Zweisprachige Textausgabe Tekst dwuj zyczny Steuergesetze Ustawy podatkowe T umaczenie Rödl & Partner Opracowanie redakcyjne Przemys aw Fil Jens Jungmann
Steuergesetze Ustawy podatkowe
Opracowanie redakcyjne / redaktionelle Bearbeitung Przemys aw Fil Jens Jungmann T umaczenie / Textübersetzung Ekkehard Grube Anna Koper Magdalena Kordyla El bieta Suchocka Julian Wunderer
Zweisprachige Textausgabe Tekst dwuj zyczny Steuergesetze Ustawy podatkowe We wspó pracy z / in Zusammenarbeit mit WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2010
Ustawy podatkowe Ustawa o podatku od spadków i darowizn Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych Ustawa o podatku akcyzowym Steuergesetze Erbschaftsteuer- und Schenkungsteuergesetz Gesetz über die Steuer auf zivilrechtliche Handlungen Gesetz über Steuern und lokale Gebühren Verbrauchsteuergesetz Stan prawny: / Rechtsstand: 22.4.2010 Ochrona praw autorskich: tłumaczenia tekstów ustawowych, jak również ich opracowania w ujednoliconej wersji, są chronione krajowym i międzynarodowym prawem autorskim. Ochrona ta dotyczy również pochodzących od Wydawnictwa tytułów artykułów oraz opracowania redakcyjnego. Urheberrechtlicher Schutz: die Übersetzungen der amtlichen Texte einschließlich der Einarbeitung von Aktualisierungen stehen unter dem Schutz des nationalen und internationalen Urheberrechts. Dies gilt auch für die nicht amtlichen Artikelüberschriften, für Anmerkungen in nicht amtlichen Fußnoten und für die sonstige redaktionelle Bearbeitung. Redaktor prowadzący: Aleksandra Burba, Anna Wieczorek Projekt okładki: Maryna Wiśniewska Projekt layoutu: Jacek Bociąg, Editio Wydawnictwo C.H. Beck 2010 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Editio, Pruszków Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN: 978-83-255-1482-2
Spis treści / Inhaltsübersicht Wstęp... Einleitung... VI VII Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn... 2 Erbschaftsteuer- und Schenkungsteuergesetz vom 28. Juli 1983... 3 Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych..... 44 Gesetz vom 9. September 2000 über die Steuer auf zivilrechtliche Handlungen.... 45 Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych..... 84 Gesetz vom 12. Januar 1991 über Steuern und lokale Gebühren..... 85 Ustawa z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym... 144 Verbrauchsteuergesetz vom 6. Dezember 2008... 145 V
Wstęp Niniejsza publikacja stanowi kontynuację serii tłumaczeń polskich ustaw na język niemiecki, zapoczątkowanej przez niemieckojęzyczną wersję polskiej ustawy o rachunkowości. Zawiera cztery istotne z punktu widzenia codziennej praktyki ustawy podatkowe: ustawę o podatku od spadków i darowizn, ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych, ustawę o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawę o podatku akcyzowym. Specjaliści i tłumacze zaangażowani w ten projekt zdają sobie sprawę, że w powszechnej opinii polskie ustawy podatkowe są niespójne i pełne luk. Oddając do rąk Państwa niniejszą publikację, mamy nadzieję, że pomoże ona w podejmowaniu decyzji związanych z prowadzoną działalnością w Polsce oraz ułatwi inwestorom zagranicznym, szczególnie tym z niemieckiego obszaru językowego, poruszanie się w polskim prawodawstwie. Przemysław Fil Jens Jungmann Warszawa, kwiecień 2010 VI
Einleitung Das Buch, das Sie in Händen halten, ist die Fortsetzung der Reihe von Übersetzungen polnischer Gesetze ins Deutsche, die durch die deutschsprachige Version des polnischen Rechnungslegungsgesetzes initiiert wurde. Es enthält vier Steuergesetze, die aus Sicht der täglichen Praxis von Bedeutung sind: Erbschaftsteuer- und Schenkungsteuergesetz, Gesetz über die Steuer auf zivilrechtliche Handlungen, Gesetz über Steuern und lokale Gebühren und Verbrauchsteuergesetz. Die an diesem Projekt beteiligten Spezialisten und Übersetzer sind sich darüber im Klaren, dass die polnischen Steuergesetze laut herrschender Meinung nicht kohärent und voller Lücken sind. Wir überreichen Ihnen dieses Buch in der Hofnung, dass es Ihnen hilft, Entscheidungen in Bezug auf die in Polen ausgeübte Wirtschaftstätigkeit zu trefen und es dadurch für die ausländischen Investoren, insbesondere aus dem deutschsprachigen Raum, leichter wird, sich innerhalb der polnischen Gesetzgebung zu bewegen. Przemysław Fil Jens Jungmann Warschau, April 2010 VII
Ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz.U. Nr 45, poz. 207 ze zm.) Erbschaftsteuer- und Schenkungsteuergesetz vom 28. Juli 1983 (Dz.U. Nr. 45, Pos. 207 m.ä.) 1
Ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz.U. Nr 45, poz. 207) tekst jednolity z dnia 7 lutego 1997 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 89) tekst jednolity z dnia 3 czerwca 2004 r. (Dz.U. Nr 142, poz. 1514) tekst jednolity z dnia 6 czerwca 2009 r. (Dz.U. Nr 93, poz. 768) Spis treści Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania... 1 4a Rozdział 2. Obowiązek podatkowy... 5 6 Rozdział 3. Podstawa opodatkowania... 7 13 Rozdział 4. Wysokość podatku... 14 17 Rozdział 4a. Zeznania podatkowe... 17a Rozdział 5. Płatnicy... 18 19 Rozdział 6. Przepisy przejściowe i końcowe... 20 21 2
Erbschaftsteuer- und Schenkungsteuergesetz vom 28. Juli 1983 (Dz.U. Nr. 45, Pos. 207) Einheitstext vom 7. Februar 1997 (Dz.U. Nr. 16, Pos. 89) Einheitstext vom 3. Juni 2004 (Dz.U. Nr. 142, Pos. 1514) Einheitstext vom 6. Juni 2009 (Dz.U. Nr. 93, Pos. 768) Inhaltsübersicht Kapitel 1. Steuergegenstand... 1 4a Kapitel 2. Steuerplicht... 5 6 Kapitel 3. Steuerbemessungsgrundlage... 7 13 Kapitel 4. Höhe der Steuer... 14 17 Kapitel 4a. Steuererklärungen... 17a Kapitel 5. Steuerzahler... 18 19 Kapitel 6. Übergangs- und Schlussbestimmungen... 20 21 3
1 3 Art. 1. Art. 2. Art. 3. Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania Zakres opodatkowania 1. Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej podatkiem, podlega nabycie przez osoby izyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: 1) dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; 2) darowizny, polecenia darczyńcy; 3) zasiedzenia; 4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności; 5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu; 6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności. 2. Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci. Rzeczy za granicą Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wyłączenia Podatkowi nie podlega: 1) nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) nabycie w drodze spadku lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw; 3) (uchylony) 4
Kapitel 1. Steuergegenstand 1 3 Kapitel 1. Steuergegenstand Anwendungsbereich Art. 1. 1. Der Erbschaft- und Schenkungsteuer, im Folgenden Steuer genannt, unterliegt der Erwerb des Eigentums durch natürliche Personen an den auf dem Gebiet der Republik Polen beindlichen Sachen oder an den auf dem Gebiet der Republik Polen ausgeübten Vermögensrechten durch: 1) Erbschaft, Vermächtnis, Untervermächtnis, testamentarische Aulage; 2) Schenkung, Aulage des Schenkers; 3) Ersitzung; 4) unentgeltliche Aufhebung des Miteigentums; 5) Plichtteil, sofern der Berechtigte ihn nicht durch eine vom Erblasser angeordnete Schenkung, durch Erbschaft oder durch Vermächtnis erhalten hat; 6) unentgeltliche Rente, Nießbrauch und Dienstbarkeit. 2. Steuerplichtig sind auch der Erwerb von Rechten an Spareinlagen aufgrund einer vom Erblasser getrofenen Verfügung über die Einlage von Todes wegen und der Erwerb von Anteilsscheinen aufgrund einer Verfügung von Todes wegen, die von einem Teilnehmer an einem ofenen Investmentfonds bzw. einem ofenen Spezialinvestmentfonds getrofen wurde. Ausländisches Vermögen Art. 2. Steuerplichtig ist der Erwerb des Eigentums an den im Ausland beindlichen Sachen und im Ausland ausgeübten Vermögensrechten, wenn der Erwerber zum Zeitpunkt des Eintritts des Erbfalls oder des Abschlusses des Schenkungsvertrags polnischer Staatsangehöriger war oder seinen ständigen Aufenthaltsort auf dem Gebiet der Republik Polen hatte. Ausschließungen Art. 3. Nicht steuerplichtig sind: 1) Erwerb des Eigentums an den auf dem Gebiet der Republik Polen beindlichen beweglichen Sachen oder von auf dem Gebiet der Republik Polen auszuübenden Vermögensrechten, wenn am Tag des Erwerbs weder der Erwerber noch der Erblasser oder Schenker polnische Staatsangehörige waren und einen ständigen Aufenthaltsort oder Sitz auf dem Gebiet der Republik Polen hatten; 2) Erwerb durch Erbfall, Schenkung von Urheberrechten, verwandten Rechten, Rechten des geistigen Eigentums, Rechten aus Erindungen, Marken und Geschmacksmustern sowie Forderungen, die sich aus dem Erwerb dieser Rechte ergeben; 3) (aufgehoben) 5
4 Art. 4. Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania 4) nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego; 5) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego; 6) nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym. Zwolnienia 1. Zwalnia się od podatku: 1) nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem: a) budynków mieszkalnych, b) budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym, c) urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w chwili nabycia ta nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne lub jego część albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy i to gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia; 2) (uchylony) 3) nabycie praw do wkładów w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w spółdzielni kółek rolniczych; 4) (uchylony) 5) nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9 637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami; 6
Kapitel 1. Steuergegenstand 4 4) Erwerb von Mitteln aus dem Pensionsprogramm für Arbeitnehmer durch Erbschaft; 5) Erwerb von Mitteln, die auf dem Konto eines verstorbenen Mitglieds eines ofenen Pensionsfonds vorhanden waren, durch Erbschaft; 6) Erwerb von Mitteln, die auf dem individuellen Pensionskonto vorhanden waren, durch Erbschaft. Steuerbefreiung Art. 4. 1. Steuerbefreit sind: 1) Erwerb des Eigentums oder des Erbnießbrauchrechts an Immobilien oder Teilen hieran zusammen mit den wesentlichen Bestandteilen, mit Ausnahme von: a) Wohngebäuden; b) Gebäuden, die für die Spezialaufzucht und die Ausbrütung von Gelügel bzw. für die Spezialtierzucht genutzt werden, einschließlich der Anlagen und der Zuchtherde; c) Einrichtungen für den Sonderanbau, wie Gewächshäuser, Frühbeete, Champignonzuchtanlagen, Kühlhäuser, Obstlagerhäuser, unter der Voraussetzung, dass diese Immobilie zum Zeitpunkt ihres Erwerbs einen landwirtschaftlichen Betrieb im Sinne der Vorschriften über die Landwirtschaftssteuer darstellt oder zu einem Bestandteil eines landwirtschaftlichen Betriebs des Erwerbers wird und dass dieser landwirtschaftliche Betrieb vom Erwerber über einen Zeitraum von mindestens 5 Jahren ab dem Erwerb geführt werden wird; 2) (aufgehoben) 3) Erwerb von Rechten an Einlagen in einer landwirtschaftlichen Produktionsgenossenschaft oder Genossenschaft von Agrarzirkeln; 4) (aufgehoben) 5) Erwerb eines Geldbetrags oder anderer Sachen durch Schenkung durch eine der Steuerklasse I angehörende Person, soweit der Wert der Schenkung von einem Schenker 9 637 PLN und von mehreren Schenkern insgesamt 19 274 PLN über einen Zeitraum von 5 Jahren ab der ersten Schenkung nicht übersteigt, wenn dieser Geldbetrag oder die Sachen vom Beschenkten binnen 12 Monaten ab deren Erhalt für die Bau- oder Wohnungseinlage in eine Genossenschaft, für den Bau eines Einfamilienhauses, für den Erwerb einer Wohnung, die eine gesonderte Immobilie darstellt, oder für die Rückzahlung des hypothekarisch besicherten Wohnungskredites einschließlich Zinsen verwendet werden; 7
4 Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania 5a) nabycie w drodze dziedziczenia praw do wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej przez osobę zaliczoną do I lub II grupy podatkowej, jeżeli spełnia warunki określone w art. 16 ust. 2 pkt 2 5 oraz spółdzielcze prawo do tego lokalu będzie przysługiwało nabywcy wkładu przez okres co najmniej 5 lat od dnia jego ustanowienia; warunek ten uważa się za zachowany także w przypadku przeniesienia przez spółdzielnię własności tego lokalu na nabywcę; 6) nabycie w drodze darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego przez osobę pozostającą faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z posiadaczem rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, pod warunkiem przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele mieszkaniowe; 7) (uchylony) 8) nabycie własności izycznie wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości do wysokości udziału we współwłasności; 9) nabycie w drodze spadku: a) przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe, przepis lit. c niniejszego punktu stosuje się odpowiednio, b) dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznych, jeżeli spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną, c) zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych na okres nie krótszy niż 2 lata, d) przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje zgodnie z obowiązującymi przepisami; 10) (uchylony) 11) (uchylony) 8
Kapitel 1. Steuergegenstand 4 5a) Erwerb von Rechten an der Wohnungseinlage in eine Wohnungsgenossenschaft durch Erbschaft durch eine der Steuerklasse I oder II angehörende Person, wenn diese die in Art. 16 Abs. 2 Pkt. 2 5 genannten Bedingungen erfüllt und wenn das genossenschaftlich gewährte Recht an dieser Wohnung dem Erwerber der Einlage über einen Zeitraum von mindestens 5 Jahren ab der Gewährung dieses Rechts zustehen wird; diese Bedingung gilt auch dann als erfüllt, wenn das Eigentum an dieser Wohnung durch die Genossenschaft auf den Erwerber übertragen wird; 6) Erwerb durch Schenkung von Rechten an einem Spar- und Kreditkonto durch eine Person, die mit dem Inhaber des Spar- und Kreditkontos bei der Wohnungskasse tatsächlich als sein Ehegatte zusammenlebt, unter der Voraussetzung, dass die auf diesem Konto vorhandenen Mittel für Wohnungszwecke verwendet werden; 7) (aufgehoben) 8) Erwerb des Eigentums an ausgesonderten Teilen der Immobilie durch Ersitzung durch Personen, die Miteigentümer nach Bruchteilen an einer Immobilie sind bis zum Wert des Anteils am Miteigentum; 9) Erwerb durch Erbschaft von: a) Wohnungsausstattung, Bettwäsche, Kleidung, Unterwäsche und Handwerkzeugen für den Haushalt durch Personen, die der Steuerklasse I und II angehören; gehören zu der Wohnungsausstattung antike Möbel, so gilt entsprechend Buchst. c dieses Artikels; b) Kunstgegenständen und Manuskripten, die Gegenstand des künstlerischen Schafens des Erblassers sind, und bibliothekarischen Materialien, soweit der Erblasser eine wissenschaftliche, unterrichtende, künstlerische, literarische oder publizistische Tätigkeit ausübte; c) beweglichen Denkmälern und Sammlungen, die in das Denkmalregister eingetragen wurden, sowie Denkmälern, die für mindestens 2 Jahre zu wissenschaftlichen Zwecken oder Ausstellungszwecken an Museen verliehen wurden; d) unbeweglichen Denkmälern, die ins Denkmalregister eingetragen wurden, durch Personen, die der Steuerklasse I und II angehören, falls der Erwerber sie nach geltenden Vorschriften sichert und instand hält; 10) (aufgehoben) 11) (aufgehoben) 9
4a Art. 4a. Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania 12) nabycie przez rolnika pojazdów rolniczych i maszyn rolniczych oraz części do tych pojazdów i maszyn pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny rolnicze w ciągu 3 lat od daty otrzymania nie zostaną przez nabywcę sprzedane lub darowane osobom trzecim; niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia; 13) (uchylony) 14) (uchylony) 15) nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności; 16) nabycie w drodze spadku prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 169, poz. 1418, z 2006 r. Nr 195, poz. 1437 oraz z 2008 r. Nr 197, poz. 1223). 2. (uchylony) 3. (uchylony) 4. Zwolnienia określone w ust. 1 i w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa. 5. (uchylony) 6. (uchylony) Warunki zwolnienia od podatku 1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz 10