Spis Treści Cel zbiórek Zbiórka drużyny honorowi obywatele miasta Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny 3 4 8 2
Cel zbiórek Celem niniejszych konspektów zbiórek jest zapoznanie jadących na tegoroczną Akcję Paczka harcerzy i harcerek z Waszych środowisk z historią Kresów. Stworzyliśmy je po to, abyście mogli czerpać z gotowych pomysłów na to jak w ciekawy i wartościowy sposób przekazać Waszym druhnom i druhom interesujące wiadomości dotyczące wschodnich ziem II Rzeczypospolitej, na które pojedziecie w grudniu tego roku. Niezależnie od tego, czy odwiedzicie Litwę, Białoruś, czy Ukrainę, będziecie poruszali się po ziemiach, które mają bardzo bogatą, ale też i tragiczną historię, która bezpośrednio wiążę się z losami Polski. Obecnie na tych terenach Polacy stanowią mniejszość, jednakże warto, aby Wasi podopieczni byli świadomi tego, dlaczego Oni się tam znaleźli i że przed II Wojną Światową te tereny miały swoją historię i kulturę będącą częścią historii i kultury Polski. Przygotowaliśmy dla Was zarówno konspekt zbiórki drużyny, jak i zastępu, które wiążą się ze sobą, albowiem bardzo ważna w metodyce harcerskiej jest praca systemem zastępowym. Zbiórka zastępów powinna poprzedzać zbiórkę drużyny. 3
Zbiórka drużyny honorowi obywatele miasta a) Konspekt - Rozpoczęcie, wprowadzenie do gry (20 minut) - Gra (90 minut) - Podsumowanie gry (5 minut) - Ognisko z gawędą (30 45 minut) - Zakończenie b) Treść gry Celem gry jest zdobycie honorowego obywatelstwa przez zastępy w jak największej liczbie miast, których położenie jest narysowane na mapie przedstawiającej teren gry. Zastępy zdobywają je poprzez wykonywanie określonych zadań w każdym z miast. Teren gry jest odwzorowaniem terenów wschodnich II Rzeczypospolitej położonych na ziemiach leżących obecnie poza granicami Polski. Znajduje się na nim kilka miast będących kluczowymi dla historii Kresów: - - - Tarnopol - Stanisławów - Grodno - Kołomyja - Brześć - Zbaraż Miasta powinny znajdować się od siebie w takiej odległości, żeby będąc w jednym z nich, nie dało się dowiedzieć co dzieje się w następnym. Nie powinno to być jednak więcej niż kilkaset metrów (zależy to od możliwości naszej drużyny). Cały teren gry powinien być do przejścia między dwoma skrajnymi punktami w maksimum kilkanaście minut. Każde z miast jest obstawione przez jedną osobę z kadry drużyny. W razie braku osób można albo pominąć któreś z nich, albo (co sugerujemy) przygotować w ciekawej formie punkt, na którym znajdzie się opis zadanie jakie jest do wykonania w danym miejscu. GdaŃsk PoznaŃ BrzeŚĆ Łódź WrocŁaw ZbaraŻ Tarnopol StanisŁawów kołomyja 4
Zbiórka drużyny honorowi obywatele miasta I tak oto mamy następujące zadania do wykonania przez zastępy na terenie poszczególnych miast: - zadanie nawiązujące np. do Uniwersytetu Wileńskiego związane z rozwiązaniem zadań na czas - np sudoku, zagadki matematyczne. zadanie nawiązujące do obrony Lwowa przez Orlęta w 1918 roku. Zastęp musi przygotować w jak najkrótszym czasie wiadomość będącą wezwaniem posiłków, następnie ją zaszyfrować i dostarczyć do określonego miejsca w taki sposób, aby nie został zauważony (np. przejść przez pilnowaną drogę, itp.) Tarnopol Zadanie nawiązujące do potęgi handlowej Tarnopola, który był ważnym ośrodkiem handlowym łączącym wschód z zachodem. Rok rocznie w dniu św. Anny t.j. 26 lipca rozpoczyna się tu słynny jarmark na zboże i bydło trwający 14 dni. Przed wojną zjeżdżali się tu kupcy niemal z całej Europy i dokonywali wielkich transakcji. Zadanie wymaga kreatynwności i polega na przygotowaniu jak najlepszej reklamy swoich towarów zboże lub bydło. Stanisławów Stanisławów - zadanie nawiązujące do przemysłu włókienniczego, obuwniczego funkcjonującego w mieście, polegające np. na ułożeniu najdłuższej "liny" z rzeczy, które harcerze mają przy sobie. Grodno Grodno - zadanie nawiązujące do zakładów graficznych i fabryki wyrobów introligatorskich polegających np. na zrobieniu pieczątki, przygotowaniu projektu graficznego. Kołomyja Kołomyja - XIX - XX wiek W 1879 roku w pobliżu miasta inżynier Stanisław Szczepanowski rozpoczął wydobycie ropy naftowej. Zadanie polega na przetransportowaniu w jak najkrótszym czasie ropy naftowej (5l wody) między dwoma punktami, za pomocą menażki/menażek w taki sposób, aby po drodze stracić jak najmniej wody. Brześć Zadanie nawiązujące do znajdującej się w Brześciu zbrojowni wytwarzającej i naprawiającej broń w II RP polegające np na zbudowaniu wyrzutni szyszek - jak najdalszy rzut, można np. wykorzystać wiatrówkę lub ASG (ostrożnie). Zbaraż Zbaraż - zadanie nawiązujące do obrony Zbaraża - polegające na jak najszybszym przedostaniu się przez określoną drogę ucieczki. 5
Zbiórka drużyny honorowi obywatele miasta Zastępy otrzymują mapy przedstawiające teren gry, które zostały przedtem przygotowane przez kadrę drużyny. Ważne, aby znajdujące się na nich miasta były w taki sposób położone, aby można było na ich podstawie określić ich autentyczne położenie w czasach II RP. Mapy terenu nie zawierają podpisów miast, a jedynie ich położenie. Ponadto zastępy otrzymują mapy konturowe II RP. Ich zadaniem będzie jak najdokładniejsze naniesienie na mapy konturowe II RP położenia miast, które odwiedzili, na podstawie ich położenia na mapie terenu gry. Dodatkowo każdy z punktów, które odwiedzą harcerze będzie mógł oprócz nazwy miasta zawierać nazwę województwa, w jakim ono się znajdowało przed wojną ( Lwowskie, Stanisławów Stanisławowskie, itd.). Grę wygrywa zastęp, który będzie miał jak najwięcej honorowych obywatelstw. W przypadku remisu czynnikiem rozstrzygającym będzie ocena (1-5) wykonania poszczególnych zadań w miastach. 6
Zbiórka drużyny honorowi obywatele miasta Wileńskie GdaŃsk Pomorskie Nowogródzkie Białostockie Poznańskie PoznaŃ Warszawskie Poleskie Łódzkie BrzeŚĆ Łódź WrocŁaw Kieleckie Lubelskie WoŁYŃskie Śląskie Krakowskie Lwowskie ZbaraŻ Tarnopolskie Tarnopol StanisŁawowskie StanisŁawów kołomyja c) Gawęda i podsumowanie Na koniec zbiórki powinno odbyć się podsumowanie gry. Dobrze byłoby to zrobić w formie ogniska, na którym przy okazji drużynowy powie gawędę pokrótce przedstawiającą historię Kresów. Tematyka może być bardzo różnorodna lepiej jest opowiedzieć krótką, żywiołową, pięciominutową historię np. o Orlętach Lwowskich, niż długi monolog historyczny. Gawęda ma na celu pobudzić wyobraźnię harcerzy i pokazać im pewne postawy, fragment jakiejś historii, a nie być wykładem historycznym. Zachęcamy do dobrego przygotowania tej formy można wykorzystać nietypowe pomysły na gawędę zrobić jakąś inscenizację, włączyć do działania zastępy, itp. Później zastępy prezentują to co przygotowały na wcześniejszej zbiórce zastępów odnośnie historii Kresów (tematy zaproponowane przez drużynowego, patrz konspekt zbiórki zastępów). 7
Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny Zbiórka zastępów ma na celu wprowadzenie jej uczestników do zbiórki drużyny. Chcemy, żeby przede wszystkim zainteresowała ona harcerzy/harcerki tematyką Kresów i przekazał im pewną wiedzę na ten temat. Ważne, żeby zastępowy zatwierdził i skonsultował jej plan z drużynowym. Oczywiście jej przebieg nie musi wyglądać identycznie jak w konspekcie jest to jedynie propozycja, która ma zainspirować zastępowego do przygotowania czegoś podobnego. Im ciekawiej uda mu się opowiedzieć o historii Kresów, tym lepiej. a) Mapy RP z różnych okresów chronologia (40 min) Na początku zastępowy ukrywa na terenie gry (szkoła/park/las) mapy historyczne z różnych okresów tysiącletniej historii RP. Są to mapy z następujących czasów: Państwo pierwszych Piastów (do 1138 roku) Prusowie Pomorze Związek wielecki łużyce Mazowsze Płock Poznań Civitas Schinesghe łęczyca Ruś Kijowska Brześć Milsko Wrocław śląsk Sandomierz Wołyń Czechy Ziemia Krakowska Wiślica Grody Czerwieńskie Przemyśl Morawy Halicz 8
Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny Polska w okresie rozbicia dzielnicowego (1138-1320) Pomorze ie Bydgoszcz Kujawy Ciechanów Mazowsze Poznań Wielkopolska Płock Ziemia łęczycka Drohiczyn Brześć łuków Wrocław Śląsk Sieradz Ziemia sieradzka Sandomierz Wiślica Małopolska Jarosław Sanok Zjednoczone Królestwo Polski (1320-1386) Ziemia Wiska Ziemia Dobrzyńska Kujawy Ziemia Płocka Innowrocławskie Ziemia Zakroczyńska Kujawy Brzeskie Poznań Ziemia Sochaczewska Ziemia łęczycka Brześć Ziemia Sieradzka Ziemia Wieluńska Wrocław Królestwo Polskie Sandomierz Chełm Ks. Włodzimierskie Ks. Chemłmsko-belskie Przemyśl Ziemia Halicka Ziemia Krzemieniecka Ziemia Przemyska Halicz Podole Kamieniec Podolski 9
Nowogród wielki Republika nowogrodzka Psków Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny Republika Twer Pskowska Polska Jagiellonów (1386-1572) żmudź Witebsk Słupsk kowno Smoleńsk kozielsk Poznań Brześć Wielkie księstwo litewskie kursk Czernihów Wrocław Królestwo Polskie kijów Starostwo Spiskie Zbaraż Halicz Trembowla krzemieńczuk kołomyja kamieniec Podolski Jassy Hospodarstwo Mołdawskie Akerman Rzeczpospolita Obojga Narodów (1572-1795) Ryga Lipawa Połock Kowno Orsza Smoleńsk Malbork Poznał pińsk Wrocław Lublin Czernihów Częstochowa Kijów Krzemieniec Zbaraż Czerkasy Halicz Bracław Chocim 10
Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny Okres zaborów (1795-1918) Dyneburg Połock Lębork Kowno Bytów Malbork I zabór (Rosja) I zabór (Prusy) Nowogródek Toruń III zabór Inowrocław III zabór (Prusy) (Rosja) Poznań Płock Drohiczyn II zabór Brześć (Prusy) III zabór (Austria) II zabór (Rosja) Wrocł aw Lublin III zabór (Prusy) Zamość Łuck I zabór (Austria) Tarnopol Bar Targowica kamieniec Podolski II RP (1918-1939) Wileńskie GdaŃsk Pomorskie Nowogródzkie Białostockie Poznańskie Warszawskie PoznaŃ Poleskie Łódzkie BrzeŚĆ Łódź WrocŁaw Lubelskie WoŁYŃskie Kieleckie Śląskie Krakowskie Lwowskie ZbaraŻ Tarnopolskie Tarnopol StanisŁawowskie StanisŁawów kołomyja 11
Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny II Wojna Światowa (1939-1945) Komisariat Rzeszy Wschód Prowincja Prusy Wschodnie Nowogródzkie Okręg Rzeszy Prusy zachodnie Toruń Okręg Rzeszy Kraj Warty Poznań Okręg Białostocki Białystok Nowogródek Wrocław łódzkie łódż Lublin Brześć Komisariat Rzeszy Ukraina Generalne Gubernatorstwo łuck Górny śląsk Dystrykt Galicja Tarnopol Tarnopolskie Stanisławów PRL, współczesność (od 1945) Kaliningrad Szczecin Olsztyn Toruń Białystok Poznań Zielona Góra Łódź Brześć Wrocław Lublin Opole Kielce Katowice Rzeszów 12
Zbiórka zastępów przygotowanie do zbiórki drużyny Mapy można znaleźć w Internecie, ważne. Ponieważ granice Polski zmieniały się bardzo dynamicznie, dlatego należy znaleźć tylko 1 mapę dla każdego z opisanych okresów. Zadaniem zastępu jest odnalezienie ich wszystkich (mogą być oznaczone znakami terenowymi, za pomocą wskazówek, z wykorzystaniem współrzędnych geograficznych, itp. spora dowolność), a następnie ułożenie ich w kolejności chronologicznej. Później następuje krótkie omówienie tego w jaki sposób należało prawidłowo wykonać zadanie. b) Przekazanie miastom wiadomości na temat Akcji Paczka (20 min) Następnie zastępowy przekazuje członkom zastępu mapkę terenu gry (może to być szkoła, las, park), na której zaznacza miasta leżące na wschodnich Kresach z czasów II RP (w zależności od liczebności zastępu i terenu gry 5-9 miast, w których żyją obecnie spory grupy Polaków np.,, Równe, Grodno, Tarnopol, Stanisławów, Brześć itp. Ważne, żeby drużynowy pomógł zastępowemu w dobraniu tych miast), które w rzeczywistości są kopertami z poszczególnymi nazwami miast. Teren gry nie musi być duży wystarczy, że odległość między punktami będzie wynosiła 100m. Jeżeli teren jest leśny lub trudno dostępny, a koperty z nazwami miast ukryte, może być mniej niż 100m. Zadaniem członków zastępu jest jak najszybsze ich odnalezienie i zostawienie kartki z logiem Akcji Paczka. Ten, kto zrobi to najszybciej wygrywa. Nie wolno zabierać kopert z miejsc, w których się je znalazło, aby umożliwić innym członkom zastępu ich znalezienie. c) Przygotowanie przez zastęp gawędy/scenki (30 min) Po odnalezieniu przez członków zastępu miast na podstawie mapki, zastępowy weryfikuje poprawność wykonania zadania. Następnie uczestnicy zbiórki mają za zadanie przygotować na najbliższą zbiórkę drużyny gawędę lub scenkę dotyczącą historii Kresów, która zostanie zaprezentowana przez zastęp podczas ogniska. Tematy do wyboru: Orlęta Lwowskie obrona Lwowa Unia Polsko Litewska 1569r. Hołd Ruski Jedna z bitew (Kłuszyn, Zbaraż itp.) Adam Mickiewicz ośrodek kultury Wybitni Polacy Stefan Banach, itd. Jedno z miast na Kresach Obrona Grodna w 1939 r. 13
Inspiracji szukaj również na: www.akcjapaczka.pl www.facebook.com/akcjapaczka Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej ul Litewska 11/13 00-589 Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania "Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2013r. Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych