Do priorytetowych zadań wspieranych przez Fundusz należy zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczenie ich ilości oraz wdrażanie systemów selektywnej zbiórki i nowoczesnych, zgodnych z wymaganiami ochrony środowiska, technologii odzysku i unieszkodliwiania. Fundusz priorytetowo traktuje przedsięwzięcia z zakresu przechodzenia na model gospodarki cyrkulacyjnej oraz racjonalnej gospodarki odpadami. Wśród zadań zrealizowanych z udziałem środków Funduszu wymienić należy m.in.: związane z budową i modernizacją instalacji do zagospodarowania odpadów komunalnych (Zakład Zagospodarowania Odpadów w Sierznie, Zakład Zagospodarowania Odpadów w miejscowości Nowy Dwór w gminie Chojnice, Zakład Zagospodarowania Odpadów "Czysta Błękitna Kraina" w Czarnówku - etap II, Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych "Stary Las", Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Bierkowie) oraz związane z zamykaniem i rekultywacją składowiska odpadów komunalnych (Skórcz, Zblewo, Osowa, Łężyce, Strych, Bobrowiec, Rokity Bierkowo). Wsparcia finansowego udzielano również Komunalnemu Związkowi Gmin Dolina Redy i Chylonki" na doposażenie realizowanego od kilku lat systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Od wielu lat WFOŚiGW w Gdańsku dofinansowuje zadania mające na celu usuwanie odpadów oraz likwidację tzw. nielegalnych wysypisk odpadów na terenie nadleśnictw. Powyższe działania przyczyniają się do zmniejszenia zanieczyszczeń obszarów leśnych, miejsc postojowych oraz terenów wzdłuż szlaków komunikacyjnych i turystycznych. W ramach ogłaszanego od wielu lat przez Fundusz konkursu Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu województwa pomorskiego udzielano dofinansowania na demontaż eternitowych pokryć dachowych oraz transport i unieszkodliwienie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest. Zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i przeciwerozyjnego, groźba utraty cennych terenów nadmorskich i potencjału inwestycyjnego sprawiła, że podjęte zostały działania zabezpieczające brzegi morskie. 4. Ochrona różnorodności biologicznej i edukacja ekologiczna Fundusz aktywnie współpracuje z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska i organizacjami pozarządowymi w zakresie czynnej ochrony przyrody. Wspierane są przedsięwzięcia realizowane przez parki narodowe i krajobrazowe oraz organizacje pozarządowe, na szeroką skalę prowadzona jest edukacja ekologiczna. Wśród kluczowych projektów realizowanych przy udziale środków WFOŚiGW w Gdańsku znajdują się przedsięwzięcia Fundacji Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Celem jednego z nich było powstrzymanie degradacji torfowiska wysokiego po zaprzestaniu przemysłowej eksploatacji torfu i zainicjowanie regeneracji pokrywy roślinnej o charakterze torfotwórczym. Fundusz dofinansował również realizowane przez FRUG projekty z zakresu ochrony i rewitalizacji siedlisk wydmowych na Półwyspie Helskim. W ramach realizowanego przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków projektu prowadzona była czynna ochrona młak, słonaw i łąk trzęślicowych na terenie rezerwatu Beka poprzez wykaszanie i wypas zwierząt w celu wyeliminowania trzciny porastającej cenne siedliska. Fundusz od wielu lat dofinansowuje działalność ośrodków edukacji ekologicznej: Błękitnej Szkoły w Helu i Władysławowie, Zielonej Szkoły w Schodnie, Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Szymbarku. Prowadzone są tam zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży z terenu województwa pomorskiego tj. warsztaty, kursy, konkursy, seminaria, akcje proekologiczne, festyny oraz w okresie wakacyjnym - studenckie obozy naukowe. W ramach działalności Błękitnej Szkoły w Helu odbywają się zajęcia dotyczące Morza Bałtyckiego i jego strefy przybrzeżnej. Kursy i lekcje prowadzone są w formie prelekcji i seminariów, bogato ilustrowanymi filmami oraz w postaci zajęć terenowych (przyrodnicze ćwiczenia w plenerze, zwiedzanie ciekawych miejsc i obiektów). Edukacja ekologiczna prowadzona w Szymbarku, Schodnie i Władysławowie obejmuje zajęcia o tematyce przyrodniczej i proekologicznej. Prowadzone są turnusy 5 lub 3 dniowe dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich, jednodniowe warsztaty dla przedszkoli. Fundusz co roku dofinansowuje wydarzenia w ramach Bałtyckiego Festiwalu Nauki;
Utworzono Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej, którego rolą jest zapewnienie pełnego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie. Działalność edukacyjno informacyjna obejmuje organizację i przeprowadzenie lekcji pokazowych dla nauczycieli i edukatorów, szkoleń, warsztatów i spotkań o tematyce proekologicznej dla odbiorców w różnym wieku, kampanii edukacyjnych Bioróżnorodność poznaj by zachować, licznych konkursów o tematyce ekologicznej. Pracownicy Centrum wspierają także merytorycznie, organizacyjnie i rzeczowo inicjatywy związane z edukacją ekologiczną realizowane na terenie województwa pomorskiego. W związku z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zakładającej istotne zmiany w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi powstającymi w gospodarstwach domowych, Fundusz wsparł Kampanię informacyjno edukacyjną skierowaną do pracowników administracji samorządowej i społeczności lokalnych pod nazwą PORZĄDNE POMORZE. III. Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 Zgodnie z zawartym pomiędzy Ministrem Środowiska a WFOŚiGW w Gdańsku Porozumieniem w sprawie realizacji Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013, Fundusz pełni rolę Instytucji Wdrażającej (IW) dla osi priorytetowych: I Gospodarka wodno-ściekowa i II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi dla projektów o wartości poniżej 25 mln euro. Zaangażowanie Funduszu we wdrażanie programu przełożyło się na duży poziom wykorzystania środków europejskich w regionie. Od 2007 roku Fundusz podpisał 46 umów o dofinansowanie w ramach POIiŚ 2007-2013. Pozyskano łącznie 623 miliony zł dofinansowania ze środków unijnych, w tym 466 milionów zł dla gospodarki wodno-ściekowej, prawie 147 milionów zł dla ochrony brzegów morskich i prawie 10 milionów zł dla gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi. Pozyskane środki finansowe umożliwiły budowę i modernizację 524 km sieci kanalizacji sanitarnej, 122 km sieci wodociągowej, 17 km kanalizacji deszczowej, rozbudowę i modernizację 15 oczyszczalni ścieków, 17 (14) stacji uzdatniania wody, 1 zakładu unieszkodliwiania odpadów oraz ochronę 10,5 km brzegów morskich. Do sieci kanalizacji sanitarnej zostały podłączone gospodarstwa domowe i budynki, w których mieszka lub pracuje prawie 62.000 osób, a do sieci wodociągowej ponad 5.500 osób. Na mapie zaznaczone zostały projekty współfinansowane ze środków unijnych w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Na szczególną uwagę zasługują przedsięwzięcia realizowane np. w Gdyni, gdzie rozbudowany i zmodernizowany został system kanalizacji sanitarnej, zmodernizowana oczyszczalnia ścieków w Dębogórzu. W Kartuzach uporządkowana została gospodarka wodno ściekowa, takie same prace wykonano we Władysławowie w strefie nadmorskiej. W Kwidzynie rozbudowana została sieć sanitarna, deszczowa i wodociągowa. W Krokowej i Stegnie oraz Ustce zmodernizowano oczyszczalnie ścieków. Największa inwestycja na obszarach wiejskich w Polsce została zrealizowana na terenie gmin Sierakowice i Sulęczyno, gdzie uporządkowana została gospodarka wodno-ściekowa.
Projekty zrealizowane ze środków POIiŚ 2007-2013, dla których Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku był Instytucją Wdrażającą IV. Tworzenie warunków do wdrażania finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej Fundusz tworzy warunki do wdrażania finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w szczególności poprzez udzielanie pomocy merytorycznej beneficjentom w ramach przygotowywanych przedsięwzięć dla nowej perspektywy finansowej UE 2014 2020 oraz wdrażanie projektów, których celem jest m.in. podniesienie świadomości i rozwój oferty edukacji ekologicznej, ochrona gatunków zagrożonych i promocja różnorodności biologicznej. Doradztwo środowiskowe w ramach RPO WP 2014-2020 (OP 10 i 11), w szczególności: doradzanie w zakresie przygotowania zgodnej z prawem dokumentacji dla realizacji inwestycji; wsparcie potencjalnych wnioskodawców w opracowaniu studium wykonalności i zakresu projektu; doradzanie i analizy dokumentacji w zakresie poprawności procedury OOŚ dla przedsięwzięć planowanych przez potencjalnych wnioskodawców. Wdrażanie 8 projektów środowiskowych (dla 2 projektów Fundusz pełni rolę Partnera Wiodącego) w ramach Działania 11.4. Ochrona różnorodności biologicznej RPO WP 2014-2020. Fundusz realizuje projekty, których celem jest m.in. podniesienie świadomości i rozwój oferty edukacji ekologicznej, ochrona gatunków zagrożonych i promocja różnorodności biologicznej.
Doradztwo energetyczne w ramach POIiŚ 2014-2020 partner w projekcie pn. Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkalnictwa oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE. W ramach Projektu realizowane są m.in. następujące działania: usługi doradcze działania doradcze związane m.in. z przygotowaniem, monitorowaniem i weryfikacją Planów Gospodarki Niskoemisyjnej oraz wspieraniem inwestycji w zakresie efektywności energetycznej, OZE oraz związane z poprawą jakości powietrza, w szczególności na terenach występowania przekroczeń stężeń zanieczyszczeń w powietrzu; przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń dla kandydatów na energetyków gminnych; Regionalny Koordynator Porozumienia Burmistrzów - w celu zapewnienia synergii działań realizowanych w ramach projektu doradztwa energetycznego oraz inicjatyw Komisji Europejskiej, Fundusz podpisał umowę o partnerstwie z Dyrekcją Generalną ds. Energii Komisji Europejskiej i dołączył do grona Terytorialnych Koordynatorów Porozumienia Burmistrzów. Fundusz współorganizuje Pomorskie Dni Energii skupiające się na promocji efektywnego, zrównoważonego i świadomego korzystania z energii. V. System Zarządzania Środowiskowego (SZŚ) Fundusz wdrożył system zarządzania środowiskowego oparty na wymaganiach Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 roku w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), którego celem jest poprawa skuteczności nadzoru nad aspektami środowiskowymi funkcjonowania Funduszu. W lutym 2017 WFOŚiGW w Gdańsku, decyzją Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Ministerstwa Środowiska, po przejściu eliminacji krajowych, awansował do ogólnoeuropejskiego etapu konkursu EMAS Awards 2017. Więcej o Funduszu na stronie www.wfos.gdansk.pl https://www.facebook.com/wfosgdansk